Τιτάνας (τύπος πύραυλου)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 |
 |
 |
Οι πύραυλοι τύπου Τιτάνα, αρχικά διηπειρωτικής αποστολής, κατασκευάζονταν από την εταιρεία Martin Marietta Corporation, και τέθηκαν ως επί το πλείστον σε διαστημικές αποστολές. Η κατασκευή τους ξεκίνησε ως εφεδρικά για διηπειρωτικούς πυραύλους τύπου Άτλαντα. Από τις τροποποιήσεις όμως αναδείχθηκε τελικά νέος τύπος πυραύλου, διηπειρωτικής και διαστημικής αποστολής.
Οι Τιτάνες I, II και II Gemini
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εξέλιξη του Τιτάνα Ι ξεκίνησε το 1955. Μειονεκτούσε τεχνικά ως προς το θέμα αξιοπιστίας και για λόγους αποφυγής εκρήξεως έπρεπε να βγαίνει από το οχυρό αποθήκευσης πολύ πριν από την εκκίνηση και να προετοιμαστεί εντατικά, πράγμα που δεν τον καθιστούσε κατάλληλο για αντικρουστικό πύραυλο.
Ακόμα πριν την αποπεράτωση των δοκιμαστικών του Τιτάνα Ι ξεκίνησε η εξέλιξη του Τιτάνα ΙΙ και χάρη σε βελτιωμένα καύσιμα πέτυχε την εκτόξευση μέσα από οχυρωμένο σιλό.
Όσον αφορά το φορτίο, ο Τιτάνας ΙΙ ήταν ο ισχυρότερος πύραυλος της εποχής, αφού σήκωνε μέχρι 3,6 τόνους. Εκτός από τους στρατιωτικούς ενδιαφέρθηκε η NASA και τον Νοέμβριο του 1963 επέλεξαν τον τύπο αυτό για το επανδρωμένο πρόγραμμα Gemini καθώς και άλλες μη επανδρωμένες στρατιωτικές διαστημικές αποστολές.
Ο Τιτάνας III
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Τιτάνες IIIA, IIIB και 34B
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την πρόσθεση ενός τρίτου τμήματος το 1962 ο Τιτάνας ΙΙ εξελίχθηκε και ονομάστηκε Τιτάνας ΙΙΙ. Προοριζόταν για την US Air Force και το πρόγραμμα Transtage, χωρίς όμως μετά από τα δοκιμαστικά να μπει σε λειτουργία.
Παράλληλα, ο τροποποιημένος Τιτάνας ΙΙΙΒ εκτοξεύτηκε πολλές φορές με τμήμα Agena-D μεταφέροντας κατασκοπευτικούς δορυφόρους στο διάστημα. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 βελτιώθηκε η ποσότητα καυσίμων και η τροποποίηση ονομάστηκε Τιτάνας 34Β.
Οι Τιτάνες IIIC και IIID
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το επόμενο βήμα στην εξέλιξη έγινε με την ανάρτηση δύο μεγάλων πλαϊνών βοηθητικών πυραύλων Booster στο μοντέλο Τιτάνας ΙΙΙC, και βελτίωση της πρώτης εκρηκτικής βαθμίδας. Επίσης βελτιώθηκε και ο έλεγχος πυροδοτήσεως των βαθμίδων, που μέχρι τότε τις πυροδοτούσαν όλες ταυτόχρονα. Οι μετατροπές αυτές επέτρεπαν την μεταφορά φορτίου άνω των 12 τόνων σε χαμηλή γήινη τροχιά. Κατά την εκκίνηση πυροδοτούσαν τους βοηθητικούς πυραύλους, ενώ την πρώτη βαθμίδα την πυροδοτούσαν αργότερα λίγο πριν αδειάσουν τα καύσιμα των πρώτων βοηθητικών.
Ο Τιτάνας IIIC χρησιμοποιήθηκε από το 1965 με την τελική βαθμίδα Transtage για την εκτόξευση δορυφόρων κατευθείαν στην γεωσύγχρονη τροχιά.
Ακολούθησε ο Τιτάνας IIID από το 1971 για την μεταφορά κατασκοπευτικών δορυφόρων σε χαμηλές τροχιές.
