Αναπηρία και θρησκεία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η τομή αναπηρίας και θρησκείας αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα άτομα με αναπηρία εντός θρησκευτικών κοινοτήτων, στα θρησκευτικά κείμενα αυτών των θρησκειών ή στη γενική συμβολή από τον θρησκευτικό λόγο σε θέματα που σχετίζονται με την αναπηρία.[1] Οι μελέτες για τη σχέση μεταξύ θρησκείας και αναπηρίας ποικίλλουν ευρέως, με ορισμένους να υποθέτουν την ύπαρξη μισαναπηρισμού[2] και άλλους να βλέπουν τη θρησκεία ως πρωταρχικό μέσο μέσω του οποίου βοηθούνται τα άτομα με αναπηρία.[3] Η θρησκεία συχνά ωθεί τους οπαδούς να αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία με σεβασμό, ωστόσο, όταν η αναπηρία έγκειται σε ψυχική ασθένεια, μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να μην ισχύει.[4] Σε θρησκείες με εσχατολογική πίστη στη θεία δίκη, υπάρχουν συχνά παραδόσεις που διαδίδουν εξαίρεση από την κρίση στη μετά θάνατον ζωή για άτομα με νοητική υστέρηση, καθώς και για παιδιά που πεθαίνουν πρόωρα, επειδή αυτά τα άτομα δεν κατανοούν τις πράξεις τους με ανάλογο τρόπο.[5] Σχετικά με το σκεπτικό πίσω από τη δημιουργία των ατόμων με αναπηρία από τον Θεό, ορισμένες θρησκείες υποστηρίζουν ότι η διαφορά τους από τα άτομα χωρίς αναπηρία επιτρέπει στους μη ανάπηρους να στοχάζονται και στον Θεό να αξιολογεί στη συνέχεια το επίπεδο ευγνωμοσύνης που δείχνει το κάθε άτομο για την υγεία του.[6]

Βουδισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βουδιστικά θρησκευτικά κείμενα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο βιβλίο The Words of my Perfect Teacher, δηλώνεται ότι η παρουσία μιας αναπηρίας που εμποδίζει την κατανόηση της έννοιας του ντάρμα δεν επιτρέπει σε κάποιον να ασκεί τον Βουδισμό.[7]

Σύγχρονος Βουδισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότεροι βουδιστές πιστεύουν ότι το κακό κάρμα (το οποίο προκύπτει από ανήθικες ενέργειες) είναι η αιτία της αναπηρίας.[8][9][10] Οι βουδιστές πιστεύουν επίσης στη συμπόνια προς τους λιγότερο τυχερούς ανθρώπους, όπως τα άτομα με ειδικές ανάγκες, κάτι που πιστεύεται από τους βουδιστές ότι βοηθά να χτίσουν το δικό τους καλό κάρμα.[10] Αυτό έχει μεικτές συνέπειες για τα άτομα με αναπηρίες που ζουν σε κυρίως βουδιστικές κοινωνίες. Σε κοινωνίες όπου ο Βουδισμός είναι η κύρια θρησκεία, βουδιστές με αναπηρίες έχουν αναφέρει ότι άλλοι έχουν συγκαταβατική στάση απέναντί τους.[11] Η έμφαση στη συμπόνια έχει συνδεθεί με την απροθυμία να ενθαρρυνθεί η ανεξαρτησία και η κοινωνική συμμετοχή στα άτομα με αναπηρίες.[12] Στην Ταϊλάνδη, η Παγκόσμια Τράπεζα αναφέρει ότι λόγω των διδαχών του Βουδισμού περί συμπόνιας προς τους αδύναμους, οι άνθρωποι συχνά δίνουν χρήματα σε ζητιάνους με αναπηρίες ή σε φιλανθρωπικές οργανώσεις που βοηθούν άτομα με αναπηρία. Η Παγκόσμια Τράπεζα υποστηρίζει ότι, ενώ αυτή η ευγένεια μπορεί να είναι αξιοθαύμαστη, δεν προωθεί την ισότητα των ατόμων με αναπηρία.[13]

Χριστιανισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε όλη την ιστορία του Χριστιανισμού, οι στάσεις απέναντι στην αναπηρία διαφέρουν πολύ.

