Βικιπαίδεια:Κατηγοριοποίηση
Αυτή η σελίδα ορίζει μια οδηγία για τη Βικιπαίδεια. Είναι γενικώς αποδεκτή κατευθυντήρια γραμμή που θα πρέπει να ακολουθούν οι συντάκτες, την οποία θα πρέπει να εφαρμόζει κανείς κατά την κοινή λογική, συνυπολογίζοντας τις κατά περίπτωση ρητές εξαιρέσεις. Οποιαδήποτε εκτενής επεξεργασία στη σελίδα θα πρέπει να είναι προϊόν συναίνεσης. Αν υπάρχει αμφιβολία, συζητήστε το πρώτα στη σελίδα συζήτησης. |
Η συγκεκριμένη σελίδα είναι οδηγία για την ορθή χρήση της κατηγοριοποίησης στη Βικιπαίδεια. Για πληροφορίες επί της λειτουργίας και της σύνταξης της κατηγορίας, παρακαλούμε δείτε Βοήθεια:Κατηγορία. Για το σύστημα κατηγοριών, δείτε Κατηγορία:Κατηγορίες. Προτάσεις για τη διαγραφή ή συγχώνευση κατηγοριών, ακολουθούν τις οδηγίες Σελίδες για διαγραφή. Παρακαλούμε χρησιμοποιήστε τις πριν αναλάβετε οποιαδήποτε σύνθετη ανακατηγοριοποίηση υπαρχουσών κατηγοριών ή μαζική δημιουργία νέων κατηγοριών.
Επισκόπηση
[επεξεργασία κώδικα]Ο κεντρικός σκοπός του συστήματος κατηγοριοποίησης είναι η παροχή συνδέσμων πλοήγησης σε όλες τις σελίδες της Βικιπαίδειας μέσω μιας ιεραρχίας κατηγοριών, έτσι ώστε οι χρήστες που γνωρίζουν ουσιαστικά —καθοριστικά— χαρακτηριστικά ενός θέματος, να μπορούν να περιηγηθούν και να ανακαλύψουν εύκολα ομάδες σελίδων για θέματα που καθορίζονται από αυτά τα χαρακτηριστικά.
Οι κατηγορίες δεν είναι τα μόνα μέσα για τη βοήθεια χρηστών που επιθυμούν να περιηγηθούν σε ομάδες συσχετιζόμενων σελίδων. Άλλα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί ή μαζί με τις κατηγορίες είναι σε ορισμένες περιπτώσεις οι κατάλογοι και τα πρότυπα πλοήγησης. Για μια σύγκριση αυτών των διαφορετικών τεχνικών, δείτε Κατηγορίες, κατάλογοι και πρότυπα πλοήγησης.
Κανόνες ονοματοδοσίας
[επεξεργασία κώδικα]Όταν ονομάζει κανείς μία κατηγορία, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός και να επιλέγει το όνομά της με ακρίβεια. Η μετακίνηση μη-κανονικά κατηγοριοποιημένων σελίδων σε άλλη κατηγορία θέτει επιπρόσθετη υπερκείμενη κατηγορική οντότητα (βλ {{Ανακατεύθυνση κατηγορίας}}) - μια επεξεργασία σε κάθε λήμμα και υποκατηγορία.
Γενικοί κανόνες
[επεξεργασία κώδικα]- Εδώ έχουν ισχύ οι υπάρχοντες κανόνες ονοματοδοσίας σελίδων. Ιδιαίτερα, μη γράφετε με κεφαλαία συνήθη ουσιαστικά εκτός και αν βρίσκονται στην αρχή του τίτλου.
- Ονόματα θεματικών κατηγοριών θα πρέπει να είναι στον ενικό, και κανονικά να αντιστοιχούν στον τίτλο ενός λήμματος της Βικιπαίδειας. Παραδείγματα: "Δίκαιο", "Πολιτισμός".
- Ονόματα κατηγοριών συνόλων θα πρέπει να είναι στον πληθυντικό. Παραδείγματα: "Συγγραφείς", "Πόλεις της Πολωνίας".
- Αποφύγετε τις συντομεύσεις. Παράδειγμα: "Κατηγορία:Οπλικά συστήματα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου", όχι ":Κατηγορία:Οπλικά συστήματα του Β' Π.Π.". Ωστόσο, συντομεύσεις που έχουν πλέον γίνει επίσημες ή χρησιμοποιούνται ευρέως (όπως ΝΑΤΟ) θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν δεν παρατηρούνται εννοιολογικές συγκρούσεις.
