Χριστιανός Ι΄ της Δανίας
| Χριστιανός Ι΄ | |
|---|---|
 | |
| Περίοδος | 14 Μαΐου 1912 – 20 Απριλίου 1947 |
| Προκάτοχος | Φρειδερίκος Η΄ |
| Διάδοχος | Φρειδερίκος Θ΄ |
Βασιλιάς της Ισλανδίας | |
| Περίοδος | 1 Δεκεμβρίου 1918 – 17 Ιουνίου 1944 |
| Γέννηση | 26 Σεπτεμβρίου 1870 Ανάκτορα Σαρλότενλουντ, Κοπεγχάγη |
| Θάνατος | 20 Απριλίου 1947 (76 ετών) Ανάκτορα Αμάλιενμποργκ, Κοπεγχάγη |
| Τόπος ταφής | Καθεδρικός Ναός του Ροσκίλντε |
| Σύζυγος | Δούκισσα Αλεξανδρινή του Μεκλεμβούργου-Σβερίν |
| Επίγονοι | Φρειδερίκος Θ΄ της Δανίας Κνουτ, Διάδοχος Πρίγκιπας της Δανίας |
Πλήρες όνομα | |
Χριστιανός Κάρολος Φρειδερίκος Αλβέρτος Αλέξανδρος Γουλιέλμος Δανικά: Christian Carl Frederik Albert Alexander Vilhelm | |
| Οίκος | Γκλύξμπουργκ-Δανίας |
| Πατέρας | Φρειδερίκος Η΄ της Δανίας |
| Μητέρα | Λουίζα της Σουηδίας |
| Θρησκεία | Λουθηρανισμός |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Χριστιανός Ι΄ (Christian 10., 26 Σεπτεμβρίου 1870 - 20 Απριλίου 1947) ήταν βασιλιάς της Δανίας από το 1912 έως το 1947 και βασιλιάς της Ισλανδίας από το 1918 έως το 1944.[1][2] [1] Ήταν ο τρίτος Δανός μονάρχης του Οίκου του Γκλύξμπουργκ. Ο αδελφός του Χάακον Ζ΄ ήταν βασιλιάς της Νορβηγίας από το 1905 έως το 1957.[3]
Πρώιμα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Χριστιανός Κάρολος Φρειδερίκος Αλβέρτος Αλέξανδρος Γουλιέλμος γεννήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 1870 στα Ανάκτορα Σαρλότενλουντ, κοντά στην Κοπεγχάγη.[1][2] Ήταν το πρώτο παιδί του Φρειδερίκου, τότε διαδόχου της Δανίας, και της συζύγου του Λουίζας της Σουηδίας (κόρη του Καρόλου ΙΕ΄ της Σουηδίας).[2] Βαφτίστηκε στις 31 Οκτωβρίου 1870 στο παρεκκλήσι των Ανακτόρων Κρίστιανσμποργκ από τον Επίσκοπο της Ζηλανδίας Χανς Λάσεν Μάρτενσεν.[3]
Γάμος και απόγονοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Χριστιανός Ι΄ νυμφεύτηκε την Αλεξανδρινή του Μεκλεμβούργου-Σβερίν στις Κάννες στις 26 Απριλίου του 1898.[2] Η Αλεξανδρινή ήταν κόρη του Φρειδερίκου Φραγκίσκου Γ΄ του Μεκλεμβούργου-Σβερίν και της συζύγου του Αναστασίας Μιχαήλοβνας της Ρωσίας. Ο Χριστιανός και η Αλεξανδρινή απέκτησαν δύο παιδιά:[4][3]
- τον Φρειδερίκο Θ΄ (1899–1972), Βασιλιά της Δανίας, παντρεύτηκε την Ίνγκριντ της Σουηδίας. Απέκτησαν 3 παιδιά.
- τον Κνουτ (1900–1976), Διάδοχο Πρίγκιπα της Δανίας, παντρεύτηκε την Καρολίνα Ματθίλδη της Δανίας. Απέκτησαν 3 παιδιά.
Το ζευγάρι έλαβε μέρος των Ανακτόρων Αμάλιενμποργκ στην Κοπεγχάγη για μόνιμη κατοικία, καθώς και τα Ανάκτορα Σοργκενφρί βόρεια της Κοπεγχάγης για θερινή κατοικία. Επιπλέον το 1898 έλαβε ως γαμήλιο δώρο από τον λαό της Δανίας τα Ανάκτορα Μαρσέλισμποργκ στο Ώρχους. Επίσης το 1914 ο Χριστιανός Ι΄ απέκτησε τη βίλα Κλιτγκόρντεν στο Σκάγκεν.[3]
Περίοδος βασιλείας του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 14 Μαΐου 1912 ο πατέρας του Φρειδερίκος Η΄ πέθανε από δύσπνοια, κατά τη διάρκεια βόλτας του σε πάρκο του Αμβούργου της Γερμανίας.[2] Ο Χριστιανός έπειτα ανέβηκε στον θρόνο ως Χριστιανός Ι΄.
