Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μαρί Λαφορέ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μαρί Λαφορέ
Προφορά
ΨευδώνυμοFrançoise They[1] και Marie Laforêt
Γέννηση5  Οκτωβρίου 1939[2][3][4]
Soulac-sur-Mer
Θάνατος2  Νοεμβρίου 2019[5][6][7]
Ζενολιέ[8]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο του Περ-Λασαίζ (48°51′44″ s. š., 2°23′37″ v. d.)
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
Ελβετία
ΣπουδέςCours Simon
Ιδιότητατραγουδιστής, ηθοποιός ταινιών, συγγραφέας, γκαλερίστας, μουσικός ηχογραφήσεων[9], ηθοποιός[10], chansonnier[10] και στιχουργός[10]
ΣύζυγοςJean-Gabriel Albicocco, Alain Kahn-Sriber και Eric de Lavandeyra
ΣύντροφοςJudas Azuelos
ΤέκναLisa Azuelos, Debora Kahn-Sriber και Jean-Mahdi Abraham Azuelos
ΣυγγενείςThaïs Alessandrin (daughter's daughter)
Όργαναφωνή[11]
Είδος τέχνηςΣανσόν και ποπ μουσική
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Η Λαφορέ με τον Αλέν Ντελόν στην ταινία Γυμνοί στον ήλιο (1960)

Η Μαρί Λαφορέ (γαλλικά: Marie Laforêt, πραγματικό όνομα Μαϊτενά Μαρί Μπριζίτ Ντουμενάς, 5 Οκτωβρίου 1939 – 2 Νοεμβρίου 2019)[12] ήταν Γαλλίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός, ιδιαίτερα γνωστή για τη δουλειά της κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970.[13] Το 1978 μετακόμισε στη Γενεύη και απέκτησε την ελβετική υπηκοότητα.

Το μικρό της όνομα Μαϊτενά, το οποίο είναι βασκικής προέλευσης, σημαίνει «αγαπημένη», χρησιμοποιείται μερικές φορές από τους κατοίκους του Λανγκντόκ, ιδιαίτερα των Πυρηναίων[14] και μοιάζει με το υποκοριστικό του ονόματος Μαρί-Τερέζ, «Μαϊτέ».

Το Ντουμενάς, το επώνυμό της, είναι καταλανικής καταγωγής - Domènec στα καταλανικά. Το πραγματικό της όνομα της και το ρεπερτόριό της που περιελάμβανε κομμάτια εμπνευσμένα από την παγκόσμια λαογραφία έχουν οδηγήσει σε εικασίες για την αρμενική καταγωγή των γονιών της. Η ίδια η τραγουδίστρια αυτοπροσδιοριζόταν συχνά ως προερχόμενη από την περιοχή Αριέζ στη νότια Γαλλία.[15]

Παιδικά χρόνια και εφηβεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μαρί Λαφορέ γεννήθηκε στο Σουλάκ-σιρ-Μερ, στο Μεντόκ, στη βίλα "Ριτέ-Ριλού", που ονομάστηκε έτστι από τη θεία και τη μητέρα της: Μαρί Τερέζ και Μαρί Λουίζ. Η οικογένεια του πατέρα της, οι Ντουμενάς, κατάγονταν από την Ολέτ, ένα χωριό στα Ανατολικά Πυρηναία. Ο προπάππος της από τον πατέρα της, Λουί Ντουμενάς, διηύθυνε ένα εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας στην Αριέζκαι ο γιος του, Σαρλ-Ζοζέφ Ντουμενάς, ήταν συνταγματάρχης και δημοτικός σύμβουλος.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο πατέρας της τραγουδίστριας, βιομήχανος, συνελήφθη και κρατήθηκε ως αιχμάλωτος πολέμου στη Γερμανία μέχρι την απελευθέρωση τον Μάιο του 1945. Η Λαφορέτ, η αδελφή της Αλεξάνδρα και η μητέρα τους πέρασαν μια περίοδο πολλών κακουχιών. Σε ηλικία τριών ετών η Λαφορέ υπέστη σεξουαλικό τραύμα που την επηρέασε για μεγάλο χρονικό διάστημα.[16] Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι Ντουμενάς βρήκαν καταφύγιο στην Καόρ και στην επαρχία των προγόνων τους στην Αριέζ. Μετά τον πόλεμο, η οικογένεια μετακόμισε στη Βαλανσιέν, όπου ο πατέρας διηύθυνε ένα εργοστάσιο για σιδηροδρομικών ειδών. Αργότερα εγκαταστάθηκαν στο Παρίσι.[17][18] Αφού έγινε θρησκευόμενη και σκέφτηκε να γίνει καλόγρια, η Λαφορέ συνέχιζε το σχολείο στο Lycee La Fontaine στο Παρίσι. Εκεί άρχισε να δείχνει ενδιαφέρον για το θέατρο και οι πρώτες της εμπειρίες σε αυτόν τον τομέα της αποδείχθηκαν θεραπευτικές μέσω της καθαρτικής τους επίδρασης.