- Μη γράφετε τη δομή της κατηγορίας στο όνομά της. Παράδειγμα: "Μονάρχες", όχι "Μονάρχες - Λαοί".
- Διαλέξτε ονόματα που μπορούν να σταθούν αφεαυτού, ανεξαρτήτως του τρόπου με τον οποίο συνδέεται η κατηγορία με άλλες κατηγορίες. Παράδειγμα: "Αθλητικός σύλλογος-επέκταση", όχι "Αθλητικός σύλλογος" (υποκατηγορία της "Αθλητισμός-επέκταση").
- Όπως συμβαίνει και με τους καταλόγους ονομάτων, αποφεύγετε επιθετικούς προσδιορισμούς όπως διάσημος, σπουδαίος, ή αξιοσημείωτος σε τίτλους κατηγοριών.
- Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά σε τεχνολογικά θέματα, χρησιμοποιήστε λέξεις και φράσεις που στηρίζονται σε αξιοσημείωτες πηγές, έτσι ώστε οι συγκεκριμένες πηγές να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να υποστηρίξουν τη συμπερίληψη λημμάτων.
Ειδικοί κανόνες
[επεξεργασία κώδικα]- Σημειώστε ότι σε αρκετές περιστάσεις η θεματική κατηγορία και η κατηγορία συνόλου οντοτήτων έχουν παρόμοια ονόματα, ωστόσο η θεματική κατηγορία είναι στον ενικό και η κατηγορία συνόλου στον πληθυντικό. Για παράδειγμα, Όπερα είναι θεματική κατηγορία (που περιλαμβάνει όλα τα σχετικά με το θέμα λήμματα), ενώ η Όπερες είναι κατηγορία συνόλου-ομάδας (στην οποία περιλαμβάνονται λήμματα για συγκεκριμένες όπερες). Επιλέξτε προσεκτικά την ορθή κατηγορία όταν κατηγοριοποιείτε λήμματα σε αυτά τα συμφραζόμενα.
- Αν υπάρχουν αρκετοί κατάλογοι για κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο, ίσως είναι χρήσιμο να υπάρχει μια κατηγορία που να τους συνδέει. Για παράδειγμα: "Κατηγορία:Κατάλογοι χωρών". Τέτοιου είδους κατηγορίες περιέχουν μόνον σελίδες καταλόγων (για παράδειγμα "Κατάλογος κωδικών χωρών ΔΟΕ", "Κατάλογος χωρών ανά πληθυσμό"). Όταν δημιουργείτε τέτοιες κατηγορίες, χρησιμοποιήστε κλειδί συντόμευσης που αποκλείει τη φράση "Κατάλογος" (διαφορετικά όλοι οι κατάλογοι θα εμφανιστούν στο γράμμα "Κ"). Βλέπε επίσης Κατηγορία:Κατάλογοι.
- Όλες κατηγορίες Βικιεπιχειρήσεων θα έπρεπε να αρχίζουν με τη λέξη "Επιχείρηση" ως τμήμα του ονόματός τους. Σημειώστε ότι κάτι τέτοιο δεν έχει ισχύ για ονόματα κατηγοριών που πιθανώς θα δημιουργήσουν προσδιοριστικά τα εγχειρήματα.
- Οι κατηγορίες που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση της Βικιπαίδειας χρησιμοποιούν ως πρόθεμα (ή επίθεμα) το "Βικιπαίδεια" (χωρίς άνω κάτω τελεία) αν χρειάζεται προκειμένου να αποφευχθεί σύγχυση με κατηγορίες περιεχομένου. Για παράδειγμα, Κατηγορία:Λήμματα προς μετονομασία (όπου δεν είναι πιθανή κάποια σύγχυση), αλλά Κατηγορία:Μετάφραση Βικιπαίδειας (ως διακριτή της κατηγορίας περιεχομένου Μετάφραση).
- Οι οδηγίες ονοματοδοσίας υποκατηγοριών της Κατηγορία:Κατηγορίες επεκτάσιμων βρίσκονται στο Βικιπαίδεια:Επέκταση#Κατηγορίες επεκτάσιμων.