Τον Απρίλιο του 1920 ο Χριστιανός υποκίνησε μια συνταγματική κρίση, η οποία επηρέασε καθοριστικά το μέλλον της μοναρχίας στη Δανία. Η κύρια αιτία ήταν η διαφωνία του με το υπουργικό Συμβούλιο, σχετικά με την επανένωση με τη Δανία του Σλέσβιχ, ενός πρώην φέουδου της Δανίας, το οποίο βρισκόταν στον έλεγχο της Πρωσίας. Οι αξιώσεις της Δανίας για την περιοχή συνεχιζόταν μέχρι το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με αποτέλεσμα η ήττα των Γερμανών να καταστήσει δυνατή την επίλυση της απαίτησης αυτής. Σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών, το μέλλον του Σλέσβιχ έπρεπε να καθοριστεί μέσα από δύο δημοψηφίσματα, ένα στο Βόρειο Σλέσβιχ και ένα στο Κεντρικό Σλέσβιχ. Δεν προβλέφθηκε κάποιο δημοψήφισμα για το Νότιο Σλέσβιχ, καθώς εκεί οι κάτοικοι ήταν στην πλειοψηφία τους Γερμανοί.[3]
Στο Βόρειο Σλέσβιχ το 75% του πληθυσμού ψήφισε υπέρ της επανένωσης με τη Δανία, με αποτέλεσμα ολόκληρη η περιοχή να κατοχυρωθεί στη Δανία. Στο Κεντρικό Σλέσβιχ η κατάσταση ήταν αντίστροφη, με το 80% να επιλέγει να παραμείνει εντός της Γερμανίας. Με βάση αυτά τα δημοψηφίσματα ο πρωθυπουργός της Δανίας Καρλ Τέοντορ Ζάλε θεώρησε ότι το Κεντρικό Σλέσβιχ έπρεπε να παραμείνει υπό γερμανικό έλεγχο.[3]
Πολλοί Δανοί εθνικιστές θεώρησαν ότι τουλάχιστον η πόλη του Φλένσμπουργκ, στο Κεντρικό Σλέσβιχ, έπρεπε να επιστραφεί στη Δανία ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, λόγω της σημαντικής δανικής μειονότητας εκεί. Ο Χριστιανός Ι΄ συμφώνησε με αυτές τις απόψεις και διέταξε τον πρωθυπουργό Ζάλε να συμπεριλάβει το Φλένσμπουργκ στη διαδικασία επανένωσης. Καθώς η Δανία ήταν κοινοβουλευτική δημοκρατία από το 1901, ο Ζάλε διαφωνώντας με τον βασιλιά θεώρησε ότι δεν είχε καμία υποχρέωση να συμμορφωθεί στην εντολή. Μετά από έντονη αντιπαράθεση μαζί του, ο πρωθυπουργός θα αναγκαστεί να παραιτηθεί μερικές ημέρες αργότερα.[3]
Στη συνέχεια ο Χριστιανός Ι΄ απέλυσε και το υπόλοιπο υπουργικό Συμβούλιο και το αντικατέστησε με μια συντηρητική υπηρεσιακή κυβέρνηση. Η απόλυση του υπουργικού Συμβουλίου προκάλεσε έντονες διαδηλώσεις και σχεδόν επαναστατική ατμόσφαιρα στη Δανία, ενώ για αρκετές ημέρες το μέλλον της μοναρχίας ήταν αμφίβολο. Υπό το πρίσμα αυτό, ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις μεταξύ του βασιλιά και μελών των Σοσιαλιστών Δημοκρατών. Έπειτα, απέλυσε την κυβέρνησή του και εγκατέστησε ένα συμβιβαστικό υπουργικό Συμβούλιο, μέχρις ότου να πραγματοποιηθούν εκλογές μέσα στο έτος.[3]
Αυτή ήταν η τελευταία φορά, που ένας εν ενεργεία Δανός μονάρχης προσπαθούσε να αναμιχθεί με την πολιτική, χωρίς να έχει την πλήρη υποστήριξη του κοινοβουλίου. Μετά την κρίση ο Χριστιανός Ι΄ δέχθηκε δραστική μείωση του ρόλου του ως αρχηγού του κράτους.[3]
Στις 4 π.μ. της 9ης Απριλίου 1940 η Ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στη Δανία, κατατροπώνοντας τις Ένοπλες Δυνάμεις της.[5] Χωρίς να έχει δυνατότητα άμυνας και όντας αντιμέτωπος με πιθανό βομβαρδισμό της Κοπεγχάγης, ο Χριστιανός Ι΄ και η κυβέρνηση της χώρας συνθηκολόγησαν στις 6 μ.μ. της ίδιας μέρας.[6] Κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής, η οποία κράτησε ως τις 5 Μαΐου 1945, η Δανία διατήρησε την πολιτική της ανεξαρτησία σε θέματα του εσωτερικού.[7]
Σε αντίθεση με τον αδελφό του Χάακον Ζ΄ της Νορβηγίας, τη Βιλελμίνη της Ολλανδίας, τον Γεώργιο Β΄ της Ελλάδας, την Καρλόττα του Λουξεμβούργου, τον Πέτρο Β΄ της Γιουγκοσλαβίας, τον Έντουαρντ Μπένες, Πρόεδρο της Τσεχοσλοβακίας, και τον Βλάντισλαβ Ράσκιεβιτς, Πρόεδρο της Πολωνίας, οι οποίοι όλοι τους πήγαν στην εξορία κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της χώρας τους, ο Χριστιανός Ι΄ παρέμεινε στη χώρα του καθ΄ όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.[3]
