Μήτις (δορυφόρος)
| Μήτις | |
|---|---|
| |
| Ανακάλυψη | |
| Ανακαλύφθηκε από | Στέφεν Π. Σάινοτ |
| Ημερομηνία Ανακάλυψης | 4 Μαρτίου 1979 |
| Χαρακτηριστικά τροχιάς | |
| Ημιάξονας τροχιάς | 128.000 Km |
| Εκκεντρότητα | 0,0002 |
| Περίοδος περιφοράς | 0,294780 ημέρες |
| Κλίση | 0,06° (προς τον Ισημερινό του Δία) |
| Είναι δορυφόρος του | Δία |
| Φυσικά χαρακτηριστικά | |
| Διαστάσεις | 60 × 40 × 34 Km |
| Μέση Ακτίνα | 21,5 ± 2 Km |
| Όγκος | ~42.700 Km³ |
| Μάζα | 3,6 × 1016 kg |
| Μέση πυκνότητα | 0,86 g/cm3 |
| Ισημερινή βαρύτητα επιφάνειας | 0,005 m/s² |
| Ταχύτητα διαφυγής | 0,012 km/s |
| Περίοδος περιστροφής | Σύγχρονη |
| Κλίση άξονα | μηδέν |
| Λευκαύγεια | 0,061 ± 0,003 |
| Επιφανειακή θερμοκρασία | ~123 K |
| Φαινόμενο μέγεθος | - |
Η Μήτις (αγγλικά: Metis) ή Δίας XVI είναι ένας φυσικός δορυφόρος του πλανήτη Δία. Πήρε το όνομά του το 1983 από τη Μήτιδα, η οποία ήταν, κατά τον Ησίοδο, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος και πρώτη σύζυγος του Δία. Η αρχική προσωρινή ονομασία που του είχε δοθεί ήταν S/1979 J 3.
Η Μήτις είναι παλιρροιακά κλειδωμένη με τον Δία και το σχήμα της είναι έντονα ασύμμετρο, με μία από τις διαμέτρους να είναι σχεδόν διπλάσια από τη μικρότερη. Είναι επίσης ένας από τους δύο δορυφόρους που είναι γνωστό ότι περιφέρεται γύρω από τον Δία σε λιγότερο από τη διάρκεια της ημέρας του Δία, ενώ ο άλλος είναι η Αδράστεια. Περιφέρεται σε τροχιά εντός του κύριου δακτυλίου του Δία και πιστεύεται ότι συνεισφέρει σημαντικά σε υλικό στους δακτυλίους.
Ανακάλυψη και παρατηρήσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Μήτις ανακαλύφθηκε στις 4 Μαρτίου 1979, από τον Στέφεν Π. Σάινοτ, καθώς εντοπίστηκε σε φωτογραφίες του Βόγιατζερ 1 και ονομάστηκε προσωρινά S/1979 S 3 [1] [2]. To 1983 ονομάστηκε επίσημα Μήτις [3], από την ομώνυμη Τιτανίδα, η οποία ήταν η πρώτη σύζυγος του Δία, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία. Στις φωτογραφίες του Βόγιατζερ η Μήτις φαινόταν ως μια κουκκίδα και ως εκ τούτου λίγα ήταν γνωστά για αυτήν μέχρι την έλευση της μη επανδρωμένου διαστημικής συσκευής Γαλιλαίος. Αυτό ήταν που, το 1998 φωτογράφησε σχεδόν όλη της την επιφάνεια και οριοθέτησε τη σύστασή της.
