Νικολάι Νεκράσοφ (ποιητής)

Νικολάι Νεκράσοφ
Ο Νικολάι Νεκράσοφ σε φωτογραφία ανάμεσα στο 1870 και 1877
Γενικές πληροφορίες
Προφορά
Γέννηση	28 Νοεμβρίουιουλ. / 10  Δεκεμβρίου 1821γρηγ. Nemyriv
Θάνατος	27  Δεκεμβρίου 1877ιουλ. / 8  Ιανουαρίου 1878γρηγ. Αγία Πετρούπολη
Αιτία θανάτου	καρκίνος εντέρου
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι
Χώρα πολιτογράφησης	Ρωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Ρωσικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Ρωσικά
Σπουδές	Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης (1839–1841) Κρατικό Πανεπιστήμιο Αγίας Πετρούπολης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ποιητής συγγραφέας αυτοβιογράφος κριτικός λογοτεχνίας δημοσιογράφος δημοσιογράφος άποψης
Εργοδότης	Otechestvennye Zapiski
Οικογένεια
Σύζυγος	Zinaida Nekrasova (Απριλίου 1877 – Δεκέμβριος 1877)
Σύντροφος	Avdotya Panaeva
Αδέλφια	Anna Alekseyevna Butkevich
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Νικολάι Αλεξέγιεβιτς Νεκράσοφ (ρωσικά: Николай Алексеевич Некрасов) (28 Νοεμβρίου [στο Γ. Η. 10 Δεκεμβρίου] 1821 - 27 Δεκεμβρίου 1877 [στο Γ. Η. 8 Ιανουαρίου 1878]) ήταν Ρώσος ποιητής, συγγραφέας, δημοσιογράφος, κριτικός και εκδότης.

Ο Νεκράσοφ θεωρείται ο σημαντικότερος Ρώσος ποιητής του ρεαλισμού, πρότυπο των φιλελεύθερων και ριζοσπαστικών κύκλων στη ρωσική διανόηση των μέσων του 19ου αιώνα. Μεγάλο μέρος της ποίησής του πραγματεύεται κοινωνικά ζητήματα, ιδιαίτερα τη ζωή των Ρώσων αγροτών.

Ως εκδότης λογοτεχνικών περιοδικών, κυρίως του Σαβρεμένικ, ήταν επίσης εξαιρετικά επιτυχημένος και επιδραστικός.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Νικολάι Αλεξέγιεβιτς Νεκράσοφ γεννήθηκε το 1821 στην μικρή πόλη Νεμιρίβ στην Ποδολία σε οικογένεια γαιοκτημόνων και τα παιδικά του χρόνια πέρασαν στις όχθες του ποταμού Βόλγα, του οποίου το μεγαλείο και τη δυστυχία ύμνησε στους στίχους του. Συνόδευε συχνά τον πατέρα του στις περιοδείες του, αποκτώντας επαφή με το ρωσικό λαό, τα έθιμα, τις ιδέες και τις δυστυχίες τους. Από πολύ μικρός υπέφερε στο οικογενειακό περιβάλλον, με τα κυνήγια και τα θορυβώδη συμπόσια που οργάνωνε ο πατέρας του. Οι τιμωρίες, η κακομεταχείριση και η περιφρόνηση που ο δεσποτικός και σκληρός πατέρας του Αλεξέι Σεργκέγιεβιτς Νεκράσοφ (1788-1862), απόγονος Ρώσων ευγενών και πρώην αξιωματικός του Αυτοκρατορικού Ρωσικού Στρατού, επιφύλασσε στους δουλοπάροικούς του αποτύπωσαν βαθιά εντύπωση στο μυαλό του μελλοντικού ποιητή και τη συμπάθεια προς τους φτωχούς και καταπιεσμένους. Κατάφερε να επιβιώσει μέσα από τις τραυματικές εμπειρίες της παιδικής και νεανικής του ηλικίας χάρη στην αγάπη και την υποστήριξη της μητέρας του.

