Μάριαν Άντερσον

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μάριαν Άντερσον
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Marian Anderson (Αγγλικά)
Γέννηση21  Φεβρουαρίου 1897[1][2][3]
Φιλαδέλφεια[3]
Θάνατος8  Απριλίου 1993[2][3][4]
Πόρτλαντ, Όρεγκον[3]
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου και καρδιακή ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςEden Cemetery[5]
ΕθνικότηταΑφροαμερικανοί[3][6][7]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[3][8]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[9][10][11]
ΣπουδέςSouth Philadelphia High School[12]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητατραγουδίστρια όπερας
Περίοδος ακμής1925
Οικογένεια
ΣύζυγοςOrpheus Hodge Fisher
ΣυγγενείςJames DePreist (ανιψιός)
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΜετάλλιο Σπίνγκαμ (1939)[13]
Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας
Βραβείο Grammy Συνολικής Προσφοράς (1991)
National Women's Hall of Fame (1973)[14]
Connecticut Women's Hall of Fame (1994)[15]
Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου
βραβείο Κένεντι (1978)
βραβείο Ελίζαμπεθ Μπλάκουελ (1972)
Εθνικό μετάλλιο των τεχνών (1986)[16]
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
Βραβεία Grammy
αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[17]
Litteris et Artibus
honorary degree from Spelman College (1979)[18]
Ladies' Home Journal Women of the Year (1977)[19]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Μάριαν Άντερσον (αγγλικά: Marian Anderson‎‎, 27 Φεβρουαρίου 1897 – 8 Απριλίου 1993)[20] ήταν Αφροαμερικανίδα κοντράλτο. Το ρεπερτόριό της περιελάμβανε οπερατικά έργα, κύκλους τραγουδιών της λόγιας δυτικής μουσικής, αλλά και λαϊκά αφροαμερικανικά τραγούδια. Τραγούδησε συνοδεία κορυφαίων ορχηστρών εμφανιζόμενη σε σπουδαίους συναυλιακούς χώρους στις ΗΠΑ και την Ευρώπη από το 1925 ως το 1965.

Η Άντερσον υπήρξε σύμβολο του αγώνα για την κατάρριψη των φυλετικών διακρίσεων στις ΗΠΑ κατά τα μέσα του εικοστού αιώνα.[21] Το 1939, η συντηρητική οργάνωση «Κόρες της Αμερικανικής Επανάστασης» (Daughters of the American Revolution) απαγόρευσαν στην Άντερσον να τραγουδήσει για μεικτό κοινό μαύρων και λευκών στην Ουάσιγκτον. Μετά το συμβάν αυτό, η κοντράλτο απέκτησε διεθνή φήμη ασυνήθιστη για μουσικό της λόγιας δυτικής μουσικής.[22] Εν τέλει, έπειτα από παρέμβαση της Πρώτης Κυρίας των ΗΠΑ Έλινορ Ρούζβελτ και του συζύγου της, Προέδρου Φραγκλίνου Ρούζβελτ, η Άντερσον έδωσε μια εξαιρετικά επιτυχημένη υπαίθρια συναυλία την Κυριακή του Πάσχα, 9 Απριλίου 1939, στα σκαλιά του Μνημείου Λίνκολν στην Ουάσινγκτον. Εκεί, τραγούδησε μπροστά σε ένα μεικτό κοινό αποτελούμενο από περίπου 75.000 άτομα, με τη ραδιοφωνική μετάδοση της συναυλίας να προσελκύει εκατομμύρια ακροατές.

