Βρεττία

Η Βρεττία (Bruttium, μερικές φορές επίσης Bruzio, Provincia Bruttiorum) είναι ιστορική περιοχή στο νοτιότερο τμήμα της Ιταλικής χερσονήσου. Η περιοχή αντιστοιχεί στη σημερινή Καλαβρία. Η Βρεττία είναι αρκετά πρόσφατη ονομασία, για την περιοχή που κατοικήθηκε από τους Ιταλούς Βρεττίους (Bruttii): είναι πιθανό η περιοχή να ονομαζόταν με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τους λαούς που την κατοικούσαν. Ο Τίτος Λίβιος, για παράδειγμα, περιέγραψε την περιοχή ως Consentia in Bruttiis, extremus Italiae angulus Bruttii, Bruttii provincia . Το 7 μ.Χ., η Λουκανία και η Βρεττία (με τους όρους της εποχής) συγχωνεύθηκαν σε μία περιφέρεια, την Περιφέρεια ΙΙΙ.

Γεωγραφική οριοθέτηση

Η Βρεττία βρισκόταν στην άκρη της ιταλικής χερσονήσου. Συνόρευε με τη Λουκανία στα βόρεια, και το στενό της Μεσσήνης στα νότια, το Τυρρηνικό Πέλαγος στα δυτικά και το Ιόνιο Πέλαγος στα ανατολικά. Τα χερσαία σύνορα με τη Λουκανία σχηματίζονταν από τον ποταμό Λάο καθώς και από τη λεκάνη απορροής Pollino .

Αυτό σήμαινε ότι η Βρεττία αποτελούνταν από μια ορεινή ενδοχώρα και μια μεγάλη ακτογραμμή. Με άλλα λόγια, η επικράτεια της Βρεττίας ήταν ευάλωτη σε επιθέσεις από τη θάλασσα (και θεωρούνταν εύφορη από τους πρώτους αποίκους) και ταυτόχρονα ένα ισχυρό στρατιωτικό οχυρό. Η φυσική γεωγραφία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Βρεττίας, προσελκύοντας τόσο διαφορετικά φύλα όσο και στρατούς.

Ιστορία

Η Βρεττία ήταν περιοχή στην οποία ζούσαν διάφοροι λαοί σε διαφορετικές περιόδους. Πριν από τους Βρέττιους, στην περιοχή κατοικούσαν οι Οίνωτρες, η οποία επομένως φέρει και το όνομα Οινωτρία. Την εποχή των Οινωτρίων ξεκίνησε ο ελληνικός αποικισμός της περιοχής που γνωρίζουμε ως Μεγάλη Ελλάδα . Πιθανώς η άφιξη των Ιταλών στην περιοχή οδήγησε σε υποδεέστερη θέση τους Οίνωτρες.

Στους αιώνες που ακολούθησαν τον Πελοποννησιακό πόλεμο, οι Λουκανοί συνέχισαν να επεκτείνουν την επικράτειά τους αρχικά στη βόρεια Οινωτρία και στη συνέχεια προς τη νότια. Οι Λουκανοί έθεσαν τελικά τη χερσόνησο της Βρεττίας υπό τον έλεγχό τους με εξαίρεση τις ακτές όπου βρίσκονταν οι ελληνικές αποικίες. Σημαντικό γεγονός ήταν η νίκη των Λουκάνιων επί της ελληνικής αποικίας των Θουρίων το 390 π.Χ.

Γύρω στο έτος 360 π.Χ. προέκυψε η εθνότητα των Βρεττίων. Οι σύγχρονοι περιγράφουν τους Βρέττιους ως επαναστάτες σκλάβους και πρόσφυγες που κατέφυγαν στα βουνά της χερσονήσου. Σήμερα πιστεύεται ότι οι Βρέττιοι αποτελούνταν εν μέρει από Λουκάνιους, αλλά και από Ενωτριείς και Πελασγούς . Η άποψη της εθνότητας που αποτυπώνεται στις σύγχρονες αναφορές συναντάται και στο όνομα της εθνότητας, που στα ελληνικά (Βρέττιοι) σημαίνει επαναστάτης (δραπέται, ἀποστάται). Η εξωγενώς δοθείσα ονομασία υιοθετήθηκε στη συνέχεια από την εθνοτική ομάδα, η οποία ισχυριζόταν ότι καταγόταν από τον ήρωα Bruttius.

