Γιούρι Γκαγκάριν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες προσώπου|noref=true}}
{{Πληροφορίες προσώπου|noref=true}}Ο '''Γιούρι Γκαγκάριν''' (''Юрий Алексеевич Гагарин'', [[9 Μαρτίου]] [[1934]] – [[27 Μαρτίου]] [[1968]]<ref>Φύλλο εφημερίδας "Έθνος" της [[28 Μαρτίου]] 2025, σελ. 1 : "Εφονεύθη ο Γκαγκάριν εις δυστύχημα" ''Ανακτήθηκε στις 28/3/2033''</ref>) ήταν [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετικός]] [[κοσμοναύτης]] που, στις [[12 Απριλίου]] του [[1961]], έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο [[διάστημα]] και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη [[Γη]].
Ο '''Γιούρι Γκαγκάριν''' (''Юрий Алексеевич Гагарин'', [[9 Μαρτίου]] [[1934]] – [[27 Μαρτίου]] [[1968]]<ref>Φύλλο εφημερίδας "Έθνος" της [[28 Μαρτίου]] 2025, σελ. 1 : "Εφονεύθη ο Γκαγκάριν εις δυστύχημα" ''Ανακτήθηκε στις 28/3/2033''</ref>) ήταν [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετικός]] [[Αστροναύτης|κοσμοναύτης]] που, στις [[12 Απριλίου]] του [[1961]], έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο [[διάστημα]] και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη [[Γη]].


Έγινε διάσημος και εξαιρετικά δημοφιλής παγκοσμίως, και του απονεμήθηκε ένας μεγάλος αριθμός μεταλλίων και βραβεύσεων, ανάμεσα τους και αυτό του [[Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης|''Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης'']] η οποία ήταν και η ανώτατη διάκριση της χώρας. Η πτήση του με το [[Βοστόκ 1|Βοστόκ-1]] ήταν η μοναδική στην οποία συμμετείχε, ωστόσο υπηρέτησε ως μέλος του αναπληρωματικού πληρώματος του [[Σογιούζ-1]] και έπαιξε ρόλο στις διαστημικές προσπάθειες της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετικής Ένωσης]]. Αργότερα απέκτησε τη θέση του αναπληρωτή διευθυντή εκπαίδευσης στο κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών έξω από τη [[Μόσχα]], το οποίο ονομάστηκε προς τιμή του.
Έγινε διάσημος και εξαιρετικά δημοφιλής παγκοσμίως, και του απονεμήθηκε ένας μεγάλος αριθμός μεταλλίων και βραβεύσεων, ανάμεσα τους και αυτό του [[Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης|''Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης'']], η οποία ήταν και η ανώτατη διάκριση της χώρας. Η πτήση του με το [[Βοστόκ 1|Βοστόκ-1]] ήταν η μοναδική στην οποία συμμετείχε, ωστόσο υπηρέτησε ως μέλος του αναπληρωματικού πληρώματος του [[Σογιούζ-1]] και έπαιξε ρόλο στις διαστημικές προσπάθειες της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετικής Ένωσης]]. Αργότερα απέκτησε τη θέση του αναπληρωτή διευθυντή εκπαίδευσης στο κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών έξω από τη [[Μόσχα]], το οποίο ονομάστηκε προς τιμήν του.


Ο Γκαγκάριν πέθανε το 1968 όταν το αεροσκάφος [[:en:Mikoyan-Gurevich_MiG-15|MiG-15]] που πετούσε κατά την διάρκεια εκπαίδευσης κατέπεσε από μηχανική βλάβη. Προς τιμή του έχει ιδρυθεί το [[''βραβείο Γιούρι Γκαγκάριν'']].
Ο Γκαγκάριν πέθανε το 1968 όταν το αεροσκάφος [[:en:Mikoyan-Gurevich_MiG-15|MiG-15]] που πετούσε κατά την διάρκεια εκπαίδευσης κατέπεσε από μηχανική βλάβη. Προς τιμή του έχει ιδρυθεί το [[''βραβείο Γιούρι Γκαγκάριν'']].
Γραμμή 9: Γραμμή 10:
Γεννήθηκε κοντά στο [[Κλούσινο]], κοντά στο [[Γκζατσκ]], δυτικά της [[Μόσχα|Μόσχας]]. Οι γονείς του δούλευαν στην [[κολλεκτίβα]] της περιοχής. Ο ίδιος, αφού δούλεψε σε [[χυτήριο]], παρακολούθησε την τεχνική σχολή του Σαράτωφ, όπου άρχισε και τις πρώτες του πτήσεις με ελαφρά αεροπλάνα. Το 1955, ακολουθώντας το πάθος του για τα αεροπλάνα, μπήκε στη Σχολή Πιλότων στο [[Αρινμπούρκ]]. Αποφοίτησε το 1957 με επαίνους, και στη συνέχεια υπηρέτησε αρχικά με το [[Βόρειος Στόλος|Βόρειο Στόλο]] κοντά στον [[Αρκτικός Κύκλος|Αρκτικό Κύκλο]], πετώντας σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, ενώ αργότερα έγινε δοκιμαστής πιλότος, πετώντας καινούργια και πειραματικά αεροσκάφη. Το 1959 επιλέχτηκε, μαζί με 20 άλλους, για να εκπαιδευτεί ως κοσμοναύτης, με σκοπό την πρώτη πτήση ανθρώπου στο διάστημα.
Γεννήθηκε κοντά στο [[Κλούσινο]], κοντά στο [[Γκζατσκ]], δυτικά της [[Μόσχα|Μόσχας]]. Οι γονείς του δούλευαν στην [[κολλεκτίβα]] της περιοχής. Ο ίδιος, αφού δούλεψε σε [[χυτήριο]], παρακολούθησε την τεχνική σχολή του Σαράτωφ, όπου άρχισε και τις πρώτες του πτήσεις με ελαφρά αεροπλάνα. Το 1955, ακολουθώντας το πάθος του για τα αεροπλάνα, μπήκε στη Σχολή Πιλότων στο [[Αρινμπούρκ]]. Αποφοίτησε το 1957 με επαίνους, και στη συνέχεια υπηρέτησε αρχικά με το [[Βόρειος Στόλος|Βόρειο Στόλο]] κοντά στον [[Αρκτικός Κύκλος|Αρκτικό Κύκλο]], πετώντας σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, ενώ αργότερα έγινε δοκιμαστής πιλότος, πετώντας καινούργια και πειραματικά αεροσκάφη. Το 1959 επιλέχτηκε, μαζί με 20 άλλους, για να εκπαιδευτεί ως κοσμοναύτης, με σκοπό την πρώτη πτήση ανθρώπου στο διάστημα.