Στις 7 Ιανουαρίου 1955, η Άντερσον έγινε η πρώτη Αφροαμερικανίδα τραγουδίστρια που εμφανίστηκε στη Μητροπολιτική Όπερα. Περαιτέρω, εργάστηκε ως εκπρόσωπος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών και ως Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως για το Υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, δίνοντας συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Συμμετείχε στο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα τη δεκαετία του 1960, τραγουδώντας στη μνημειώδη Πορεία στην Ουάσινγκτον για Εργασία και Ελευθερία το 1963. Έλαβε πλήθος βραβείων και διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το πρώτο Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας το 1963, το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου το 1977, το Βραβείο Κέντρου Κέννεντυ το 1978, το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών το 1986 και το Βραβείο Γκράμι Συνολικής Προσφοράς το 1991.

Παντρεύτηκε τον αρχιτέκτονα Ορφέα Χ. «Κινγκ» Φίσερ το 1943 και έζησαν μαζί για 43 έτη ως τον θάνατό του το 1986. Απεβίωσε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον στις 8 Απριλίου 1993 από καρδιακή ανεπάρκεια, στην ηλικία των 96 ετών.

Πρώιμος βίος και εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μάριαν Άντερσον γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια στις 27 Φεβρουαρίου 1897, κόρη της Άνι Ντελάιλα Ράκερ (1874 – 1964) και του Τζον Μπέρκλεϊ Άντερσον (περίπου 1872 – 1910).[23] Ο πατέρας της πωλούσε πάγο και κάρβουνο στο κέντρο της Φιλαδέλφειας, ενώ αργότερα ασχολήθηκε με την πώληση ποτών. Πριν από τον γάμο τους, η μητέρα της Άντερσον είχε εργαστεί ως δασκάλα στη Βιρτζίνια. Καθώς δεν απέκτησε πτυχίο, η Άνι Άντερσον δεν μπόρεσε να διδάξει στη Φιλαδέλφεια, βάσει ενός νόμου που ίσχυε μόνο για Αφροαμερικανούς δασκάλους και όχι για τους λευκούς.[24] Ως εκ τούτου, ασχολήθηκε με τη φροντίδα μικρών παιδιών για να κερδίζει ένα εισόδημα. Οι δύο αδερφές της Μάριαν Άντερσον, η Αλίζ (1899 – 1965) και η Έθελ (1902 – 90), έγιναν επίσης τραγουδίστριες. Μάλιστα, η Έθελ παντρεύτηκε τον Τζέιμς Ντεπρίστ και ο γιος τους Τζέιμς Άντερσον Ντεπρίστ (1936 – 2013) έγινε ονομαστός μαέστρος.[25] Από την ηλικία των 6 ετών, η Άντερσον τραγουδούσε για τοπικές εκδηλώσεις, ενώ ως την εφηβεία της κέρδιζε αρκετά δολάρια από το τραγούδι. Σε ηλικία 10 ετών, εντάχθηκε στη Λαϊκή Χορωδία της Φιλαδέλφειας (People's Chorus of Philadelphia), όπου συχνά αναλάμβανε σολιστικά μέρη.[26][27]

Αποφοίτησε από το Σχολείο Γραμματικής Στάντον (Stanton Grammar School) το 1912. Η οικογένειά της δεν είχε τους οικονομικούς πόρους για κάποιο μάθημα μουσικής ή για κολέγιο. Ωστόσο, η Άντερσον εξακολούθησε να ασχολείται με τις μουσικές δραστηριότητες της ενορίας της, εντασσόμενη και σε μια χορωδία ενηλίκων.[26] Τελικά, η Λαϊκή Χορωδία της Φιλαδέλφειας και ο πάστορας της εκκλησίας της, μαζί με άλλες ηγετικές μορφές της αφροαμερικανικής κοινότητας, συγκέντρωσαν τους απαιτούμενους πόρους για να λάβει η Άντερσον μαθήματα ωδικής και να εγγραφεί στο Λύκειο της Νότιας Φιλαδέλφειας, απ' όπου αποφοίτησε το 1921.[25][28]

