Ο μυστικός πράκτορας (μυθιστόρημα)
 Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης. | |
| Συγγραφέας | Τζόζεφ Κόνραντ[1] |
|---|---|
| Τίτλος | The Secret Agent |
| Υπότιτλος | A Simple Tale |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1907 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | Σεπτέμβριος 1907 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| Θέμα | τρομοκρατία αναρχισμός |
| Τόπος | Λονδίνο[2] |
| LC Class | OL39108W |
| LΤ ID | 7220 |
| BL Class | 3480 |
| Πρώτη έκδοση | Methuen Publishing |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο μυστικός πράκτορας: Μια απλή ιστορία (αγγλικός τίτλος: The Secret Agent: A Simple Tale) είναι μυθιστόρημα του Τζόζεφ Κόνραντ που δημοσιεύτηκε το 1907. Είναι ένα από τα κατασκοπικά - πολιτικά μυθιστορήματα της ύστερης περιόδου του Κόνραντ, στα οποία απομακρύνθηκε από τις προηγούμενες ναυτικές περιπέτειες. Το μυθιστόρημα είναι αφιερωμένο στον Χ. Τζ. Γουέλς και αναφέρεται στον αναρχισμό, την κατασκοπεία και την τρομοκρατία. Πίσω από το επίπεδο του κατασκοπικού μυθιστορήματος κρύβεται μια περίπλοκη και ειρωνική εξέταση της ζωής της κατώτερης μεσαίας αγγλικής τάξης. Το ζοφερό πορτρέτο του Λονδίνου που απεικονίζεται είναι επηρεασμένο από το μυθιστόρημα του Τσαρλς Ντίκενς Ο Ζοφερός Οίκος.[3]
Η ιστορία διαδραματίζεται στο Λονδίνο το 1886 και αναφέρεται στη δράση ενός Άγγλου κατασκόπου στην υπηρεσία μιας ανώνυμης χώρας (πιθανώς της Ρωσίας). Η περίληψη της πλοκής ακολουθεί τη χρονολογία των γεγονότων, ωστόσο το μυθιστόρημα δεν είναι δομημένο χρονολογικά και ο παντογνώστης αφηγητής αλλάζει την αφηγηματική προοπτική αρκετές φορές.[4]
Υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]1886: Στη συνοικία Σόχο του Λονδίνου, ο Άντολφ Βέρλοκ διατηρεί ένα μικρό χαρτοπωλείο, στο οποίο πουλά πορνογραφικό υλικό, μελανοδοχεία, σφραγίδες και διάφορα μικροπράγματα. Ζει με τη σύζυγό του Γουίνι, τη μητέρα της και τον διανοητικά ανάπηρο αδελφό της Γουίνι, τον νεαρό Στίβι, που η γυναίκα φροντίζει σαν να είναι γιος της, σε ένα μικρό διαμέρισμα πίσω από το κατάστημα. Ο Βέρλοκ έχει σχέσεις με μια ομάδα αναρχικών, οι ενέργειές τους είναι αναποτελεσματικές αλλά είναι γνωστοί στην αστυνομία. Η ομάδα γράφει αναρχικά φυλλάδια που διανέμονται από το χαρτοπωλείο του Βέρλοκ. Στην πραγματικότητα όμως, ο Βέρλοκ είναι μυστικός πράκτορας μιας ξένης πρεσβείας στην οποία παραδίδει αναφορές για τους αναρχικούς κύκλους εισπράττοντας έναν καλό μισθό.
Μια μέρα, ο νέος γραμματέας της ξένης πρεσβείας, ο κ. Βλαντιμίρ, απαιτεί περισσότερα από απλές αναφορές από τον Βέρλοκ, του αναθέτει να πραγματοποιήσει μια βομβιστική επίθεση στο Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς. Ο κ. Βλαντιμίρ εξηγεί ότι η δημόσια κατακραυγή για αυτή την επίθεση θα αλλάξει τη χαλαρή στάση της βρετανικής αστυνομίας απέναντι στους αναρχικούς, στάση η οποία θέτει επίσης σε κίνδυνο την ασφάλεια στη δική του χώρα, ενθαρρύνοντας μέσω της ατιμωρησίας τη δράση αναρχικών ομάδων και εκεί.[5]
Ο Βέρλοκ, που μέχρι τότε ζούσε μια ήρεμη ζωή, αναστατώνεται από την αποστολή. Εφοδιάζεται με έναν εκρηκτικό μηχανισμό από έναν αναρχικό φίλο του και, από δειλία, αποφασίζει να χρησιμοποιήσει τον Στίβι, εκμεταλλευόμενος την αφέλεια του νεαρού, και - προς ευχαρίστηση της γυναίκας του - αρχίζει να τον παίρνει μαζί του στις βόλτες του. Ο Στίβι, που τον εμπιστεύεται και πιστεύει ότι είναι «καλός» άνθρωπος, πηγαίνει μαζί του στο αστεροσκοπείο με τη βόμβα, αλλά σκοντάφτει και η βόμβα εκρήγνυται πρόωρα και τον σκοτώνει.
