Λυκία και Παμφυλία

Η Λυκία και Παμφυλία ήταν το όνομα μίας επαρχίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που βρισκόταν στη νότια Μ. Ασία. Δημιουργήθηκε από τον Αυτοκράτορα Βεσπασιανό (βασ. 69–79), ο οποίος συνένωσε τη Λυκία και την Παμφυλία σε μία ενιαία διοικητική ενότητα. ^[1] ^[2] Το 43 μ.Χ., ο Αυτοκράτορας Κλαύδιος είχε προσαρτήσει τη Λυκία. ^[3] ^[4] Η Παμφυλία ήταν τμήμα της πραιτωριανής επαρχίας Γαλατίας.

Το σύνορο, που χαράχθηκε από τον Βεσπασιανό, πήγαινε δυτικά του ποταμού Ινδού (που κυλούσε από την άνω κοιλάδα του στην Καρία) από το οροπέδιο της Πισιδίας μέχρι τη λίμνη Ασκάνιο (Burdur Gölü), νότια της Απάμειας. Στα βόρεια και ανατολικά σχημάτιζε μία γραμμή, που ακολουθούσε τις όχθες των λιμνών Λίμνα (Hoyran Gölü) και Καράλις (Beyşehir Gölü), στρεφόταν νότια προς τον κόλπο της Aδάλα (θάλασσα Παμφυλίας) και ακολουθούσε τα βουνά τού Ταύρου (Toros Dağları) για κάποια δέκα μίλια ανατολικά μέχρι την Ισαυρία. Στη συνέχεια ακολούθησε την Κιλικία Τραχεία για να φτάσει στη θάλασσα στα δυτικά της Ιωτάπης. Τα σύνορα χαράχθηκαν λαμβάνοντας υπόψη γεωγραφικούς και οικονομικούς παράγοντες. Περιλαμβάνονταν το σύνολο των λεκανών των ποταμών Ξάνθου, Κέστρου (Ak Su) και Eυρυμέδοντα (Köprü Irmak). Οι κύριες πόλεις βρίσκονταν στις εκβολές των δύο τελευταίων ποταμών. Στην Πισιδία και στην Παμφυλία εν μέρει οι πόλεις ακολουθούσαν τους λίγους δρόμους προς το εσωτερικό της Μ. Ασίας. Ο πιο σημαντικός ήταν ο δρόμος από την Αττάλεια (Αntalya) προς την Απάμεια. Στη Λυκία ο δρόμος από τα Πάταρα προς τη Λαοδίκεια επί τού Λύκου ακολουθούσε την ακτή. Σημαντικές πόλεις ήταν η Σίδη, η Πτολεμαΐδα, οι Γάγαι και τα Μύρα στην ακτή, η Σελεύκεια στην ενδοχώρα και η Κρέμνα, η Κολβάσα και η Κόμαμα στο οροπέδιο της Πισιδίας, όπου ο Αύγουστος είχε ιδρύσει ρωμαϊκές αποικίες (οικισμούς). Στο οροπέδιο Μιλύας υπήρχαν η Οινόανδα, η Τλως, η Νίσα, η Ποδαλία, η Τερμησσός και η Τρεβέννα. Άλλες σημαντικές πόλεις της Λυκίας ήταν η Πεδνηλισσός, η Αριασσός και η Σαγαλασσός. Κατά μήκος του Ευρυμέδοντα ήταν η Άσπενδος και η Πέργη, όπου υπήρχε ιερό της Αρτέμιδος. Η σημαντικότερη πόλη της περιοχής ήταν τα Πάταρα, στις εκβολές του Ξάνθου.