Μετά το γυμνάσιο, η Άντερσον έκανε αίτηση στη Μουσική Ακαδημία της Φιλαδέλφειας, αλλά απερρίφθη λόγω του ότι ήταν αφροαμερικανή. Επιμένοντας στον στόχο της, συνέχισε τις σπουδές της στη γενέτειρά της ιδιωτικά, χάρη στη σταθερή στήριξη της αφροαμερικανικής κοινότητας της Φιλαδέλφειας.[29] Το 1923 έκανε δύο πρώτες ηχογραφήσεις τραγουδιών[30] και τον Απρίλιο του 1924 έδωσε ένα ρεσιτάλ αγγλικής, ρωσικής, ιταλικής και γερμανικής μουσικής στο Δημαρχείο της Νέας Υόρκης· η συναυλία αυτή είχε χαμηλή προσέλευση και έλαβε αρνητικές κριτικές.[29]

Σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1925, η Άντερσον κέρδισε έναν διαγωνισμό τραγουδιού που διοργανώθηκε από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης. Ως νικήτρια, εμφανίστηκε σε συναυλία με την ορχήστρα στις 26 Αυγούστου 1925, λαμβάνοντας θετική ανταπόκριση από το κοινό και τους μουσικοκριτικούς.[31] Έπειτα, συνέχισε τις σπουδές της στη Νέα Υόρκη, ενώ γνώρισε και τον πρώτο ατζέντη της, Άρθουρ Τζάντσον μέσω της Φιλαρμονικής.[32] Τα επόμενα χρόνια, εμφανίστηκε σε διάφορες συναυλίες στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τις φυλετικές διακρίσεις να εξακολουθούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της σταδιοδρομίας της.[33] Η πρώτη της παράσταση στο φημισμένο συναυλιακό κέντρο Κάρνεγκι Χολ πραγματοποιήθηκε το 1928.[34]

Ευρωπαϊκές περιοδείες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εν συνεχεία, η Άντερσον μετέβη στην Ευρώπη, όπου σπούδασε για αρκετούς μήνες πριν ξεκινήσει μια εξαιρετικά επιτυχημένη ευρωπαϊκή περιοδεία.[33] Το καλοκαίρι του 1930 ταξίδεψε στη Σκανδιναβία, όπου γνώρισε τον Φινλανδό πιανίστα Κόστι Βεχάνεν, που, έκτοτε, τη συνόδευε στο πιάνο για πολλά έτη, ενώ, περαιτέρω, την προπονούσε φωνητικά. Μέσω του Βεχάνεν, γνώρισε τον κορυφαίο Φινλανδό συνθέτη Γιαν Σιμπέλιους, ο οποίος, έχοντας μόλις παρακολουθήσει μια συναυλία της και όντας συγκινημένος από τη φωνή της, επαίνεσε την Άντερσον για την ερμηνεία της, εκτιμώντας ότι είχε προσεγγίσει το σκανδιναβικό ύφος των τραγουδιών που ερμήνευσε. Οι δυο τους έγιναν φίλοι και συνεργάτες, με τον Σιμπέλιους να διασκευάζει και να συνθέτει πλήθος τραγουδιών ειδικά για εκείνη.[35][36][37]

Το 1933, η Άντερσον έκανε το ευρωπαϊκό της ντεμπούτο σε μια συναυλία στο Γουίγκμορ Χολ στο Λονδίνο, όπου έγινε δεκτή με ενθουσιασμό.[38] Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930 έκανε περιοδείες στην Ευρώπη, όπου δεν αντιμετώπισε τις διακρίσεις που είχε βιώσει στην Αμερική.[39] Οι περιοδείες της συνοδεία του Βεχάνεν συνεχίστηκαν ως τα μέσα του 1930. Πριν επιστρέψει στη Σκανδιναβία εμφανίστηκε στη Ρωσία και σε μεγάλες πόλεις της Ανατολικής Ευρώπης.[40] Γρήγορα έγινε η αγαπημένη μονωδός πολλών συνθετών και μαέστρων ευρωπαϊκών ορχηστρών.[41] Κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας στο Σάλτσμπουργκ το 1935, ο επιφανής μαέστρος Αρτούρο Τοσκανίνι εξήρε τη φωνητική της τέχνη, λέγοντάς της ότι διέθετε φωνή που «ακουγόταν μια φορά στα εκατό χρόνια».[42][43]

