Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πιοτρ Καπίτσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πιοτρ Καπίτσα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Пётр Леони́дович Капи́ца (Ρωσικά)
Γέννηση26 Ιουνίουιουλ. / 8  Ιουλίου 1894γρηγ.[1][2]
Κροστάνδη[3][4]
Θάνατος8  Απριλίου 1984[2][5][6]
Μόσχα[7]
Αιτία θανάτουεγκεφαλικό επεισόδιο
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Νοβοντέβιτσι
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία[8]
Σοβιετική Ρωσία
Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών[1][9]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
Ρωσικά[2][10]
ΕκπαίδευσηΔιδάκτωρ των Επιστημών στη Φυσική και τα Μαθηματικά
ΣπουδέςΚολέγιο Τρίνιτι
Saint Petersburg Polytechnic Institute (από 1914)
Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφυσικός[11][12][13]
εφευρέτης
καθηγητής πανεπιστημίου
ΕργοδότηςΠολυτεχνικό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης
Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ
Ινστιτούτο Φυσικών Προβλημάτων[14]
Ινστιτούτο Φυσικής και Τεχνολογίας της Μόσχας (από 1956)
Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας (από 1943)
A.V. Shubnikov Institute of Crystallography
Ινστιτούτο Ιόφε
Οικογένεια
ΣύζυγοςAnna Krylova
ΤέκναAndrey Kapitsa
Sergey Kapitsa
ΓονείςLeonid Kapitsa και Olga Ieronimovna Kapitsa
ΟικογένειαKapitsy
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςκρατικό βραβείο Στάλιν 1ου βαθμού (1941)
τάγμα του Λένιν (30  Απριλίου 1943)
Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας (30  Απριλίου 1945)
διεθνές χρυσό μετάλλιο Νιλς Μπορ (1965)
Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1978)[15][16]
τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας (27  Μαρτίου 1954)
μετάλλιο «Για την υπεράσπιση της Μόσχας»
μετάλλιο "Για ηρωική εργασία στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945"
Χρυσό μετάλλιο Λομονόσοφ (1959)[17]
Μετάλλιο Χέλμχολτς (1981)
μετάλλιο Φαραντέι (1942)
μετάλλιο "Βετεράνος της εργασίας"
μετάλλιο Φράνκλιν (1944)
Kamerlingh Onnes Award (1968)
Ιωβηλαίο μετάλλιο για την 100ή επέτειο από τη γέννηση του Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν
μετάλλιο για την 800η επέτειο της Μόσχας
Τάγμα του Παρτιζάνικου Αστέρα (Γιουγκοσλαβία) (1964)
τάγμα του Λένιν (9  Ιουλίου 1944)
τάγμα του Λένιν (30  Απριλίου 1945)
τάγμα του Λένιν (9  Ιουλίου 1964)
τάγμα του Λένιν (20  Ιουλίου 1971)
τάγμα του Λένιν (8  Ιουλίου 1974)
Ήρωας της Σοσιαλιστικής Εργασίας (8  Ιουλίου 1974)
κρατικό βραβείο Στάλιν 1ου βαθμού (1943)
Μετάλλιο Κοτένιους (1959)
Μετάλλιο Ράθερφορντ (1966)[18]
Simon Memorial Prize (1973)
doctor honoris causa from the University of Paris (1945)[19]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Πιοτρ Λεονίντοβιτς Καπίτσα (ρωσ.: Пётр Леони́дович Капи́ца, 8 Ιουλίου 1894[20] – 8 Απριλίου 1984) ήταν Σοβιετικός φυσικός, που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 1978.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Καπίτσα γεννήθηκε στην Κροστάνδη της τότε Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Γονείς του ήταν ο Λεονίντ Πέτροβιτς Καπίτσα, στρατιωτικός μηχανικός που κατασκεύαζε οχυρώσεις, και η `Ολγα Ιερονίμοβνα Καπίτσα. Οι σπουδές του νεαρού Καπίτσα διακόπηκαν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο υπηρέτησε ως οδηγός ασθενοφόρου επί διετία στο πολωνικό μέτωπο[21]. Απεφοίτησε από το Πολυτεχνείο της Αγίας Πετρουπόλεως το 1918. Στη συνέχεια σπούδασε στην Αγγλία, εργαζόμενος για περισσότερα από δέκα χρόνια με τον Έρνεστ Ράδερφορντ στο Εργαστήριο Κάβεντις του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, όπου και σχημάτισε την ανεπίσημη ομάδα φυσικών που έμεινε γνωστή ως «Kapitza club». Εκλέχθηκε εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας[22] το 1929 και υπήρξε ο πρώτος διευθυντής (1930–1934) του Εργαστηρίου Μοντ (Mond) στο Κέμπριτζ. Τη δεκαετία του 1920 επινόησε τεχνικές για τη δημιουργία πολύ ισχυρών μαγνητικών πεδίων με τη διοχέτευση ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής εντάσεως για σύντομο χρόνο σε ειδικά κατασκευασμένους ηλεκτρομαγνήτες με πυρήνα αέρα. Το 1928 ανεκάλυψε τη γραμμική εξάρτηση της ειδικής αντιστάσεως από το μαγνητικό πεδίο σε διάφορα μέταλλα μέσα σε πολύ ισχυρά μαγνητικά πεδία.