- Για κατηγοριοποίηση σε σελίδες χρηστών δείτε Βικιπαίδεια:Κατηγοριοποίηση#Σελίδες χρηστών και Βικιπαίδεια:Κατηγορίες χρηστών#Κανόνες ονοματοδοσίας.
Δημιουργία σελίδων κατηγοριών
[επεξεργασία κώδικα]- Βλέπε επίσης Βικιπαίδεια:HotCat
Από τη στιγμή που αποφασιστεί το κατάλληλο όνομα της κατηγορίας και γνωρίζετε τη γονεϊκή κατηγορία, είστε έτοιμοι να δημιουργήσετε τη νέα κατηγορία. Χρειάζεται να προσθέσετε ένα λήμμα στη συγκεκριμένη κατηγορία. Αυτό μπορείτε να το κάνετε αν επεξεργαστείτε τη σελίδα του λήμματος. Στο τέλος προσθέστε το όνομα της νέας κατηγορίας, (π.χ..: [[Κατηγορία:Νέο όνομα κατηγορίας]] ) και αποθηκεύστε την επεξεργασία σας. Η κατηγορία θα εμφανιστεί με κόκκινο σύνδεσμο στην κατάλογο κατηγοριών του λήμματος στο κάτω τμήμα της σελίδας.
Κατόπιν, για να δημιουργήσετε την κατηγορία, πατήστε στον κόκκινο σύνδεσμο, κάτι που θα σας οδηγήσει πίσω στον επεξεργαστή κειμένου. Η πρόσθεση (ένταξη) της νέας κατηγορίας στην κατάλληλη γονεϊκή γίνεται με τον ίδιο τρόπο, όπως και στο λήμμα: στο τέλος, απλώς προσθέστε τη γονεϊκή κατηγορία, (π.χ.: [[Κατηγορία:Όνομα γονεϊκής κατηγορίας]] ).
Ενίοτε η απλή λογική σκέψη βασισμένη στον τίτλο της κατηγορίας δεν είναι αρκετή για τη συμπερίληψη ενός λήμματος στην κατηγορία. Έτσι, αντί να αφήνεται το κείμενο της κατηγορίας άδειο (μόνο με τη γονεϊκή κατηγορία), είναι επιβοηθητικό – τόσο για τους αναγνώστες όσο και για τους συντάκτες – να καταγράφεται η περιγραφή της κατηγορίας για το ποιες σελίδες θα έπρεπε να περιέχει, πώς θα πρέπει να γίνεται η υποκατηγοριοποίηση κ.λπ.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα επιθυμητά περιεχόμενα της κατηγορίας θα πρέπει να περιγράφονται στη σελίδα της, με τα ίδια κριτήρια συμπερίληψης λημμάτων καταλόγου (Βικιπαίδεια:Κατάλογοι#Κριτήρια επιλογής). Το κείμενο της κατηγορίας θα πρέπει να περιγράφει με άμεσο και όχι έμμεσο τρόπο τα κριτήρια με τα οποία θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται ή να αποκλείονται σελίδες από την κατηγορία. Η περιγραφή και όχι το όνομα της κατηγορίας, καθορίζει το κατάλληλο περιεχόμενο της κατηγορίας. Μην αφήνετε τους μελλοντικούς συντάκτες να μαντεύουν τι ή ποιος πρέπει να περιλαμβάνεται στην κατηγορία, κρίνοντας μόνο από τον τίτλο της. ακόμα και αν τα κριτήρια επιλογής σας φαίνονται εμφανή, η στερεότυπη έστω εξήγηση είναι επιβοηθητική για τους άλλους, ιδιαίτερα αν είναι λιγότερο εξοικειωμένοι με το θέμα.
Η περιγραφή είναι δυνατόν να περιέχει συνδέσμους σε άλλες σελίδες της Βικιπαίδειας ιδιαίτερα σε άλλες σχετικές κατηγορίες, οι οποίες δεν εμφανίζονται άμεσα ως υποκατηγορίες ή γονεϊκές (υπερκατηγορίες) και σε σχετικές κατηγορίες αδελφικών εγχειρημάτων, όπως τα Κοινά. Μία άλλη τεχνική ταξινόμησης περιγράφεται στο Βικιπαίδεια:Ταξινόμηση. Όπως και οι σελίδες αποσαφήνισης, οι σελίδες των κατηγοριών δεν πρέπει να περιέχουν αναφορές σε αξιόπιστες πηγές ή εξωτερικούς συνδέσμους.
