Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ιανίκουλος λόφος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Λόφος Ιανίκουλος)
Λόφος Ιανίκουλος
Χάρτης
Είδοςλόφος
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′30″N 12°27′40″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη
ΧώραΙταλία
Commons page Πολυμέσα
Ο λόφος Ιανίκουλος όπως φαίνεται από ΒΑ. Κάτω: αριστερά η εκκλησία του Σαν Πιέτρο ιν Μοντόριο· στο κέντρο η Ακαντέμια ντε Εσπάνια στη Ρώμη· στη μέση δεξιά η Άκουα Πάολα. Στο κέντρο η οροφή της Αμερικανικής Ακαδημίας στη Ρώμη.

Ο Ιανίκουλος Λόφος (λατιν. Janiculum, ιταλικά: Gianicolo‎‎, Τζανίκολο), ή ο Λόφος Ιανίκουλος, είναι ένας λόφος στη δυτική Ρώμη, στην Ιταλία. Αν και είναι ο δεύτερος σε ύψος λόφος (ο υψηλότερος είναι ο Λόφος Μάριο) στη σύγχρονη πόλη της Ρώμης, ο Ιανίκουλος δεν βρίσκεται ανάμεσα στους παροιμιώδεις επτά λόφους της Ρώμης, καθώς είναι δυτικά του Τίβερη και έξω από τα όρια της αρχαίας πόλης.

Ο Ιανίκουλος είναι μία από τις καλύτερες τοποθεσίες στη Ρώμη, για μία γραφική θέα προς το κέντρο της πόλης με τους τρούλους και τα καμπαναριά της. Άλλα αξιοθέατα στον Ιανίκουλο περιλαμβάνουν την εκκλησία του Σαν Πιέτρο ιν Μοντόριο, σε αυτό που παλαιότερα πίστευαν ότι ήταν η τοποθεσία της σταύρωσης του Αγ. Πέτρου. Ένα μικρό ιερό, γνωστό ως Ναΐσκος (Tempietto), σχεδιασμένο από τον Ντονάτο Μπραμάντε, σηματοδοτεί τον τόπο αυτόν του μαρτυρίου του Αγ. Πέτρου. Ο Ιανίκουλος στεγάζει επίσης ένα μπαρόκ αναβρυτήριο, που φτιάχτηκε από τον πάπα Παύλο Ε΄ στα τέλη του 17ου αι., τη Φοντάνα ντελ'Άκουα Πάολα και πολλά ξένα ερευνητικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένης της Αμερικανικής Ακαδημίας στη Ρώμη και της Ισπανικής Ακαδημίας στη Ρώμη. Ο λόφος είναι επίσης η τοποθεσία του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Ρώμης, του Ποντιφικού Αστικού Πανεπιστημίου και του Ποντιφικού Βορειο-Αμερικανικού Κολλεγίου, καθώς και του Βοτανικού Κήπου του Πανεπιστημίου της Ρώμης "Λα Σαπιέντσα" και του Παλάτσο Μοντόριο, κατοικία των πρέσβεων της Ισπανίας.

Η Βίλα Λάντε αλ Τζανίκολο του Τζούλιο Ρομάνο (1520–21) είναι ένα σημαντικό, πρώιμο κτήριο του μανιεριστή διδασκάλου, επίσης με υπέροχη θέα.

Αρχαία ιστορία και μυθολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιανίκουλος ήταν ένα κέντρο για τη λατρεία του θεού Ιανού: η θέση του με θέα στην πόλη το έκανε καλό μέρος για τους ιερείς (augurs) να παρατηρούν τους οιωνούς. Στη Ρωμαϊκή μυθολογία, Janiculum είναι το όνομα μίας αρχαίας πόλης, που ιδρύθηκε από τον θεό Ιανό (ο διπρόσωπος θεός κάθε ξεκινήματος, κάθε αρχής). Στο Βιβλίο VIII της Αινειάδας του Π. Βιργίλιου, ο βασιλιάς Εύανδρος δείχνει στον Αινεία (τον Τρωικό ήρωα αυτού του επικού ποιήματος) τα ερείπια της Σατουρνίας και του Ιανίκουλου στον λόφο του Καπιτωλίου κοντά στην αποικία των Αρκάδων Παλλάδιον ("Παλλάδιον", η μελλοντική τοποθεσία της Ρώμης) (βλ. βιβλίο VIII, γραμμή 54). Ο Βιργίλιος χρησιμοποιεί αυτά τα ερείπια, για να τονίσει τη σημασία του λόφου του Καπιτωλίου ως θρησκευτικού κέντρου της Ρώμης. Σύμφωνα με τον Τ. Λίβιο, ο Ιανίκουλος ενσωματώθηκε στην αρχαία Ρώμη κατά την εποχή του βασιλιά Άνκου Μάρκιου, για να αποτρέψει έναν εχθρό από το να καταλάβει τη Ρώμη. Ο λόφος οχυρώθηκε από ένα τείχος και κτίστηκε μία γέφυρα στον Τίβερη, για να τον ενώσει με την υπόλοιπη πόλη.[1] Κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ της Ρώμης και του Κλούσιου το 508 π.Χ. λέγεται ότι οι δυνάμεις του Ετρούσκου βασιλιά Λαρς Πορσένα κατέλαβαν τον Ιανίκουλο και πολιόρκησαν τη Ρώμη.[2]

