Μητροπολιτικός Ναός Αθηνών

Για τον αρχαιότερο μητροπολιτικό ναό, δείτε: Ναός Θεοτόκου Γοργοεπήκοου και Αγίου Ελευθερίου.

Μητροπολιτικός Ναός Αθηνών
Καθεδρικός Ναος Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
Είδος	ορθόδοξος καθεδρικός ναός
Αρχιτεκτονική	νεοκλασική αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	37°58′31″N 23°43′48″E
Θρήσκευμα	Ορθόδοξη Εκκλησία
Θρησκευτική υπαγωγή	Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Αθηναίων
Τοποθεσία	Αθήνα
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	1862
Υλικά	τούβλο
Αρχιτέκτονας	Θεόφιλος Χάνσεν και Δημήτριος Ζέζος
Προστασία	διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ο Ορθόδοξος Καθεδρικός Ναός της Αθήνας, που είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, βρίσκεται στην Πλατεία Μητροπόλεως επί της ομώνυμης οδού. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1842 και ολοκληρώθηκε το 1862. Ο τύπος του ναού είναι σταυροειδής τρίκλιτη βασιλική με τρούλο.

Το κόστος κατασκευής υπερέβη τον προϋπολογισμό. Η διαφορά καλύφθηκε μερικώς από την πώληση εκκλησιαστικής περιουσίας και από δωρεές, κυρίως του βασιλιά Όθωνα και του ευεργέτη Σίνα που ζούσε στη Βιέννη.

Ο ναός χτίστηκε σε τέσσερις φάσεις. Ο αρχιτέκτονας Θεόφιλος Χάνσεν ετοίμασε τα πρώτα σχέδια, στα οποία βασίστηκε το μέρος του κτηρίου έως το ύψος της πρώτης σειράς των παραθύρων. Έπειτα, το 1843, οι εργασίες διακόπηκαν λόγω οικονομικών προβλημάτων. Τρία χρόνια αργότερα ανέλαβε ο Δημήτριος Ζέζος, εισάγοντας το ελληνοβυζαντινό στοιχείο. Μετά το θάνατό του το 1857, ο Δήμος Αθηναίων ζήτησε από τον Γάλλο αρχιτέκτονα Φρανσουά Μπουλανζέ (Francois Boulanger) να συνεχίσει την κατασκευή. Ο Μπουλανζέ εργάστηκε μαζί με τον Παναγιώτη Κάλκο, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την εκτέλεση των εργασιών κατασκευής. Υλικό από ερειπωμένες βυζαντινές εκκλησίες χρησιμοποιήθηκε για το χτίσιμο του καθεδρικού ναού. Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό, που είναι έργα του Σπυρίδωνα Γιαλλινά και του Αλεξάντερ Ζάιτς (Alexander Seitz), ακολουθούν τη Βυζαντινή παράδοση, ενώ η διακόσμηση ανήκει στον ζωγράφο Κωνσταντίνο Φανέλλη από τη Σμύρνη.

Η Μητρόπολη το 2008 ενώ ακόμα επισκευαζόταν λόγω των ζημιών που προκάλεσε ο σεισμός του 1999. Σε πρώτο πλάνο ο ανδριάντας του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.

Τα γλυπτικά αρχιτεκτονικά στοιχεία, τα κιονόκρανα και ο άμβωνας σχεδιάστηκαν από τον γλύπτη Γεώργιο Φιτάλη. Οι πολυάριθμες στυλιστικές διαφοροποιήσεις κατά την κατασκευή οδήγησαν σε έναν απροσδιόριστο αρχιτεκτονικό χαρακτήρα, που είναι ιδιαίτερα ορατός εάν συγκρίνουμε τον καθεδρικό ναό με τον ναό του Αγίου Ελευθερίου Γοργοεπήκοου, ακριβώς δίπλα. Χαρακτηριστικά, το κάτω τμήμα του κτηρίου, που σχεδιάστηκε από τον Χάνσεν, δείχνει μικρότερο σε σχέση με το υπόλοιπο κτήριο.

Μερικά χρόνια μετά την αποπεράτωσή του απετέλεσε το Μητροπολιτικό ναό της πρωτεύουσας του Ελληνικού κράτους, στην οποία έλαβαν μέρος πολλές σπουδαίες θρησκευτικές τελετές, όπως γάμοι και κηδείες βασιλέων, πρωθυπουργών και σημαινόντων προσώπων. Από το σεισμό του 1999 προκλήθηκαν ζημιές στο εσωτερικό του ναού, οι οποίες έκτοτε περιόρισαν τις λειτουργικές δυνατότητες του ναού. Τα έργα επισκευής συνεχίζονταν μέχρι και το 2016, οπότε ο ναός επαναλειτούργησε στις 2 Ιουλίου. Στο διάστημα μη λειτουργίας του Ναού, η λειτουργία του, εφιλοξενίτο στον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου στο Κολωνάκι, στη συμβολή των οδών Σκουφά & Δημοκρίτου.

Το εσωτερικό του Ναού

Στο εσωτερικό του ναού στα δεξιά, σε μαρμάρινη λάρνακα που είναι έργο του Γιαννούλη Χαλεπά, φυλάσσεται το λείψανο του Αγίου εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγορίου Ε', ενώ στα αριστερά σε επιχρυσωμένη λάρνακα φυλάσσεται το λείψανο της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας.

Ο Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης στις 8 Δεκεμβρίου 1919 λειτούργησε στον Μητροπολιτικό Ναό και σε ομιλία του προς το πολυπληθές εκκλησίασμα, «όπερ μετά συγκινήσεως έσπευσε να ασπασθή την δεξιάν» του, διεκτραγώδησε «τα μαρτύρια άτινα υπέστη το Γένος επί όλας γενεάς», ενώ χαιρέτισε «την αυγή της αναστάσεως του Έθνους ολοκλήρου και της παμμερούς αποκαταστάσεώς» του (Εκκλησιαστικός Κήρυξ), πού άρχισε να διαφαίνεται με την απελευθέρωση της Σμύρνης τον Μάιο του 1919. Τότε μίλησε και στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός».

Πρόσβαση στο ναό υπάρχει από τους σταθμούς μετρό Σύνταγμα και Μοναστηράκι. Ενδεχόμενη απευθείας εξυπηρέτηση της Μητρόπολης από τον ομώνυμο ενδιάμεσο σταθμό μετρό (με αναφορά από το 1963 ως σταθμός Φωκίωνος στη μελέτη Κονοφάου) μεταξύ Συντάγματος και Μοναστηρακίου απεφεύχθη λόγω της μετακίνησης της συνδετήριας σήραγγας των σταθμών από την Μητροπόλεως στην παράλληλη οδό Ερμού.

Πηγές

Μητροπολιτικός Ναός Αθηνών