Έχουν αναπτυχθεί διάφορα πρότυπα για την ευκολότερη παραγωγή περιγραφών της κατηγορίας. Βλ πρότυπα ονοματοχώρου κατηγοριών. Υπάρχουν επίσης πρότυπα-σημειώσεις στα οποία περιλαμβάνονται {{Κατηγορία κύριο}} και {{Κατηγορία δείτε επίσης}}. Άλλα περιλαμβάνονται στα Πρότυπο:Τεκμηρίωση προτύπων σημειώσεων#Κατηγορίες.
Σε κάθε οθόνη φαίνονται έως 200 καταχωρίσεις κατηγοριών. Για να γίνει η πλοήγηση ευκολότερη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας από τους παρακάτω πίνακες στη σελίδα της κατηγορίας, με το ανάλογο πρότυπο:
- {{CategoryTOC}} – προσθέτει πλήρη πίνακα περιεχομένων (Κορυφή, 0–9, A–Ω)
- {{Large category TOC 2}} – προσθέτει πλήρη πίνακα περιεχομένων με πέντε υποδιαιρέσεις για κάθε γράμμα (Aα Aβ Aγ Aδ Aε)
- {{Large category TOC}} – προσθέτει πλήρη πίνακα περιεχομένων με εικοσιέξι υποδιαιρέσεις για κάθε γράμμα (Aa ... Az)
Οι υποκατηγορίες ταξινομούνται αλφαβητικά με τα άρθρα, κάτι που σημαίνει ότι στην οθόνη δε θα φαίνονται πιθανώς όλες οι υποκατηγορίες. Μπορείτε ωστόσο να προσθέσετε κατηγορικό δέντρο στο κείμενο της σελίδας της κατηγορίας, όπως περιγράφεται στοΒοήθεια:Κατηγορία.
Οι διαγλωσσικοί σύνδεσμοι χρησιμοποιούνται στις σελίδες κατηγοριών, όπως και στα λήμματα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διασύνδεση αντίστοιχων κατηγοριών σε αλλόγλωσσες Βικιπαίδειες.
Κατηγοριοποίηση σελίδων
[επεξεργασία κώδικα]Κάθε σελίδα της Βικιπαίδειας θα πρέπει να ανήκει σε τουλάχιστον μία κατηγορία. (Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία ανάγκη για κατηγοριοποίηση στις σελίδες συζήτησης, ανακατευθύνσεις, ή σελίδες χρηστών, αν και σε αυτές μπορούν να τοποθετηθούν σε κατηγορίες ανάλογα με την περίπτωση.) Επιπλέον, κάθε κατηγοριοποιημένη σελίδα θα πρέπει να τοποθετείται σε όλες τις περισσότερο συγκεκριμένες κατηγορίες στις οποίες λογικά ανήκει. Αυτό σημαίνει ότι αν μια σελίδα ανήκει σε μια υποκατηγορία της C (ή υποκατηγορία της υποκατηγορίας της C, και ούτω καθεξής), τότε κανονικά δεν τοποθετείται απευθείας στην C. Για εξαιρέσεις στον κανόνα αυτό, δείτε #Μη διαχεόμενες υποκατηγορίες παρακάτω.
Ενώ θα πρέπει τυπικά να είναι σαφές από το όνομα μιας υφιστάμενης κατηγορίας ποιες σελίδες θα πρέπει να περιέχει, το κείμενο της σελίδας κατηγορίας μπορεί μερικές φορές να παρέχει πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με το δυνατό περιεχόμενο της κατηγορίας. Ένας τρόπος για να διαπιστώσετε εάν υπάρχουν ήδη κατάλληλες κατηγορίες για μια συγκεκριμένη σελίδα είναι να ελέγξετε τις κατηγορίες των σελίδων που αφορούν παρόμοια ή συναφή θέματα. Ένας άλλος τρόπος είναι να ψάξετε τα υπάρχοντα ονόματα κατηγοριών, όπως περιγράφεται εδώ (κορυφή της σελίδας). Δεδομένου ότι όλες οι κατηγορίες αποτελούν μέρος μιας ιεραρχίας μην προσθέτετε κατηγορίες σε σελίδες σαν να είναι ετικέτες.