Τα Αυρηλιανά Τείχη συνεχίστηκαν μέχρι τον λόφο από τον Αυτοκράτορα Αυρηλιανό (βασ. 270–275 μ.Χ.), για να συμπεριλάβουν τους υδρόμυλους, που χρησιμοποιούντο για το άλεσμα των σιτηρών και την παροχή αλεύρου για ψωμί στην πόλη. Οι μύλοι τροφοδοτούντο από ένα υδραγωγείο, όπου κατέβαινε από έναν απότομο λόφο. Έτσι η τοποθεσία μοιάζει με το Μπαρμεγκάλ της Γαλλίας, αν και οι ανασκαφές στα τέλη της δεκαετίας του 1990 υποδηλώνουν, ότι ο τροχός μπορεί να ήταν κάτω ροής και όχι άνω ροής στον σχεδιασμό (δηλαδή με το νερό να κυλά στο κάτω μέρος του τροχού, όχι να πέφτει στην κορυφή του). Οι μύλοι χρησιμοποιούντο το 537 μ.Χ., όταν οι Γότθοι που πολιορκούσαν την πόλη, διέκοψαν την παροχή νερού σε αυτούς. Αλλά αργότερα αποκαταστάθηκαν και μπορεί να παρέμειναν σε λειτουργία τουλάχιστον μέχρι την εποχή του πάπα Γρηγορίου Δ΄ (827–844).[3]

19ος αι. μέχρι σήμερα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιανίκουλος είναι ο τόπος μίας μάχης το 1849 μεταξύ των δυνάμεων του Τζ. Γκαριμπάλντι, που υπερασπιζόταν την επαναστατική Ρωμαϊκή Δημοκρατία ενάντια στις Γαλλικές δυνάμεις, που αγωνίζοντο για να αποκαταστήσουν την εξουσία του Πάπα στη Ρώμη. Πολλά μνημεία του Γκαριμπάλντι και των πεσόντων στους πολέμους της Ιταλικής ανεξαρτησίας βρίσκονται στον Ιανίκουλο.

Καθημερινά το μεσημέρι ένα κανόνι εκπυρσοκροτεί μία φορά από τον Ιανίκουλο προς την κατεύθυνση του Τίβερη, ως σήμα ώρας. Αυτή η παράδοση χρονολογείται από τον Δεκέμβριο του 1847, όταν το κανόνι του Καστέλ Σαντ'Άντζελο έδινε το σημάδι στα γύρω κωδωνοστάσια, ώστε να αρχίσουν να κτυπούν για το μεσημέρι. Το 1904 το τελετουργικό μεταφέρθηκε στον Ιανίκουλο και συνεχίστηκε μέχρι το 1939, οπότε έπαυσε. Στις 21 Απριλίου 1959 η λαϊκή έκκληση έπεισε την Κοινότητα της Ρώμης να επαναλάβει την παράδοση μετά από μία εικοσαετή διακοπή.

Ο λόφος εμφανίζεται στο 3ο τμήμα του διάσημου ορχηστρικού κομματιού του Οτορίνο Ρεσπίγκι Τα πεύκα της Ρώμης.

Στην κορυφή του Ιανίκουλου δεσπόζει ο έφιππος ανδριάντας του Γκαριμπάλντι του 1895, σχεδιασμένος από τον Ιταλό γλύπτη Εμίλιο Γκαλόρι. Αυτή η τοποθεσία επιλέχθηκε λόγω της γειτνίασής της με τη Βίλα Ντόρια Παμφίλι, όπου ο Γκαριμπάλντι είχε οργανώσει μία στρατιωτική υπεράσπιση της βραχύβιας Ρωμαϊκής Δημοκρατίας στα τέλη Απριλίου 1849.[4]

Ο λόφος διαθέτει επίσης μία σειρά από αγάλματα και μνημεία επιφανών Ιταλών. Ένας οδηγός του 2011 που δημοσιεύτηκε από την τοπική ομάδα Ασοτσιατζιόνε Αμιλκάρε Τσιπριάνι, μετά από εκτεταμένη αποκατάσταση αυτών των μνημείων, απαριθμεί συνολικά 84 προτομές στο λόφο.[5]

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Livy, Ab urbe condita, 1:33
  2. Livy, Ab urbe condita, 2.9–15
  3. Örjan Wikander, 'Water-mills in Ancient Rome' Opuscula Romana XII (1979), 13–36.
  4. The Architecture of Modern Italy: Vol. 1: The Challenge of Tradition, 1750-1900, by Terry Kirk, 2005, page 239
  5. http://www.appasseggio.it/getFile.php?id=306 (Italian-language; pdf file)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]