Μετάβαση στο περιεχόμενο

Έναστρη Νύχτα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έναστρη Νύχτα
ΟνομασίαΈναστρη Νύχτα
ΔημιουργόςQ5582
Έτος δημιουργίας1889
ΕίδοςΛάδι σε μουσαμά
Ύψος73.7 εκ.
Πλάτος92.1 εκ.
ΜουσείοΜουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Νέα Υόρκη
Αριθμός καταλόγουF612 JH1731
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Έναστρη Νύχτα είναι ελαιογραφία σε καμβά του Ολλανδού μετα-ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Βίνσεντ βαν Γκογκ. Φιλοτεχνημένος τον Ιούνιο του 1889, απεικονίζει τη θέα από το δυτικό παράθυρο του δωματίου του στο άσυλο Σεν Ρεμί ντε Προβάνς, μόλις πριν την ανατολή του ηλίου, με την προσθήκη ενός εξιδανικευμένου χωριού.[1][2][3] Εκτίθεται στην μόνιμη συλλογή του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στην Νέα Υόρκη από το 1941 και αποκτήθηκε μέσω του κληροδοτήματος Λίλι Π. Μπλις. Θεωρείται ένα από τα καλύτερα έργα του Βαν Γκογκ[4] και είναι ένας από τους πιο γνωστούς πίνακες στην ιστορία του Δυτικού πολιτισμού.[5]

Ο πίνακας απεικονίζει μια νυχτερινή σκηνή με έντεκα δίνες αστεριών και ένα φωτεινό κίτρινο μισοφέγγαρο. Στο φόντο υπάρχουν λόφοι, στη μέση του εδάφους υπάρχει μια φεγγαρόλουστη πόλη με μια εκκλησία που έχει ένα επίμηκες καμπαναριό και σε πρώτο πλάνο βρίσκεται η σκούρα πράσινη σιλουέτα ενός κυπαρισσιού.

Το μοναστήρι του Σεν Πωλ ντε Μοζόλ

Στον απόηχο του επεισοδίου στις 23 Δεκεμβρίου του 1888 που είχε ως αποτέλεσμα τον αυτο-ακρωτηριασμό του αριστερού αυτιού του,[6][7] ο Βαν Γκογκ αυτοβούλως ζήτησε τον εγκλεισμό του στο φρενοκομείο Σεν Πωλ ντε Μοζόλ στις 8 - 1889.[8][9] Το Σεν Πωλ ντε Μοζόλ στεγαζόταν σε ένα πρώην μοναστήρι που χρηματοδοτούταν από πλούσιους και ήταν κάτι λιγότερο από μισογεμάτο όταν έφτασε ο Βαν Γκογκ,[10] επιτρέποντάς του να καταλάβει όχι μόνο μια δεύτερη κρεβατοκάμαρα αλλά και ένα δωμάτιο στο ισόγειο που χρησιμοποιούσε σαν εργαστήρι ζωγραφικής.[11]

Κατά τη διάρκεια του έτους που ο Βαν Γκογκ έμεινε στο άσυλο, συνεχίστηκε η παραγωγική ζωγραφική περίοδος που είχε ξεκινήσει στην Αρλ.[12] Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, παρήγαγε μερικά από τα πιο γνωστά έργα της καριέρας του συμπεριλαμβανομένων των Ίριδων από τον Μάιο του 1889 που τώρα βρίσκονται στο Μουσείο Getty J. Paul και την μπλε αυτοπροσωπογραφία του από τον Σεπτέμβριο του 1889, που βρίσκεται στο Musée d'Orsay. Η Έναστρη Νύχτα ζωγραφίστηκε στα μέσα/με 18 Ιουνίου, την ημερομηνία δηλαδή που έγραψε στον αδελφό του Τεό πως είχε μια νέα μελέτη ενός έναστρου ουρανού.[1][13][14][L 1]

Παρά το γεγονός ότι η Έναστρη Νύχτα ζωγραφίστηκε κατά τη διάρκεια της ημέρας στο ισόγειο στούντιο του Βαν Γκογκ, θα ήταν ανακριβές να ειπωθεί ότι η εικόνα ήταν ζωγραφισμένη από μνήμης. Η θέα έχει προσδιοριστεί πως είναι αυτή από το παράθυρο του υπνοδωματίου του, με κατεύθυνση προς τα ανατολικά,[1][2][15][16] μια θέα που ο Βαν Γκογκ δημιούργησε όχι λιγότερες από είκοσι μία παραλλαγές,[εκκρεμεί παραπομπή] συμπεριλαμβανομένης της Έναστρης νύχτας. «Μέσα από το παράθυρο με τα σιδερένια κάγκελα» γράφει στον αδελφό του Τεό, περίπου στις 23 Μαΐου του 1889, «Μπορώ να διακρίνω ένα τετράγωνο κομμάτι γης με σιτάρι... πάνω από το οποίο, το πρωί, βλέπω τον ήλιο να ανατέλλει σε όλο του το μεγαλείο.»[2][L 2]