Εάν δεν είστε βέβαιοι πού να κατηγοριοποιήσετε μια συγκεκριμένη σελίδα, προσθέστε το πρότυπο {{ακατηγοριοποίητο}} σε αυτή - άλλοι συντάκτες θα σας βοηθήσουν να βρείτε κατάλληλες κατηγορίες για αυτή.
Λήμματα
[επεξεργασία κώδικα]Η κατηγοριοποίηση των λημμάτων πρέπει να είναι επαληθεύσιμη. Θα πρέπει να είναι σαφές από επαληθεύσιμες πληροφορίες στο λήμμα γιατί τοποθετήθηκε σε καθεμία από τις κατηγορίες της.
Η κατηγοριοποίηση πρέπει επίσης να διατηρεί μια ουδέτερη οπτική γωνία. Οι κατηγοριοποιήσεις εμφανίζονται στις σελίδες του άρθρου, χωρίς σχόλια ή αναφορές για να δικαιολογούν ή να εξηγούν την προσθήκη τους. Οι συντάκτες πρέπει να έχουν επίγνωση της ανάγκης να διατηρηθεί μια ουδέτερη οπτική γωνία κατά τη δημιουργία κατηγοριών ή την προσθήκη τους στα λήμματα. Κατηγοριοποιήσεις θα πρέπει γενικά να είναι μη αμφισβητήσιμες. Αν το θέμα της κατηγορίας είναι πιθανό να προκαλέσει διαμάχη, στη συνέχεια, τότε ένα λήμμα-κατάλογος (ο οποίος μπορεί να συμπληρώνεται με σχόλια και παραπομπές) είναι ίσως πιο κατάλληλο.
Μία κεντρική έννοια που χρησιμοποιείται στην κατηγοριοποίηση των άρθρων είναι αυτή των καθοριστικών χαρακτηριστικών του θέματος του λήμματος. Ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό είναι κάποιο που αξιόπιστες πηγές συχνά και με συνέπεια καθορίζουν[1] το θέμα ότι έχει-όπως η εθνικότητα ή αξιοσημείωτο επάγγελμα (στην περίπτωση των ανθρώπων), τον τύπο της τοποθεσίας ή της περιοχής (στην περίπτωση των τόπων), κλπ. Για παράδειγμα, εδώ: «o Καραβάτζιο, ένας Ιταλός καλλιτέχνης του κινήματος μπαρόκ ...", Ιταλός, καλλιτέχνης, και μπαρόκ , όλα μπορούν να θεωρηθούν ότι ορίζουν τα χαρακτηριστικά του υποκειμένου Καραβάτζιο. Μια κατηγορία εμπεριέχει ένα ή περισσότερα καθοριστικά χαρακτηριστικά-πώς επιτυγχάνεται αυτό στην πράξη περιγράφεται στις ακόλουθες ενότητες.
Ιδιαίτερα ζητήματα για την κατηγοριοποίηση των λημμάτων:
- Κατά σύμβαση, οι δηλώσεις κατηγοριών που τοποθετούνται στο τέλος του κώδικα wiki.
- Η σειρά με την οποία οι κατηγορίες τοποθετούνται σε μια σελίδα δεν διέπεται από κάποιο ενιαίο κανόνα (για παράδειγμα, δεν χρειάζεται να είναι αλφαβητικά, αν και εν μέρει αλφαβητική ταξινόμηση μπορεί μερικές φορές να είναι χρήσιμη). Κανονικά οι πιο ουσιώδης, σημαντικές κατηγορίες εμφανίζονται πρώτες.
- Ένα λήμμα που δεν πρέπει ποτέ να μείνει με μια ανύπαρκτη (κόκκινος σύνδεσμος) κατηγορία σε αυτό. Είτε θα πρέπει να δημιουργηθεί η κατηγορία, ή αλλιώς ο σύνδεσμος θα πρέπει να αφαιρεθεί ή να αλλάξει σε μια κατηγορία που υπάρχει.
- Η κατηγοριοποίηση δεν θα πρέπει να γίνεται από τον τύπο του αντικειμένου. Ένα βιογραφικό λήμμα σχετικά με ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, για παράδειγμα, δεν ανήκει στην Κατηγορία:Βιογραφίες.
- Λήμματα σχετικά με φανταστικά θέματα δεν πρέπει να κατηγοριοποιούνται με τρόπο που να τα συγχέει μπερδεύει με πραγματικά θέματα.