Αμερικανικές περιοδείες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1934, ο ιμπρεσάριος Σολ Χουρόκ έγινε ατζέντης της Άντερσον αντικαθιστώντας τον Άρθουρ Τζάντσον. Ο Χουρόκ την έπεισε να επανεμφανιστεί στην Αμερική[44] και έτσι το 1935, η Άντερσον επανήλθε εκ νέου στο Δημαρχείο της Νέας Υόρκης, εμφάνιση για την οποία έλαβε πολύ ευνοϊκές κριτικές.[45] Πέρασε τα επόμενα τέσσερα χρόνια περιοδεύοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Της προτάθηκαν ρόλοι όπερας από αρκετές ευρωπαϊκές λυρικές σκηνές, αλλά, λόγω της έλλειψης εμπειρίας στην υποκριτική, η κοντράλτο τους αρνήθηκε όλους. Ωστόσο, ηχογράφησε αρκετές άριες σε στούντιο, με τους δίσκους αυτούς να σημειώνουν πλήθος πωλήσεων.[41]

Παρότι ήταν μια επιφανής μονωδός, κατά τη δεκαετία του 1930 η Άντερσον υπόκειτο στους ρατσιτστικούς νόμους του Τζιμ Κρόου, όπως όλοι οι αφροαμερικανοί. Αν και έδινε περίπου εβδομήντα ρεσιτάλ το χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, συχνά κρινόταν απορριπτέα από ξενοδοχεία και εστιατόρια των ΗΠΑ λόγω του ότι ήταν Αφροαμερικανίδα. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις η κορυφαία κοντράλτο φιλοξενήθηκε από τον επί σειρά ετών φίλο της, φυσικό Άλμπερτ Αϊνστάιν. Ο Αϊνστάιν την είχε φιλοξενήσει για πρώτη φορά το 1937, όταν της αρνήθηκαν τη διαμονή σε δωμάτιο ξενοδοχείου κατά την περίοδο μιας εμφάνισής της στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον.[46][47]

Συναυλία στο Μνημείο Λίνκολν το 1939[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1939, η επικεφαλής της οργάνωσης «Κόρες της Αμερικανικής Επανάστασης» (Daugthers of the American Revolution, DAR) αρνήθηκε στην Άντερσον τη συμμετοχή της σε μια συναυλία στις 9 Απριλίου σε αίθουσα της οργάνωσης επικαλούμενη κάποια πολιτική της εποχής σύμφωνα με την οποία μόνο οι λευκοί ερμηνευτές μπορούσαν να γίνουν δεκτοί.[48][49][50] Μία ημέρα μετά, οργανώσεις για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών συμμετείχαν σε διαμαρτυρίες για το γεγονός, διεκδικώντας το δικαίωμα της Άντερσον να τραγουδήσει. Τελικά, με την παρότρυνση της Πρώτης Κυρίας των ΗΠΑ, Έλινορ Ρούζβελτ,[51] ο Πρόεδρος Ρούζβελτ κίνησε τις διαδικασίες για τη διοργάνωση μιας υπαίθριας συναυλίας στα σκαλιά του Μνημείου Λίνκολν στην Ουάσινγκτον.[52] Εν τέλει, η συναυλία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή του Πάσχα, 9 Απριλίου 1939. Η Άντερσον συνοδευόταν, ως συνήθως, από τον Βεχάνεν, όπου το ρεσιτάλ είχε διάρκεια 25 λεπτά,[53] παρακολουθήθηκε ζωντανά από περισσότερα από 75.000 άτομα, ενώ εκατομμύρια ακροατές το παρακολούθησαν μέσω ραδιοφώνου.[54][55][56]