Ο Βαν Γκογκ απεικονίζει τη θέα σε διαφορετικές ώρες της ημέρας και κάτω από διάφορες καιρικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένου της ανατολής του ήλιου και του φεγγαριού, σε μέρες με ηλιοφάνεια και συννεφιά, με θύελλες και με βροχή. Το προσωπικό του νοσοκομείου δεν επέτρεπε στον Βαν Γκογκ να ζωγραφίζει στο δωμάτιό του, αλλά μπορούσε να κάνει σκίτσα με μελάνι ή κάρβουνο σε χαρτί και τελικά έφτιαχνε νεότερες παραλλαγές σε προηγούμενες εκδοχές. Το εικονογραφικό στοιχείο που ενώνει όλα αυτά τα έργα ζωγραφικής είναι η διαγώνια γραμμή που προέρχεται από τα δεξιά και απεικονίζει τους χαμηλούς λόφους των βουνών Alpilles. Σε δεκαπέντε από τις είκοσι μία παραλλαγές, είναι ορατά τα κυπαρίσσια πέρα από το μακρινό τοίχο που περιβάλλει το κομμάτι γης με σιτάρι. Ο Βαν Γκογκ έδωσε τηλεσκοπικά τη θέα σε έξι από αυτά τα έργα, κυρίως στο έργο με αριθμό καταλόγου F717 Χωράφι με Σιτάρι και Κυπαρίσσια και στην Έναστρη Νύχτα, φέρνοντας τα δέντρα πιο κοντά στο επίπεδο της εικόνας.[εκκρεμεί παραπομπή]

Ένα από τα πρώτα έργα ζωγραφικής της θέας ήταν ο πίνακας με αριθμό καταλόγου F611 Ορεινό Τοπίο πίσω από το Σεν Ρεμί, που τώρα βρίσκεται στην Κοπεγχάγη. Ο Βαν Γκογκ έκανε μια σειρά από σκίτσα για τον πίνακα, εκ των οποίων ο πίνακας με αριθμό καταλόγου F1547 Κλειστό Χωράφι με Σιτάρι Μετά από Καταιγίδα είναι χαρακτηριστικό. Δεν είναι σαφές αν το έργο έγινε στο στούντιό του ή εκτός. Στην επιστολή του στις 9 Ιουνίου περιγράφοντάς το, ο ίδιος αναφέρει πως είχε εργαστεί έξω για λίγες μέρες.[17][18][L 3][13] Ο Βαν Γκογκ περιγράφει το δεύτερο από τα δύο τοπία που αναφέρει πως δούλευε, σε μια επιστολή του προς την αδερφή του Ουίλ στις 16 Ιουνίου 1889.[17][L 4] Αυτός είναι ο πίνακας με αριθμό καταλόγου F719 Πράσινο Χωράφι, που βρίσκεται τώρα στην Πράγα και ο πρώτος πίνακας στο άσυλο που ζωγραφίστηκε έξω στον καθαρό αέρα.[17] Το έργο με αριθμό καταλόγου F1548 Χωράφι με Σιτάρι στο Σεν Ρεμί ντε Προβάνς, τώρα στη Νέα Υόρκη, αποτελεί μια μελέτη για αυτό. Δύο ημέρες αργότερα, ο Βίνσεντ έγραψε στον Τεό ότι είχε ζωγραφίσει "έναν έναστρο ουρανό".[19][L 1]

H Έναστρη Νύχτα είναι το μόνο νυχτερινό έργο στη σειρά πινάκων με τη θέα από το παράθυρο του υπνοδωματίου του. Στις αρχές Ιουνίου, ο Βίνσεντ έγραψε στον Τεό, «Σήμερα το πρωί είδα το τοπίο από το παράθυρό μου για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από την ανατολή με τίποτα άλλο εκτός από την πρωινό αστέρι, το οποίο φάνταζε πολύ μεγάλο".[L 5] Οι ερευνητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Αφροδίτη ήταν πράγματι ορατή την αυγή, στην Προβηγκία, την άνοιξη του 1889 και την εποχή εκείνη ήταν κοντά στο φωτεινότερο δυνατό της. Έτσι, το πιο λαμπρό «αστέρι» στον πίνακα, στην δεξιά πλευρά του θεατή από το κυπαρίσσι, είναι στην πραγματικότητα η Αφροδίτη.[13][15]

