Αββαείο του Περχειό

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αββαείο της Παναγίας του Περχειό
Είδοςαββαείο
ΘρήσκευμαΚαθολικισμός
Θρησκευτικό τάγμαΚιστερκιανό Τάγμα
Μητρικό αββαείοΑββαείο Αγίου Αγγέλου της Πέτρας
Θρησκευτική υπαγωγήΛατινικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης
Διοικητική υπαγωγήΚωνσταντινούπολη
ΧώραΤουρκία
Έναρξη κατασκευής1221
Κατεδάφιση1261
δεδομένα (π)

Το Αββαείο της Παναγίας του Περχειό (γαλλικά: Abbaye Sainte-Marie de Percheio), επίσης αναφερόμενο ως Υσώστης (γαλλικά: Ysostis), είναι πρώην κιστερκιανό αββαείο στην Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα της βραχύβιας Λατινικής Αυτοκρατορίας (σημερινή Ιστανμπούλ της Τουρκίας), επί της ευρωπαϊκής ακτής του Βοσπόρου. Η ακριβής τοποθεσία του παραμένει αβέβαιη.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ίδρυση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το αββαείο του Περχειό ιδρύθηκε προ του 1221, από μοναχούς προερχόμενους από το Αββαείο Αγίου Αγγέλου της Πέτρας, ενώ φαίνεται να αποτελούσε το μοναδικό κιστερκιανό γυναικείο αββαείο ολόκληρης της Λατινικής Αυτοκρατορίας. Το τελευταίο, επρόκειτο για βραχύβιο θυγατρικό αββαείο του Αββαείου του Ωτκόμπ, ιδρυθέν το 1214 στην Κωνσταντινούπολη, κατόπιν σχετικού αιτήματος του Λατίνου αυτοκράτορα, ο οποίος επιθυμούσε την διάδοση του Καθολικισμού εντός των βυζαντινών εδαφών. Από την πλευρά του, το Περχειό αποτελούσε αββαείο καλογραιών[1].

Η πρώτη αββέσσα του ονομαζόταν Βεατρίκη, ενώ η σημαντική οικονομική αξία της εισφοράς της κατά την είσοδό της στο μοναστήρι αποτελεί ένδειξη για πιθανή ευγενή καταγωγή της, ενδεχομένως από τον Οίκο της Σικελίας, καθώς και πολύ πιθανώς προστατευόμενη από την αυτοκράτειρα Βεατρίκη της Σικελίας, σύζυγο του Φιλίππου Α΄[2].

Τοποθεσία και τοπωνύμιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεσαιωνικός χάρτης της Κωνσταντινούπολης, προς το 1240.
Η πύλη του Πετρίου βρίσκεται επάνω, στα αριστερά της χερσονήσου.
Το μοναστήρι της Παναγίας Περιβλέπτου είναι η εκκλησία η οποία επιστεγάζεται από έναν θόλο και η οποία βρίσκεται στο κάτω τμήμα του χάρτη.

Η πρώτη αναφορά η οποία γίνεται στο συγκεκριμένο μοναστήρι χρονολογείται στο 1221, εντός των σχετικών μητρώων του Πάπα Ονώριου Γ΄. Η τελευταία επιτρέπει την διαπίστωση πως το μοναστήρι, πιθανότατα, δεν ανεγέρθηκε ex nihilo, καθώς ο όρος Υσώστης είναι ελληνική ονομασία η οποία, σύμφωνα με τον Ραιμόν Ζανέν, πιθανώς, προέρχεται από τον όρο Ψυχοσώστης (μτφ. «σωτήρας των ψυχών», εκ των ονομασιών οι οποίες χρησιμοποιούνταν για τον ορισμό του Χριστού)[3]. Η συγκεκριμένη ονομασία είχε αποδοθεί σε μοναστήρι χρονολογούμενο προς της περιόδου της Δ΄ Σταυροφορίας, η ακριβής τοποθεσία του οποίου, ωστόσο, δεν ήταν δυνατό να εντοπιστεί. Από την πλευρά του, ο Ζακ Λεφόρ εικάζει πως ο όρος Υσώστης θα πρέπει να συνδεθεί με τον όρο τῷ Σωσθενίῳ, ο οποίος αντιστοιχεί σε μοναστήρι αφιερωμένο στην Θεοτόκο, το οποίο βρισκόταν εντός της συνοικίας του Σωσθενίου (σημερινό Ιστινιέ)[4].