Η καριέρα της Λαφορέ ξεκίνησε τυχαία το 1959, όταν αντικατέστησε την αδερφή της την τελευταία στιγμή στον ραδιοφωνικό διαγωνισμό ταλέντων Naissance d'une étoile (η γέννηση ενός αστεριού) και κέρδισε.[19] Στη συνέχεια, ο σκηνοθέτης Λουί Μαλ πήρε τη νεαρή στάρλετ στην ταινία που γύριζε εκείνη την εποχή με τίτλο Liberté, την οποία τελικά εγκατέλειψε. Τελικά, η πρώτη εμφάνιση της Λαφορέ στην οθόνη έγινε απέναντι στον Αλέν Ντελόν στο δράμα του 1960 Γυμνοί στον ήλιο του Ρενέ Κλεμάν.

Μετά από αυτή την ταινία έγινε πολύ δημοφιλής και ερμήνευσε πολλούς ρόλους τη δεκαετία του 1960. Παντρεύτηκε τον σκηνοθέτη Ζαν-Γκαμπριέλ Αλμπικοκό, ο οποίος τις έδωσε ρόλους σε μερικά δικά του έργα, μεταξύ των οποίων και Το κορίτσι με τα χρυσά μάτια, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ονορέ ντε Μπαλζάκ, που θα γινόταν το παρατσούκλι της.[19]

Στη δεύτερη ταινία της με τίτλο Saint Tropez Blues τραγούδησε το τραγούδι των τίτλων και άρχισε αμέσως να κυκλοφορεί σινγκλ, με την πρώτη της επιτυχία να είναι το Les Vendanges de l'Amour του 1963.[20] Τα τραγούδια της πρόσφεραν μια πιο ώριμη, ποιητική, τρυφερή εναλλακτική στα ελαφριά, εφηβικά γιεγιέδικα τραγούδια που κυκλοφορούσαν στη Γαλλία εκείνη την εποχή. Οι μελωδίες της είχαν στοιχεία περισσότερο από τη λαϊκή μουσική, ιδιαίτερα της Νότιας Αμερικής και της Ανατολικής Ευρώπης, παρά από τη σύγχρονη αμερικάνικη και βρετανική ποπ. Η Λαφορέ συνεργάστηκε με πολλούς σημαντικούς Γάλλους συνθέτες, μουσικούς και στιχουργούς, όπως ο Αντρέ Ποπ και ο Πιερ Κουρ, οι οποίοι της παρείχαν πληθώρα ορχηστρικών διασκευών, με δεκάδες μουσικά όργανα και ποικιλία ήχων, μερικές φορές σχεδόν μεσαιωνικά, αναγεννησιακά ή μπαρόκ, άλλες φορές αρκετά μοντέρνα και καινοτόμα.