Ο Τιτάνας IIIE Κένταυρος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πύραυλος Κένταυρος σχεδιάστηκε και τέθηκε ως τελική βαθμίδα του Τιτάνα ΙΙΙΕ. Ο Κένταυρος, πύραυλος ισχυρότερος του Transtage καταπέλτιζε το φορτίο του Τιτάνα σε υψηλότερη τροχιά από αυτή του Τιτάνα ΙΙΙC. Ήταν σε θέση να μεταφέρει 15 τόνους σε χαμηλή τροχιά ή 3,4 τόνους σε γεωσύγχρονη τροχιά.
Χρησιμοποιήθηκε από την NASA την εποχή 1974-1977 στις αποστολές Ήλος, Βίκιγκ και Βόγιατζερ.
Ο Τιτάνας 34D
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τιτάνας ήτανε να αποσυρθεί με την λειτουργία του διαστημικού λεωφορείου. Επειδή όμως το διαστημικό διαστημόπλοιο καθυστέρησε, ακολούθησε άλλο ένα μοντέλο, ο Τιτάνας 34D. Το μοντέλο αυτό ήταν συνδυασμός με βαθμίδες του Τιτάνα 34B και Βooster, ενώ δεχόταν και την IUS για τρίτη βαθμίδα.
Εκτοξεύτηκε για πρώτη φορά στις 30 Οκτωβρίου 1982 και είχε χωρητικότητα φορτίου 14,5 τόνων για χαμηλή τροχιά.
Παρεμφερείς τύποι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τιτάνας 23G
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1986 η κατασκευαστής εταιρεία Martin Marietta Corporation έλαβε την αίτηση, να μεταποιήσει τους αποσυρμένους διηπειρωτικούς πυραύλους τύπου Τιτάνα ΙΙ και τους μετατρέψει σε διαστημικούς. Τα συγκροτήματα εκτοξεύσεων Τιτάνων ΙΙΙΒ στο Vandenberg τροποποιήθηκαν, το πλοηγικό σύστημα των Τιτάνων ΙΙ εκσυγχρονίσθηκε και το εξωτερικό κάλυμμα του φορτίου ανακαινίσθηκε. Το αποτέλεσμα ονομάστηκε Τιτάνας 23G. Η πρώτη εκτόξευση πραγματοποιήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1988, και τελικά μετά από σύνολο 13ων εκτοξεύσεων το πρόγραμμα αποπερατώθηκε με τελευταία εκτόξευση στις 18 Οκτωβρίου 2003 .
Ο Τιτάνας III Commercial (εμπορική έκδοση)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η εμπορική έκδοση του Τιτάνα ΙΙΙ επήλθε με την μετατροποίηση των δυο πρώτων βαθμίδων εκτόξευσης και αναβαθμισμένο εξωτερικό κάλυμμα του φορτίου. Κατά τα άλλα επρόκειτο για Τιτάνα τύπου 34D και ήτανε συμβατός με διάφορες τελικές βαθμίδες. Η πρώτη εκτόξευση έγινε την 1 Ιανουαρίου 1990. Τό πρόγραμμα διήρκεσε δύο εκτοξεύσεις μόνο και αποσύρθηκε για εμπορικούς οικονομικούς λόγους.
Ο Τιτάνας IV
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τιτάνας IVA
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και το διαστημικό λεωφορείο προγραμματιζόταν να αντικαταστήσει τους πυραύλους τύπου Τιτάνα, η καθυστέρηση που παρουσιάστηκε, και το τραγικό δυστύχημα κατά την εκτόξευση του Τσάλλεντζερ στις 28 Ιανουαρίου 1986 έκαναν δικαιολογημένη την ανάγκη συνέχισης του προγράμματος. Ο Τιτάνας IV, μεγαλύτερος και ισχυρότερος πύραυλος από τους μέχρι τότε προδρόμους του εκτοξεύτηκε για πρώτη φορά στις 14 Ιουνίου 1989. Οι δυνατότητές του ήταν μεταφορά φορτίου 18 τόνων σε χαμηλή τροχιά και 4,5 τόνων στην γεωσύγχρονη τροχιά.