Φυσικά χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Μήτις έχει ακανόνιστο σχήμα και διάμετρο 60 × 40 × 34 χλμ., γεγονός που την καθιστά τον δεύτερο μικρότερο από τους τέσσερις εσωτερικούς δορυφόρους του Δία.[4] Επομένως, μια πολύ πρόχειρη εκτίμηση της επιφάνειάς της θα μπορούσε να γίνει μεταξύ 5.800 και 11.600 τετραγωνικών χιλιομέτρων (περίπου 8.700 τ.χλμ.). Η σύνθεση και η μάζα της Μήτιδος δεν είναι γνωστά, αλλά αν υποτεθεί ότι η μέση πυκνότητά της είναι παρόμοια με αυτή της Αμάλθειας (~0,86 g/cm3),[5] η μάζα της μπορεί να υπολογιστεί περίπου στα ~3,6×1016 kg. Αυτή η πυκνότητα θα σήμαινε ότι αποτελείται από πάγο νερού και είναι πορώδης 10–15%.[5]
Η επιφάνεια της Μήτιδος έχει πολλούς κρατήρες, είναι σκοτεινή και φαίνεται να έχει κοκκινωπό χρώμα. Υπάρχει μια ουσιαστική ασυμμετρία μεταξύ του προπορευόμενου και του υστερούντος ημισφαιρίου: το προπορευόμενο ημισφαίριο είναι 1,3 φορές πιο φωτεινό από το οπίσθιο. Η ασυμμετρία πιθανότατα προκαλείται από την υψηλότερη ταχύτητα και συχνότητα κρούσεων στο προπορευόμενο ημισφαίριο, το οποίο ανασκάπτει ένα φωτεινό υλικό (πιθανώς πάγος) από το εσωτερικό του.[6]
Τροχιά και περιστροφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Μήτις είναι ο πιο εσωτερικός από τους τέσσερις εσωτερικούς δορυφόρους του Δία. Περιστρέφεται γύρω από τον Δία σε απόσταση ~128.000 χλμ. εντός του κύριου δακτυλίου του Δία. Η τροχιά της Μήτιδος έχει πολύ μικρή εκκεντρότητα (~0,0002) και κλίση (~ 0,06°) σε σχέση με τον ισημερινό του Δία.[7][8]
Λόγω του παλιρροιακού κλειδώματος, η Μήτις περιστρέφεται συγχρόνως με την τροχιακή της περίοδο (περίπου 7 ώρες), με τον μεγαλύτερο άξονά της ευθυγραμμισμένο προς τον Δία.[8][4]
Η Μήτις βρίσκεται μέσα στην ακτίνα της σύγχρονης τροχιάς του Δία (όπως και η Αδράστεια), και ως αποτέλεσμα, οι παλιρροϊκές δυνάμεις προκαλούν σιγά-σιγά τη διάσπαση της τροχιάς της. Εάν η πυκνότητά του είναι παρόμοια με της Αμάλθειας, η τροχιά της Μήτιδος βρίσκεται εντός του ρευστού ορίου του Ρος. Ωστόσο, επειδή δεν έχει διαλυθεί, πρέπει να βρίσκεται έξω από το άκαμπτο Όριο του Ρος.[8]
Σχέση με τους δακτυλίους του Δία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η τροχιά της Μήτιδος βρίσκεται ~1.000 χλμ. εντός του κύριου δακτυλίου του Δία. Περιφέρεται μέσα στο "χάσμα" ή "εγκοπή" του δακτυλίου πλάτους ~500 χλμ.[8][9] Το χάσμα σχετίζεται σαφώς με κάποιο τρόπο με τον δορυφόρο, αλλά η προέλευση αυτής της σύνδεσης δεν έχει εξακριβωθεί. Η Μήτις προμηθεύει ένα σημαντικό μέρος της σκόνης του κύριου δακτυλίου.[10] Αυτό το υλικό φαίνεται να αποτελείται κυρίως από υλικό που εκτοξεύεται από τις επιφάνειες των τεσσάρων μικρών εσωτερικών δορυφόρων του Δία από κρούσεις μετεωριτών. Είναι εύκολο να χαθεί η εκτόξευση πρόσκρουσης από τους δορυφόρους στο διάστημα επειδή οι επιφάνειες των δορυφόρων βρίσκονται αρκετά κοντά στην άκρη των σφαιρών Χιλ λόγω της χαμηλής πυκνότητάς τους.[8]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Marsden, Brian G. (26 Αυγούστου 1980). "Δορυφόροι του Δία". IAU Circular 3507. Ανάκτηση 2012-03-28.
- ↑ Synnott, S. P. (19 Ιουνίου 1981). "1979J3: Discovery of a Previously Unknown Satellite of Jupiter". Science 212 (4501): 1392. Bibcode:1981Sci...212.1392S. doi:10.1126/science.212.4501.1392. ISSN 0036-8075. PMID 17746259.
- ↑ Marsden, Brian G. (30 Σεπτεμβρίου 1983). "Δορυφόροι του Δία και του Κρόνου". IAU Circular 3872. Ανάκτηση 2012-03-28.
- ↑ 4,0 4,1 Thomas Burns et al. 1998.
- ↑ 5,0 5,1 Anderson Johnson et al. 2005.
- ↑ Simonelli Rossier et al. 2000.
- ↑ Evans Porco et al. 2002.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Burns Simonelli et al. 2004.
- ↑ Ockert-Bell Burns et al. 1999.
- ↑ Burns Showalter et al. 1999.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μήτις από την Εξερεύνηση του Ηλιακού Συστήματος της NASA (Αγγλικά)
- Οι δορυφόροι του Δία από τον Σκοτ Σέπαρντ (Αγγλικά)