Ακολούθησε μια πολύ σκληρή διαδικασία επιλογής και εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι κοσμοναύτες έπρεπε, μεταξύ άλλων, να αντέξουν σε [[επιτάχυνση|επιταχύνσεις]] 13 g, και η ψυχολογική εκπαίδευση περιελάμβανε ένα 24ωρο σε ένα σκοτεινό και ηχομονωμένο δωμάτιο. Οι τελικοί υποψήφιοι για το πρώτο ταξίδι στο διάστημα ήταν ο Γκαγκάριν και ο [[Γκέρμαν Τίτωφ]], που επιλέχτηκαν, εκτός από την άριστη επίδοσή τους κατά την εκπαίδευση, και για το μικρό τους ανάστημα (το ύψος του Γκαγκάριν ήταν μόλις 1,58), μιας και ο θάλαμος της κάψουλας που θα τους μετέφερε στο διάστημα ήταν εξαιρετικά περιορισμένος και το μικρό βάρος του κοσμοναύτη αποτελεί σημαντικό προσόν, αφού μειώνει το κόστος. Η τελική απόφαση ήταν να πετάξει ο Γκαγκάριν, με τον Τίτωφ σαν εφεδρικό.
Ακολούθησε μια πολύ σκληρή διαδικασία επιλογής και εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι κοσμοναύτες έπρεπε, μεταξύ άλλων, να αντέξουν σε [[Επιτάχυνση|επιταχύνσεις]] 13 g, και η ψυχολογική εκπαίδευση περιελάμβανε ένα 24ωρο σε ένα σκοτεινό και ηχομονωμένο δωμάτιο. Οι τελικοί υποψήφιοι για το πρώτο ταξίδι στο διάστημα ήταν ο Γκαγκάριν και ο [[Γκέρμαν Τίτωφ]], που επιλέχτηκαν, εκτός από την άριστη επίδοσή τους κατά την εκπαίδευση, και για το μικρό τους ανάστημα (το ύψος του Γκαγκάριν ήταν μόλις 1,58), μιας και ο θάλαμος της κάψουλας που θα τους μετέφερε στο διάστημα ήταν εξαιρετικά περιορισμένος και το μικρό [[βάρος]] του κοσμοναύτη αποτελεί σημαντικό προσόν, αφού μειώνει το κόστος. Η τελική απόφαση ήταν να πετάξει ο Γκαγκάριν, με τον Τίτωφ σαν εφεδρικό.


== Η ιστορική πτήση του Γκαγκάριν ==
== Η ιστορική πτήση του Γκαγκάριν ==
Έτσι, στις [[12 Απριλίου]] [[1961]], Τετάρτη του Πάσχα, στις 09:07 ώρα Μόσχας, ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ιστορικό του ταξίδι μέσα στο [[Βοστόκ 1]]. Εικοσιπέντε λεπτά μετά την εκτόξευση, μπήκε σε μια [[έλλειψη|ελλειπτική]] τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 175 χιλιόμετρα και [[περίοδος|περίοδο]] 89 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα, κινούμενος με [[ταχύτητα]] 7,61 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (27.396 χιλιόμετρα ανά ώρα). Το κωδικό του όνομα κατά τη διάρκεια της πτήσης ήταν Кедр (Κέδρος).
Έτσι, στις [[12 Απριλίου]] [[1961]], Τετάρτη του Πάσχα, στις 09:07 ώρα Μόσχας, ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ιστορικό του ταξίδι μέσα στο [[Βοστόκ 1]]. Εικοσιπέντε λεπτά μετά την εκτόξευση, μπήκε σε μια [[Έλλειψη|ελλειπτική]] τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 175 χιλιόμετρα και [[Περίοδος|περίοδο]] 89 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα, κινούμενος με [[ταχύτητα]] 7,61 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (27.396 χιλιόμετρα ανά ώρα). Το κωδικό του όνομα κατά τη διάρκεια της πτήσης ήταν Кедр (Κέδρος).


Πίσω στη Γη, τα νέα ήδη ξεκινούσαν για το γύρο του κόσμου. Το Σοβιετικό Επιτελείο τον προήγαγε, όσο ήταν στο διάστημα, σε Ταγματάρχη - για την περίπτωση που δεν γυρνούσε. Μάλιστα, είχαν ετοιμαστεί τρία δελτία τύπου για την αποστολή πριν την εκτόξευση: ένα για την περίπτωση επιτυχίας και δυο για την περίπτωση αποτυχίας. Ο Γκαγκάριν δεν είχε τον έλεγχο του σκάφους του, επειδή κανείς δεν ήξερε πώς οι συνθήκες κατά την πτήση θα επηρέαζαν τον άνθρωπο βιολογικά και ψυχολογικά ο συνδυασμός για το ξεκλείδωμα του χειριστηρίου βρισκόταν μέσα σ' ένα σφραγισμένο φάκελο που είχε μαζί του, ενώ το σκάφος ελεγχόταν από επιτελείο επιστημόνων και τεχνικών στη [[Γη]].
Πίσω στη Γη, τα νέα ήδη ξεκινούσαν για το γύρο του κόσμου. Το Σοβιετικό Επιτελείο τον προήγαγε, όσο ήταν στο διάστημα, σε Ταγματάρχη - για την περίπτωση που δεν γυρνούσε. Μάλιστα, είχαν ετοιμαστεί τρία δελτία τύπου για την αποστολή πριν την εκτόξευση: ένα για την περίπτωση επιτυχίας και δυο για την περίπτωση αποτυχίας. Ο Γκαγκάριν δεν είχε τον έλεγχο του σκάφους του, επειδή κανείς δεν ήξερε πώς οι συνθήκες κατά την πτήση θα επηρέαζαν τον άνθρωπο βιολογικά και ψυχολογικά ο συνδυασμός για το ξεκλείδωμα του χειριστηρίου βρισκόταν μέσα σ' ένα σφραγισμένο φάκελο που είχε μαζί του, ενώ το σκάφος ελεγχόταν από επιτελείο επιστημόνων και τεχνικών στη [[Γη]].


Μετά από 67 λεπτά σε τροχιά, το προσωπικό ελέγχου πτήσης έδωσε εντολή στο σκάφος να πυροδοτήσει τους κινητήρες επιβράδυνσης και να αρχίσει την [[επανείσοδος|επανείσοδό]] του στην [[ατμόσφαιρα]]. Ο Γκαγκάριν δεν προσγειώθηκε μαζί με την κάψουλα, αλλά χρησιμοποίησε το [[εκτινασσόμενο κάθισμα|εκτινασσόμενο κάθισμά]] του σε ύψος 7 χιλιομέτρων, και μετά από ελεύθερη πτώση χρησιμοποίησε το αλεξίπτωτό του και προσγειώθηκε κοντά στην πόλη Τακτάροβα. Μια γυναίκα, η εγγονή της και η αγελάδα τους ήταν οι πρώτοι που είδαν τον Γκαγκάριν να επιστρέφει. Η συνολική διάρκεια της αποστολής, που τελείωσε στις 10:55 ώρα Μόσχας με την προσγείωση του Γκαγκάριν, ήταν 108 λεπτά.
Μετά από 67 λεπτά σε τροχιά, το προσωπικό ελέγχου πτήσης έδωσε εντολή στο σκάφος να πυροδοτήσει τους κινητήρες επιβράδυνσης και να αρχίσει την [[επανείσοδος|επανείσοδό]] του στην [[ατμόσφαιρα]]. Ο Γκαγκάριν δεν προσγειώθηκε μαζί με την κάψουλα, αλλά χρησιμοποίησε το [[εκτινασσόμενο κάθισμα|εκτινασσόμενο κάθισμά]] του σε ύψος 7 χιλιομέτρων, και μετά από ελεύθερη πτώση χρησιμοποίησε το αλεξίπτωτό του και προσγειώθηκε κοντά στην πόλη Τακτάροβα. Μια γυναίκα, η εγγονή της και η αγελάδα τους ήταν οι πρώτοι που είδαν τον Γκαγκάριν να επιστρέφει. Η συνολική διάρκεια της αποστολής, που τελείωσε στις 10:55 ώρα Μόσχας με την προσγείωση του Γκαγκάριν, ήταν 108 λεπτά.

== Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης ==
== Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης ==
{{κύριο|Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης }}
{{κύριο|Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης }}
Μετά την πτήση του ο Γκαγκάριν έγινε παγκόσμια γνωστός, και ταξίδεψε σε πολλές χώρες προκειμένου να διαφημίσει την επιτυχία της Σοβιετικής Ένωσης. Τιμήθηκε με το μετάλλιο [[Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης]] και εκλέχθηκε σε διάφορα αξιώματα, μεταξύ άλλων στη θέση του Αντιπροέδρου του [[Ανώτατο Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης|Ανώτατου Σοβιέτ]] και στο [[Σοβιέτ των Εθνοτήτων]]. Συμμετείχε σε μεγάλο αριθμό [[προπαγάνδα|προπαγάνδας]] και δημοσίων σχέσεων της Σοβιετικής Ένωσης, με αποτέλεσμα ο άλλοτε ατάραχος Γκαγκάριν άρχισε να φθείρεται από τη δημοσιότητα και να έχει προβλήματα με τον γάμο του. Παρόλα αυτά συνήλθε, και μετά από μια παγκόσμια περιοδεία, ξαναγύρισε στο διαστημικό πρόγραμμα της Ε.Σ.Σ.Δ. Εκτός από κοσμοναύτης, ανέλαβε και εκπαιδευτής και σύμβουλος στο σχεδιασμό των σκαφών [[Βοσχόντ]] και [[Σογιούζ]], και της Σοβιετικής προσπάθειας για την κατάκτηση της [[Σελήνη|Σελήνης]]. Ασχολήθηκε ακόμα με τα προκαταρκτικά σχέδια ενός επαναχρησιμοποιούμενου διαστημοπλάνου. Αν και ήθελε να ξαναπετάξει στο διάστημα, θεωρήθηκε [[εθνικό κεφάλαιο]], και για τον φόβο τυχόν ατυχήματος δεν του επετράπη να συμμετάσχει ξανά σε διαστημική πτήση (κάτι ανάλογο έγινε και με τον [[Τζον Γκλεν]], πρώτο αμερικανό στο διάστημα, που ξαναπέταξε μόνο στα βαθιά του γεράματα). Ο Γκαγκάριν θα μπορούσε στο εξής να πετάει μόνο αεροπλάνα, και μόνο με τη συνοδεία δεύτερου πιλότου.
Μετά την πτήση του ο Γκαγκάριν έγινε παγκόσμια γνωστός, και ταξίδεψε σε πολλές χώρες προκειμένου να διαφημίσει την επιτυχία της Σοβιετικής Ένωσης. Τιμήθηκε με το μετάλλιο [[Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης]] και εκλέχθηκε σε διάφορα αξιώματα, μεταξύ άλλων στη θέση του Αντιπροέδρου του [[Ανώτατο Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης|Ανώτατου Σοβιέτ]] και στο [[Σοβιέτ των Εθνοτήτων]]. Συμμετείχε σε μεγάλο αριθμό [[προπαγάνδα|προπαγάνδας]] και δημοσίων σχέσεων της Σοβιετικής Ένωσης, με αποτέλεσμα ο άλλοτε ατάραχος Γκαγκάριν άρχισε να φθείρεται από τη δημοσιότητα και να έχει προβλήματα με τον γάμο του. Παρόλα αυτά συνήλθε, και μετά από μια παγκόσμια περιοδεία, ξαναγύρισε στο διαστημικό πρόγραμμα της Ε.Σ.Σ.Δ.


Εκτός από κοσμοναύτης, ανέλαβε και εκπαιδευτής και σύμβουλος στο σχεδιασμό των σκαφών [[Βοσχόντ]] και [[Σογιούζ]], και της Σοβιετικής προσπάθειας για την κατάκτηση της [[Σελήνη]]ς. Ασχολήθηκε ακόμα με τα προκαταρκτικά σχέδια ενός επαναχρησιμοποιούμενου διαστημοπλάνου. Αν και ήθελε να ξαναπετάξει στο [[διάστημα]], θεωρήθηκε [[εθνικό κεφάλαιο]], και για τον φόβο τυχόν ατυχήματος δεν του επετράπη να συμμετάσχει ξανά σε διαστημική πτήση (κάτι ανάλογο έγινε και με τον [[Τζον Γκλεν]], τον πρώτο Αμερικανό που βγήκε στο διάστημα, που ξαναπέταξε μόνο στα βαθιά του γεράματα). Ο Γκαγκάριν θα μπορούσε στο εξής να πετάει μόνο αεροπλάνα, και μόνο με τη συνοδεία δεύτερου πιλότου.
==Ο Γκαγκάριν στην Αθήνα==

Στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας του έπειτα από το κατόρθωμά του, ο Γκαγκάριν επισκέφθηκε το 1962 την [[Ελλάδα]]. Πλήθος κόσμου τον επευφημούσε θερμά στις 12 Φεβρουαρίου, κατά στη διαδρομή του από το [[Διεθνές Αεροδρόμιο Ελληνικού|αεροδρόμιο του Ελληνικού]] προς την [[Αθήνα]]. Το σύνθημα "Γκαγκάριν-ειρήνη" που ακούστηκε τότε, δημιούργησε ένταση μεταξύ αριστερών διαδηλωτών και αστυνομίας και υπήρξαν μερικοί τραυματισμοί. Ο Γκαγκάριν συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό [[Κωνσταντίνος Καραμανλής|Κωνσταντίνο Καραμανλή]] και έγινε δεκτός από την [[Ακαδημία Αθηνών]], ενώ ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης της ελληνικής πρωτεύουσας. Στη διάρκεια της διαμονής του στην πόλη, επισκέφθηκε και την [[Ακρόπολη Αθηνών|Ακρόπολη]]<ref>''Ο Γκαγκάριν στην Αθήνα'', Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 70, Καθημερινή (1997)</ref>.
== Ο Γκαγκάριν στην Αθήνα ==
Στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας του έπειτα από το κατόρθωμά του, ο Γκαγκάριν επισκέφθηκε το 1962 την [[Ελλάδα]]. Πλήθος κόσμου τον επευφημούσε θερμά στις 12 Φεβρουαρίου, κατά στη διαδρομή του από το [[Διεθνές Αεροδρόμιο Ελληνικού|αεροδρόμιο του Ελληνικού]] προς την [[Αθήνα]]. Το σύνθημα «Γκαγκάριν-ειρήνη» που ακούστηκε τότε, δημιούργησε ένταση μεταξύ αριστερών διαδηλωτών και αστυνομίας και υπήρξαν μερικοί τραυματισμοί. Ο Γκαγκάριν συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό [[Κωνσταντίνος Καραμανλής|Κωνσταντίνο Καραμανλή]] και έγινε δεκτός από την [[Ακαδημία Αθηνών]], ενώ ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης της ελληνικής πρωτεύουσας. Στη διάρκεια της διαμονής του στην πόλη, επισκέφθηκε και την [[Ακρόπολη Αθηνών|Ακρόπολη]]<ref>''Ο Γκαγκάριν στην Αθήνα'', Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 70, Καθημερινή (1997).</ref>.