Με τον επιχειρηματία Ζουντά Αζουέλος, έναν Μαροκινό Εβραίο σεφαραδίτης καταγωγής, απέκτησε δύο παιδιά, μια κόρη και έναν γιο. Η κόρη της, Λίζα Αζουέλος, είναι Γαλλίδα σκηνοθέτρια, συγγραφέας και παραγωγός, η οποία γύρισε ταινία για μια άλλη διάσημη Γαλλίδα τραγουδίστρια, τη Δαλιδά, το 2017.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Λαφορέ είχε γίνει αρκετά ξεχωριστή φιγούρα στη γαλλική ποπ σκηνή. Η μουσική της ξεχώρισε, ίσως περισσότερο για τη νέα της δισκογραφική CBS Records. Αν και τα πιο επιτυχημένα οικονομικά σινγκλ της ("Viens, Viens", μια διασκευή της γερμανικής επιτυχίας ″ Rain Rain Rain″ και "Il a neigé sur Yesterday", μια μπαλάντα για τη διάλυση των Beatles) κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του 1970,[20] Η Λαφορέ έχασε σταδιακά το ενδιαφέρον της για το τραγούδι, μετακομίζοντας στη Γενεύη της Ελβετίας το 1978, όπου άνοιξε γκαλερί εγκαταλείποντας τη μουσική.

Από το 1980 έως το 2019

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη δεκαετία του 1980, η Λαφορέ επικεντρώθηκε στην καριέρα της ως ηθοποιού, εμφανιζόμενη σε μερικές γαλλικές και ιταλικές ταινίες. Μερικά μουσικά σινγκλ κυκλοφόρησαν τελικά, αλλά με περιορισμένη επιτυχία. Έκανε μια επιστροφή, ωστόσο, το 1993 με τον τελευταίο της δίσκο, για τον οποίο έγραψε τους στίχους. Στη δεκαετία του 1990, συνέχισε και πάλι να εργάζεται ως ηθοποιός, τόσο στην οθόνη όσο και στη σκηνή. Έπαιξε σε μια σειρά από θεατρικά έργα στο Παρίσι όλα αυτά τα χρόνια, που εκτιμήθηκαν τόσο από το κοινό όσο και από τους κριτικούς. Τον Σεπτέμβριο του 2005 τραγούδησε άλλη μια φορά, κάνοντας περιοδεία στη Γαλλία για πρώτη φορά από το 1972. Όλες οι συναυλίες ήταν sold out. Η Λαφορέ έμεινε στη Γενεύη και απέκτησε την ελβετική υπηκοότητα.[21]

Η Μαρί Λαφορέ πέθανε στις 2 Νοεμβρίου 2019 στο Ζενολιέ της Ελβετίας,[22] μια μικρή πόλη στην περιοχή Νιόν κοντά στη Γενεύη, από τις συνέπειες καρκίνου των οστών όπως αποκαλύφθηκε από μια από τις κόρες της το 2020.[23] Ήταν 80 ετών. Η κηδεία της έγινε στο Παρίσι, στην Εκκλησία του Αγίου Ευσταθίου, στις 24 Νοεμβρίου. ακολούθησε η ταφή στην οικογενειακή κρύπτη στο κοιμητήριο του Περ-Λασέζ.[12]

Η Λαφορέ λάτρευε τη φολκ μουσική από την αρχή της καριέρας της στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Βοήθησε στη διάδοση του τραγουδιού του Μπομπ Ντίλαν "Blowin' in the Wind" στη Γαλλία με την ερμηνεία της το 1963. Στην B-side του ίδιου EP τραγουδάει την κλασική αμερικανική φολκ μπαλάντα "House of the Rising Sun". Άλλες φολκ ηχογραφήσεις της είναι: "Viens sur la montagne",[20] μια γαλλική διασκευή του 1964 του αφροαμερικανού σπιρίτσουαλ "Go Tell It on the Mountain", που είχε ηχογραφηθεί από το αμερικανικό φολκ τρίο Peter, Paul and Mary τον προηγούμενο χρόνο, "Coule doux" (Hush-a-Bye), ένα ακόμη τραγούδι των Peter, Paul and Mary, "Sur les chemins des Andes" του 1966, μια γαλλική εκδοχή του παραδοσιακού περουβιανού τραγουδιού "El Cóndor Pasa" και "La voix du silence", μια διασκευή του 1966 της πρώτης επιτυχίας του αμερικανικού ντουέτου Simon & Garfunkel "The Sound of Silence".