Ο επιθεωρητής Χιτ, ο οποίος ηγείται της αστυνομικής έρευνας, μπαίνει γρήγορα στα ίχνη του Βέρλοκ χάρη σε ένα κομμάτι υφάσματος από παλτό με τη διεύθυνση του Βέρλοκ. Ο Βέρλοκ δεν είναι άγνωστος στη Σκότλαντ Γιαρντ. Είχε ήδη δώσει στην αστυνομία κάποιες πληροφορίες παλιότερα. Ο Χιτ και οι ανώτεροί του θέλουν να εκμεταλλευτούν τη σχέση Βέρλοκ-Βλαντιμίρ για να πείσουν την ξένη πρεσβεία να αποσύρει τους πράκτορές της από την Αγγλία. Οι αναρχικοί φίλοι του πιστεύουν ότι ο Βέρλοκ είναι το θύμα της έκρηξης.[6]
Ο Βέρλοκ, εν τω μεταξύ, κανονίζει να διαφύγει στο εξωτερικό μετά την αποτυχία και αποσύρει όλα του τα χρήματά του από την τράπεζα. Η αστυνομία τον ανακρίνει ανεπίσημα. Η Γουίνι κρυφακούει τη συνομιλία του επιθεωρητή με τον σύζυγό της και μαθαίνει για τον θάνατο του αδελφού της και την ενοχή του Βέρλοκ. Όταν στη συνέχεια αυτός αναφέρεται στον θάνατο του Στίβι ως ατύχημα και την κατηγορεί ότι έβαλε την αστυνομία στα ίχνη του, εκείνη τον μαχαιρώνει θανάσιμα.
Η Γουίνι φεύγει από το σπίτι μετά τον φόνο και συναντά τον Όσιπον, έναν άλλο σύντροφο από τον αναρχικό κύκλο του άντρα της. Του ζητά βοήθεια, ο ερωτευμένος μαζί της Όσιπον συμφωνεί και κανονίζουν να το σκάσουν στην Ευρώπη. Ωστόσο, η αστάθειά της και η αποκάλυψη της δολοφονίας του Βέρλοκ τον ανησυχούν όλο και περισσότερο και την εγκαταλείπει παίρνοντας μαζί του τις οικονομίες του κ. Βέρλοκ. Αργότερα διαβάζει σε μια εφημερίδα ότι μια γυναίκα που ταιριάζει με την περιγραφή της Γουίνι έπεσε από το πλοίο και πνίγηκε στη Μάγχη.[7]
Σχετικά με το μυθιστόρημα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Η χώρα καταγωγής του Βλαντιμίρ δεν αναφέρεται στο μυθιστόρημα. Το όνομά του, τα προβλήματα με τον αναρχισμό σε αυτή τη χώρα, η αναφορά ενός αυτοκράτορα καθώς και το μεταγενέστερο και θεματικά παρόμοιο μυθιστόρημα του Κόνραντ Με τα μάτια ενός Δυτικού (1911), που διαδραματίζεται στη Ρωσία και αναφέρεται σε Ρώσους εξόριστους στη Γενεύη, παραπέμπουν στην Τσαρική Ρωσία. Το γερμανικό όνομα του προκατόχου του Βλαντιμίρ επιτρέπει επίσης την υπόθεση να αναφέρεται στην Αυστροουγγαρία ή τη Γερμανική Αυτοκρατορία.[8]
- Ο Κόνραντ εμπνεύστηκε την υπόθεση από ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη στις 15 Φεβρουαρίου 1894. Ο Γάλλος Μαρσιάλ Μπουρντέν σκοτώθηκε από σοβαρά τραύματα μετά από έκρηξη εκρηκτικού μηχανισμού στα χέρια του μπροστά στο Αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς. Η αστυνομία ανακάλυψε ότι ήταν μέλος αναρχικής ομάδας.