Παραπομπές
  1. 1,0 1,1 1,2 Pickvance 1986, σελ. 103
  2. 2,0 2,1 2,2 Naifeh & Smith 2011, σελ. 747
  3. Naifeh & Smith 2011, σελ. 760
  4. «Βιογραφία του Βίνσεντ βαν Γκογκ, Τέχνη και Ανάλυση των έργων». The Art Story. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2015. «Η Έναστρη Νύχτα συχνά θεωρείται ως το αποκορύφωμα του έργου του.» 
  5. Moyer, Edward (14 Φεβρουαρίου 2012). «Interactive canvas lets viewers stir Van Gogh's 'Starry Night'». CNET News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2015. «... ένα από τα πιο επιβλητικά ζωγραφικά έργα της Δύσης: "Η Έναστρη Νύχτα" του Βίνσεντ βαν Γκογκ.» 
  6. Naifeh & Smith 2011, σελίδες 701–7
  7. Pickvance 1984, σελ. 159
  8. Naifeh & Smith 2011, σελίδες 741–3
  9. Pickvance 1986, σελίδες 25–6
  10. Naifeh & Smith 2011, σελ. 746
  11. Naifeh & Smith 2011, σελ. 754
  12. Naifeh & Smith 2011, σελίδες 592, 778
  13. 13,0 13,1 13,2 Whitney 1986, σελ. 356
  14. Naifeh & Smith 2011, σελίδες 759–61
  15. 15,0 15,1 Boime 1984, σελ. 88
  16. Whitney 1986, σελ. 358
  17. 17,0 17,1 17,2 Hulsker 1986, σελ. 394
  18. Pickvance 1986, σελ. 93
  19. Naifeh & Smith 2011, σελ. 759
Γράμματα
  1. 1,0 1,1 «Γράμμα 782: Προς Τεό βαν Γκογκ. Σεν Ρεμί ντε Προβάνς, στην ή περίπου την Τρίτη 18 Ιουνίου 1889». Vincent van Gogh: The Letters. Μουσείο Βαν Γκογκ. 1v:2. «Επιτέλους έχω ένα τοπίο με ελαιόδεντρα και επίσης μια νέα μελέτη για έναν έναστρο ουρανό.» 
  2. «Γράμμα 776: Προς Τεό βαν Γκογκ. Σεν Ρεμί ντε Προβάνς, την ή περίπου την Πέμπτη 23 Μαΐου 1889». Vincent van Gogh: The Letters. Μουσείο Βαν Γκογκ. 1v:2. Μέσα από το παράθυρο με τα σιδερένια κάγκελα μπορώ να διακρίνω ένα τετράγωνο κομμάτι γης με σιτάρι, με μια έννοια μια άποψη του Βαν Γκόεν, πάνω από το οποίο το πρωί βλέπω τον ήλιο να ανατέλλει σε όλο του το μεγαλείο. 
  3. «Γράμμα 779: Προς Τεό βαν Γκογκ. Σεν Ρεμί ντε Προβάνς Κυριακή 9 Ιουνίου 1889». Vincent van Gogh: The Letters. Μουσείο Βαν Γκογκ. 1v:2. ... εδώ και μερικές ημέρες πηγαίνω έξω στη γειτονιά να εργαστώ... Ένα είναι το ύπαιθρο που κοιτάζω από το παράθυρο του υπνοδωματίου μου. Σε πρώτο πλάνο είναι ένα χωράφι με σιτάρι, που ρήμαξε και έγινε ένα με το έδαφος μετά από μια καταιγίδα. Τα σύνορα με τον τοίχο και πέρα από αυτόν, το γκρι φύλλωμα από λίγες ελιές, τις καλύβες και τους λόφους. Τέλος, στην κορυφή του πίνακα ένα μεγάλο άσπρο και γκρι σύννεφο που κατακλύζεται από το γαλάζιο. Είναι ένα τοπίο εξαιρετικής απλότητας - και από χρωματικής άποψης επίσης. 
  4. «Γράμμα 780: Προς Ουιλεμίν βαν Γκογκ. Σεν Ρεμί ντε Προβάνς, Κυριακή 16 Ιουνίου 1889». Vincent van Gogh: The Letters. Μουσείο Βαν Γκογκ. 1r:1. Ακόμα ένα που απεικονίζει ένα χωράφι με κιτρινωπό σιτάρι που περιβάλλεται από βάτα και πράσινους θάμνους. Στο τέλος του χωραφιού ένα μικρό ροζ σπίτι με ένα ψηλό και σκοτεινό κυπαρίσσι που ξεχωρίζει σε σχέση με τους μακρινούς μωβ και μπλε λόφους, που έρχεται σε αντίθεση με έναν αξέχαστο μπλε ουρανό με ροζ ραβδώσεις, των οποίων η καθαρή απόχρωση έρχεται σε αντίθεση με τα ήδη βαριά, καψαλισμένα στάχια, των οποίων οι τόνοι είναι τόσο ζεστοί όσο ο φλοιός ενός καρβελιού ψωμί. 
  5. «Γράμμα 777: Προς Τεό βαν Γκογκ. Σεν Ρεμί ντε Προβάνς, μεταξύ Παρασκευής 31 Μαΐου και Τρίτης 6 Ιουνίου 1889». Vincent van Gogh: The Letters. Μουσείο Βαν Γκογκ. 1v:2. Σήμερα το πρωί είδα το ύπαιθρο από το παράθυρό μου για μεγάλο διάστημα πριν από την ανατολή του ηλίου με τίποτε άλλο εκτός από το πρωινό αστέρι, που φάνταζε πολύ μεγάλο. 
Πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]