Ωστόσο, ο ίδιος ο όρος Περχειό αποτελεί ένδειξη παραφθοράς του όρου Πετρίον, ο οποίος αναφερόταν σε μία εκ των πυλών της πόλης, η οποία βρισκόταν εντός του τμήματος των τειχών με κατεύθυνση τον Κεράτιο Κόλπο, στα βόρεια[5]. Πράγματι, υφίστατο μοναστήρι υπό την ονομασία τῶν Πετρίων, αναφορά στο οποίο γίνεται εντός των αρχείων της εποχής έως το 1081[3].

Από την πλευρά τους, άλλοι μελετητές αναφέρουν πως ο όρος Περχειό αποτελεί, πιθανώς, παραφθορά του όρου Περσαί (γαλλικά: Perchay, ο οποίος, με την σειρά του, αναφέρεται σε έναν εκ των ιπποτών οι οποίοι και συμμετείχαν στην Σταυροφορία, ο οποίος ονομαζόταν Γκιγιώμ ντυ Περσαί (γαλλικά: Guillaume du Perchay), ενώ καταγόταν από το συγκεκριμένο χωριό της Ιλ-ντε-Φρανς. Καθώς είχε ευνοήσει την εγκατάσταση του κιστερκιανού μοναστηριού στη συγκεκριμένη τοποθεσία, το τελευταίο έλαβε την ονομασία του προς τιμήν του[6].

Άλλη εικασία, υποστηριζόμενη από τους Τάφελ και Τόμας, αφορά την ταυτοποίηση του συγκεκριμένου μοναστηριού με εκείνο της Παναγίας Περιβλέπτου (Μονὴ τῆς Θεοτòκου τῆς Περιβλὲπτου, σημερινή Εκκλησία Αγίου Γεωργίου της Σαμάτιας). Από την πλευρά του, ο Ράιντ εικάζει πως επρόκειτο για εκκλησία η οποία ήταν αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή, ενώ ο Μπράουν θεωρεί πως επρόκειτο για κτίριο το οποίο βρισκόταν εντός της συνοικίας τα Σφωρακίου (δηλαδή της συνοικίας της Πέτρας)[7]. Από την πλευρά τους, οι Μαρτέν, Κουότσο και Μαρτέν-Ιζάρ εικάζουν πως ο όρος Περχειό πιθανώς να επρόκειτο για λατινική παραφθορά του ελληνικού όρου Άβερκίου, του οποίου ένα ιερό εντός των τειχών του πατριαρχείου. Βασίζουν την συγκεκριμένη εικασία τους στην παρατηρηθείσα μεταφορά των λειψάνων του Αγίου Γρηγορίου του Φωστήρος από το συγκεκριμένο πατριαρχείο, όπου η παρουσία τους αναφέρεται προς της περιόδου της Λατινικής Αυτοκρατορίας, στο Ναρντό της Απουλίας, ακολουθώντας το οδοιπορικό των Κιστερκιανών καλογραιών[8].

Η μοναστική κοινότητα στο μέσον των πολιτικών εξελίξεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τις απαρχές του, το αββαείο φαίνεται να υπαγόταν στο Αββαείο της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής της Άκρας, το οποίο αποτελούσε και το πλησιέστερο γεωγραφικά κιστερκιανό γυναικείο μοναστήρι της Ανατολής, ωστόσο, η σημαντική γεωγραφική απόσταση μεταξύ των Αγίων Τόπων και της Κωνσταντινούπολης οδήγησε, κατόπιν σχετικού αιτήματος του αββά του Σιτώ, σε τροποποίηση της θυγατρικής σχέσεις. Ως αποτέλεσμα, στις 9 Σεπτεμβρίου 1223, ο Πάπας Ονώριος Γ΄ απηύθυνε έκκληση προς τους μοναχούς του Αγίου Αγγέλου να αναλάβουν την συγκεκριμένη θυγατρική σχέση[2].

Φαίνεται πως το συγκεκριμένο αββαείο ήταν εκ των πλέον εύπορων και ισχυρών ως προς την επιρροή τους στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός για το οποίο ένδειξη αποτελεί σχετικό μήνυμα του Πάπα Ονώριου Γ΄[4], καθώς και ο δανεισμός χρηματικού ποσού της τάξεως των 4600 υπερπύρων, το οποίο και παραχώρησε προς τον αυτοκράτορα Βαλδουίνο Β΄, το 1238[9].