Αγία Γραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε ορισμένα μέρη της Αγίας Γραφής η σωματική αναπηρία απεικονίζεται ως τιμωρία για την αμαρτία. Στην Καινή Διαθήκη, ο Χριστός παρουσιάζεται συχνά να εκτελεί θαυματουργή θεραπεία σε άτομα με αναπηρία, αν και ορισμένοι πιστεύουν ότι ο Χριστός εξακολουθεί να αναφέρεται στην αμαρτία ως την αιτία της σωματικής αναπηρίας.[14] Η Αγία Γραφή δεν κάνει καμία αναφορά στη νοητική αναπηρία.[15] Στο χωρίο όπου ο Χριστός θεραπεύει τον εκ γενετής τυφλό (Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον 9:1-12), ο Ιησούς αμφισβητεί την άποψη ότι η αναπηρία ήταν τιμωρία για την αμαρτία. Οι μαθητές του τον ρωτούν: «Διδάσκαλε, ποιός ημάρτησε, αυτός η οι γονείς του, δια να γεννηθή τυφλός;» Ο Χριστός απαντά: «ούτε αυτός ημάρτησε ούτε οι γονείς του. Αλλά εγεννήθη τυφλός, δια να φανερωθούν, με την θαυματουργικήν θεραπείαν, τα έργα του Θεού».[16]

Πρώιμος Χριστιανισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον μεσαίωνα, επικρατούσαν δύο προσεγγίσεις για τα άτομα με αναπηρία. Μερικοί ιερείς και μελετητές είχαν την άποψη ότι η αναπηρία ήταν τιμωρία από τον Θεό για τη διάπραξη αμαρτιών, όπως συχνά περιγράφεται στην Αγία Γραφή. Άλλοι πίστευαν ότι τα άτομα με αναπηρία ήταν πιο ευσεβή από τα άτομα χωρίς αναπηρία.[17] Ο Μαρτίνος Λούθηρος είχε την άποψη ότι η αναπηρία προκαλείται από την αμαρτία και έχει καταγραφεί ότι συνέστησε στον πρίγκιπα του Ντεσάου να πνίξει ένα νεαρό αγόρι με αναπηρία. Όταν αυτή η πρόταση αποδοκιμάστηκε, ο Λούθηρος είπε στον πρίγκιπα ότι οι χριστιανοί έπρεπε να προσεύχονται κάθε μέρα για να απομακρυνθεί ο Διάβολος από το αγόρι.[18]

Σύγχρονος Χριστιανισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αναπηρία εξακολουθεί να συνδέεται με την αμαρτία σε ορισμένα δόγματα της εκκλησίας και σε ορισμένους πολιτισμούς όπου ο Χριστιανισμός είναι η κυρίαρχη θρησκεία.[18] Στην Γκάνα, άτομα με ψυχικές ασθένειες και νευρολογικές διαταραχές στέλνονται τακτικά σε στρατόπεδα προσευχής που συνδέονται με την Ευαγγελική και τηνΠεντηκοστιανή Εκκλησία, για να προσπαθήσουν να ξεπεράσουν τη διαταραχή τους. Τα στρατόπεδα προσευχής έχουν καταδικαστεί από Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λόγω του τρόπου με τον οποίο συχνά αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι εκεί. Το Παρατηρητήριο αναφέρει ότι οι άνθρωποι που ζουν σε στρατόπεδα προσευχής δέχονται με αλυσίδες για παρατεταμένες περιόδους, στερούνται την τροφή και και ζουν σε κακές συνθήκες υγιεινής.[19][20] Χριστιανοί με αναπηρίες έχουν αναφέρει ότι αισθάνονται ανεπιθύμητοι όταν πηγαίνουν στην εκκλησία. Πολλές οικογένειες παιδιών με αναπηρίες στις ΗΠΑ αναφέρουν ότι αισθάνονται αποκλεισμένες από την εκκλησία λόγω της στάσης άλλων μελών της.[21]

Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι χριστιανοί πιστεύουν ότι η πίστη τους τους υπαγορεύει το καθήκον να φροντίζουν τα άτομα με αναπηρία.[22] Εξάλλου, ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι Τζάστιν Ουέλμπι ζήτησε από την εκκλησία να γίνει πιο ανεκτική στα άτομα με αναπηρία.[23]

Ινδουισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ινδουιστικά κείμενα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ασχταβάκρα, που έπασχε από οκτώ σωματικές παραμορφώσεις, λέγεται ότι ήταν ο συγγραφέας του ινδουιστικού θρησκευτικού κειμένου Ασχταβάκρα Γκίτα και ήταν σεβαστός μελετητής των Βεδών.[24] Φαίνεται ότι θριάμβευσε επί των λόγιων στην αυλή του βασιλιά Τζανάκα, οι οποίοι χλεύαζαν τις αναπηρίες του.[25] Ο ινδουιστής ποιητής και τραγουδιστής του 16ου αιώνα Σούρντας, ο οποίος λέγεται ότι έχει συνθέσει περισσότερα από 125.000 τραγούδια, τιμάται ομοίως ως μεγάλη θρησκευτική προσωπικότητα.[26] Στην αρχαία και μεσαιωνική ινδουιστική κοινωνία, τα άτομα με αναπηρίες προορίζονταν για ειδικές θέσεις εργασίας όπου η αναπηρία τους θα ήταν επωφελής για την εργασία τους. Για παράδειγμα, βασιλείς προσλάμβαναν άτομα με προβλήματα ακοής και/ή ομιλίας για να αντιγράφουν εμπιστευτικά κυβερνητικά έγγραφα.[26]

Η Μπαγκαβάτ Γκίτα δίνει έμφαση στην απομάκρυνση από τον κόσμο και στο να μη βλέπει κανείς τον πόνο και τα βάσανα ούτε θετικά ούτε αρνητικά. Στην περίπτωση του πόνου, ενώ φέρνει δυσφορία, μπορεί να θεωρηθεί και θετικό φαινόμενο, γιατί προάγει την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου.[27] Τα ινδουιστικά κείμενα υποστηρίζουν ότι τα άτομα με αναπηρία που νιώθουν απελπισία πρέπει να προχωρήσουν στη ζωή με θετικό τρόπο και στάση ακολουθώντας το Ντάρμα.[28]

Σύγχρονος Ινδουισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως και στον Βουδισμό, οι Ινδουιστές πιστεύουν επίσης ότι η αναπηρία προκαλείται από κακό κάρμα, αλλά αυτό δεν επιβάλλεται από μια εξωτερική τιμωρητική δύναμη ούτε από τον Θεό.[9][29] Ο Ινδουισμός βλέπει επίσης τις φιλανθρωπικές ενέργειες, όπως η παροχή χρημάτων σε όσους έχουν ανάγκη, ως θετική ενέργεια που θα βοηθήσει στην οικοδόμηση του καλού κάρμα ενός ατόμου στην επόμενη ζωή του.[30] Αν και η αναπηρία μπορεί να αντιμετωπιστεί ως κάτι πολύ επαίσχυντο κοινωνικά, με ορισμένες οικογένειες να περιορίζουν τα μέλη της οικογένειας με αναπηρία στο σπίτι, ο Ινδουισμός ορίζει ότι είναι νταρμικό καθήκον όλων των ατόμων χωρίς αναπηρία να φροντίζουν τα άτομα με αναπηρία και να τους προσφέρουν φιλανθρωπία.[31]