Αρχεία/Εικόνες
[επεξεργασία κώδικα]Ετικέτες κατηγοριών μπορούν να προστεθούν σε σελίδες αρχείων/εικόνων που έχουν ανεβεί στην Βικιπαίδεια. Όταν μπουν σε κάποια κατηγορία, τα αρχεία δεν συμπεριλαμβάνονται στην καταμέτρηση των σελίδων στην κατηγορία, αλλά εμφανίζονται σε ξεχωριστό τμήμα με μία μικρογραφία και το όνομα για το καθένα. Μια κατηγορία μπορεί να αναμίξει σελίδες και εικόνες, ή μπορεί να δημιουργηθεί μια ξεχωριστή κατηγορία αρχείων/εικόνων. Μια κατηγορία αρχείων είναι συνήθως μια υποκατηγορία της γενικής κατηγορίας για το ίδιο θέμα, και μια υποκατηγορία της ευρύτερης κατηγορίας για τα αρχεία, Κατηγορία:Βικιπαίδεια αρχεία. Για να κατηγοριοποιήσετε ένα νέο αρχείο κατά το ανέβασμα, απλώς προσθέστε την ετικέτα κατηγορίας στην σύνοψη αποστολής.
Αρχεία υπό ελεύθερη άδεια χρήσης μπορούν επίσης να φορτωθούν σε, και κατηγοριοποιούνται εκεί, στο Wikimedia Commons. Αυτό μπορεί να γίνει αντί ή εκτός από, το φόρτωμα και την κατηγοριοποίηση στη Βικιπαίδεια. Τα περισσότερα αρχεία υπό ελεύθερη άδεια τελικά θα αντιγραφούν ή να μετακινηθούν από την Βικιπαίδεια στο Wikimedia Commons, με μια σελίδα καθρέφτη να απομένει στην Βικιπαίδεια. (Για παράδειγμα μια τέτοια σελίδα καθρέφτη, δείτε εδώ.) Κατηγορίες δεν θα πρέπει να προστεθούν σε αυτές τις βικιπαιδικές σελίδες καθρέφτη, επειδή αυτό δημιουργεί μια νέα σελίδα στη Βικιπαίδεια που υπόκειται σε ταχεία διαγραφή.
Οι εικόνες που χρησιμοποιούνται στη Βικιπαίδεια που είναι μη-ελεύθερες ή υπό εύλογη χρήση δεν θα πρέπει να εμφανίζονται ως μικρογραφίες στις κατηγορίες. Για να αποφευχθεί η εμφάνιση μικρογραφιών των εικόνων σε μια κατηγορία, θα πρέπει να προστεθεί __ NOGALLERY__ στο κείμενο της κατηγορίας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα αρχεία θα εξακολουθούν να εμφανίζονται στην κατηγορία, αλλά η πραγματική προεπισκόπηση της εικόνας δεν θα εμφανίζεται.
Οργάνωση δέντρου κατηγοριών
[επεξεργασία κώδικα]Οι κατηγορίες είναι οργανωμένες ως επικαλυπτόμενα "δέντρα", που σχηματίζονται με τη δημιουργία δεσμών μεταξύ των αλληλένδετων κατηγοριών (στα μαθηματικά ή την επιστήμη των υπολογιστών η δομή αυτή ονομάζεται ένα πλέγμα ή ένα μερικώς διατεταγμένο σύνολο). Κάθε κατηγορία μπορεί να περιλαμβάνει (ή "να διακλαδίζεται") υποκατηγορίες, και είναι δυνατό για μια κατηγορία να είναι μια υποκατηγορία σε περισσότερες από μία «μητρικές» κατηγορίες. (Η Α λέγεται ότι είναι μια γονική κατηγορία της Β όταν η Β είναι μια υποκατηγορία της Α.)[2].
Υπάρχει μια πρώτου επιπέδου κατηγορία, η Κατηγορία:Θεμελιώδης. Όλες οι άλλες κατηγορίες βρίσκονται κάτω από αυτή. Ως εκ τούτου, κάθε κατηγορία εκτός από αυτήν την κορυφαία πρέπει να είναι υποκατηγορία τουλάχιστον μίας άλλης κατηγορίας.
Υπάρχουν δύο βασικά είδη κατηγορίας:
- Θεματικές κατηγορίες που το όνομά τους προκύπτει από ένα θέμα (συνήθως μοιράζονται ένα όνομα με το λήμμα της Βικιπαίδειας για αυτό το θέμα). Για παράδειγμα, η Κατηγορία:Γαλλία περιέχει λήμματα σχετικά με το θέμα Γαλλία.