Κάτω από τις διοικητικές μεταρρυθμίσεις του Αυτοκράτορα Διοκλητιανού (βασ. 284–305), ο οποίος διπλασίασε τον αριθμό των ρωμαϊκών επαρχιών μειώνοντας το μέγεθός τους, η Λυκία και η Παμφυλία χωρίστηκαν σε δύο ξεχωριστές επαρχίες. Οι επαρχίες ομαδοποιήθηκαν σε δώδεκα διοικήσεις (dioceses), που υπάγονταν στις τέσσερις πραιτωριανές επαρχίες της Aυτοκρατορίας. Η Λυκία και η Παμφυλία υπάγονταν στην διοίκηση Ασίας (Dioecesis Asiana), της πραιτωριανής επαρχίας της Ανατολής.

Κυβερνήτες

Ο κατάλογος είναι βασισμένος στο έργο τού Ρεμύ Μπερνάρ, Οι σταδιοδρομίες των συγκλητικών στις ρωμαϊκές επαρχίες της Μ. Ασίας κατά την ακμή της Αυτοκρατορίας (31 av. J.-C. - 284 απ. J.-C.) Κωνσταντινούπολη, Institut Français d'Études Anatoliennes-Georges Dumézil, 1989, σσ. 279-329).

Αυτοκρατορικοί απεσταλμένοι (legatii)

Quintus Veranius (AD 43–48)
M. Calpurnius Rufus (48-53)
Titus Clodius Eprius Marcellus (53-56)
Gaius Licinius Mucianus (c. 60)
Sextus Marcius Priscus (67-70)
Marcus Hirrius Fronto Neratius Pansa (70-72)
Gnaeus Avidius Celer Fiscillinus Firmus (72-74)
Lucius Luscius Ocrea (74-76)
Marcus Petronius Umbrinus (76-78)
Titus Aurelius Quietus (78-81)
Gaius Caristanius Fronto (81-84)
Publius Baebius Italicus (84-87)
Gaius Antius Aulus Iulius Quadratus (c. 90–93)
Lucius Domitius Apollinaris (c. 93–96)
Lucius Julius Marinus Caecilius Simplex (96-99)
Gaius Trebonius Proculus Mettius Modestus (99-103)
Quintus Pompeius Falco (103-105)
Lucius Julius Frugi (113-115)
Gaius Trebius Maximus (115-117)
Titus Pomponius Antistianus Funisulanus Vettonianus (117-119 or 120)
Gaius Valerius Severus (120-122 or 121–123)
Marcus Flavius Aper (c. 125–128)
Publius Sufenas Verus (128?-131?)
;Mettius Modestus (130-133)
[Domiti]us Seneca (133-135 or 136)
Titus Calestrius Tiro Julius Maternus (135 or 136–138)
Gnaeus Arrius Cornelius Proculus (138-140)
Julius Aqui[linus] (140-142)
Decimus Junius Paetus (?142-?144)
Quintus Voconius Saxa Fidus (?143-147)
Gaius Julius Avitus (?147-?149)
Decimus Ruplius Severus (149-151)
Julius Proculus (attested September 152)
Gaius Septimius Severus (c. 154 and 159)

Συγκλητικοί πραιτοριανοί ανθύπατος

Publius Vigellius Saturninus (περ. 162–164)
Sal[...] (μεταξύ 162 και 167)
Tiberius Julius Frugi (περ. 167/168)
Licinius Priscus (επικυρώθηκε στις 23 Μαρτίου 178)
Gaius Julius Saturninus (?178/179)
Μ.? Claudius Cassius Apronianus (?179/180)
Marcus Gavius Crispus Numisius Junior (περ. 182–184)
Marcus Umbrius Primus (περίπου 185)
Gaius Pomponius Bassus Terentianus (186?/187? )
Τίτος Φλάβιος Καρμίνιος Αθηναγόρας Κλαυδιανός ^[5] (κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κόμμοδος)
Sulpicius Justus (μεταξύ 193 και 200)
Gnaeus Pomepeius Hermippus Aelianus (μεταξύ 180 και 212)
Julius Tarius Titianus (περίπου 202 και 205) ^[6]
Gaius Porcius Priscus Longinus (βασιλεία Καρακάλλα; )
Τίτος Φλάβιος Φιλίνος (περ. 225–230)
Quintus Ranius Terentius Honoratianus Festus (βασιλεία Αλέξανδρου Σεβήρου)
Tiberius Pollenius Armenius Peregrinus (242/243)
[. . . ] Julianus Sura Magnus (περίπου 245)
Ae(lius); Pollio (249-251)
Publius Julius Aemilius Aquila (μεταξύ 253 και 276)