== Θάνατος ==
== Θάνατος ==
{{κύριο λήμμα|Θάνατος του Γιούρι Γκαγκάριν}}
{{κύριο λήμμα|Θάνατος του Γιούρι Γκαγκάριν}}
Ο Γιούρι Γκαγκάριν πέθανε στις [[27 Μαρτίου]] [[1968]], λίγες μέρες πριν την έβδομη επέτειο της ιστορικής του πτήσης. Σκοτώθηκε μαζί με τον εκπαιδευτή του ενώ πετούσε με ένα [[MiG-15]] κοντά στο [[Κιρζάτς]]. Ήταν 34 χρονών. Τα αίτια για το δυστύχημα ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκαν, αν και αποκλείστηκε η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους. Διάφορες εκδοχές αναφέρουν την κακοκαιρία, την πρόκληση αναταράξεων από τις μηχανές ενός μαχητικού [[Su-11]] ή την [[αποσυμπίεση]] του θαλάμου οδήγησης. Το τότε Σοβιετικό καθεστώς είχε αναφέρει ότι ο Γκαγκάριν έμεινε μέσα στο αεροπλάνο ως το τέλος προκειμένου να μην πέσει πάνω σε ένα σχολείο. Ο Γιούρι Γκαγκάριν είναι θαμμένος στο [[Νεκρόπολη Τείχους του Κρεμλίνου|Κρεμλίνο]]. Η γενέτειρα πόλη του μετονομάστηκε σε πόλη ''[[Γκαγκάριν (Όμπλαστ του Σμολένσκ)|Γκαγκάριν]]'' προς τιμήν του, ενώ πολλά αγάλματά του στήθηκαν στην πατρίδα του και αλλού. Τον αποκάλεσαν ''Κολόμβο του Διαστήματος'', ''Σύγχρονο Ίκαρο''. Κέρδισε το θαυμασμό εκατομμυρίων ανθρώπων και ενέπνευσε χιλιάδες άλλους να συνεχίσουν στο δρόμο που άνοιξε στις [[12 Απριλίου]] [[1961]].
Ο Γιούρι Γκαγκάριν πέθανε στις [[27 Μαρτίου]] [[1968]], λίγες μέρες πριν την έβδομη επέτειο της ιστορικής του πτήσης. Σκοτώθηκε μαζί με τον εκπαιδευτή του ενώ πετούσε με ένα [[MiG-15]] κοντά στο [[Κιρζάτς]]. Ήταν 34 χρονών. Τα αίτια για το δυστύχημα ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκαν, αν και αποκλείστηκε η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους. Διάφορες εκδοχές αναφέρουν την [[κακοκαιρία]], την πρόκληση αναταράξεων από τις μηχανές ενός μαχητικού [[Su-11]] ή την [[Αποσυμπίεση καμπίνας|αποσυμπίεση]] του θαλάμου πτήσης. Το τότε Σοβιετικό καθεστώς είχε αναφέρει ότι ο Γκαγκάριν έμεινε μέσα στο αεροπλάνο ως το τελευταία στιγμή προκειμένου να μην πέσει πάνω σε ένα σχολείο. Ο Γιούρι Γκαγκάριν είναι θαμμένος στο [[Νεκρόπολη Τείχους του Κρεμλίνου|Κρεμλίνο]]. Η γενέτειρα πόλη του μετονομάστηκε σε πόλη ''[[Γκαγκάριν (Όμπλαστ του Σμολένσκ)|Γκαγκάριν]]'' προς τιμήν του, ενώ πολλά αγάλματά του στήθηκαν στην πατρίδα του και αλλού. Τον αποκάλεσαν ''Κολόμβο του Διαστήματος'', ''Σύγχρονο Ίκαρο''. Κέρδισε το θαυμασμό εκατομμυρίων ανθρώπων και ενέπνευσε χιλιάδες άλλους να συνεχίσουν στο δρόμο που άνοιξε στις [[12 Απριλίου]] [[1961]].


== Φιλοτελισμός και νομισματική ==
== Φιλοτελισμός και νομισματική ==
Γραμμή 41: Γραμμή 45:




==Παραπομπές==
== Παραπομπές ==
<references />
<references />

== Πηγές ==
{{refbegin|30em}}
* {{cite book |title=Men From Earth |publisher=Bantam |location=New York |first1=Buzz |last1=Aldrin |first2=Malcolm |last2=McConnell |name-list-style=amp |year=1989 |lccn=89000323 |isbn=0-553-05374-4 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/menfromearth0000aldr }}
* {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=A3xxDwAAQBAJ&pg=PA96 |title=The Race to the Moon Chronicled in Stamps, Postcards, and Postmarks: A Story of Puffery vs. the Pragmatic |last=Cavallaro |first=Umberto |date=5 October 2018 |publisher=Praxis Publishing |location=Chichester, UK |isbn=978-3-319-92153-2 }}
* {{cite book |url=https://archive.org/details/firstsovietcosmo0000burg |url-access=registration |title=The First Soviet Cosmonaut Team |last1=Burgess |first1=Colin |last2=Hall |first2=Rex |name-list-style=amp |publisher=Praxis Publishing |location=Chichester, UK |lccn=2008935694 |isbn=978-0-387-84824-2 |year=2009 }}
* {{cite book |last1=Doran |first1=Jamie |url=https://books.google.com/books?id=zuyOLIWwa2sC&pg=PA37 |title=Starman: The Truth Behind the Legend of Yuri Gagarin |publisher=Bloomsbury |location=London |last2=Bizony |first2=Piers |name-list-style=amp |author-link=Piers Bizony |date=2011 |edition=50th Anniversary |isbn=978-1-4088-1554-0 }}
* {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=UZqhAAAAQBAJ&pg=PT920 |title=Большой словарь цитат и крылатых выражений |trans-title=Large dictionary of quotes and catchphrases |last=Dushenko |first=Konstantin |author-link=Konstantin Dushenko |date=2019 |publisher=LitRes |isbn=978-5-457-02195-2 |language=ru |access-date=26 January 2015 }}
* {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=zCL6BoE2HU4C&pg=PA18 |title=Escaping the Bonds of Earth: The Fifties and the Sixties |last=Evans |first=Ben |date=2 April 2010 |publisher=Praxis Publishing |location=Chichester, UK |lccn=2009925769 |isbn=978-0-387-79093-0 |bibcode=2009ebe..book.....E |access-date=12 June 2019 |archive-date=6 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210106051544/https://books.google.com/books?id=zCL6BoE2HU4C&pg=PA18 |url-status=live }}
* {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=_8l3y1l2daoC&pg=PA20 |title=Into That Silent Sea: Trailblazers of the Space Era, 1961–1965 |last1=French |first1=Francis |last2=Burgess |first2=Colin |name-list-style=amp |date=1 September 2009 |publisher=University of Nebraska Press |location=Lincoln, NE |isbn=978-0-8032-2639-5 }}
* {{cite book |title=The Great Explorers |publisher=Thames & Hudson |editor1-first=Robin |editor1-last=Hanbury-Tenison |year=2010 |isbn=978-0-500-25169-0 |last=French |first=Francis |chapter=Yuri Gagarin: the first person into space (1934–1968) |location=London}}
* {{cite book |url=http://epizodsspace.testpilot.ru/bibl/gagarin/doroga/obl.html |title=Дорога в космос |last1=Gagarin |first1=Yuri |last2=Denisova |first2=N. |last3=Borzenko |first3=S. |name-list-style=amp |date=1961 |publisher=Pravda |location=Moscow |editor-last=Kamanin |editor-first=Nikolai |editor-link=Nikolai Kamanin |language=ru |trans-title=Road to Space |chapter=Среда, 12 апреля |trans-chapter=Wednesday, 12 April |access-date=30 March 2008 |editor-last2=Novikova |editor-first2=L. |archive-url=https://web.archive.org/web/20080315230319/http://epizodsspace.testpilot.ru/bibl/gagarin/doroga/obl.html |archive-date=15 March 2008 |url-status=dead |oclc=30661794 |via=TestPilot.ru }}<br />{{cite web |title=Среда, 12 апреля |language=ru |trans-title=Wednesday, 12 April |url=http://epizodsspace.testpilot.ru/bibl/gagarin/doroga/sreda.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080331225814/http://epizodsspace.testpilot.ru/bibl/gagarin/doroga/sreda.html |archive-date=31 March 2008 |url-status=dead |via=TestPilot.ru }}
* {{cite book |title=Sportsmen of the Soviet Army |last=Gavrilin |first=Vi︠a︡cheslav Mikhailovich |year=1973 |publisher=Novosti Press Agency |location=Moscow |oclc=23374154}} Translation of ''Sportsmeny sovetskoĭ armii''.
* {{Cite book |title=Into the Cosmos: Space Exploration and Soviet Culture |last=Gerovitch |first=Slava |date=2011 |publisher=University of Pittsburgh Press |location=Pittsburgh, PA |lccn=2011020849 |isbn=978-0-8229-7746-9 |editor-last=Andrews |editor-first=James T. |editor-last2=Siddiqi |editor-first2=Asif A. |name-list-style=amp |chapter=The human inside a propaganda machine |chapter-url=https://books.google.com/books?id=W7oRuOZbb8IC&pg=PA92 }}
* {{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=BH7lCQAAQBAJ&pg=PT175 |title=Soviet Space Mythologies: Public Images, Private Memories, and the Making of a Cultural Identity |last=Gerovitch |first=Slava |date=24 July 2015 |publisher=University of Pittsburgh Press |location=Pittsburgh, PA |isbn=978-0-8229-8096-4 }}
* {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=zndYLKa26wAC&pg=PA150 |title=The Rocket Men: Vostok & Voskhod. The First Soviet Manned Spaceflights |publisher=Praxis Publishing |location=Chichester, UK |last1=Hall |first1=Rex |last2=Shayler |first2=David |name-list-style=amp |date=May 2001 |lccn=2001018373 |isbn=978-1-85233-391-1 |access-date=12 June 2019 |archive-date=31 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200531035920/https://books.google.com/books?id=zndYLKa26wAC&pg=PA150 |url-status=live }}
* {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=zk_MkKERUokC&pg=332 |title=Russia's Cosmonauts: Inside the Yuri Gagarin Training Center |last1=Hall |first1=Rex D. |last2=Shayler |first2=David J. |last3=Vis |first3=Bert |name-list-style=amp |date=2007 |publisher=Praxis Publishing |location=Chichester, UK |isbn=978-0-387-73975-5 |access-date=19 April 2019 |archive-date=15 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231215150826/https://books.google.com/books?id=zk_MkKERUokC&pg=332#v=onepage&q&f=false |url-status=live }}
* {{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=DAedBAAAQBAJ&pg=PT51 |title=Beyond: Our Future in Space |last=Impey |first=Chris |date=13 April 2015 |publisher=W. W. Norton & Company |location=New York |oclc=946968696 |isbn=978-0-393-24664-3 |access-date=4 July 2019 |archive-date=15 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231215150827/https://books.google.com/books?id=DAedBAAAQBAJ&pg=PT51#v=onepage&q&f=false |url-status=live }}
* {{Cite book |chapter-url=https://books.google.com/books?id=W7oRuOZbb8IC&pg=PA112 |chapter=The sincere deceiver: Yuri Gagarin and the search for a higher truth |last=Jenks |first=Andrew |title=Into the Cosmos: Space Exploration and Soviet Culture |date=2011 |publisher=University of Pittsburgh Press |location=Pittsburgh, PA |lccn=2011020849 |isbn=978-0-8229-7746-9 |editor-last=Andrews |editor-first=James T. |pages=107–132 |editor-last2=Siddiqi |editor-first2=Asif A. |name-list-style=amp |access-date=16 June 2019 |archive-date=15 December 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231215150827/https://books.google.com/books?id=W7oRuOZbb8IC&pg=PA112#v=onepage&q&f=false |url-status=live }}
* {{cite book |chapter-url=https://books.google.com/books?id=2f4pSA4S8UwC&pg=PA140 |chapter=Conquering space: the cult of Yuri Gagarin |last=Jenks |first=Andrew |title=Soviet and Post-Soviet Identities |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |editor1-last=Bassin |editor1-first=Mark |editor2-last=Kelly |editor2-first=Catriona |pages=129–150 |year=2012a |isbn=978-1-107-01117-5 |access-date=27 October 2015 |archive-date=30 April 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160430151404/https://books.google.com/books?id=2f4pSA4S8UwC&pg=PA140 |url-status=live }}
* {{Cite book |title=The Cosmonaut Who Couldn't Stop Smiling: The Life and Legend of Yuri Gagarin |publisher=Northern Illinois University Press |location=DeKalb, IL |first=Andrew L |last=Jenks |year=2013 |isbn=978-0-87580-699-0}}
* {{cite book |title=Two Sides of the Moon |url=https://archive.org/details/twosidesofmoon00scot |url-access=registration |publisher=Thomas Dunne Books |location=New York |first1=Alexei |last1=Leonov |first2=David |last2=Scott |name-list-style=amp |year=2004 |lccn=2004059381 |isbn=978-0-312-30866-7 |oclc=56587777 }}
* {{cite book |url=https://books.google.com/books?id=BDXTBwAAQBAJ&pg=PT57 |title=Tracking Apollo to the Moon |last=Lindsay |first=Hamish |date=11 November 2013 |publisher=Springer |isbn=978-1-4471-0255-7 |location=London |access-date=10 June 2019 |archive-date=6 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210106051659/https://books.google.com/books?id=BDXTBwAAQBAJ&pg=PT57 |url-status=live }}
* {{cite book |title=Sport in the Soviet Union |last1=Louis |first1=Victor E |last2=Louis |first2=Jennifer M. |name-list-style=amp |publisher=Pergamon |year=1980 |isbn=0-08-024506-4 |location=Oxford}}
* {{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=WVLCBAAAQBAJ&pg=PA16 |title=Human Spaceflight and Exploration |last=Norberg |first=Carol |date=18 November 2013 |publisher=Praxis Publishing |isbn=978-3-642-23725-6 |location=Chichester, UK }}
* {{cite book |title=108 минут, изменившие мир: вся правда о полете Юрия Гагарина |last=Pervushin |first=Аnton |date=2011 |publisher=Eksmo |isbn=9785457022300 |language=ru|trans-title=108 minutes that changed the world: the whole truth about the flight of Yuri Gagarin |location=Moscow}}
* {{cite book |title=Imagining Outer Space: European Astroculture in the Twentieth Century |publisher=Palgrave Macmillan |first=Philip |last=Pocock |editor-first=Alexander C. T. |chapter=Look up! Art in the age of orbitization |editor-last=Geppert |year=2012 |pages=319–341 |doi=10.1057/9780230361362_17 |isbn=978-0-230-23172-6 |chapter-url=https://link.springer.com/chapter/10.1057/9780230361362_17 |access-date=9 April 2023 |archive-date=9 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230409154447/https://link.springer.com/chapter/10.1057/9780230361362_17 |url-status=live }}
* {{cite book |title=Guide to the Soviet Navy |last1=Polmar |first1=Norman |last2=Breyer |first2=Siegfried |name-list-style=amp |publisher=Naval Institute Press |isbn=978-0-87021-239-0 |date=1984 |oclc=317097201 |edition=3rd |location=Annapolis, MD}}
* {{cite book |title=Histories of the Soviet / Russian Space Program |volume=1 |collaboration=National Aeronautics and Space Administration, World Spaceflight News, and the United States Congress |last=Sheldon |first=Charles |publisher=Progressive Management Publications |date=18 May 2013 |isbn=978-1-5496-9658-9 |oclc=1019250543 |display-authors=etal}}
* {{cite book |title=Challenge to Apollo: The Soviet Union and the Space Race, 1945–1974 |publisher=NASA |first=Asif A |last=Siddiqi |year=2000 |isbn=978-1-78039-301-8 |location=Washington, DC |id=SP-2000-4408 |lccn=00038684 |oclc=48909645}} [https://history.nasa.gov/SP-4408pt1.pdf Part 1 (pages 1–499)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080916023444/https://history.nasa.gov/SP-4408pt1.pdf |date=16 September 2008 }}, [https://history.nasa.gov/SP-4408pt2.pdf Part 2 (pages 500–1011)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190714111614/https://history.nasa.gov/SP-4408pt2.pdf |date=14 July 2019 }}.
{{refend}}