Ισλάμ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κοράνι, Χαντίθ και Νόμος της Σαρίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Ισλάμ, η αιτία της αναπηρίας δεν αποδίδεται σε κάτι κακό που έκανε το άτομο με αναπηρία ή οι γονείς του. Το Ισλάμ βλέπει την αναπηρία ως πρόκληση που θέτει ο Αλλάχ.[32] Το κοράνις προτρέπει τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τα άτομα με νοητική αναπηρία με καλοσύνη και να προστατεύουν τα άτομα με αναπηρίες. Ο Μωάμεθ φαίνεται να αντιμετωπίζει τα άτομα με αναπηρία με σεβασμό.[33]

Πρώιμο Ισλάμ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο πρώιμο ισλαμικό χαλιφάτο, το ιδρύθηκε μπαΐτ αλ-μαλ (ταμείο του κράτους) για να παρέχει χρήματα σε άτομα που είχαν ανάγκη, όπως άτομα με ειδικές ανάγκες, τα οποία χρηματοδοτούνταν από το ζακάτ (φιλανθρωπία).[34]

Τον 16ο αιώνα, το βιβλίο al-Nukat al-Zirâf του ισλαμιστή λόγιου Ιμπν Φαντ υποστήριξε ότι η αναπηρία θα μπορούσε να προκληθεί από ανυπακοή σε έναν προφήτη και επίσης να θεραπευτεί από προφήτες, αν και αυτό αντιμετώπισε εκτεταμένη αντίδραση εκείνη την εποχή.[35]

Σύγχρονο Ισλάμ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Σαουδική Αραβία, υπάρχει έντονη εστίαση στην ισότητα για παιδιά και ενήλικες με ειδικές ανάγκες, η οποία βασίζεται στις θέσεις του Ισλάμ για την αναπηρία.[33] Παρά τις διδασκαλίες του Κορανίου σχετικά με τη μεταχείριση των ατόμων με αναπηρία με σεβασμό, ορισμένες μουσουλμανικές οικογένειες αναφέρουν αισθήματα ντροπής για συγγενείς τους με αναπηρία και αρνούνται να επιτρέψουν σε άτομα με αναπηρία να συμμετάσχουν σε βασικές πτυχές του Ισλάμ, όπως η παρουσία στο τζαμί και η νηστεία για το Ραμαζάνι.[33]

Ιουδαϊσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Τορά, η αναπηρία προκαλείται από τον Γιαχβέ, ως τιμωρία για παραβάσεις του ατόμου,[36] παρόλο που ο Θεός διατάζει τους Εβραίους του Ισραήλ να «μην προσβάλλουν τους κωφούς, ούτε να βάζουν εμπόδια στους τυφλούς».[37] Η Χαλάχα (εβραϊκό δίκαιο) δηλώνει ότι οι άνθρωποι πρέπει να υποστηρίζουν τους αρρώστους.[38]