Η εξαγορά του Ακάνθινου Στέφανου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 4 Σεπτεμβρίου 1238, ο Βαλδουίνος Β΄, όντας υπερχρεωμένος, παραχώρησε ως ενέχυρο έναντι χρηματικού ποσού της τάξεως των 13134 υπερπύρων στον Βενετό ποδεστά της Κωνσταντινούπολης, Αλμπερτίνο Μοροζίνι, τον Ακάνθινο Στέφανο. Η δωρεά χρηματικού ποσού της τάξεως των 4300 υπερπύρων από το αββαείο του Περχειό επέτρεψε την κάλυψη σημαντικού ποσοστού επί της εξαγοράς του συγκεκριμένου κειμηλίου, προτού το τελευταίο εξαγοραστεί, τελικώς, από τον Άγιο Λουδοβίκο, προκειμένου να αποτελέσει το κύριο αντικείμενο προσκυνήματος της Σαιντ-Σαπέλ[10]. Επρόκειτο για το μοναδικό θρησκευτικό ίδρυμα το οποίο ενεπλάκη στην εξαγορά του στεφανιού, καθώς και ο μοναδικός εκ των δανειστών προς τον οποίον η οφειλή δεν καλύφθηκε πλήρως. Ως αποτέλεσμα, ο Βαλδουίνος Β΄, μέσω σχετικού διατάγματος, χρονολογούμενου από τον Οκτώβριο του 1241, παραχώρησε ως αποζημίωση προς το μοναστήρι την φύλαξη, επί χρονικού διαστήματος διάρκειας τεσσάρων ετών, άλλα σημαντικά κειμήλια, όπως το καρφί, οι δύο ζώνες (εκείνη του Χριστού, καθώς κι εκείνη της Παναγίας), το σιδερένιο τμήμα της λόγχης, τον μανδύα του Χριστού, τον σπόγγο και το ξύλο του σταυρού[11].

Η αποχώρηση από την Κωνσταντινούπολη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1238 και το 1241, γίνεται εκ νέου αναφορά στο αββαείο εντός διαφόρων εγγράφων, ενώ, το 1261, θεωρείται βέβαιο πως η ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τον Μιχαήλ Η΄ οδήγησε στον εκδιωγμό των Κιστερκιανών, καθώς και όλων των υπόλοιπων μοναχών οι οποίοι προέρχονταν από την Δύση[12]. Ως προς τις καλόγριες του Περχειό, αναζήτησαν καταφύγιο, ορισμένες εξ'αυτών, στο Ρίμινι, προτού, στη συνέχεια, εγκατασταθούν εντός των εδαφών του Βασιλείου της Σικελίας, προς το 1273, στην Μπαρλέττα της Απουλίας. Στη συνέχεια, στις 25 Απριλίου 1278, κατόπιν σχετικής αποφάσεως του Καρόλου Α΄, εγκαταστάθηκαν στη Νάπολη, εντός του μοναστηριού της Σάντα Μαρία ντε Ντόμινα Αρομάτα (ιταλικά: Santa Maria de Domina Aromata)[7].

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Tsougarakis 2008, σελ. 82
  2. ↑ 2,0 2,1 Martin, Cuozzo & Martin-Hisard 1999, σελ. 215
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γαλλικά) Janin, Raymond (1937). «Le Pétrion de Constantinople. Étude historique et topographique». Échos d'Orient 36 (185): 34-35. ISSN 1146-9447. http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/rebyz_1146-9447_1937_num_36_185_2890. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2013. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Martin, Cuozzo & Martin-Hisard 1999, σελ. 213
  5. ↑ Tsougarakis 2008, σελ. 87 & 88
  6. ↑ (Αγγλικά) Van Tricht, Filip (2011). The Latin Renovatio of Byzantium: The Empire of Constantinople (1204-1228). Λέιντεν: Brill. σελ. 146, σημ. 187. ISBN 9789004203235. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2013. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Martin, Cuozzo & Martin-Hisard 1999, σελ. 217
  8. ↑ Martin, Cuozzo & Martin-Hisard 1999, σελ. 218
  9. ↑ Martin, Cuozzo & Martin-Hisard 1999, σελ. 214
  10. ↑ Martin, Cuozzo & Martin-Hisard 1999, σελ. 221
  11. ↑ Martin, Cuozzo & Martin-Hisard 1999, σελ. 222
  12. ↑ Martin, Cuozzo & Martin-Hisard 1999, σελ. 216

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αββαείο_του_Περχειό&oldid=8506810"