Επίτροποι (procurator) ιππείς

Τερέντιος Μαρκιανός (βασιλεία του Πρόβου)
Flavius Areianus Alypius (βασιλεία του Πρόβου)

Σημειώσεις

↑ Şahin, Sencer· Mustafa Adak (2007). Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae. Ege Yayınları. σελίδες 85–93.
↑ Fatih Onur (2008). «Two Procuratorian Inscriptions from Perge». Gephyra 5: 53–66. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-01-27. https://web.archive.org/web/20110127131118/http://akdeniz.academia.edu/FatihOnur/Papers/136829/Two_Procuratorian_Inscriptions_from_Perge. Ανακτήθηκε στις 2022-10-15.
↑ Suetonius, The Twelve Caesars; The Life of Claudius, 23.3
↑ Cassius Dio, Roman History, 60.17.3-4
↑ This is the name Peter Thonemann and Funda Ertugrul ("The Carminii of Attouda", Epigraphica Anatolica, 38 (2005), pp. 75-86) provide for him; Leunissen calls him "(Marcus Ulpius) Carminius Athengoras" (Paul M. M. Leunissen, Konsuln und Konsulare in der Zeit von Commodus bis Severus Alexander (Amsterdam: J.C. Gieben, 1989), pp. 151, 301).
↑ Nuray Gökalp, "Iulius Tarius Titianus, proconsul of Lycia et Pamphylia", Gephyra 8 (2011), pp. 125-128

Βιβλιογραφικές αναφορές

Fatih Onur (2008). «Δύο επιγραφές από την Πέργη» Γέφυρα 5: 53–66.
Jones, AHM, The Cities of the Eastern Roman Provinces, ανατυπώσεις ακαδημαϊκής μονογραφίας του Oxford University Press, 1998;(ISBN 978-0199240098)
Şahin, Sencer Mustafa Adak (2007). Σταδίας Παταρένσης. Likya Eyaleti Roma Yollari / Itinera Romana Provinciae Lyciae, Arkeoloji Sanat Yayinlari, 2011;(ISBN 978-6053962670) (στα Τουρκικά)
Syme R., "Galatia and Pamphylia under Augustus: The Governorships of Piso, Quirinius and Silvanus", Klio, 27 (1934), pp. 122–147;
Syme R., "Pamphylia from Augustus to Vespasian", Klio, 30 (1937), pp. 227–231

[SP-1] Şahin, Sencer· Mustafa Adak (2007). Stadiasmus Patarensis. Itinera Romana Provinciae Lyciae. Ege Yayınları. σελίδες 85–93.

[FO-2] Fatih Onur (2008). «Two Procuratorian Inscriptions from Perge». Gephyra 5: 53–66. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-01-27. https://web.archive.org/web/20110127131118/http://akdeniz.academia.edu/FatihOnur/Papers/136829/Two_Procuratorian_Inscriptions_from_Perge. Ανακτήθηκε στις 2022-10-15.

[3] Suetonius, The Twelve Caesars; The Life of Claudius, 23.3

[4] Cassius Dio, Roman History, 60.17.3-4

[5] This is the name Peter Thonemann and Funda Ertugrul ("The Carminii of Attouda", Epigraphica Anatolica, 38 (2005), pp. 75-86) provide for him; Leunissen calls him "(Marcus Ulpius) Carminius Athengoras" (Paul M. M. Leunissen, Konsuln und Konsulare in der Zeit von Commodus bis Severus Alexander (Amsterdam: J.C. Gieben, 1989), pp. 151, 301).

[6] Nuray Gökalp, "Iulius Tarius Titianus, proconsul of Lycia et Pamphylia", Gephyra 8 (2011), pp. 125-128

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]