- Κατηγορίες συνόλων που το όνομά τους είναι από μια τάξη/κλάση (συνήθως στον πληθυντικό). Για παράδειγμα, η Κατηγορία:Πόλεις της Γαλλίας περιέχει λήμματα των οποίων τα θέματα είναι πόλεις της Γαλλίας.
Μερικές φορές, για λόγους ευκολίας, οι δύο τύποι μπορούν να συνδυαστούν, για να δημιουργήσετε μια κατηγορία σύνολο-και-θέμα (όπως η Κατηγορία:Βοϊβοδάτα της Πολωνίας, η οποία περιέχει λήμματα σχετικά με συγκεκριμένα βοϊβοδάτα καθώς και λήμματα σχετικά με τα βοϊβοδάτα γενικά).
Υποκατηγοριοποίηση
[επεξεργασία κώδικα]Αν η λογική ιδιότητα μέλους μιας κατηγορίας συνεπάγεται λογική ιδιότητα μέλους μιας δεύτερης, τότε η πρώτη κατηγορία θα πρέπει να γίνει υποκατηγορία (άμεσα ή έμμεσα) της δεύτερης. Για παράδειγμα, η Κατηγορία:Πόλεις της Γαλλίας είναι υποκατηγορία της Κατηγορία:Γεωγραφία της Γαλλίας, η οποία με τη σειρά της είναι υποκατηγορία της Κατηγορία:Γαλλία.
Πολλές υποκατηγορίες έχουν δύο ή περισσότερες μητρικές κατηγορίες. Για παράδειγμα, η Κατηγορία:Βρετανοί συγγραφείς θα πρέπει να είναι τόσο Κατηγορία:Συγγραφείς ανά εθνικότητα και Κατηγορία:Βρετανοί. Όταν κάνετε μία κατηγορία, υποκατηγορία μιας άλλης, διασφαλίστε ότι τα μέλη της υποκατηγορίας πραγματικά μπορεί να αναμένεται (ενδεχομένως με λίγες εξαιρέσεις) να ανήκουν επίσης στη μητρική. Αλυσίδες κατηγοριών που σχηματίζονται από τις σχέσεις γονέα-παιδιού δεν πρέπει ποτέ να αποτελούν κλειστούς βρόχους. Δηλαδή, καμία κατηγορία δεν θα πρέπει να περικλείεται ως υποκατηγορία μιας δικής της υποκατηγορίας. Αν δύο κατηγορίες είναι στενά συνδεδεμένες, αλλά δεν είναι σε μια σχέση υποσύνολου, τότε σύνδεσμοι μεταξύ τους μπορούν να συμπεριληφθούν στο κείμενο των σελίδων των κατηγοριών.
Μια σελίδα ή κατηγορία θα πρέπει σπάνια να τοποθετηθεί τόσο σε κατηγορία και υποκατηγορία ή γονική κατηγορία (υπερκατηγορία) αυτής της κατηγορίας (εκτός και αν η υποκατηγορία είναι μη-διάχυσης - βλ. παρακάτω). Για παράδειγμα, το άρθρο "Παρίσι" αρκεί να τοποθετηθεί μόνο στην "Κατηγορία:Πόλεις της Γαλλίας", όχι ταυτόχρονα στην "Κατηγορία:Πόλεις της Γαλλίας" και "Κατηγορία:Γεωγραφία της Γαλλίας". Δεδομένου ότι η πρώτη κατηγορία είναι στη δεύτερη κατηγορία, στους αναγνώστες έχουν ήδη δοθεί οι πληροφορίες ότι το Παρίσι είναι ένα γεωγραφικό αντικείμενο στη Γαλλία από το ότι είναι μια πόλη στη Γαλλία.
Σημειώστε επίσης ότι ως πρότυπα επέκτασης είναι για λόγους συντήρησης, και όχι για περιήγηση των αναγνωστών (βλ. #Διαχειριστικές κατηγορίες παραπάνω), αυτές δεν μετράνε ως κατηγοριοποίηση για τους σκοπούς της πολιτικής κατηγοριοποίησης της Βικιπαίδειας. Ένα λήμμα που έχει μια κατηγορία "επέκτασης" σε αυτό πρέπει ακόμη να καταχωρηθεί στις πιο κατάλληλες κατηγορίες περιεχομένου, ακόμα και αν μια από αυτές είναι η άμεση μητρική της ζητούμενης κατηγορίας επέκτασης.