- Σύμφωνα με το FBI, οι δολοφονικές ενέργειες του τρομοκράτη-εξτρεμιστή Τεντ Καζίνσκι επηρεάστηκαν εν μέρει από την ανάγνωση του μυθιστορήματος. Αποδείχθηκε ότι ήταν μεγάλος θαυμαστής του Κόνραντ και είχε χρησιμοποιήσει κατά καιρούς το όνομά του για ψευδώνυμο.
- Λόγω του θέματος της τρομοκρατίας, το μυθιστόρημα ήρθε στο προσκήνιο στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης την περίοδο μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
- Το μυθιστόρημα αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλά κατασκοπικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα.
Τρομοκρατία και αναρχισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η τρομοκρατία και ο αναρχισμός είναι κεντρικά θέματα του μυθιστορήματος. Ο Βέρλοκ είναι μυστικός πράκτορας μιας υπηρεσίας που απαιτεί να διαπράξει τρομοκρατικές πράξεις και αρκετοί από τους χαρακτήρες ασχολούνται με την τρομοκρατία: οι φίλοι του Βέρλοκ ενδιαφέρονται όλοι για μια αναρχική πολιτική επανάσταση και η αστυνομία ερευνά αναρχικά κίνητρα πίσω από τη βομβιστική επίθεση στο Γκρίνουιτς.
Το μυθιστόρημα γράφτηκε σε μια εποχή που η τρομοκρατική δραστηριότητα αυξανόταν. Υπήρξαν πολλές επιθέσεις με δυναμίτη τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, καθώς και αρκετές δολοφονίες πολιτικών. Ο Κόνραντ βασίστηκε επίσης σε δύο πρόσωπα συγκεκριμένα: τον Μιχαήλ Μπακούνιν και τον Πιοτρ Κροπότκιν.[9]
Διασκευές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το μυθιστόρημα του Κόνραντ ήταν η βάση για το θρίλερ του Άλφρεντ Χίτσκοκ Σαμποτάζ (1936). Η ταινία εμφανίστηκε με αυτόν τον τίτλο επειδή ο Χίτσκοκ είχε γυρίσει πρόσφατα την ταινία Μυστικός πράκτωρ, μια κινηματογραφική μεταφορά δύο διηγημάτων του Σόμερσετ Μομ. Ο Κρίστοφερ Χάμπτον έκανε μια ταινία βασισμένη στο μυθιστόρημα το 1996, με πρωταγωνιστές τους Μπομπ Χόσκινς, Πατρίσια Αρκέτ, Ρόμπιν Ουίλιαμς και Ζεράρ Ντεπαρντιέ.
Διασκευές για την τηλεόραση έγιναν το 1981 και το 1992 ως μίνι σειρές 3 επεισοδίων. Μια άλλη μίνι σειρά 3 επεισοδίων, σε παραγωγή του BBC με πρωταγωνιστή τον Τόμπι Τζόουνς κυκλοφόρησε το 2016. [10]
Μεταφράσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο μυστικός πράκτορας
- μτφ. Άγγελος Νίκας, εκδ. Πάπυρος, 1972
- μτφ. Κατερίνα Μαγιάτη-Γκούμα, εκδ. Νέα Σύνορα, 1988
- μτφ. Φώντας Κονδύλης, εκδόσεις Αρσενίδης, 1995 [11]
- μτφ. Βικτώρια Τράπαλη, εκδόσεις Ερατώ, 1997 [12]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Michael S. Hart: (Αγγλικά) Project Gutenberg. Project Gutenberg Literary Archive Foundation. www
.gutenberg .org /ebooks /974. - ↑ OL39108W.
- ↑ . «study.com/academy/lesson/the-secret-agent-by-joseph-conrad-summary-analysis-quiz.html».
- ↑ . «gradesaver.com/the-secret-agent/study-guide/summary».
- ↑ . «artviews.gr/Ο μυστικός πράκτορας: Το θρυλικό κατασκοπικό μυθιστόρημα του Τζόζεφ Κόνραντ».
- ↑ . «sparknotes.com/lit/The-Secret-Agent/».
- ↑ . «supersummary.com/the-secret-agent/summary/».
- ↑ . «litcharts.com/lit/the-secret-agent/summary».
- ↑ . «studysmarter.co.uk/explanations/english-literature/novelists/the-secret-agent/».
- ↑ . «imdb.com/The Secret Agent/TV Mini Series/2016».
- ↑ . «politeianet.gr/books/conrad-joseph-arsenidis-o-mustikos-praktoras».
- ↑ . «politeianet.gr/books/conrad-joseph-erato-o-mustikos-praktoras».