Ο Τιτάνας IVB
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τελικό μέλος του προγράμματος ήταν ο Τιτάνας IVB, σχεδιασμένος για την μεταφορά ιδιαίτερα βαρέων φορτίων. Είχε σε σύγκριση με τον Τιτάνα IVA ακόμα μεγαλύτερή, ισχυρότερη και πιο σύγχρονη κινητήρια δύναμη και στρεφόμενους κατευθυντήρες ώθησης. Η δύναμή του ήταν μεταφορά φορτίου 21 τόνων σε χαμηλή τροχιά και 5,5 τόνων στην γεωσύγχρονη τροχιά. Πρώτη εκτόξευση έγινε στις 23 Φεβρουαρίου 1997. Η δεύτερη πτήση, συνδυασμένη με πύραυλο Κένταυρο ήτανε αυτή της εκτόξευσης του δορυφόρου Κασσίνι-Χόυχενς με προορισμό τον Κρόνο, της κατά τα άλλα μοναδικής μη στρατιωτικής αποστολής του πυραύλου αυτού. Εικάσθηκε, ότι τα έξοδα της εκτόξευσης αυτής ανήλθαν στα 433 εκατομμύρια δολλαρια
Το τέλος του προγράμματος Τιτάνων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για τελευταία φορά εκτοξεύθηκε πύραυλος Τιτάνας IVB στις 30 Απριλίου 2005. Η εκτόξευση έγινε στο Κανάβεραλ. Το τέλος του προγράμματος έγινε με την εκτόξευση ενός Τιτάνα IV από την στρατιωτική βάση Vandenberg στις 19 Οκτωβρίου 2005.
Ο Πύραυλος Τιτάνας αντικαταστήθηκε από τους πιο οικονομικούς πυραύλους τύπου Delta IV Heavy και Άτλας V.
Πίνακας πυραύλων τύπου Τιτάνας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Τιτάνας II | Τιτάνας III (Τιτάνας IIIA) | Τιτάνας IIIE Κένταυρος | Τιτάνας IVA | Τιτάνας IVB | |
|---|---|---|---|---|---|
| Πρώτη εκτόξευση | 8 Απριλίου 1964 | 2 Σεπτεμβρίου 1964 | 11 Φεβρουαρίου 1974 | 4 Ιουνίου 1989 | 23 Φεβρουαρίου 1997 |
| Τελευταία εκτόξευση | 18 Οκτωβρίου 2003 | 25 Σεπτεμβρίου 1992 | 5 Σεπτεμβρίου 1977 | 12 Αυγούστου 1998 | 19 Οκτωβρίου 2005 |
| Ολική Μάζα (Καύσιμα) | 151 t (137 t) | 173 t (158 t) | 632 t | 860 t (733 t) | 924 t (811 t) |
| Ωφέλιμο Βάρος | 3,8 t | 3,5 t | 15,4 t | 17,7 t | 21,7 t (5,7 t) |
| Ύψος | 32 m | 39 m | 48 m | 50 m | 51 m |
| Μέγιστη διάμετρος | 3,05 m | 3,05 m | max. 4,27 m | max. 5,1 m | max. 5,1 m |
| Ώθηση εκτόξευσης | 1.912 kN | 1.941 kN | 8900 kN | 11.230 kN | 13.531 kN |
| Καύσιμα | Αεροζίνη 50/N2O4 | Αεροζίνη 50/N2O4 | Αεροζίνη 50/N2O4, στερεά καύσιμα | Αεροζίνη 50/N2O4, στερεά καύσιμα | Αεροζίνη 50/N2O4, στερεό καύσιμο(βουταδιένιο) |
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Πύραυλοι τύπου Τιτάνα στο Wikimedia Commons- Οι πύραυλοι Τιτάνας Ι και Τιτάνας ΙΙ (Γερμανικά)
- Οι πύραυλοι Τιτάνας ΙΙΙ και Τιτάνας ΙV (Γερμανικά)
- Πύραυλοι τύπου Τιτάνα (Γερμανικά)
- Πύραυλοι τύπου Τιτάνα (Αγγλικά)
- Πύραυλοι τύπου Τιτάνα και Λίστα των εκτοξεύσεων (Αγγλικά)
- Το Μουσείο πυραύλων Τιτάνων στη Αριζόνα (Αγγλικά)