Σύγχρονος Ιουδαϊσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια δημοσκόπηση σε Αμερικανοεβραίους με αναπηρία διαπίστωσε ότι λιγότεροι από 1 στους 5 Εβραίους θεωρούσαν ότι οι εβραϊκά θερμοί τα πήγαιναν «πολύ καλά» ή «εξαιρετικά καλά» στη συμπερίληψη ατόμων με αναπηρία σε κοινές δραστηριότητες.[39] Στο Ισραήλ, μια μελέτη στην κοινότητα υπερορθόδοξων Εβραίων βρήκε ότι υπάρχει ισχυρή υποστήριξη για την ένταξη των παιδιών με αναπηρίες στα γενικά σχολεία.[40]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Idler, E. L.; Kasl, S. V. (1997-11-01). «Religion among disabled and nondisabled persons II: attendance at religious services as a predictor of the course of disability». The Journals of Gerontology. Series B, Psychological Sciences and Social Sciences 52 (6): S306–316. doi:10.1093/geronb/52b.6.s306. ISSN 1079-5014. PMID 9403524. 
  2. ↑ Mitchell, David; Snyder, Sharon (2003). «The Eugenic Atlantic: race, disability, and the making of an international Eugenic Science, 1800-1945» (στα αγγλικά). Disability & Society 18 (7): 843–864. doi:10.1080/0968759032000127281. https://www.researchgate.net/publication/240512596. Ανακτήθηκε στις 2017-05-22. 
  3. ↑ Kabzems, Venta; Chimedza, Robert (2002-03-01). «Development Assistance: Disability and education in Southern Africa». Disability & Society 17 (2): 147–157. doi:10.1080/09687590120122305. ISSN 0968-7599. 
  4. ↑ Bryant, M. Darrol. "Religion and disability: Some notes on religious attitudes and views." Perspectives on Disability. 2nd ed. Palo Alto, CA: Health Markets Research (1993): 91-96.
  5. ↑ Al-Aoufi, Hiam; Al-Zyoud, Nawaf; Shahminan, Norbayah (2012-12-01). «Islam and the cultural conceptualisation of disability». International Journal of Adolescence and Youth 17 (4): 205–219. doi:10.1080/02673843.2011.649565. ISSN 0267-3843. 
  6. ↑ Miller, Lisa J. (23 Αυγούστου 2012). The Oxford Handbook of Psychology and Spirituality (στα Αγγλικά). OUP USA. σελ. 383. ISBN 9780199729920. 
  7. ↑ Rinpoche, Patrul (1998). The Words of My Perfect Teacher: A Complete Translation of a Classic Introduction to Tibetan Buddhism (στα Αγγλικά). Walnut Creek: Rowman Altamira. σελίδες 20–22. ISBN 9780761990277. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2019. 
  8. ↑ Burley, Mikel (11 October 2012). «Retributive karma and the problem of blaming the victim». International Journal for Philosophy of Religion 74 (2): 149–165. doi:10.1007/s11153-012-9376-z. http://eprints.whiterose.ac.uk/85287/1/Retrib%20karma%20%26%20prob%20of%20blaming%20the%20victim%28FINAL%29.pdf. Ανακτήθηκε στις 5 January 2019. 
  9. ↑ 9,0 9,1 «BBC - Religions - Buddhism: Karma». www.bbc.co.uk. BBC. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2019. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Naemiratch, Bhensri; Manderson, Lenore (20 May 2009). «Pity and pragmatism: understandings of disability in northeast Thailand». Disability & Society 24 (4): 475–488. doi:10.1080/09687590902879106. 
  11. ↑ Pwint, Zon Pann. «Workplace reforms "A light at the end of the tunnel" say Myanmar's disabled» (στα αγγλικά). The Myanmar Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-04-14. https://web.archive.org/web/20190414205658/https://www.mmtimes.com/lifestyle/12794-workplace-reforms-a-light-at-the-end-of-the-tunnel-say-myanmar-s-disabled.html. Ανακτήθηκε στις 5 January 2019. 
  12. ↑ Schuelka, Matthew J. (29 June 2015). «The evolving construction and conceptualisation of 'disability' in Bhutan». Disability & Society 30 (6): 820–833. doi:10.1080/09687599.2015.1052043. https://www.researchgate.net/publication/280222034. Ανακτήθηκε στις 6 January 2019. 