Η Μάριαν Άντερσον τραγουδά στα σκαλιά του Μνημείου Λίνκολν, 9 Απριλίου 1939

Στη Μητροπολιτική Όπερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 7 Ιανουαρίου 1955, η Άντερσον έγινε η πρώτη Αφροαμερικανίδα που τραγούδησε με τη Μητροπολιτική Όπερα στη Νέα Υόρκη.[57] Ειδικότερα, μετά από πρόσκληση του διευθυντή Ρούντολφ Μπινγκ, ανέλαβε το μέρος της Ουλρίκα στην όπερα Χορός Μεταμφιεσμένων του Τζουζέπε Βέρντι, συμπρωταγωνιστώντας με τον Ζίνκα Μιλάνοφ, ενώ, εν συνεχεία, εμφανίστηκε ως Αμέλια δίπλα στον Χέρβα Νέλι. [58] Αν και δεν εμφανίστηκε ποτέ ξανά με την εταιρεία Μητροπολιτικής Όπερας, η Άντερσον ονομάστηκε μόνιμο μέλος της. Την επόμενη χρονιά, η αυτοβιογραφία της, My Lord, What a Morning, εκδόθηκε και έγινε γρήγορα ευπώλητη.[20]

Προεδρικά εγκαίνια και περιοδείες ως πρέσβειρα καλής θέλησης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Μάριαν Άντερσον σε συναυλία, με τον Δημήτρη Μητρόπουλο στη διεύθυνση ορχήστρας, Νέα Υόρκη 1952

Το 1957, η Άντερσον τραγούδησε για την ορκωμοσία του Προέδρου Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και, έπειτα, περιόδευσε στην Ινδία και την Άπω Ανατολή ως Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και του Αμερικανικού Εθνικού Θεάτρου.[59] Ταξίδεψε 56.000 χλμ. σε 12 εβδομάδες δίνοντας 24 συναυλίες συνολικά. Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος Αϊζενχάουερ την διόρισε εκπρόσωπο στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Την ίδια χρονιά, εξελέγη Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών.[60] Το 1958, ορίστηκε επίσημα αντιπρόσωπος στα Ηνωμένα Έθνη, επισημοποιώντας τον ρόλο της ως Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως των ΗΠΑ.[20]

Η Μάριαν Άντερσον σε συναυλία το 1950

Στις 20 Ιανουαρίου 1961, τραγούδησε στην ορκωμοσία του Προέδρου Τζον Φ. Κέννεντυ και το 1962 ξανατραγούδησε για τον Πρόεδρο και άλλους αξιωματούχους στον Λευκό Οίκο, ενώ, αργότερα, περιόδευσε στην Αυστραλία.[61] Υποστήριξε το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960. Έδωσε σειρά από φιλανθρωπικές συναυλίες και το 1963 τραγούδησε στη μνημειώδη Πορεία στην Ουάσινγκτον για Εργασία και Ελευθερία.[62] Την ίδια χρονιά έλαβε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, που απονέμεται σε άτομα με «ιδιαίτερα αξιόλογη συνεισφορά στην ασφάλεια ή το εθνικό συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών, την Παγκόσμια Ειρήνη ή σε πολιτιστικές ή άλλες σημαντικές δημόσιες ή ιδιωτικές προσπάθειες».[63] Ακόμα, κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ, το Snoopycat: The Adventures of Marian Anderson's Cat Snoopy, που περιελάμβανε μικρές ιστορίες και τραγούδια για την αγαπημένη της μαύρη γάτα.[64] Την ίδια χρονιά, η Άντερσον ολοκλήρωσε την αποχαιρετιστήρια περιοδεία της, μετά την οποία αποσύρθηκε από το επαγγελματικό τραγούδι. Η διεθνής αυτή περιοδεία είχε ξεκινήσει το Σάββατο 24 Οκτωβρίου 1964 από την αίθουσα από όπου την είχαν αποκλείσει οι «Κόρες της Αμερικανικής Επανάστασης» το 1939 και ολοκληρώθηκε στις 18 Απριλίου 1965, στο Κάρνεγκι Χολ.[20] Σε μια μη-μουσική πράξη, το 1965 συμμετείχε στην ονοματοδοσία του πυρηνικού υποβρύχιου βαλλιστικών πυραύλων USS Τζορτζ Ουάσιγκτον Κάρβερ. [65]

