Μετάβαση στο περιεχόμενο

Παλιαχώρα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°45′3.06″N 23°29′21.95″E / 37.7508500°N 23.4894306°E / 37.7508500; 23.4894306

Παλαιοχώρα Αίγινας
Χάρτης
Είδοςεγκαταλειμμένος οικισμός και κάστρο
Γεωγραφικές συντεταγμένες37°45′3″N 23°29′22″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Αίγινας
ΤοποθεσίαΑίγινα
ΧώραΕλλάδα
Προστασίααρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα[1]
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Η Παλιαχώρα, γνωστή επίσης ως Παλαιά Χώρα και Παλαιοχώρα, είναι εγκαταλελειμμένος μεσαιωνικός οικισμός ο οποίος βρίσκεται στην Αίγινα, στην περιφερειακή ενότητα Νήσων της Αττικής. Η Παλαιοχώρα αποτέλεσε από τους μέσους βυζαντινούς χρόνους μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα τον κεντρικό οικισμό του νησιού. Είναι κτισμένη σε λόφο κοντά στις βόρειες ακτές του νησιού, πάνω από τη μονή του Αγίου Νεκταρίου,[2] δίπλα στον δρόμο που οδηγεί από την πόλη της Αίγινας στον Μεσαγρό και τον ναό της Αφαίας.[3] Της έχει δοθεί το προσωνύμιο Μυστράς της Αίγινας.[4]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο λόφο στον οποίο είναι κτισμένη η Παλαιοχώρα έχει τοποθετηθεί από ιστορικούς και αρχαιολόγους η αρχαία πόλη Οίη, η οποία αναφέρεται από τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία. Στην Οίη είχαν μεταφερθεί δύο ξύλινα ξόανα αφιερωμένα στην Αυξησία και στη Δαμία (που ταυτίζονταν με τη Δήμητρα και την Περσεφόνη) τα οποία οι Αιγίνιτες είχαν πάρει από την Επίδαυρο και διεξήγαν γιορτές προς τιμή τους. Στον χώρο της Παλιαχώρας έχουν βρεθεί αρχιτεκτονικά μέλη των αρχαίων και παλαιοχριστιανικών χρόνων.[5]

Οι συνεχείς επιδρομές πειρατών εναντίον της Αίγινας κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους ώθησαν τους κατοίκους του νησιού να εγκαταλείψουν τα παράλια και εγκατασταθούν στον οχυρό λόφο στην ενδοχώρα του νησιού. Ο Μουτσόπουλος εκτίμησε ότι η εγκατάσταση έγινε τον 9ο αιώνα, μετά την καταστροφή του Λυγουριού και της Αττικής από Σαρακηνούς πειρατές,[4] ίσως μετά την επιδρομή του 896 μ.Χ. στην οποία επλήγη και η Αίγινα. Το 1204, μετά την Τέταρτη Σταυροφορία η Αίγινα περνάει στην αρχικά κατοχή των Βενετών όμως αργότερα βρέθηκε υπό την κυριαρχία του Δουκάτου των Αθηνών και το 1296 δόθηκε ως προίκα στον Βονιφάτιο ντα Βερόνα και το 1394 βρέθηκε στην κατοχή της οικογένειας Καοπένα. Η Αίγινα επέστρεψε σε βενετική κυριαρχία το 1451. Στα μέσα του 15ου αιώνα ξεκινάει η ανοικοδόμηση κάστρου στην κορυφή της Παλιαχώρας και σε αντάλλαγμα το 1462 οι Βενετοί αφαίρεσαν από ναό της Παλιαχώρας την κάρα του Αγίου Γεωργίου, η οποία τότε βρισκόταν στον ναό του Αγίου Γεωργίου του Καθολικού, και την μετέφεραν στη Βενετία.[4][5]

Ο ναός του Αγίου Χαραλάμπου

Το 1537 ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα πολιόρκησε την Αίγινα και μετά από τέσσερις ημέρες την κατέλαβε και γκρέμισε τα σπίτια της Παλιαχώρας, ενώ οι κάτοικοί της είτε έγιναν σκλάβοι είτε σφαγιάστηκαν. Το 1540 η Αίγινα πέρασε στην κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και η Παλιαχώρα κατοικήθηκε ξανά, εξαιτίας του φόβου των πειρατών. Παράλληλα άρχισαν και οι ίδιοι πειρατικές επιδρομές με αποτέλεσμα οι Βενετοί με επικεφαλής τον Φραγκίσκο Μοροζίνη να πολιορκήσουν την Παλιαχώρα για οχτώ ημέρες και να φύγουν παίρνοντας μαζί τους 300 ή 600 Αλβανούς και 40 Τούρκους κατοίκους της. Οι Βενετοί κατέλαβαν την Αίγινα το 1687 αλλά οι Οθωμανοί την ανέκτησαν το 1715.[4][5] Το 1765 αναφέρονται 400 σπίτια.[3]

Στις αρχές του 19ου αιώνα, με τη μείωση της πειρατικής δραστηριότητας, οι κάτοικοι της Παλιαχώρας την εγκατέλειψαν σταδιακά και εγκαταστάθηκαν στη σημερινή πόλη της Αίγινας.[4]

