Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βαπτιστήριο των Αρειανών

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βαπτιστήριο των Αρειανών
Battistero degli Ariani
Χάρτης
Είδοςβαπτιστήριο, θρησκευτικό μουσείο[1][2], Ιταλικό εθνικό μουσείο[1] και Museum of the Italian Ministry of Culture[2]
Αρχιτεκτονικήπαλαιοχριστιανική τέχνη και αρχιτεκτονική και βυζαντινή αρχιτεκτονική
ΔιεύθυνσηPiazza degli Ariani 224, 48121 Ravenna[1]
Γεωγραφικές συντεταγμένες44°25′7″N 12°12′9″E
ΘρήσκευμαΚαθολικισμός[3]
Θρησκευτική υπαγωγήρωμαιοκαθολική αρχιεπισκοπή της Ραβέννας-Τσέρβια
Διοικητική υπαγωγήΡαβέννα[1]
ΧώραΙταλία[2]
Έναρξη κατασκευής5ος αιώνας
Υλικάτούβλο
Προστασίατμήμα μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς (από 1996) και ιταλικό πολιτισμικό αγαθό[4][5]
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα

Το Αρειανό Βαπτιστήριο στη Ραβένα της Ιταλίας είναι ένα χριστιανικό κτήριο βαπτίσεων, που κτίστηκε από τον Οστρογότθο βασιλιά Θεοδώριχο τον Μέγα μεταξύ του τέλους του 5ου αι. και των αρχών του 6ου αι., ταυτόχρονα με τη βασιλική του Αγίου Απολλιναρίου του Νέου.

Ο Θεοδώριχος ήταν οπαδός του Αρείου και αποφάσισε να αφήσει τους Γότθους, που ήταν (Αρειανοί), και τους Ορθόδοξους Χριστιανούς να συνυπάρχουν, αλλά ξεχωριστά και έτσι υπήρχαν διαφορετικές γειτονιές και χωριστά θρησκευτικά κτήρια.

Κοντά στο παλάτι του, ο βασιλιάς ανέθεσε να οικοδομηθεί ένας καθεδρικός ναός των Αρειανών, που τώρα ονομάζεται Εκκλησία του Αγίου Πνεύματος, αλλά αρχικά ονομαζόταν Αγία Αναστάσις. Αφιερώθηκε ξανά μετά τη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Χαλκηδόνα ως ο καθεδρικός του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνα (στρατιωτικού και μάρτυρα από την Αμάσεια του Πόντου) το 526. Λίγα έχουν διασωθεί από την αρχική εκκλησία, μετά την ανακατασκευή της το 1543. Μερικοί ιστορικοί υποθέτουν ότι τα αρχικά ψηφιδωτά είχαν χαθεί πάνω από χίλια χρόνια νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της ορθόδοξης επανοικοδόμησής της, λόγω των Αρειανών θεμάτων. Κατά την ίδια περίοδο, ο Θεοδώριχος είχε επίσης κτίσει το Βαπτιστήριο, που σήμερα αναφέρεται ως "των Αρειανών", για να διακρίνεται από το Βαπτιστήριο του Νέωνος (των Ορθόδοξων), που είναι περίπου έναν αιώνα παλαιότερο.

Μωσαϊκό στην οροφή του Αρειανού Βαπτιστηρίου με την βάπτιση του Χριστού.

Το βαπτιστήριο είναι οκταγωνικό σε σχήμα με μερικές μικρές αψίδες και τοξωτά ανοίγματα κοντά στην κορυφή. Κατά μήκος της εξωτερικής περιμέτρου υπήρχε κάποτε ένας διάδρομος, που σταματούσε στην ανατολική αψίδα. Είναι σαφές ότι το κτίριο ήταν κάποτε μέρος ενός μεγαλύτερου συγκροτήματος. Στο εσωτερικό υπάρχουν τέσσερις κόγχες και ένας τρούλος με ψηφιδωτά, που απεικονίζουν τη βάπτιση του Χριστού από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Ο Ιησούς εμφανίζεται ως γενειοφόρος, κατά το ήμισυ βυθισμένος στον Ιορδάνη. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής φοράει δέρμα λεοπάρδαλης. Στα αριστερά στέκεται ένας με λευκή κόμη (ηλικιωμένος) με πράσινο ένδυμα, που ακουμπά σε έναν ασκό, από όπου εκπηγάζει ο ποταμός· είναι η προσωποποίηση του Ιορδάνη. Επάνω, το Άγιο Πνεύμα με τη μορφή περιστεριού ρίχνει νερό από το ράμφος του.