  13. ↑ «Country Profile on Disability KINGDOM OF THAILAND» (PDF). siteresources.worldbank.org. World Bank. 2002. σελ. 7. 
  14. ↑ Otieno, Pauline A. (5 November 2009). «Biblical and Theological Perspectives on Disability: Implications on the Rights of Persons with Disability in Kenya» (στα αγγλικά). Disability Studies Quarterly 29 (4). doi:10.18061/dsq.v29i4.988. ISSN 2159-8371. 
  15. ↑ Yong, Amos (2007). Theology and Down Syndrome: Reimagining Disability in Late Modernity. Waco: Baylor University Press. σελ. 21. ISBN 9781602580060. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2018. 
  16. ↑ «ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ». www.imgap.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2024. 
  17. ↑ Metzler, Irina (2006). Disability in Medieval Europe: Thinking about physical impairment during the high Middle Ages, c.1100-1400. Oxford: Routledge. σελίδες 46–47. ISBN 978-0-415-36503-1. 
  18. ↑ 18,0 18,1 McKenna, Adrian. «In Dependent Bodies: Exploring a Christian Understanding of Disability». webcache.googleusercontent.com. Royal College of Psychiatry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο Check |url= value (βοήθεια) (PDF) στις 28 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2019. 
  19. ↑ «"Like a Death Sentence" | Abuses against Persons with Mental Disabilities in Ghana». Human Rights Watch (στα Αγγλικά). 2 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2019. 
  20. ↑ Barriga, Shantha Rau (9 October 2014). «The (in)human dimension of Ghana's prayer camps» (στα αγγλικά). openDemocracy. https://www.opendemocracy.net/openglobalrights/shantha-rau-barriga/inhuman-dimension-of-ghana%E2%80%99s-prayer-camps. Ανακτήθηκε στις 5 January 2019. 
  21. ↑ Briggs, David (20 July 2018). «Study: US Churches Exclude Children with Autism, ADD/ADHD». Christianity Today. https://www.christianitytoday.com/ct/2018/july-web-only/study-us-churches-exclude-children-with-autism-addadhd.html. Ανακτήθηκε στις 8 December 2018. 
  22. ↑ Brock, Brian (2012). Brock, Brian, επιμ. Disability in the Christian Tradition: A Reader. Cambridge: Wm. B. Eerdmans Publishing Company. σελ. 20. ISBN 9780802866028. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2018. 
  23. ↑ Rose, Beth (6 July 2018). «Archbishop: I don't pray for my daughter's disability». BBC News (BBC). https://www.bbc.co.uk/news/disability-44688094. Ανακτήθηκε στις 8 December 2018. 
  24. ↑ Stroud, Scott R. (2004). «Narrative as Argument in Indian Philosophy: The Astavakra Gita as Multivalent Narrative». Philosophy and Rhetoric 37 (1): 42–71. doi:10.1353/par.2004.0011. https://archive.org/details/sim_philosophy-rhetoric_2004_37_1/page/42. 
  25. ↑ Jha, Martand (31 October 2016). «Indian Mythology Has a Problem With Disability». The Wire. https://thewire.in/rights/indian-mythology-problem-disability. Ανακτήθηκε στις 7 January 2019. 
  26. ↑ 26,0 26,1 Narayan, Dr Jayanthi (2004-03-15). «Commentary: Persons with Disabilities in India: A Special Educator's Personal Perspective» (στα αγγλικά). Disability Studies Quarterly 24 (2). doi:10.18061/dsq.v24i2.485. ISSN 2159-8371. https://dsq-sds.org/article/view/485. 
  27. ↑ Whitman, Sarah M. (August 2007). «Pain and Suffering as Viewed by the Hindu Religion». The Journal of Pain 8 (8): 607–613. doi:10.1016/j.jpain.2007.02.430. PMID 17462959. http://www.uphs.upenn.edu/pastoral/events/Hindu_painsuffering.pdf. Ανακτήθηκε στις 7 January 2019. 
  28. ↑ «"Hindu Perceptions of Disability" by Waldman, H. Barry; Perlman, Steven P.; Chaudhry, Ramiz A. - The Exceptional Parent, Vol. 40, Issue 7, July 2010». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020. 