== Περαιτέρω ανάγνωση ==
* {{Cite book |title=Vostok 1: First Human in Space |url=https://archive.org/details/vostok1firsthuma0000cole |url-access=registration |publisher=Enslow |location=Springfield, NJ |first=Michael D. |last=Cole |year=1995 |isbn=0-89490-541-4|ref=none}}
* Jenks, A. L. (2019). ''[http://www.jstor.org/stable/10.7591/j.ctv180h6n2 The Cosmonaut Who Couldn’t Stop Smiling: The Life and Legend of Yuri Gagarin]'' (NIU Series in Slavic, East European, and Eurasian Studies). DeKalb: Northern Illinois University Press.


== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Commonscat}}
* [http://www.astronautix.com/astros/gagarin.htm Αναλυτική περιγραφή] της πορείας του Γκαγκάριν στο σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα, από την Εγκυκλοπαίδεια Αστροναυτικής.
* [http://www.astronautix.com/astros/gagarin.htm Αναλυτική περιγραφή] της πορείας του Γκαγκάριν στο σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα, από την Εγκυκλοπαίδεια Αστροναυτικής.
* [http://www.ffagency.com/gagarin/ Φωτογραφίες] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051226163837/http://www.ffagency.com/gagarin/ |date=2005-12-26 }} από αγάλματα του Γκαγκάριν.
* [http://www.ffagency.com/gagarin/ Φωτογραφίες] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051226163837/http://www.ffagency.com/gagarin/ |date=2005-12-26 }} από αγάλματα του Γκαγκάριν.
* [http://www.kosmonaut.se/gagarin/ Σύντροφος κοσμοναύτης,] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060629232226/http://www.kosmonaut.se/gagarin/ |date=2006-06-29 }} σελίδα-αφιέρωμα.
* [http://www.kosmonaut.se/gagarin/ Σύντροφος κοσμοναύτης,] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060629232226/http://www.kosmonaut.se/gagarin/ |date=2006-06-29 }} σελίδα-αφιέρωμα.
* [http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=64&dc=13&db=4&da=1961 Ο αστροναύτης προσεγειώθη σώος εντός 1ωρ. 48'] εφημερίδα Ελευθερία 13-4-1961
* [http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=64&dc=13&db=4&da=1961 Ο αστροναύτης προσεγειώθη σώος εντός 1ωρ. 48'] εφημερίδα Ελευθερία 13-4-1961.
* [https://web.archive.org/web/20140304225134/https://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/0309.html Obituary] by [[Associated Press]], published on ''[[The New York Times]]'', 28 March 1968
* {{cite web|url=http://www.astronautix.com/g/gagarin.html |title=Gagarin, Yuri Alekseyevich|publisher=Astronautix.com|access-date=2 January 2023}}
* {{cite journal |last=Caterina |first=Gianfranco |date=9 March 2020 |title=Gagarin in Brazil: reassessing the terms of the Cold War domestic political debate in 1961 |journal=Revista Brasileira de Política Internacional |volume=63 |issue=1 |pages=16 |doi=10.1590/0034-7329202000104 |doi-access=free |ref=none}}

; Multimedia
* [https://www.net-film.ru/en/found-page-1/?search=qgagarin Newsreel footage of Yuri Gagarin] at [https://www.net-film.ru/en/ Net-Film Newsreels and Documentary Films Archive]
* [https://www.youtube.com/watch?v=RKs6ikmrLgg ''First Orbit''], 2011 feature film on YouTube by [[First Orbit]]
* [https://www.youtube.com/watch?v=b0ktgWlN7SE ''First Man in Space: Yuri Gagarin''], short film on YouTube by [[Roscosmos]]
* [http://kp.ru/photo/gallery/1918/?showall=1 Photo gallery] by KP.ru