Στην παρακάτω ζώνη, μία πομπή των Αποστόλων, σε δύο ξεχωριστές κατευθύνσεις, με επικεφαλής τον Πέτρο και τον Παύλο, συναντιούνται σε έναν θρόνο με έναν λιθοκόλλητο σταυρό ακουμπισμένο σε ένα μωβ μαξιλάρι. Οι Απόστολοι κρατούν τον στέφανο του μαρτυρίου τους, εκτός από τον Πέτρο που κρατά κλειδί και τον Παύλο που κρατά παπύρους (τις Πράξεις και τις 14 επιστολές). Μεταξύ των Αποστόλων υπάρχουν φοίνικες, φυτό του Παραδείσου.

Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια στους καλλιτέχνες για να ολοκληρώσουν αυτά τα ψηφιδωτά, όπως φαίνεται καθαρά από τα διαφορετικά χρώματα των ψηφίδων, που απεικονίζουν το γρασίδι στα πόδια των Αποστόλων. Τα σχέδια είναι αρκετά απλά, αλλά πρέπει να σημειωθεί η υπερβολική χρήση χρυσού βάθους, καθώς χρησιμοποιείται συνήθως σε αυτήν την εποχή για να εγχύσει σε αυτές τις απλές σκηνές μία αιθερική λάμψη.

Ομοιότητα με την Ανατολική Ορθόδοξη αρχιτεκτονική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ολόκληρη η σύνθεση είναι εξαιρετικά παρόμοια με αυτή του Ορθόδοξου Βαπτιστηρίου του Νέωνος. Οι τοίχοι είναι γυμνοί, αλλά δεν ήταν πάντα έτσι. Κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών ερευνών, βρέθηκαν περίπου 170 κιλά ψηφίδες στο πάτωμα. Λόγω της έλλειψης Αρειανών αναφορών, πιστεύεται ότι οι καλλιτέχνες που δημιούργησαν τα ψηφιδωτά ήταν Ορθόδοξοι Χριστιανοί, καθώς οι Οστρογότθοι ήταν κυρίως χρυσοχόοι και όχι καλλιτέχνες ψηφιδωτών.

Το 565, μετά την καταδίκη της αίρεσης του Άρειου, αυτή η μικρή οκταγωνική δομή από πλίνθους μετατράπηκε σε ιερό με την ονομασία Σάντα Μαρία. Οι μοναχοί της Ανατολικής Εκκλησίας πρόσθεσαν ένα μοναστήρι κατά την περίοδο του Εξαρχάτου της Ραβέννας και αφιέρωσαν περαιτέρω την κατασκευή στην Αγία Μαρία ιν Κοσμεντίν. Γύρω στο 1700 το κτήριο πέρασε σε ιδιωτικά χέρια και το 1914 αποκτήθηκε από την ιταλική κυβέρνηση. Ο συμμαχικός βομβαρδισμός του Β' Παγκοσμίου Πολέμου βοήθησε στην απομάκρυνση άλλων οικοδομών, που είχαν προστεθεί από όλες τις πλευρές, επιτρέποντας στους ερευνητές να δουν τις λεπτομέρειες του εξωτερικού του για πρώτη φορά. Όπως και με άλλα μνημεία στη Ραβέννα, το αρχικό δάπεδο είναι τώρα περίπου 2,3 μέτρα κάτω από το περιβάλλον επίπεδο.

Το Βαπτιστήριο είναι μία από τις οκτώ κατασκευές στη Ραβέννα που έχουν καταχωριστεί ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.