Ηχογράφησε επίσης μερικά ροκ τραγούδια κατά τη δεκαετία του 1960, με πιο γνωστό το "Marie-douceur, Marie-colère", μια διασκευή του 1966 της επιτυχίας των Rolling Stones "Paint It Black". Μια άλλη δημοφιλής ηχογράφηση ήταν το "A Demain, my darling" του 1965, γνωστό στους αγγλόφωνους ως "The Sha La La Song" που έγραψε η Μαριάν Φέιθφουλ στο πρώτο άλμπουμ της με το όνομά της.

Μερικά από τα πιο αξιομνημόνευτα ποπ τραγούδια της είναι αυτά που έγραψε ή ενοσχήστρωσε ο Γάλλος συνθέτης Αντρέ Ποπ, όπως τα "Entre toi et moi", "L'amour en fleurs", "Les noces de campagne", "Mon amour, mon ami", και "Μάντσεστερ και Λίβερπουλ". Η μελωδία του τελευταίου τραγουδιού έγινε δημοφιλής στην πρώην Σοβιετική Ένωση ως μουσική υπόκρουση στο μετεωρολογικό δελτίο του τηλεοπτικού ειδησεογραφικού προγράμματος Βρέμια τη δεκαετία του 1970.[24]

Η απαλή, γλυκόπικρη και ελάχιστα ενορχηστρωμένη μπαλάντα "Je voudrais tant que tu comprennes" (1966), σε σύνθεση του Φρανσίς Λε, είναι ένα από τα αγαπημένα της Μαρί Λαφορέ. Αποδόθηκε φόρος τιμής στο τραγούδι τη δεκαετία του 1980, όταν η Γαλλίδα ποπ σούπερ σταρ Μιλέν Φαρμέρ το πρόσθεσε στο ρεπερτόριο των συναυλιών της.

Η επιτυχία του 1973 "Viens, viens" ήταν μια διασκευή του γερμανικού τραγουδιού "Rain, Rain, Rain".

Η επιτυχία του 1977 της Λαφορέ "Il a neigé sur Yesterday" ίσως η πιο γνωστή ηχογράφησή της και γράφτηκε από τον μουσικό Ζαν-Κλοντ Πετίτ και τον στιχουργό Μισέλ Ζουρντάν (διάσημο για τη δουλειά του με τους Δαλιδά, Νάνα Μούσχουρη, Μισέλ Φιγκέν και Μάικ Μπραντ), ο οποίος είχε γράψει στίχους για προηγούμενα τραγούδια της Λαφορέ, όπως τα "Les vendanges de l'amour" και "L'orage".

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Λαφορέ ερμήνευσε ένα τραγούδι του τότε διαμένοντα στο Παρίσι Γιάννη Σπανού[25] με τίτλο "Roseline", το οποίο κυκλοφόρησε στην Ελλάδα σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου ως "Επεισόδιο" με την ερμηνεία της Δήμητρας Γαλάνη.[26]