Το 1934 ο Καπίτσα επέστρεψε στη Ρωσία για να επισκεφθεί τους γονείς του, οπότε δεν του επιτράπηκε από το καθεστώς του Στάλιν να επιστρέψει στη Μεγάλη Βρετανία.

Καθώς ο εξοπλισμός του για την έρευνα των ισχυρών μαγνητικών πεδίων παρέμεινε στο Κέμπριτζ (παρότι αργότερα ο Ράδερφορντ διαπραγματεύθηκε με τη βρετανική κυβέρνηση τη δυνατότητα να τού τον στείλουν στην ΕΣΣΔ), ο Καπίτσα άλλαξε το ερευνητικό του πεδίο στην έρευνα χαμηλών θερμοκρασιών, αρχίζοντας με μία κριτική ανάλυση των μεθόδων που υπήρχαν τότε για την επίτευξη χαμηλών θερμοκρασιών. Πριν κλείσει ο χρόνος (1934) είχε ήδη αναπτύξει νέο πρωτότυπο εξοπλισμό (βασισμένο στην αδιαβατική ψύξη) για την υγροποίηση σημαντικών ποσοτήτων ηλίου (He).

Ο Καπίτσα ίδρυσε, και πάλι το 1934, το «Ινστιτούτο Φυσικών Προβλημάτων», χρησιμοποιώντας εν μέρει εξοπλισμό που είχε αγοράσει η σοβιετική κυβέρνηση από το Εργαστήριο Μοντ (με τη βοήθεια του Ράδερφορντ).

Στη Ρωσία ο Καπίτσα άρχισε μία σειρά πειραμάτων για τη μελέτη του υγρού ηλίου, που οδήγησαν στην ανακάλυψη το 1937 του φαινομένου της υπερρευστότητας. Ανέφερε τις παράξενες ιδιότητες αυτής της νέας καταστάσεως της ύλης σε μία σειρά επιστημονικών δημοσιεύσεων, για τις οποίες πολύ αργότερα τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής. Το 1939 ο Καπίτσα ανέπτυξε μία νέα μέθοδο για την υγροποίηση του αέρα με ένα κύκλο χαμηλής πιέσεως με τη χρήση μιας ειδικής τουρμπίνας. Συνακόλουθα, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ορίσθηκε επικεφαλής του Τμήματος Βιομηχανίας Οξυγόνου, θέση από την οποία ανέπτυξε τις τεχνικές του της διαστολής υπό χαμηλή πίεση για βιομηχανικές εφαρμογές. Εκτός αυτών, μεταπολεμικά επινόησε γεννήτριες μικροκυμάτων υψηλής ισχύος (1950–1955) και ανεκάλυψε ένα νέο είδος εκκενώσεως πλάσματος με θερμοκρασίες ηλεκτρονίων άνω του 1 εκατομμυρίου βαθμών K.

Ο Καπίτσα στα νιάτα του (αριστερά) με έναν άλλο τιμημένο με Νόμπελ Ρώσο, τον Νικολάι Σιμιόνοφ (πίνακας του Μπαρίς Κουστόντιεφ, 1921)

Τον Νοέμβριο του 1945 ο Καπίτσα καυγάδισε με τον Λαβρέντι Μπέρια, τον πανίσχυρο αρχηγό του NKVD, μη διστάζοντας να γράψει στον Ιωσήφ Στάλιν για την άγνοια του Μπέρια σε θέματα φυσικής και για την υπεροψία του. Παρά το ό,τι θα ανέμενε κάποιος, ο Στάλιν στήριξε τον Καπίτσα, λέγοντας στον Μπέρια ότι «έπρεπε να συνεργαστεί με τους επιστήμονες». Ο Καπίτσα αρνήθηκε να συναντήσει τον Μπέρια: «Αν θέλεις να μού μιλήσεις, τότε έλα στο Ινστιτούτο.» Αρνήθηκε επίσης να συνεργασθεί με τον Μπέρια ακόμα και όταν ο τελευταίος του δώρισε ένα κυνηγετικό όπλο. Ο Στάλιν προσφέρθηκε να συναντήσει τον Καπίτσα, αλλά αυτό δεν συνέβη ποτέ[23].

Αμέσως μετά τον πόλεμο μία ομάδα από εξέχοντες Σοβιετικούς επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και ο Καπίτσα, πίεσε την κυβέρνηση να ιδρύσει ένα νέο τεχνικό πανεπιστήμιο, το οποίο και δημιουργήθηκε με την ονομασία «Ινστιτούτο Φυσικής και Τεχνολογίας της Μόσχας». Ο Καπίτσα δίδαξε εκεί επί πολλά χρόνια. Από το 1957 ήταν επίσης μέλος του προεδρείου της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών και την ημέρα του θανάτου του το 1984 ήταν το μοναδικό πρόσωπο που είχε αυτή την ιδιότητα χωρίς να είναι ταυτόχρονα και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος[24]

Ο Καπίτσα απεβίωσε στη Μόσχα σε ηλικία 90 ετών.

Οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Καπίτσα πήρε ως σύζυγό του το 1927 την `Αννα Αλεξέγιεβνα Κρίλοβα, κόρη του μηχανικού και μαθηματικού Αλεξέι Κρίλοφ. Απέκτησαν δύο γιους, τον Σεργκέι και τον Αντρέι: Ο Σεργκέι Καπίτσα (1928-2012) ήταν φυσικός, δημογράφος και παρουσιαστής της δημοφιλούς ρωσικής επιστημονικής τηλεοπτικής εκπομπής Προφανές, αλλά απίστευτο[25]. Ο Αντρέι Καπίτσα (1931-2011) ήταν γεωγράφος και εξερευνητής της Ανταρκτικής, που ανεκάλυψε τη Λίμνη Βοστόκ[26].

Τιμητικές διακρίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ονομάσθηκαν προς τιμή του

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Η αντίσταση Καπίτσα: η θερμική αντίσταση (που προκαλεί μία θερμοκρασιακή ασυνέχεια) στη διεπιφάνεια ανάμεσα σε υγρό ήλιο και σε ένα στερεό (π.χ. τα τοιχώματα του δοχείου που το περιέχει).
  • Το φαινόμενο Καπίτσα-Ντιράκ: ένα κβαντομηχανικό φαινόμενο που συνίσταται στη περίθλαση ηλεκτρονίων από ένα στάσιμο κύμα φωτός.
  • Ο αριθμός Καπίτσα: ένας αδιάστατος αριθμός στη ρευστοδυναμική, που χαρακτηρίζει τη ροή λεπτών στρωμάτων ρευστού σε κεκλιμένο επίπεδο.
  • Ο αστεροειδής 3437 Καπίτσα (3437 Kapitsa), που ανακαλύφθηκε το 1982.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Pyotr Leonidovich Kapitsa - SOVIET PHYSICIST 4  Ιουλίου 2018. biography/Pyotr-Kapitsa. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: «Petr Leonidovič Kapica (1894-1984)» (Γαλλικά) 119094066. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  3. ↑ «This Month in Physics History - January 1938: Discovery of Superfluidity». American Physical Society. Ιανουάριος 2006. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  4. ↑ «Papers of Piotr Leonidovich Kapitza». Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  5. ↑ «Cambridge University - EDUCATIONAL INSTITUTION». (Αγγλικά) NNDB. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  6. ↑ «Born in 1894». (Αγγλικά) NNDB. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  7. ↑ «Prominent Russians: Pyotr Kapitsa». RΤ. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  8. ↑ «Pyotr Kapitsa – Facts». Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  9. ↑ Malcolm Browne: «BALL LIGHTNING NOW SEEMS MORE FACT THAN FICTION». 26  Μαΐου 1981. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  10. ↑ CONOR.SI. 154248035.
  11. ↑ «Pyotr Kapitsa» (Αγγλικά) 932/000099635. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  12. ↑ www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10402659.2012.732498.
  13. ↑ www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00335637009383023.
  14. ↑ «История неполучения заслуженной учёной степени: Документы о попытке присуждения Н.В. Тимофееву-Ресовскому учёной степени доктора биологических наук без защиты диссертации в 1957 г.» (Ρωσικά) 2018. σελ. 89-108.
  15. ↑ «The Nobel Prize in Physics 1978». Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  16. ↑ «The Nobel Prize amounts». Ίδρυμα Νόμπελ. Ανακτήθηκε στις 11  Ιανουαρίου 2019.
  17. ↑ «Большая золотая медаль РАН имени М.В.Ломоносова». d:Q100406926. Ρωσική Ακαδημία Επιστημών.
  18. ↑ www.iop.org/about/awards/silver-subject-medals/ernest-rutherford-medal-and-prize-recipients.
  19. ↑ «Le général de Gaulle à la séance solennelle de rentrée de l'Université de Paris» (Γαλλικά) Societe Editrice Du Monde. Παρίσι. 17  Δεκεμβρίου 1945. σελ. 4.
  20. ↑ Britannica online
  21. ↑ James, Ioan (2004). Remarkable Physicists: From Galileo to Yukawa. Cambridge University Press. σελίδες 320–327. ISBN 978-0-521-01706-0. 
  22. ↑
    doi:10.1098/rsbm.1985.0012
  23. ↑ Simon Sebag Montefiore: Young Stalin, σσ. 446–7
  24. ↑ Graham, Loren R.: Science in Russia and the Soviet Union: A Short History, Cambridge University Press, 1994, ISBN 0-521-28789-8, σελ. 212
  25. ↑ «Kalinga Prize Laureates». UNESCO. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2011. 
  26. ↑ «Andrey Kapitsa dies in Moscow». Ρωσική Γεωγραφική Εταιρεία. 2011-08-03. http://int.rgo.ru/news/andrey-kapitsa-dies-in-moscow/. Ανακτήθηκε στις 2011-08-04. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πιοτρ_Καπίτσα&oldid=8448602"