Αυτοκρατορικός ρυθμός

O Αυτοκρατορικός ρυθμός ή στυλ Αμπίρ (γαλλικά: Style Empire) είναι περίοδος της νεοκλασικής τέχνης που άκμασε στη Γαλλία κατά την εποχή της Πρώτης Αυτοκρατορίας (1804–14) έως περίπου το 1821. Επηρέασε την επίπλωση και τη διακόσμηση, περιλαμβάνει επίσης αρχιτεκτονικά έργα, τα αυτοκρατορικά μνημεία και την τέχνη εξύμνησης του Ναπολέοντα Α΄ στη ζωγραφική και τη γλυπτική και εντάσσεται στις πρώτες δεκαετίες της γαλλικής τέχνης του 19ου αιώνα.^[1]

Χαρακτηριστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο αυτοκρατορικός ρυθμός υποστηρίχθηκε από την επιθυμία του Ναπολέοντα για ένα στυλ εμπνευσμένο από το μεγαλείο της αρχαίας Αιγύπτου και της αυτοκρατορικής Ρώμης. Στην αρχιτεκτονική, χαρακτηρίστηκε από κτήρια και μνημεία στο Παρίσι, όπως η Εκκλησία της Μαντλέν με αρχιτέκτονα τον Πιερ-Αλεξάντρ Βινιόν, η Αψίδα του Θριάμβου του Ζαν Σαλγκρέν και η Αψίδα του Θριάμβου του Καρουζέλ, σχεδιασμένη από τον Σαρλ Περσιέ και τον Πιέρ Φονταίν και η στήλη στο κέντρο της πλατείας Βαντόμ. Στη ζωγραφική, από τους πίνακες του Ζακ-Λουί Νταβίντ και σκηνές μαχών των Αντουάν Γκρο, Φιλιποτώ και Πιέρ-Ναρσίς Γκερέν. Στη γλυπτική, από τα ηρωικά αγάλματα του Ναπολέοντα και της οικογένειάς του, έργα του Αντόνιο Κανόβα. ^[2]

Οι Γάλλοι αρχιτέκτονες Σαρλ Περσιέ και Πιέρ Φονταίν, οι οποίοι σχεδίασαν έπιπλα για τα κρατικά δωμάτια του Ναπολέοντα, συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στη δημιουργία του ρυθμού της Αυτοκρατορίας στην εσωτερική διακόσμηση και στον σχεδιασμό επίπλων. Οι ιδέες τους ενσωματώθηκαν και διαδόθηκαν στη Συλλογή Εσωτερικής Διακόσμησης (1801 και 1812). Η έντονη αρχαιολογική έμπνευση του ρυθμού οδήγησε στην άμεση αντιγραφή κλασικών τύπων επίπλων και διακοσμητικών, στα οποία προστέθηκε ένα νέο σύνολο αιγυπτιακών διακοσμήσεων, επηρεασμένα από την εκστρατεία της Αιγύπτου του Ναπολέοντα. Τα έπιπλα, πολυθρόνες, κονσόλες, κρεβάτια, είχαν επένδυση από μαόνι και έλαβαν σχήματα ρωμαϊκών, ελληνικών και αιγυπτιακών επίπλων με στηρίγματα από φτερωτά λιοντάρια και κεφάλια σφίγγας, προτομές ή φύλλα φοίνικα.^[3]

*Η κυρία Ρεκαμιέ*, πίνακας του Φρανσουά Ζεράρ, 1805 (μουσείο Καρναβαλέ)

Όπου δεν υπήρχαν κλασικά πρότυπα, τα σύγχρονα σχέδια εμπλουτίσθηκαν με αρχαία διακοσμητικά μοτίβα, συχνά με σύμβολα σε σχέση με τη βασιλεία του Ναπολέοντα - π.χ. φτερωτή νίκη και δάφνινο στεφάνι που χρησιμοποιήθηκαν ως διακοσμητικά σύμβολα θριάμβου, μέλισσες, στάχυα από σιτηρά για ευημερία. και φάσκες και σφίγγες για κατάκτηση.^[4]

Το στυλ Αμπίρ στην ενδυμασία άντλησε την έμπνευσή του επίσης από την αρχαιότητα και την κλασική εποχή, μιμούμενο ταυτόχρονα συνειδητά την πλούσια κομψότητα της προεπαναστατικής Γαλλίας, ντύνοντας τις γυναίκες, για να τονίσουν τη θηλυκότητα και τη χάρη, με ελαφρά μακριά φορέματα, που είχαν γενικά μεγάλο ντεκολτέ σφιγμένο αμέσως κάτω από το στήθος, δημιουργώντας μια ψηλόμεση φούστα. Οι χειμώνες του Παρισιού απαιτούσαν ζεστά εξωτερικά ενδύματα, τα οποία ήταν πολυάριθμα και διάφορα, ανάμεσά τους κασκόλ, εσάρπες, κάπες, σακάκια. Η ανδρική μόδα της περιόδου της Αυτοκρατορίας περιείχε κομμένο φράκο που αποκάλυπτε γιλέκο και πουκάμισο με ψηλό γιακά με γραβάτα.

Αν και ο αυτοκρατορικός ρυθμός ξεκίνησε στη Γαλλία και συγκεκριμένα στο Παρίσι, εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Ευρώπη, με κάθε χώρα να τον προσαρμόζει στα δικά της εθνικά γούστα.^[5]