Διάχυση μεγάλων κατηγοριών
[επεξεργασία κώδικα]Αν και δεν υπάρχει όριο στο μέγεθος των κατηγοριών, μια μεγάλη κατηγορία συχνά διασπάται («διαχέεται») σε μικρότερες, πιο συγκεκριμένες υποκατηγορίες. Για παράδειγμα, η Κατηγορία: Ποταμοί της Ευρώπης είναι διασπασμένη ανά χώρα στις υποκατηγορίες Κατηγορία:Ποταμοί της Αλβανίας, Κατηγορία:Ποταμοί της Αυστρίας κ.λπ.
Μια κατηγορία μπορεί να διαχέεται χρησιμοποιώντας διάφορα συνυπάρχοντα συστήματα. Για παράδειγμα, η Κατηγορία:Δισκογραφία διασπάται ανά καλλιτέχνη, ανά ημερομηνία, ανά είδος κ.λπ. Μετακατηγορίες μπορεί να δημιουργούνται ως τρόποι οργάνωσης του σχήματος υποκατηγοριών. Για παράδειγμα, οι υποκατηγορίες που ονομάζονται "Δισκογραφία του καλλιτέχνη" δεν τοποθετείται απευθείας στην Κατηγορία:Δισκογραφία, αλλά και στην μετακατηγορία Δισκογραφία ανά καλλιτέχνη, η οποία εμφανίζεται στην Κατηγορία:Δισκογραφία.
Είναι δυνατόν για μια κατηγορία που πρέπει να διαχέεται μόνο εν μέρει - ορισμένα μέλη τοποθετούνται σε υποκατηγορίες, ενώ άλλα παραμένουν στη βασική κατηγορία. Πληροφορίες σχετικά με το πώς μια κατηγορία διαχέεται μπορούν να δίνονται στη σελίδα της κατηγορίας. Κατηγορίες που προορίζονται για να σπάσουν πλήρως σε υποκατηγορίες μπορούν να σημανθoύν με το πρότυπο {{διάχυση κατηγορίας}}, το οποίο δείχνει ότι οι σελίδες που οι συντάκτες θα μπορούσαν να προσθέσουν στην κύρια κατηγορία πρέπει να μετακινηθούν προς τις κατάλληλες υποκατηγορίες, όταν είναι διαθέσιμες επαρκείς πληροφορίες. (Εάν η κατάλληλη υποκατηγορία για ένα λήμμα δεν υπάρχει ακόμα, είτε δημιουργήστε την υποκατηγορία ή να αφήστε το λήμμα στην μητρική κατηγορία προς το παρόν.)
Μη διαχεόμενες κατηγορίες
[επεξεργασία κώδικα]Δεν είναι όλες οι υποκατηγορίες που εξυπηρετούν τη λειτουργία "διάχυσης" που περιγράφεται παραπάνω. Μερικές είναι απλώς υποσύνολα που έχουν κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ενδιαφέροντος, όπως Κατηγορία:Βραβευμένοι με Όσκαρ Α' Ανδρικού Ρόλου ως υποκατηγορία Κατηγορία:Ηθοποιοί . Αυτές ονομάζονται υποκατηγορίες μη-διάχυσης. Παρέχουν μια εξαίρεση στο γενικό κανόνα ότι οι σελίδες δεν τοποθετούνται ταυτόχρονα σε κατηγορία και σε υποκατηγορία της: δεν υπάρχει καμία ανάγκη να αφαιρεθούν από τις σελίδες της μητρικής κατηγορίας καθαρά λόγω της συμμετοχής τους σε μη-διάχυσης υποκατηγορία. (Φυσικά, αν οι σελίδες ανήκουν επίσης σε άλλες υποκατηγορίες που προκαλούν τη διάχυση, τότε δεν θα εμφανίζεται άμεσα στην κύρια κατηγορία.)
Υποσημειώσεις
[επεξεργασία κώδικα]- ↑ σε πεζό λόγο, σε αντίθεση με την μορφή πίνακα ή μια λίστα
- ↑ μαθηματικά, αυτό σημαίνει ότι το σύστημα προσεγγίζει ένα κατευθυνόμενο άκυκλο γράφο