Τελευταία χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και αποσύρθηκε από το τραγούδι το 1965, η Άντερσον εξακολούθησε να συμμετέχει σε καλλιτεχνικά δρώμενα. Ανέλαβε αρκετές φορές τον ρόλο της αφηγήτριας στο έργο Tο Πορτρέτο του Λίνκολν (Lincoln's Portrait's) του Άαρον Κόπλαντ, με τον ανιψιό της, Τζέιμς Ντεπρίστ, στη διεύθυνση ορχήστρας.[66] Τα επιτεύγματά της αναγνωρίστηκαν με πολλές διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένων του Βραβείου Αξίας Γκλι Κλαμπ του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια το 1973[67] και του Βραβείου Ειρήνης των Ηνωμένων Εθνών, του μετάλλιου Χέντελ της Νέας Υόρκης και του Χρυσού Μεταλλίου του Κογκρέσου το 1977.[68] Έλαβε το Βραβείο Κέντρου Κέννεντυ το 1978,[69] το Εθνικό Μετάλλιο Τεχνών το 1986[70] και ένα Βραβείο Γκράμι Συνολικής Προσφοράς το 1991.[71] Το 1980, το Υπουργείο Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών κυκλοφόρησε ένα χρυσό αναμνηστικό μετάλλιο μισής ουγγιάς με ανάγλυφο πορτρέτο της. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Άντερσον ήταν το πρώτο πρόσωπο που τιμήθηκε με το Βραβείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Έλινορ Ρούζβελτ της Πόλης της Νέας Υόρκης.[20] Της απονεμήθηκαν 24 επίτιμοι διδακτορικοί τίτλοι από το Πανεπιστήμιο Χάουαρντ, το Πανεπιστήμιο Τεμπλ, το Κολέγιο Σμιθ και άλλα κολέγια και πανεπιστήμια.[66]