Μέχρι την επιβολή του στρατιωτικού νόμου από τη Γερμανία τον Αύγουστο του 1943, οι επίσημες ομιλίες του Χριστιανού Ι΄ αντανακλούσαν την επίσημη κυβερνητική πολιτική της συνεργασίας με τις κατοχικές δυνάμεις. Κατά τα δύο πρώτα χρόνια της κατοχής, παρά την επισφαλή κατάσταση, έκανε μια καθημερινή βόλτα με το άλογό του στην Κοπεγχάγη, χωρίς να συνοδεύεται από φρουρούς. Αυτό το έκανε για να αποδείξει, ότι δεν είχε εγκαταλείψει τα κυριαρχικά του δικαιώματα και για να εμψυχώσει τον λαό της Δανίας.[2]
Το 1942 ο Αδόλφος Χίτλερ έστειλε στον Χριστιανό Ι΄ ένα τηλεγράφημα, συγχαίροντάς τον για τα 72α γενέθλιά του· ο Χριστιανός Ι΄ απάντησε με τη σύντομη φράση: Spreche Meinen besten Dank aus. Chr. Rex (Σας δίνω τις καλύτερες ευχαριστίες μου. Χριστιανός Βασιλιάς). Η σύντομη αυτή απάντηση εξόργισε τον Χίτλερ, ο οποίος ανακάλεσε τον πρεσβευτή του από την Κοπεγχάγη και απέλασε τον πρεσβευτή της Δανίας από τη Γερμανία. Η γερμανική πίεση, έπειτα, είχε ως αποτέλεσμα την απόλυση της κυβέρνησης του Βίλχελμ Μπουλ και την αντικατάστασή της με ένα νέο υπουργικό συμβούλιο υπό την ηγεσία του Έρικ Σκαβένιους, τον οποίο οι Γερμανοί ανέμεναν ως περισσότερο συνεργάσιμο.[3]
Το τέλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την πτώση του από άλογο στις 19 Οκτωβρίου 1942, είχε καταστεί μη ικανός για τον θρόνο. Τον Αύγουστο του 1943, ομιλία του εναντίον των κατοχικών δυνάμεων, τον οδήγησε σε φυλάκιση, η οποία διήρκεσε ως το τέλος του πολέμου.[2][8][9]
Με τον θάνατό του στα Ανάκτορα Αμάλιενμποργκ, το 1947, ο Χριστιανός ενταφιάστηκε στον Καθεδρικό Ναό του Ρόσκιλε, κοντά στην Κοπεγχάγη.[1][10][11]
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νυμφεύτηκε το 1898 την Αλεξανδρινή, κόρη του Φρειδερίκου Φραγκίσκου Γ΄ του Μεκλεμβούργου-Σβερίν, και είχε τέκνα:
- Φρειδερίκος Θ΄ (1899-1972), Βασιλιάς της Δανίας, απέκτησε τρία τέκνα μεταξύ των οποίων:
- Κνουτ (1900-1976), Διάδοχος Πρίγκιπας της Δανίας.
Πρόγονοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 http://www.burkespeerage.com/royalFamily_Denmark.php
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/115062/Christian-X
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 http://billedeverden.com/udvikling/christian-x-i-danmark.php[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ http://www.thepeerage.com/p10126.htm
- ↑ William Shirer, The Rise and Fall of the Third Reich (New York: Simon & Schuster, 1990), σελ. 663.
- ↑ Peter Rochegune Munch: Erindringer 7, σελ. 29.
- ↑ «The German occupation of Denmark». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2015.
- ↑ https://books.google.gr/books?id=mkFdAgAAQBAJ&pg=PA189&lpg=PA189&dq=Christian+X+26+September+1870+King+of+Denmark++20+April+1947&source=bl&ots=IABUwcpvnK&sig=4NAGdNeLqU_408UzgSkTagkv4dk&hl=el&sa=X&ei=J5oyVbqQMNjtaPergLgO&ved=0CDYQ6AEwAw#v=onepage&q=Christian%20X%2026%20September%201870%20King%20of%20Denmark%20%2020%20April%201947&f=false
- ↑ «FaktaLink - 2005 - Besættelsen - Kilder». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2015.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2015.
- ↑ «Official website of the Danish Monarchy - Biography of King Christian X». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2015.
|