Σύντομα οι Βρούττιοι απέκτησαν τη στρατιωτική δύναμη να αμυνθούν εναντίον των Λουκανίων στο βορρά αλλά και να επιτεθούν στις ελληνικές αποικίες στα παράλια: Ιππόνιο, Τερίνα και Θούριοι . Σύντομα οι Λουκάνιοι και οι Βρούττιοι συμμάχησαν μεταξύ τους εναντίον των ελληνικών αποικιών, οι οποίοι με τη σειρά τους ζήτησαν βοήθεια από τον βασιλιά της Ηπείρου Αλέξανδρο Α'. Αργότερα, οι Βρούττιοι χρειάστηκε να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους (και το Ιππώνιο) εναντίον του Αγαθοκλή, τυράννου των Συρακουσών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Βρεττία έφθασε στο απόγειό της. Οι Βρούττιοι, και συνεπώς η Βρεττία, έλαβαν μέρος στο Δεύτερο Καρχηδονιακό Πόλεμο, όπου το ορεινό έδαφος έδωσε στον Αννίβα σημαντικό στρατιωτικό πλεονέκτημα.Η μέχρι πρότινος πλούσια περιοχή υπέφερε πολύ από τις πολλές εκστρατείες και τις κυρώσεις που ακολούθησαν την ήττα. Οι Ρωμαίοι κατέλαβαν μεγάλο μέρος της Βρεττίας και δεν τους επιτράπηκε να γίνουν σύμμαχοι της Ρώμης, σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα ιταλικά εδάφη. Ένας πραίτορας στέλνονταν κάθε χρόνο με στρατό για να επιτηρεί τη Βρεττία και ιδρύθηκαν τρεις αποικίες: δύο αποικίες με Ρωμαίους πολίτες (Tempsa και Crotona - Κρότωνας) και μια τρίτη με λατινικά δικαιώματα (στο Hipponium, που πλέον μετονομάστηκε σε Vibo Valentia).

Παρόλο που οι Βρούττιοι είχαν έτσι εκρωμαϊστεί, η περιοχή της Βρεττίας αποτέλεσε και πάλι πεδίο πολέμων και εκστρατειών κατά τους επόμενους αιώνες. Ο Σπάρτακος βρήκε καταφύγιο στη νότια Βρεττία. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, τα παράλια της Βρεττίας καταστράφηκαν επανειλημμένα από τον Σέξτο Πομπήιο, ενώ το γεγονός ότι ο Οκταβιανός εγκατέστησε το αρχηγείο του στο Βίμπο Βαλεντία χειροτέρευσε την κατάσταση Ο Στράβων μιλάει για ολόκληρη την περιοχή ως κατεστραμμένη και σε απόλυτη καταστροφή.

Ο Αύγουστος συγχώνευσε τη Λουκανία και τη Βρεττία στην Περιφέρεια ΙΙΙ και φαίνεται ότι οι δύο περιοχές διοικούνταν από κοινού μέχρι την πτώση της Δυτικής Ρώμης και είχαν έναν κοινό διοικητή που ονομαζόταν Corrector. Ωστόσο, το Liber Coloniarum αντιμετωπίζει το Bruttium ως ξεχωριστό από τη Lucania.

Περαιτέρω Βιβλιογραφία

Christian Hülsen: Bruttii, στην Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band III,1, Stuttgart 1897, Sp. 907–911.
Mario Lombardo: Bruttii, Bruttium στην Der Neue Pauly (DNP). Band 2, Metzler, Stuttgart 1997, ISBN 3-476-01472-X, Sp. 803–804.
Loredana Cappelletti: The Bruttii στο Gary D. Farney, Guy Bradley (Hrsg.): The Peoples of Ancient Italy. De Gruyter, Boston/Berlin 2018, ISBN 978-1-61451-520-3, S. 321–336.