Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (1914)

Το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (1914) που συνομολογήθηκε και υπογράφτηκε στις 13 Φεβρουαρίου του 1914 από τις Μεγάλες Δυνάμεις στη Φλωρεντία της Ιταλίας, εξ ου και η ονομασία του, ήταν η συνέχεια του προηγούμενου Συμφώνου της Φλωρεντίας (1913). Το δεύτερο αυτό πρωτόκολλο αποτελούσε στην πραγματικότητα διακοίνωση των αποφάσεων των Μεγάλων Δυνάμεων προς την Ελληνική Κυβέρνηση για τη χάραξη των Αλβανικών συνόρων.

Περιεχόμενο

Σύμφωνα με αυτές τις αποφάσεις το Αργυρόκαστρο, το Βουθρωτό, το Δέλβινο, η Κορυτσά, η Χειμάρα, οι Άγιοι Σαράντα, το Τεπελένι, και η νήσος Σάσων παραχωρούνται στο Πριγκιπάτο της Αλβανίας (νεοσύστατη Ηγεμονία). Παράλληλα η Ελλάδα καλείται να εκκενώσει τα εδάφη αυτά της Βορείας Ηπείρου τα οποία είχε καταλάβει ο Ελληνικός Στρατός, απωθόντας τις οθωμανικές δυνάμεις, αμέσως μετά την κατάληψη και απελευθέρωση των Ιωαννίνων (21 Φεβρουαρίου του 1913) κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο.

Ταυτόχρονα η εν λόγω διακοίνωση επιδίκαζε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τις νήσους Ίμβρο και Τένεδο, (προ των Στενών), καθώς και το Καστελόριζο.

Με το τέλος του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, έληξε το Κρητικό ζήτημα.

Παρατηρήσεις

Αντίθετα με τα παραπάνω οι Βορειοηπειρώτες αντέδρασαν και αποφάσισαν ν΄ αντισταθούν επαναστατικά με τα όπλα. Υπήρξαν ακόμη σφοδρές αντιδράσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Στις 17 Φεβρουαρίου, μόλις τέσσερις μέρες μετά την παραπάνω διακοίνωση συνέρχεται επαναστατική συνέλευση στο Αργυρόκαστρο και ανακηρύσσει τη Βόρεια Ήπειρο σε «Αυτόνομη Πολιτεία» με προσωρινή κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Χ. Ζωγράφο. Τάχιστα οργανώθηκε στρατός από τον πατριώτη συνταγματάρχη Δημήτριο Δούλη και άρχισε να οργανώνει την άμυνα της περιοχής. Το κίνημα αυτό χαιρετίστηκε από τα τότε μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα του Τύπου με ιδιαίτερα μεγάλο ενθουσιασμό.

Παρά ταύτα η τότε Ελληνική κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, αν και αντίθετη στην απόφαση και έχοντας να επιλέξει μεταξύ των νησιών του Αιγαίου ή την περιοχή της Βορείου Ηπείρου, θα επιλέξει τα πρώτα. Ουσιαστικά οι Μεγάλες Δυνάμεις έδωσαν διακοίνωση στην ελληνική πλευρά που γνωστοποιούσαν την οριστικοποίηση της απόφασης για προσάρτηση των νησιών εφόσον αποδεκτεί το πρωτόκολλο περί της Βορείου Ηπείρου. Στις 21 Φεβρουαρίου η ελληνική κυβέρνηση απάντησε στην παραπάνω Διακοίνωση ότι δέχεται την απόφαση, περιοριζόμενη μόνο σε αίτημα εγγυήσεων για την ασφάλεια των ελληνογενών κατοίκων, την ελεύθερη εκπαίδευσή τους και την ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων, στις αναφερόμενες παραπάνω περιοχές. Στις 9 Νοεμβρίου του 1921, η Πρεσβευτική Διάσκεψη αποφάσισε την οριστική ενσωμάτωση της εν λόγω περιοχής στην Αλβανία, ενώ στις 27 Νοεμβρίου του 1924 επικυρώθηκε η οριστική επιδίκαση του θέματος με το Δεύτερο Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας.

Σημειώσεις

• Τόσο το πρωτόκολλο αυτό όσο και το ομώνυμο του προηγούμενου έτους στην ουσία ήταν υπομνήματα της διεθνούς επιτροπής χάραξης συνόρων της νεοσύστατης Αλβανίας, που είχε οριστεί από το Πρωτόκολλο της Πρεσβευτικής Διάσκεψης και είχε συνομολογηθεί στο Λονδίνο τον Ιούλιο του 1913 υπό των αντιπροσώπων των τότε έξι Μεγάλων Δυνάμεων και που αφορούσε την αναγνώριση - ανεξαρτησία Ηγεμονίας της Αλβανίας.
• Όταν διατάχθηκε ο ελληνικός στρατός να αποχωρήσει ακολούθησαν άγριες επιθέσεις των Αλβανών κατά ελληνικών χωριών τους οποίους και αντιμετώπισαν μόνοι τους οι Βορειοηπειρώτες. Οι δε αποδοκιμασίες που ακολούθησαν στην Ελλάδα υπήρξαν φυσικά εντονότερες και ζωηρότερες
• Τελικά δικαίωση δεν υπήρξε, ενώ η ακριβής χάραξη των ελληνοαλβανικών συνόρων έγινε μετά παρέλευση 11 ετών με το νεότερο Πρωτόκολλο Φλωρεντίας (1925) που και αυτό παρότι αποδοκιμάστηκε διεθνώς, έγινε δεκτό από την ελληνική κυβέρνηση.

Δείτε επίσης

• Ελληνοαλβανική προσέγγιση (1881-1912)

Πηγές

• Διον. Κόκκινος: "Οι δύο Πόλεμοι 1940-1941" τομ.2 Αθήναι 1946, τομ.1ος, σελ.74-75.
• Αντ. Κοραντής: "Διπλωματική Ιστορία της Ευρώπης 1919 - 1955" τομ.4 Αθήναι 1968-1981, τομ.1ος, σελ.206
• Χαραλ. Νικολάου: "Διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις" Εκδόσεις Φλώρος, Αθήνα 1996, σελ.233-234.