  29. ↑ «"Hindu Perceptions of Disability" by Waldman, H. Barry; Perlman, Steven P.; Chaudhry, Ramiz A. - The Exceptional Parent, Vol. 40, Issue 7, July 2010». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020. 
  30. ↑ Kumar, Arun; Sonpal, Deepa; Hiranandani, Vanmala (2012). «Trapped Between Ableism And Neoliberalism: Critical Reflections On Disability And Employment In India». Disability Studies Quarterly 32 (3). doi:10.18061/dsq.v32i3.3235. http://eprints.lancs.ac.uk/59667/1/Trapped_Between_Ableism_and_Neoliberalism_Critical_Reflections_on_Disability_and_Employment_in_India_Kumar_Disability_Studies_Quarterly.pdf. Ανακτήθηκε στις 6 January 2019. 
  31. ↑ Beazley, Sarah· Williams, Val (11 Αυγούστου 2020). Childhood and Disability: Key papers from Disability & Society (στα Αγγλικά). Routledge. σελ. 138. ISBN 978-1-000-15566-2. 
  32. ↑ Rispler-Chaim, Vardit (2006). Disability in Islamic Law (στα Αγγλικά). Springer Science & Business Media. σελ. 93. ISBN 9781402050527. 
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 Al-Aoufi, Hiam; Al-Zyoud, Nawaf; Shahminan, Norbayah (December 2012). «Islam and the cultural conceptualisation of disability». International Journal of Adolescence and Youth 17 (4): 205–219. doi:10.1080/02673843.2011.649565. 
  34. ↑ Kurbanov, D.M.; Rasulov, N.I.; Ashurov, A.S. (15 May 2014). «The Role of State on Social Justice: An Analysis from Ibn Sina's Perspective». Novosti Khirurgii 22 (3): 366–373. doi:10.18484/2305-0047.2014.3.366. ISSN 2305-0047. https://ejournal.unida.gontor.ac.id/index.php/aliktisab/article/download/2398/1416. Ανακτήθηκε στις 7 January 2019. 
  35. ↑ Ghaly, Mohammad (2006). «Writings on Disability in Islam: The 16th-Century Polemic on Ibn Fahd's al- Nukat al-Zirâf». Arab Studies Journal XIII (2): 9–38. https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/13351/3%20Writngs_disability.pdf. Ανακτήθηκε στις 7 January 2019. 
  36. ↑ Blanks, A. Brooke; Smith, J. David (2009). «Multiculturalism, Religion, and Disability: Implications for Special Education Practitioners». Education and Training in Developmental Disabilities 44 (3): 295–303. https://www.jstor.org/stable/24233476. Ανακτήθηκε στις 2 April 2023. 
  37. ↑ Layman, Lenore (31 January 2018). «Torah Heroes Had Special Needs». Jewish Journal (Tribe Media Corp). https://jewishjournal.com/culture/lifestyle/special-needs/230299/torah-heroes-special-needs/. Ανακτήθηκε στις 7 January 2019. 
  38. ↑ Jones, Melinda (2 January 2007). «Judaism, Theology and the Human Rights of People with Disabilities». Journal of Religion, Disability & Health 10 (3–4): 101–145. doi:10.1300/J095v10n03_08. 
  39. ↑ Schonfeld, Julie (26 September 2018). «How synagogues and day schools are failing people with disabilities». Jewish Telegraphic Agency (70/FACES Media). https://www.jta.org/2018/09/26/opinion/synagogues-day-schools-failing-people-disabilities. Ανακτήθηκε στις 7 January 2019. 
  40. ↑ Klein, Elie (31 December 2018). «Israel's 'haredi' community embrace disability inclusion, integration». JNS.org (Jewish News Syndicate). https://www.jns.org/israels-haredi-community-embrace-disability-inclusion-integration/. Ανακτήθηκε στις 7 January 2019. 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ahmed, Dunya A. A. (October 2008). «Doctoral Theses: Gender, Disability and Islam: Living with Visual Impairment in Bahrain». Disability & Society 23 (6): 539–541. doi:10.1080/09687590802328295. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αναπηρία_και_θρησκεία&oldid=10470158"