Έκδοση από την 09:18, 12 Απριλίου 2024

Γιούρι Γκαγκάριν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Юрий Алексеевич Гагарин (Ρωσικά)
Γέννηση9  Μαρτίου 1934
Κλούσινο
Θάνατος27  Μαρτίου 1968
Νοβοσιόλοβο
Αιτία θανάτουαεροπορικό δυστύχημα
Τόπος ταφήςΝεκρόπολη Τείχους του Κρεμλίνου
ΚατοικίαΈνωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Χώρα πολιτογράφησηςΈνωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Ύψος1,65 m, 1,57 m Edit this on Wikidata
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά
ΣπουδέςΚολέγιο Γιούρι Γκαγκάριν (Σαράτοφ) (από 1951)
Σχολή Πιλότων Στρατιωτικής Αεροπορίας του Αρινμπούρκ (1955–1957)
Ακαδημία Μηχανικών Πολεμικής Αεροπορίας Ζουκόφσκι (1961–1968)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητααεροπόρος
αστροναύτης
αξιωματικός
πολιτικός
εξερευνητής
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΚομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΒαλεντίνα Ιβάνοφνα Γκαγκάρινα
ΤέκναΓιέλενα Γκαγκάρινα
Γκαλίνα Γιούριεφνα Γκαγκάρινα
ΓονείςΑλεξέι Γκαγκάριν και Άννα Γκαγκάρινα
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςσυνταγματάρχης, ποντπολκόβνικ, Ταγματάρχης, πρωθυπολοχαγός και Υπολοχαγός/Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών Γιούρι Γκαρκάριν και Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος του Ανώτατου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης
ΒραβεύσειςΉρωας της Σοβιετικής Ένωσης (14  Απριλίου 1961)
τάγμα του Λένιν (14  Απριλίου 1961)
Πιλότος-κοσμοναύτης της ΕΣΣΔ (27  Ιουνίου 1961)
Hero of Socialist Labour of Czechoslovakia (29  Απριλίου 1961)
Hero of Socialist Labour (24  Μαΐου 1961)
τάγμα του Γκεόργκι Ντιμιτρόφ (24  Μαΐου 1961)
τάγμα του Σταυρού του Γκρούνβαλντ, 1η τάξη (20  Ιουνίου 1961)
τάγμα της σημαίας της Δημοκρατίας της Ουγγαρίας (21  Αυγούστου 1961)
τάγμα του Καρλ Μαρξ (22  Οκτωβρίου 1963)
Τάγμα του Νείλου (31  Ιανουαρίου 1962)
τάγμα του Κλέμεντ Γκότβαλντ
Hero of Labor (28  Απριλίου 1962)
Αστέρας της Δημοκρατίας της Ινδονησίας (10  Ιουνίου 1961)
Τάγμα της Πλάγια Γκιρόν (18  Ιουλίου 1961)
τάγμα του Αφρικανικού Αστέρα (6  Φεβρουαρίου 1962)
Order of Aeronautical Merit
Τάγμα του Σταυρού του Νότου (1961)
Τάγμα του Σταυρού του Γκρούνβαλντ
μετάλλιο «Για την επέτειο των 20 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945» (9  Μαΐου 1965)
μετάλλιο «Για την ανάπτυξη των παρθένων εδαφών» (12  Απριλίου 1961)
Μετάλλιο για τα «40 χρόνια των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ» (1958)
μετάλλιο για τα «50 χρόνια των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΣΣΔ» (Ιανουάριος 1968)
μετάλλιο "Για τις άψογες υπηρεσίες" 3ης κλάσης (Μάρτιος 1966)
Τιμητικό Δίπλωμα Αθλητισμού της ΕΣΣΔ
Pilot class qualification
Ανώτατο Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης
d:Q16654323
International Space Hall of Fame (1976)
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Γιούρι Γκαγκάριν (Юрий Алексеевич Гагарин, 9 Μαρτίου 193427 Μαρτίου 1968[1]) ήταν Σοβιετικός κοσμοναύτης που, στις 12 Απριλίου του 1961, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Έγινε διάσημος και εξαιρετικά δημοφιλής παγκοσμίως, και του απονεμήθηκε ένας μεγάλος αριθμός μεταλλίων και βραβεύσεων, ανάμεσα τους και αυτό του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία ήταν και η ανώτατη διάκριση της χώρας. Η πτήση του με το Βοστόκ-1 ήταν η μοναδική στην οποία συμμετείχε, ωστόσο υπηρέτησε ως μέλος του αναπληρωματικού πληρώματος του Σογιούζ-1 και έπαιξε ρόλο στις διαστημικές προσπάθειες της Σοβιετικής Ένωσης. Αργότερα απέκτησε τη θέση του αναπληρωτή διευθυντή εκπαίδευσης στο κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών έξω από τη Μόσχα, το οποίο ονομάστηκε προς τιμήν του.

Ο Γκαγκάριν πέθανε το 1968 όταν το αεροσκάφος MiG-15 που πετούσε κατά την διάρκεια εκπαίδευσης κατέπεσε από μηχανική βλάβη. Προς τιμή του έχει ιδρυθεί το ''βραβείο Γιούρι Γκαγκάριν''.

Τα πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε κοντά στο Κλούσινο, κοντά στο Γκζατσκ, δυτικά της Μόσχας. Οι γονείς του δούλευαν στην κολλεκτίβα της περιοχής. Ο ίδιος, αφού δούλεψε σε χυτήριο, παρακολούθησε την τεχνική σχολή του Σαράτωφ, όπου άρχισε και τις πρώτες του πτήσεις με ελαφρά αεροπλάνα. Το 1955, ακολουθώντας το πάθος του για τα αεροπλάνα, μπήκε στη Σχολή Πιλότων στο Αρινμπούρκ. Αποφοίτησε το 1957 με επαίνους, και στη συνέχεια υπηρέτησε αρχικά με το Βόρειο Στόλο κοντά στον Αρκτικό Κύκλο, πετώντας σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, ενώ αργότερα έγινε δοκιμαστής πιλότος, πετώντας καινούργια και πειραματικά αεροσκάφη. Το 1959 επιλέχτηκε, μαζί με 20 άλλους, για να εκπαιδευτεί ως κοσμοναύτης, με σκοπό την πρώτη πτήση ανθρώπου στο διάστημα.

Ακολούθησε μια πολύ σκληρή διαδικασία επιλογής και εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι κοσμοναύτες έπρεπε, μεταξύ άλλων, να αντέξουν σε επιταχύνσεις 13 g, και η ψυχολογική εκπαίδευση περιελάμβανε ένα 24ωρο σε ένα σκοτεινό και ηχομονωμένο δωμάτιο. Οι τελικοί υποψήφιοι για το πρώτο ταξίδι στο διάστημα ήταν ο Γκαγκάριν και ο Γκέρμαν Τίτωφ, που επιλέχτηκαν, εκτός από την άριστη επίδοσή τους κατά την εκπαίδευση, και για το μικρό τους ανάστημα (το ύψος του Γκαγκάριν ήταν μόλις 1,58), μιας και ο θάλαμος της κάψουλας που θα τους μετέφερε στο διάστημα ήταν εξαιρετικά περιορισμένος και το μικρό βάρος του κοσμοναύτη αποτελεί σημαντικό προσόν, αφού μειώνει το κόστος. Η τελική απόφαση ήταν να πετάξει ο Γκαγκάριν, με τον Τίτωφ σαν εφεδρικό.

Η ιστορική πτήση του Γκαγκάριν

Έτσι, στις 12 Απριλίου 1961, Τετάρτη του Πάσχα, στις 09:07 ώρα Μόσχας, ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ιστορικό του ταξίδι μέσα στο Βοστόκ 1. Εικοσιπέντε λεπτά μετά την εκτόξευση, μπήκε σε μια ελλειπτική τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 175 χιλιόμετρα και περίοδο 89 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα, κινούμενος με ταχύτητα 7,61 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (27.396 χιλιόμετρα ανά ώρα). Το κωδικό του όνομα κατά τη διάρκεια της πτήσης ήταν Кедр (Κέδρος).