Έτος Πρωτότυπος τίτλος Τίτλος στα ελληνικά Ρόλος
1960 Plein Soleil[27][28] Γυμνοί στον ήλιο[29] Μαρτζ Ντιβάλ
1961 Saint-Tropez Blues Αν Μαρί Μπρεμόν
La fille aux yeux d'or Το κορίτσι με τα χρυσά μάτια κορίτσι
Amours célèbres Διάσημοι ερασταί μαντάμ Ζορζ
1962 Leviathan Ανζέλ
1963 À cause, à cause d'une femme Απάτησα πέντε γυναίκες Αγκάτ
Le rat d'Amérique Ο αρουραίος της Αμερικής Μαρία
1964 La chasse à l'homme Επιχείρησις: Το κυνήγι του άνδρα Ζιζέλ
1965 Cent briques et des tuiles Οι πορτοφολάδες Ίντα
Le soldatesse Η στρατιωτίνα Ευτυχία Σαμιδάτη
Marie-Chantal contre le docteur Kha Μαρί-Σαντάλ εναντίον δρος Κα Μαρί-Σαντάλ
1967 Le 13ème caprice Φανί
Jack of Diamonds Ο κλέφτης των διαμαντιών Όλγκα Βόντκιν
1972 Le petit poucet Ο Κοντορεβιθούλης[30] βασίλισσα
1979 Flic ou voyou Μπάτσος ή αλήτης[30] Εντμόντ Πιζέ-Ροστάντ
1982 Les diplômés du dernier rang Ντομινίκ
Que les gros salaires lèvent le doigt ! Ροζ
1984 Les Morfalous Το αρπαχτικό[30] Ελέν Λαρός-Φρεόν
Joyeuses Pâques Ο πολυγαμικός[30] Σοφί Μαρζέλ
1985 Le pactole Γκρετά Ρουσλέ
El exilio de Gardel: Tangos Τάνγκο του έρωτα[30] Μαριάννα
1987 Sale destin Μαρτ Μαρμπόνι
Fucking Fernand Λότε
Il est génial papy! Λουίζ
1989 La folle journée ou Le mariage de Figaro κόμισσα
1990 L'avaro Ιζαμπέλα Σπινόζι
Présumé dangereux Τεά
Una fredda mattina di maggio
1992 Tutti gli uomini di Sara μητέρα της Σάρας
1995 Ainsi soient-elles μητέρα της Μαρί
Dis-moi oui... κυρία Βιλιέ
1996 Tykho Moon Εύα
1997 Il deserto di fuoco Ράμα
Héroïnes Σιλβί
C'est la tangente que je préfère Πέτρα / ηθοποιός
2000 Jeux pour mourir
2008 Les bureaux de Dieu Τα γραφεία του Θεού Μαρτίν

Στούντιο άλμπουμ

  • 1964 : Viens sur la montagne
  • 1965 : La Fleur sans nom
  • 1967 : Manchester et Liverpool
  • 1968 : Le Lit de Lola
  • 1968 : Que calor la vida
  • 1969 : Le Vin de l'été
  • 1970 : Portrait
  • 1972 : Ay tu me plais
  • 1973 : Pourquoi les Hommes pleurent ?
  • 1974 : Noé
  • 1976 : La Vérité
  • 1977 : Il reviendra
  • 1979 : Moi je voyage
  • 1993 : Reconnaissances (Une Musique)

Ζωντανά άλμπουμ

  • 1970 : Récital
  • 1998 : Voyage au long cours

Ισπανικά άλμπουμ

  • 1964 : Y Volvamos al Amor
  • 1965 : Entre Tú y Yo
  • 1968 : Qué Calor la Vida
  • 1969 : Mon amour, mon ami