Έχοντας παντρευτεί τον αρχιτέκτονα Ορφέα Χ. «Κινγκ» Φίσερ το 1943, έζησε μαζί του για 43 έτη, ως τον θάνατό του το 1986. Η Άντερσον απεβίωσε στο Πόρτλαντ του Όρεγκον στις 8 Απριλίου 1993 από καρδιακή ανεπάρκεια, στην ηλικία των 96 ετών.[20]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) Internet Movie Database. nm0993450. Ανακτήθηκε στις 12  Αυγούστου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb124040870. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 «The Grove Book of Opera Singers» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2008. σελ. 13. ISBN-13 978-0-19-533765-5.
  4. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Marian-Anderson. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ 5,0 5,1 dla.library.upenn.edu/cocoon/dla/pacscl/ead.html?fq=repository_facet%3A%22Eden+Cemetery%22&id=PACSCL_HSP_EC01.
  6. ↑ Jessie Carney Smith: «Notable Black American Women»
  7. ↑ (Αγγλικά) BlackPast.org.
  8. ↑ LIBRIS. 26  Σεπτεμβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/nl0231q62dh8lx9. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  9. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb124040870. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  10. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mzk2012726997. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  11. ↑ CONOR.SI. 122943331.
  12. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  13. ↑ www.britannica.com/topic/Spingarn-Medal.
  14. ↑ www.womenofthehall.org/inductee/marian-anderson/.
  15. ↑ cwhf.org/inductees/arts-humanities/marian-anderson. Ανακτήθηκε στις 15  Απριλίου 2017.
  16. ↑ www.arts.gov/honors/medals/marian-anderson.
  17. ↑ Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  18. ↑ www.spelman.edu/docs/honorary-degrees/honorary-degree-recipients---1977-present---as-of-november-2022---revised-(012023).pdf?sfvrsn=f4347e51_2.
  19. ↑ www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1977/05/25/honoring-the-journals-women-of-the-year/f77a4b09-b4de-4be6-a382-cfcb18db1e4f/.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 Kozinn, Allan (1993-04-09). «Marian Anderson Is Dead at 96; Singer Shattered Racial Barriers» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1993/04/09/obituaries/marian-anderson-is-dead-at-96-singer-shattered-racial-barriers.html. Ανακτήθηκε στις 2023-02-04. 
  21. ↑ Arsenault, Raymond (8 Φεβρουαρίου 2022). «Marian Anderson's success challenged racial typecasting | American Masters | PBS». American Masters (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  22. ↑ Nast, Condé (6 Απριλίου 2009). «Voice of the Century». The New Yorker (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  23. ↑ Keiler 2000, σελ. 16–17, 22, 312.
  24. ↑ Keiler 2000, σελ. 17.
  25. ↑ 25,0 25,1 Allan Keiler, Marian Anderson: A Singer's Journey – Chapter One (στα αγγλικά), The New York Times, 2000
  26. ↑ 26,0 26,1 Schenbeck, Lawrence (2012). Racial Uplift and American Music (στα Αγγλικά). Univ. Press of Mississippi. σελ. 177. ISBN 978-1617032301. 
  27. ↑ Chidi, Sylvia Lovina (2014). Greatest Black Achievers in History (στα Αγγλικά). Lulu Press. σελ. 532. ISBN 978-1291909333. 
  28. ↑ Bond, Zanice (19 Ιανουαρίου 2007). «Marian Anderson (1897–1993)». BlackPast.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. 
  29. ↑ 29,0 29,1 Ferris 1994, σελ. 33.
  30. ↑ «Marian Anderson». Discography of American Historical Recordings. 
  31. ↑ Aberjhani· West, Sandra L. (2003). Encyclopedia of the Harlem Renaissance (στα Αγγλικά). Infobase. σελίδες 11–13. 
  32. ↑ Keiler 2002, σελ. 138.
  33. ↑ 33,0 33,1 «Marian Anderson | American singer | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  34. ↑ «Marian Anderson». www.carnegiehall.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  35. ↑ Keiler 2002, σελ. 112.
  36. ↑ «Belshazzar's Feast» (στα αγγλικά). The Finnish Club of Helsinki. http://www.sibelius.fi/english/musiikki/ork_muita_belsazar.htm. Ανακτήθηκε στις February 23, 2007. 
  37. ↑ «Arrangements for voice and piano» (στα αγγλικά). The Finnish Club of Helsinki. http://www.sibelius.fi/english/musiikki/laulut_6.htm. Ανακτήθηκε στις February 23, 2007. 
  38. ↑ Whyte, Sam. «A history of spirituals at Wigmore Hall | News | About Us». Wigmore Hall (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  39. ↑ Keiler 2000, σελ. 76.