Ο Νικολάι Νεκράσοφ σε σοβιετικό γραμματόσημο του 1971

Σε ηλικία 16 ετών τον έστειλαν σε στρατιωτική σχολή της Αγίας Πετρούπολης, αλλά δεν παρέμεινε εκεί. Αντί να προετοιμάζεται για τη στρατιωτική σταδιοδρομία, ο νεαρός Νεκράσοφ, άρχισε να γράφει σατυρική ποίηση, να ενδιαφέρεται για το θέατρο και εντάχθηκε σε λογοτεχνικές ομάδες. Το 1838 προσπάθησε για δύο συνεχόμενα χρόνια να εισέλθει στο Πανεπιστήμιο, αλλά δεν κατάφερε να περάσει τις εισαγωγικές εξετάσεις και παρακολούθησε πανεπιστημιακά μαθήματα ως εξωτερικός φοιτητής στη Φιλολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης από το 1839 έως το 1841. Ο πατέρας του τον αντιμετώπισε ως επαναστατημένο γιο και του στέρησε την οικονομική βοήθεια. Έτσι, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές του και έζησε άσχημα για τα επόμενα τρία χρόνια, παρέδιδε μαθήματα, κοιμόταν σε καταφύγια αστέγων και έγραφε επιστολές στην πλατεία της αγοράς με αντάλλαγμα φαγητό. Μέχρι το 1845 πάλεψε με τη φτώχεια, δουλεύοντας ακούραστα, «Για τρία χρόνια πεινούσα κάθε μέρα», αφηγήθηκε αργότερα.

Η πρώτη του ποιητική συλλογή, Ήχοι και Όνειρα (1840) με ρομαντικό και κάπως ξεπερασμένο ύφος, πέρασε απαρατήρητη. Αναζητώντας τη λογοτεχνική του ταυτότητα, έγραψε πολλά θεατρικά έργα βοντεβίλ και σάτιρες που κυκλοφόρησαν με επιτυχία και καλές κριτικές αλλά δεν ήταν ο δρόμος που ήθελε να ακολουθήσει.

Από το 1845 έως το 1846, η επιτυχία δύο άλλων συλλογών: Φυσιολογία της Αγίας Πετρούπολης και Ανθολογία της Αγίας Πετρούπολης και η αναγνώριση από τον κορυφαίο κριτικό Βισαριόν Μπελίνσκι του άνοιξαν τελικά τον δρόμο για την επιτυχία. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο μηνιαίο περιοδικό Πατριωτικές αναμνήσεις. Το 1846 ίδρυσε ένα βραχύβιο περιοδικό και την ίδια χρονιά ανέλαβε με τον Ιβάν Πανάγιεφ τη σύνταξη το περιοδικό Σαβρεμένικ (Ο Σύγχρονος), το οποίο ανέπτυξε σε ένα από τα κορυφαία έντυπα της εποχής του, με σημαντική θέση στην ιστορία της ρωσικής λογοτεχνίας.

Ο Νεκράσοφ και ο Ιβάν Πανάγιεφ επισκέπτονται τον άρρωστο Μπελίνσκι. (1881)

Το περιοδικό δημοσίευε μεταξύ άλλων έργα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι - ήταν ο Νεκράσοφ που ανακάλυψε το πρώτο μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι Οι Φτωχοί (1847) και ώθησε τον συγγραφέα στο προσκήνιο της λογοτεχνικής σκηνής της Πετρούπολης - του Ιβάν Τουργκένιεφ και του Λέοντα Τολστόι καθώς και ποίηση του Νεκράσοφ. Η επιτυχία του περιοδικού αποδόθηκε ευρέως στον Νεκράσοφ, που θεωρείται εκδότης σημαντικών συγγραφέων, Ρώσων και ξένων, με μεταφράσεις έργων του Μπαλζάκ και του Φλωμπέρ. Σε δύο χρόνια, ο Νεκράσοφ έγινε πλούσιος.

Το 1866 λόγω της λογοκρισίας αναγκάστηκε να κλείσει το περιοδικό. Από το 1875 ήταν βαριά άρρωστος και η υγεία του χειροτέρευε, κάτι που επιδεινώθηκε από το αυξανόμενο πάθος του ποιητή για το αλκοόλ. Πέθανε το 1877 στην Αγία Πετρούπολη σε ηλικία 57 ετών. Η κηδεία του στο Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι είχε χαρακτήρα λαϊκής πολιτικής διαδήλωσης.

Προσωπική ζωή

Η Αβντότια Πανάγιεβα περ. 1850

Ο Νικολάι Νεκράσοφ γνώρισε την παντρεμένη Αβντότια Πανάγιεβα το 1842, όταν ήταν ήδη μια πολλά υποσχόμενη συγγραφέας και δημοφιλής οικοδέσποινα λογοτεχνικού σαλονιού. Ο 20χρονος Νεκράσοφ την ερωτεύτηκε, αλλά χρειάστηκε να περιμένει αρκετά χρόνια για τη συναισθηματική ανταπόκρισή της και τουλάχιστον σε μια περίπτωση ήταν στα πρόθυρα της αυτοκτονίας, όπως αναφέρει σε ένα από τα ποιήματά του. Κατά τη σχέση τους, ο ποιητής μετακόμισε στο σπίτι του συζύγου της και συνεργάτη του Ιβάν Πανάγιεφ και αποτελούσαν ένα ερωτικό τρίγωνο, αντίληψη εισαγόμενη από τους Γάλλους που οι νεαροί Ρώσοι ριζοσπάστες συνέδεσαν με τις σοσιαλιστικές ηθικές αξίες.