Ιταλικά άλμπουμ

  • 1964 : La Cantante Dagli Occhi d'Oro

Πορτογαλικά άλμπουμ

  • 1967 : Sôbre a Montanha
  • 1981 : Contes et légendes de ma vie privée ((ISBN 978-2-234-01349-0) )
  • 2001 : Mes petites magies, livre de recettes pour devenir jeune ((ISBN 978-2-84098-648-5) )
  • 2002 : Panier de crabes : les vrais maîtres du monde ((ISBN 978-2-84098-829-8) )
  • 2008 : Sous le pseudonyme d'Erna Huili-Collins. Ouvrage collectif Correspondances intempestives : à la folie... pas du tout, Triartis
  • 2020 : Nous n'avons pas d'autre choix que de croire ((ISBN 978-2-7499-4478-4) )
  1. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0158606. Ανακτήθηκε στις 30  Αυγούστου 2020.
  2. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 122216377. Ανακτήθηκε στις 13  Οκτωβρίου 2015.
  3. (Αγγλικά) SNAC. w6j97fd9. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. filmportal.de. 6617475072b147a18769a8337b0103a9. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. www.lemonde.fr/disparitions/article/2019/11/03/l-actrice-et-chanteuse-marie-laforet-est-morte_6017866_3382.html.
  6. 3  Νοεμβρίου 2019. www.radiolac.ch/a-la-une/elle-etait-geneve-marie-laforet-est-decedee/.
  7. GeneaStar. doumenachm.
  8. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0158606. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2024.
  9. Ανακτήθηκε στις 3  Μαρτίου 2020.
  10. 10,0 10,1 10,2 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0158606. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  11. 3  Νοεμβρίου 2019. www.radiolac.ch/a-la-une/elle-etait-geneve-marie-laforet-est-decedee/.
  12. 12,0 12,1 «Marie Laforêt, la « Fille aux yeux d'or », est morte». Le Monde.fr. 3 November 2019. https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2019/11/03/l-actrice-et-chanteuse-marie-laforet-est-morte_6017866_3382.html. Ανακτήθηκε στις 4 September 2021. 
  13. «Marie Laforêt et ses mille vies». LEFIGARO (στα Γαλλικά). 3 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2022. 
  14. «a statistics of the name Maitena». Aufeminin.com. 15 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2011. 
  15. «in an interview for VSD». Vsd.fr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2011. 
  16. Fourny, Marc (3 Νοεμβρίου 2019). «Marie Laforêt, la « Fille aux yeux d'or », est morte». Le Point (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2022. 
  17. «interview for VSD». Vsd.fr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2011. 
  18. «FAMILLE». 16 Νοεμβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2021. 
  19. 19,0 19,1 «Marie Laforêt, la « Fille aux yeux d'or », est morte» (στα γαλλικά). Le Monde.fr. 2019-11-03. https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2019/11/03/l-actrice-et-chanteuse-marie-laforet-est-morte_6017866_3382.html. Ανακτήθηκε στις 2022-04-06. 
  20. 20,0 20,1 20,2 «Les 6 chansons qui ont marqué la carrière de Marie Laforêt» (στα γαλλικά). Le Monde.fr. 2019-11-03. https://www.lemonde.fr/culture/article/2019/11/03/six-chansons-culte-de-marie-laforet_6017877_3246.html. Ανακτήθηκε στις 2022-04-06. 
  21. «Marie Laforêt, French singer and actress 'with the golden eyes,' dies at 80». The Washington Post. 2019-11-03. https://www.washingtonpost.com/local/obituaries/marie-laforet-french-singer-and-actress-with-the-golden-eyes-dies-at-80/2019/11/03/f42ebaba-fe55-11e9-8bab-0fc209e065a8_story.html. Ανακτήθηκε στις 2021-09-04. 
  22. «Πέθανε η Μαρί Λαφορέ». ARTI NEWS. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2023. 
  23. Prisma Média (22 Οκτωβρίου 2020). «Marie Laforêt : sa fille révèle les causes de sa mort - Gala». Gala.fr. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2021. 
  24. «accessed 20 October 2010». 10 Ιουλίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2011. CS1 maint: Unfit url (link)
  25. Λευτέρης, Παπαδόπουλος (30 Οκτωβρίου 2010). «Η κατηφόρα». ΤΑ ΝΕΑ. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2023. 
  26. Μπαλαχούτης, Κώστας (4 Νοεμβρίου 2019). «Όταν η Μαρί Λαφορέ τραγουδούσε Γιάννη Σπανό». ogdoo.gr. 
  27. «Purple Noon (1960)». IMDb. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2019. 
  28. «Marie Laforêt, boudeuse solaire» (στα γαλλικά). Le Monde.fr. 2015-05-05. https://www.lemonde.fr/m-le-mag/article/2015/05/05/marie-laforet-boudeuse-solaire_4624336_4500055.html. Ανακτήθηκε στις 2022-04-06. 
  29. «Ο ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϋ». Turnaround Book store. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2023. 
  30. 30,0 30,1 30,2 30,3 30,4 «Μαρί Λαφορέ ταινίες στις οποίες έχει πάρει μέρος». www.athinorama.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2023. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]