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Παλιαχώρα είναι κτισμένη στις ανατολικές, νότιες και δυτικές πλαγιές του λόφου ενώ η βόρεια είναι ακατοίκητη ώστε να μην είναι ορατός ο οικισμός από τη θάλασσα. Στην κορυφή του λόφου, σε υψόμετρο 355 μέτρων, είναι κτισμένο το κάστρο της Παλαιοχώρας. Η νότια και δυτική πλευρά του είναι φυσικά οχυρή λόγω της μεγάλης κλίσης του εδάφους. Οι είσοδοι του κάστρου βρίσκονται στη βόρεια και ανατολική πλευρά, μέσω των οποίων επικοινωνούσε με το μεσαιωνικό οικισμό. Σώζονται κατάλοιπα των τειχών του κάστρου σε ύψος μέχρι 1,8 μέτρα, υπολείμματα τριών στερνών και ερείπια άλλων κτιρίων. Ο οικισμός είναι πυκνά δομημένος με οικίες και εκκλησίες μικρού μεγέθους. Διαθέτει δύο κύριους δρόμους, οι οποίοι οδηγούν στο κάστρο. Σήμερα σώζονται ελάχιστες κατοικίες σε μικρό ύψος και 38 από τις εκκλησίες των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων, πολλές από τις οποίες τοιχογραφημένες.[6]

Στην Παλιαχώρα σώζονται οι εξής ναοί:

  • Ναός Αγίας Αικατερίνης (17ος αιώνας)
  • Αγία Άννα (17ος αιώνας)
  • Αγία Βαρβάρα (16ος αιώνας)
  • Αγία Κυριακή και Ζωοδόχος Πηγή (15ος - 16ος αιώνας)
  • Αγία Κρυφτή (16ος αιώνας)
  • Αγία Μακρίνα (17ος αιώνας)
  • Ναός Αγίων Αναργύρων (17ος αιώνας)
  • Άγιος Αθανάσιος (18ος αιώνας)
  • Άγιος Γεώργιος (17ος – 18ος αιώνας)
  • Άγιος Γεώργιος ο Καθολικός (13ος - 14ος αιώνας)
  • Άγιος Γεώργιος και Δημήτριος Κάστρου (17ος αιώνας)
  • Επισκοπή (Άγιος Διονύσιος, 14ος - 15ος αιώνας)
  • Άγιος Δημήτριος (17ος αιώνας)
  • Άγιος Ελευθέριος (17ος - 18ος αιώνας)
  • Άγιος Ευθύμιος (14ος αιώνας)
  • Άγιος Ζαχαρίας (16ος αιώνας)
  • Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (τέλη 14ου αιώνα)
  • Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (17ος αιώνας)
  • Άγιος Κήρυκος (17ος αιώνας)
  • Άγιος Νικόλαος (τέλη 14ου - αρχές 15ου αιώνα)
  • Άγιος Νικόλαος Επισκοπής (18ος αιώνας)
  • Άγιος Μηνάς (17ος αιώνας)
  • Άγιος Σπυρίδωνας (16ος αιώνας)
  • Άγιος Στέφανος (17ος – 18ος αιώνας)
  • Άγιος Στυλιανός (17ος αιώνας)
  • Άγιος Χαράλαμπος (16ος αιώνας)
  • Άγιοι Θεόδωροι (17ος αιώνας)
  • Ναός Κοίμησης Θεοτόκου (17ος αιώνας)
  • Ναός Κοιμήσεως Αγίας Άννης (17ος αιώνας)
  • Ναός Μεταμορφώσεως (17ος αιώνας)
  • Παναγία του Γιάννουλη (15ος αιώνας)
  • Ταξιάρχης (13ος αιώνας)
  • Ταξιάρχης Μιχαήλ (14ος αιώνας)
  • Ναός Τιμίου Σταυρού (17ος αιώνας)

Εικόνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Γενική άποψη
    Γενική άποψη
  • Το εσωτερικό του ναού του Αγίου Γεωργίου του Φόρου
    Το εσωτερικό του ναού του Αγίου Γεωργίου του Φόρου
  • Ερειπωμένη εκκλησία (Παναγία του Γιάννουλη)
    Ερειπωμένη εκκλησία (Παναγία του Γιάννουλη)
  • Ναός Επισκοπής-Αγίου Διονυσίου
    Ναός Επισκοπής-Αγίου Διονυσίου
  • Ναός Ταξιάρχη
    Ναός Ταξιάρχη
  • Το εσωτερικό του ναού της Αγίας Κυριακής
    Το εσωτερικό του ναού της Αγίας Κυριακής


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr/el/monuments_info?id=166583&type=Space.
  2. ↑ «Αίγινα, Οικισμός Παλαιοχώρας». aegina.com.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2006). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Αθήνα: Ερμής. σελ. 582. ISBN 9603201332. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Παπαθανασίου, Μανώλης. «Παλιαχώρα Αίγινας». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «ΠΑΛΙΑΧΩΡΑ: Η μεσαιωνική καστροπολιτεία της Αίγινας». Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021. 
  6. ↑ «Παλαιοχώρα, Αίγινα». www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Παλιαχώρα&oldid=10628622"