Αγία Χρυσή η Νεομάρτυς
| Αγία Χρυσή η Νεομάρτυς | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | Σλάτενα (σημερινή Χρυσή Αλμωπίας) |
| Θάνατος | 13 Οκτωβρίου (εορτασμός) |
| Θρησκεία | Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Eορτασμός αγίου | 18 Οκτωβρίου |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Βουλγαρικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Αγία Χρυσή η νεομάρτυς, μαρτυρήσασα το 1795 εις Χρυσήν Αλμωπίας (13 Οκτωβρίου) είναι νεομάρτυς της Ορθόδοξης Εκκλησίας που εκτελέστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα από τους Οθωμανούς, αφού προηγουμένως αρνήθηκε να εξισλαμιστεί.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία της Χρυσής καταγράφηκαν για πρώτη φορά από τον διαπρεπή Έλληνα μοναχό και σύγχρονό της, Νικόδημο τον Αγιορείτη, ο οποίος στηρίχτηκε στη μαρτυρία του προηγουμένου της Ι.Μ. Σταυρονικήτα Τιμοθέου που γνώριζε προσωπικά τη Χρυσή[1].
Τόπος καταγωγής της φέρεται το χωριό Σλάτενα ή Σλάτινα της περιοχή των Μογλενών (νυν Χρυσή Πέλλας)[2]. Σύμφωνα με την παράδοση ήταν μια από τις τέσσερις κόρες μιας φτωχής και πολύτεκνης οικογένειας. Κάποια μέρα, ενώ μάζευε ξύλα στην ύπαιθρο, κίνησε το ερωτικό ενδιαφέρον ενός ισχυρού μουσουλμάνου, ο οποίος αφού την απήγαγε της άσκησε αρχικά ασφυκτική πίεση και κατόπιν απειλές προκειμένου εκείνη να ασπαστεί το Ισλάμ ώστε να μπορέσει να την λάβει ως σύζυγό του[3][4].
Από την πλευρά της, η Χρυσή παρέμεινε σταθερή στην πίστη της παρά τις προτροπές ακόμη και των συγγενών της που δεχόμενοι και οι ίδιοι απειλές, την προέτρεψαν να εξισλαμιστεί προκειμένου να σώσει τη ζωή της[5][2]. Η ακλόνητη στάση της Χρυσής είχε ως αποτέλεσμα την εξαγρίωση των Οθωμανών και τον μαρτυρικό της θάνατο μετά από σκληρά και πολυήμερα βασανιστήρια. Ως ημερομηνία του θανάτου της αναφέρεται η 13η Οκτωβρίου του 1795[5][3]. Μετά τον θάνατό της, η σορός της παρελήφθη και θάφτηκε κρυφά από μερικούς χριστιανούς[1].
Την Αγία Χρυσή την ανέδειξε ο Άγιος Καλλίνικος μητροπολίτης Εδέσσης όπου και έχτισε μεγαλοπρεπή ναό προς τιμήν της Αγίας Χρυσής στο ομώνυμο χωριό. Κάθε χρόνο στις 13 Οκτωβρίου γίνεται πανηγυρική αρχιερατική θεία λειτουργία στον ιερό ναό της Αγίας Χρυσής και το απόγευμα της προηγούμενης μέρας γίνεται πανηγυρικός αρχιερατικός εσπερινός και λιτάνευση της εικόνος της Αγίας Χρυσής.
Υστεροφημία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Χρυσή τιμάται ως αγία από αρκετές ορθόδοξες εκκλησίες, από τις οποίες άλλες τιμούν τη μνήμη της στις 13 Οκτωβρίου[2] και άλλες στις 18 του ίδιου μήνα[6]. Το 2009 ανακηρύχτηκε από τη βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία ως προστάτιδα των Βούλγαρων του εξωτερικού. Παράλληλα, το ίδιο έτος, το βουλγαρικό κράτος θέσπισε το ετήσιο βραβείο του «Βούλγαρου της Χρονιάς» που φέρει το όνομά της.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Δουκάκη, Κωνσταντίνου Χ. (1895). Μέγας συναξαριστής. 10ος. Εν Αθήναις: Α. Κολλαράκη και Ν. Τριανταφύλλου. σελ. 173.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Αγία Χρυσή η Νεομάρτυς». saint.gr. Ορθόδοξος Συναξαριστής. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2018.
- ↑ 3,0 3,1 Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια. 12ος. Αθήναι: Αθ. Μαρτίνος. 1968. σελ. 403.
- ↑ Συλλογικό (2006). Lives of the Bulgarian Saints. Sofia: Bulgarian Eastern Orthodox Diocese of the U.S.A., Canada and Australia. σελ. 110. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2018.
- ↑ 5,0 5,1 Παπαδοπούλου, Χρυσοστόμου (1922). Οι νεομάρτυρες. Αθήναι: χ.ε. σελ. 47.
- ↑ «Traditions & NameDays: ST. LUKE, Holy Apostle and Evangelist; ST. ZLATA of Muglen - October 18». plovdivguide.com (στα Αγγλικά). Plovdiv Guide. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2018.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δουκάκη, Κωνσταντίνου Χ. (1895). Μέγας συναξαριστής. 10ος. Εν Αθήναις: Α. Κολλαράκη και Ν. Τριανταφύλλου.
- Παπαδοπούλου, Χρυσοστόμου (1922). Οι νεομάρτυρες. Αθήναι: χ.ε.
- Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια. 12ος. Αθήναι: Αθ. Μαρτίνος. 1968.
- Συλλογικό (2006). Lives of the Bulgarian Saints. Sofia: Bulgarian Eastern Orthodox Diocese of the U.S.A., Canada and Australia.