Το 1863, ενώ ήταν ακόμη με την Πανάγιεβα, ο Νεκράσοφ γνώρισε τη Γαλλίδα ηθοποιό Σελίν Λεφρέν, η οποία εκείνη την εποχή έπαιζε στο θέατρο Μιχαήλοφσκι με τον θίασο της, τη βοήθησε οικονομικά και έγινε ερωμένη του.

Το 1870, γνώρισε και ερωτεύτηκε την όμορφη 19χρονη αγρότισσα Φιόκλα Βικτόροβα, τη μετονόμασε σε Ζιναΐδα, της έμαθε να διαβάζει και να γράφει, να παίζει πιάνο και να τραγουδά. Την εκπαίδευσε ο ίδιος, σύντομα έμαθε πολλά από τα ποιήματά του απέξω και έγινε ουσιαστικά γραμματέας του. Τον Απρίλιο του 1877, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του, σε μια συμβολική χειρονομία ευγνωμοσύνης και σεβασμού, ο Νεκράσοφ την παντρεύτηκε.

Ποίηση

Μνημείο του Νεκράσοφ στο Γιαροσλάβλ.

Το ποιητικό έργο του Νεκράσοφ είναι εκτενές, πολύπλευρο και πλούσιο, με ποικίλη θεματολογία: λυρική, αστική και κοινωνική ποίηση και, ιδιαίτερα, αγροτικά θέματα, αλλά πάντα με χαρακτήρα κοινωνικής αποδοκιμασίας και διαμαρτυρίας. Η κριτική και αρνητική στάση απέναντι στην κατάσταση των πραγμάτων είναι το ουσιαστικό χαρακτηριστικό της ποιητικής του δημιουργίας. Το έργο του εισήγαγε τη λαογραφία και τα λαϊκά μοτίβα στη ρωσική ποίηση και την εμπλούτισε με σατιρικές και δημοσιογραφικές τεχνικές.

Μεταξύ των ποιητικών του έργων είναι μερικές από τις πιο όμορφες σελίδες της ρωσικής ποίησης: Στον δρόμο (1845), Η τρόικα (1846), Ποιητής και πολίτης (1856), Χθες, περίπου στις έξι η ώρα (1848). Κύρια Είσοδος(1858), Η εγκαταλειμμένη σοδειά (1852), Χρόνο με το χρόνο η δύναμή μου μειώνεται (1861), Ιππότης για μια ώρα (1860), Στο Βόλγα, Το κλάμα του μουζίκου κ.λπ., όλα με βαθύ λυρισμό.

Ανάμεσα στα εκτενή ποιήματά του ξεχωρίζουν Η Μητέρα (1877) που ο Νεκράσοφ αφιέρωσε στις γυναίκες, υπήρξε θαυμαστής των γυναικών οποιασδήποτε κοινωνικής θέσης και ηλικίας, Ρωσίδες (1872) αφιερωμένο στις γυναίκες των Δεκεμβριστών που συνόδευαν τους συζύγους τους στην εξορία της Σιβηρίας και το ποίημα Ποιος είναι ευτυχισμένος στη Ρωσία; (1877) στο οποίο ο συγγραφέας περιγράφει ένα απέραντο πανόραμα της αγροτικής Ρωσίας, τις παραδόσεις της, τις λύπες και τις χαρές των ανθρώπων της και τη ζωή των Ρώσων αγροτών μετά την κατάργηση της δουλοπαροικίας.

Υστεροφημία

• Με τον Πούσκιν και τον Μιχαήλ Λέρμοντοφ αποτελούν την τριάδα των μεγαλύτερων Ρώσων ποιητών του 19ου αιώνα.
• Το 1873 η ομάδα Ναρόντνικοι εκτύπωσαν στη Γενεύη τη Συλλογή Νέων Ποιημάτων και Ασμάτων του Νεκράσοφ, που περιείχε όλα τα ποιήματα διαμαρτυρίας που απαγορεύτηκαν στη Ρωσία, ένα σαφές σημάδι της επιρροής του ποιητή για το επαναστατικό κίνημα.
• Το σπίτι του Νεκράσοφ στην Αγία Πετρούπολη, μια σημαντική λογοτεχνική λέσχη της εποχής του, είναι πλέον Εθνικό Λογοτεχνικό Μουσείο.
• Ο Ντοστογιέφσκι του αφιέρωσε μια νεκρολογία στο έργο του Το Ημερολόγιο Ενός Συγγραφέα.
• Ο Νεκράσοφ απαθανατίστηκε σε σύγχρονο ρωσικό νόμισμα και ο αστεροειδής 2907 Νεκράσοφ πήρε το όνομά του.