Πίσω στη Γη, τα νέα ήδη ξεκινούσαν για το γύρο του κόσμου. Το Σοβιετικό Επιτελείο τον προήγαγε, όσο ήταν στο διάστημα, σε Ταγματάρχη - για την περίπτωση που δεν γυρνούσε. Μάλιστα, είχαν ετοιμαστεί τρία δελτία τύπου για την αποστολή πριν την εκτόξευση: ένα για την περίπτωση επιτυχίας και δυο για την περίπτωση αποτυχίας. Ο Γκαγκάριν δεν είχε τον έλεγχο του σκάφους του, επειδή κανείς δεν ήξερε πώς οι συνθήκες κατά την πτήση θα επηρέαζαν τον άνθρωπο βιολογικά και ψυχολογικά ο συνδυασμός για το ξεκλείδωμα του χειριστηρίου βρισκόταν μέσα σ' ένα σφραγισμένο φάκελο που είχε μαζί του, ενώ το σκάφος ελεγχόταν από επιτελείο επιστημόνων και τεχνικών στη Γη.

Μετά από 67 λεπτά σε τροχιά, το προσωπικό ελέγχου πτήσης έδωσε εντολή στο σκάφος να πυροδοτήσει τους κινητήρες επιβράδυνσης και να αρχίσει την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα. Ο Γκαγκάριν δεν προσγειώθηκε μαζί με την κάψουλα, αλλά χρησιμοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμά του σε ύψος 7 χιλιομέτρων, και μετά από ελεύθερη πτώση χρησιμοποίησε το αλεξίπτωτό του και προσγειώθηκε κοντά στην πόλη Τακτάροβα. Μια γυναίκα, η εγγονή της και η αγελάδα τους ήταν οι πρώτοι που είδαν τον Γκαγκάριν να επιστρέφει. Η συνολική διάρκεια της αποστολής, που τελείωσε στις 10:55 ώρα Μόσχας με την προσγείωση του Γκαγκάριν, ήταν 108 λεπτά.

Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης

Μετά την πτήση του ο Γκαγκάριν έγινε παγκόσμια γνωστός, και ταξίδεψε σε πολλές χώρες προκειμένου να διαφημίσει την επιτυχία της Σοβιετικής Ένωσης. Τιμήθηκε με το μετάλλιο Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης και εκλέχθηκε σε διάφορα αξιώματα, μεταξύ άλλων στη θέση του Αντιπροέδρου του Ανώτατου Σοβιέτ και στο Σοβιέτ των Εθνοτήτων. Συμμετείχε σε μεγάλο αριθμό προπαγάνδας και δημοσίων σχέσεων της Σοβιετικής Ένωσης, με αποτέλεσμα ο άλλοτε ατάραχος Γκαγκάριν άρχισε να φθείρεται από τη δημοσιότητα και να έχει προβλήματα με τον γάμο του. Παρόλα αυτά συνήλθε, και μετά από μια παγκόσμια περιοδεία, ξαναγύρισε στο διαστημικό πρόγραμμα της Ε.Σ.Σ.Δ.

Εκτός από κοσμοναύτης, ανέλαβε και εκπαιδευτής και σύμβουλος στο σχεδιασμό των σκαφών Βοσχόντ και Σογιούζ, και της Σοβιετικής προσπάθειας για την κατάκτηση της Σελήνης. Ασχολήθηκε ακόμα με τα προκαταρκτικά σχέδια ενός επαναχρησιμοποιούμενου διαστημοπλάνου. Αν και ήθελε να ξαναπετάξει στο διάστημα, θεωρήθηκε εθνικό κεφάλαιο, και για τον φόβο τυχόν ατυχήματος δεν του επετράπη να συμμετάσχει ξανά σε διαστημική πτήση (κάτι ανάλογο έγινε και με τον Τζον Γκλεν, τον πρώτο Αμερικανό που βγήκε στο διάστημα, που ξαναπέταξε μόνο στα βαθιά του γεράματα). Ο Γκαγκάριν θα μπορούσε στο εξής να πετάει μόνο αεροπλάνα, και μόνο με τη συνοδεία δεύτερου πιλότου.

Ο Γκαγκάριν στην Αθήνα

Στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας του έπειτα από το κατόρθωμά του, ο Γκαγκάριν επισκέφθηκε το 1962 την Ελλάδα. Πλήθος κόσμου τον επευφημούσε θερμά στις 12 Φεβρουαρίου, κατά στη διαδρομή του από το αεροδρόμιο του Ελληνικού προς την Αθήνα. Το σύνθημα «Γκαγκάριν-ειρήνη» που ακούστηκε τότε, δημιούργησε ένταση μεταξύ αριστερών διαδηλωτών και αστυνομίας και υπήρξαν μερικοί τραυματισμοί. Ο Γκαγκάριν συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή και έγινε δεκτός από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης της ελληνικής πρωτεύουσας. Στη διάρκεια της διαμονής του στην πόλη, επισκέφθηκε και την Ακρόπολη[2].

Θάνατος

Ο Γιούρι Γκαγκάριν πέθανε στις 27 Μαρτίου 1968, λίγες μέρες πριν την έβδομη επέτειο της ιστορικής του πτήσης. Σκοτώθηκε μαζί με τον εκπαιδευτή του ενώ πετούσε με ένα MiG-15 κοντά στο Κιρζάτς. Ήταν 34 χρονών. Τα αίτια για το δυστύχημα ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκαν, αν και αποκλείστηκε η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους. Διάφορες εκδοχές αναφέρουν την κακοκαιρία, την πρόκληση αναταράξεων από τις μηχανές ενός μαχητικού Su-11 ή την αποσυμπίεση του θαλάμου πτήσης. Το τότε Σοβιετικό καθεστώς είχε αναφέρει ότι ο Γκαγκάριν έμεινε μέσα στο αεροπλάνο ως το τελευταία στιγμή προκειμένου να μην πέσει πάνω σε ένα σχολείο. Ο Γιούρι Γκαγκάριν είναι θαμμένος στο Κρεμλίνο. Η γενέτειρα πόλη του μετονομάστηκε σε πόλη Γκαγκάριν προς τιμήν του, ενώ πολλά αγάλματά του στήθηκαν στην πατρίδα του και αλλού. Τον αποκάλεσαν Κολόμβο του Διαστήματος, Σύγχρονο Ίκαρο. Κέρδισε το θαυμασμό εκατομμυρίων ανθρώπων και ενέπνευσε χιλιάδες άλλους να συνεχίσουν στο δρόμο που άνοιξε στις 12 Απριλίου 1961.

Φιλοτελισμός και νομισματική


Παραπομπές

  1. Φύλλο εφημερίδας "Έθνος" της 28 Μαρτίου 2025, σελ. 1 : "Εφονεύθη ο Γκαγκάριν εις δυστύχημα" Ανακτήθηκε στις 28/3/2033
  2. Ο Γκαγκάριν στην Αθήνα, Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 70, Καθημερινή (1997).

Πηγές

Περαιτέρω ανάγνωση

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Multimedia