  40. ↑ «Marian Anderson papers: Biography/History». University of Pennsylvania. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  41. ↑ 41,0 41,1 «Anderson, Marian». Grove Music Online (στα Αγγλικά). doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.00865. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  42. ↑ «Penn Special Collections-MA Register 4». U Penn. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2012. 
  43. ↑ «Marian Anderson Papers, ca. 1900–1993 – Scope and Content Note». University of Pennsylvania Library Special Collections-MA Register 4. 31 Ιανουαρίου 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2007. 
  44. ↑ Keiler 2000, σελ. 159.
  45. ↑ «MARIAN ANDERSON IN CONCERT HERE; Negro Contralto Returns to New York After 4 Years Spent in Europe.» (στα αγγλικά). The New York Times. 1935-12-31. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1935/12/31/archives/marian-anderson-in-concert-here-negro-contralto-returns-to-new-york.html. Ανακτήθηκε στις 2023-02-05. 
  46. ↑ Ault, Ault. «How Marian Anderson Became an Iconic Symbol for Equality». Smithsonian Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  47. ↑ Walter Isaacson, Einstein: His Life and Universe (στα αγγλικά), Simon & Schuster, 2007, p. 445.
  48. ↑ «NSDAR Archives Marian Anderson Documents (January–April 1939)». Daughters of the American Revolution. 8 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2020. 
  49. ↑ «Marian Anderson at the MET: The 50th Anniversary, Early Career». The Metropolitan Opera Guild. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2006. 
  50. ↑ Robbins, Hollis (30 Σεπτεμβρίου 2019). «Profits of Order». BLARB. LA Review of Books. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2022. 
  51. ↑ Eleanor Roosevelt and Marian Anderson (στα αγγλικά), Franklin D. Roosevelt Presidential Library and Museum
  52. ↑ Leibovich, Mark (2008-01-13). «Rights vs. Rights: An Improbable Collision Course» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2008/01/13/weekinreview/13leibovich.html. Ανακτήθηκε στις 2023-02-05. 
  53. ↑ «Marian Anderson and Constitution Hall (U.S. National Park Service)». www.nps.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023. 
  54. ↑ Stamberg, Susan (9 Απριλίου 2014). «Denied A Stage, She Sang For A Nation» (στα Αγγλικά). NPR. 
  55. ↑ «Marian Anderson biography and timeline | American Masters | PBS». American Masters (στα Αγγλικά). 7 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  56. ↑ Hansen, Jacqueline (2005). «Marian Anderson, Voice of the Century». United States Postal Service. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2007. 
  57. ↑ «January 1955: Marian Anderson's debut breaks down racial barriers at the Met». www.metopera.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  58. ↑ Jones, Randye. «Marian Anderson Biography». Afrocentric Voices. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2007. 
  59. ↑ Abdurraqib, Hanif (Ιανουάριος 2023). «How Marian Anderson Took the World by Storm». Smithsonian Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  60. ↑ «Book of Members, 1780–2010: Chapter A» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2011. 
  61. ↑ "Marian Anderson Calls on Kennedy at White House" (στα αγγλικά), The New York Times, March 23, 1962.
  62. ↑ «Making the March on Washington | The March». themarch.uoregon.edu. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  63. ↑ Garrett Jones, Victoria (2008). Marian Anderson: A Voice Uplifted (στα Αγγλικά). Sterling Publishing Company, Inc. σελ. 110. ISBN 978-1-4027-5802-7. 
  64. ↑ Anderson, Marian. «Snoopycat: The Adventures of Marian Anderson's Cat Snoopy». Smithsonian Folkways. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2022. 
  65. ↑ Keiler 2000.
  66. ↑ 66,0 66,1 Brooks Higginbotham, Evelyn· Gates, Henry Louis (2004). African American Lives (στα Αγγλικά). Oxford University Press. σελ. 25. ISBN 978-0199882861. 
  67. ↑ «The University of Pennsylvania Glee Club Award of Merit Recipients». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Φεβρουαρίου 2012. 
  68. ↑ Quindlen, Anna (1977-02-28). «Marian Anderson Honored at 75 by Carnegie Hall Concert» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1977/02/28/archives/marian-anderson-honored-at-75-by-carnegie-hall-concert-rosalynn.html. Ανακτήθηκε στις 2023-02-05. 
  69. ↑ «Marian Anderson | Kennedy Center». The Kennedy Center (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  70. ↑ «Marian Anderson». www.arts.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 
  71. ↑ «Marian Anderson | American singer | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2023. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μάριαν_Άντερσον&oldid=10227303"