Λέων ΙΙ (αντιτορπιλικό)
 Το αντιτορπιλικό D-50 Λέων (© Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.πηγή:hellenicnavy.gr) | |
| Πληροφορίες | |
|---|---|
| Παραγγελία | Ελληνική Κυβέρνηση |
| Ναυπηγείο | Camell Laird, στο Λίβερπουλ |
| Καθέλκυση | 1911 |
| Έξοδα κατασκευής | 148.000 λίρες στερλίνες |
| Ένταξη σε υπηρεσία | 9 Σεπτεμβρίου 1912 |
| Παροπλισμός | 1941 (βύθιση) |
| Δίδυμα σκάφη | Αετός Ι, Ιέραξ ΙΙ και Πάνθηρ Ι |
| Κατάληξη | βύθιση |
| Γενικά χαρακτηριστικά | |
| Εκτόπισμα | 880 τόνοι |
| Μήκος | 89,4 μέτρα |
| Πλάτος | 8,3 μέτρα |
| Βύθισμα | 3 μέτρα |
| Πρόωση | 4 ανθρακολέβητες και 1 πετρελαιολέβητας, 5 καπνοδόχοι. Το 1925, έπειτα από μετασκευή των λεβήτων του, οι καπνοδόχοι έγιναν 2 και τοποθετήθηκαν 4 πετρελαιολέβητες Yarrow. |
| Ταχύτητα | 31 κόμβοι, 32 μετά το 1925 |
| Πλήρωμα | 58 |
| Οπλισμός | 1912: 4 πυροβόλα Betheleem των 10,2 εκ., 1 Α/Α πυροβόλο 75 χιλ., 6 Τ/Σ 21 ιντσών και 3 ηλεκτρικοί προβολείς. 1925: Αφαιρέθηκε το πυροβόλο των 75 χιλ. και τοποθετήθηκε 1 πυροβόλο Α/Α των 37 χιλ., 1 πυροβόλο τετράκαννο των 40 χιλ. και 2 βομβοβόλα. |
Το αντιτορπιλικό Λέων (Β.Π. Α/Τ D-50 Λέων)[α] ήταν πλοίο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού (τότε Βασιλικού Ναυτικού). Εντάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό το 1912 και παρέμεινε σε υπηρεσία έως το 1941.
Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το πλοίο ήταν μια παραγγελία της Ελληνικής Κυβέρνησης προς τα ναυπηγεία Camell Laird της Αγγλίας. Μαζί με τα ομότυπα (αδελφά πλοία) Αετός Ι, Ιέραξ ΙΙ και Πάνθηρ Ι, αποτέλεσαν, εκ του ονόματος που έφεραν, τα λεγόμενα Θηρία του Πολεμικού Ναυτικού.
Κατασκευάσθηκαν στο Λίβερπουλ[2] κι αγοράστηκαν από την Ελλάδα, έτοιμα για χρήση, στην τιμή των 148.000 λιρών έκαστο, όταν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι φαινόταν πιθανοί. Τα πλοία αυτά είχαν αρχικά παραγγελθεί από το ναυτικό της Αργεντινής, το δε Λέων ονομαζόταν Tucuman.[3]
Βαλκανικοί Πόλεμοι και Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων είχαν αγοραστεί μόνο τα βασικά πυρομαχικά (3000 βλήματα) και λόγω του ότι δεν υπήρχαν, επίσης, διαθέσιμες τορπίλες, τα πλοία αρχικά ονομάστηκαν «ανιχνευτικά», αντί για αντιτορπιλικά.[2]
Κυβερνήτης του Λέων στους Βαλκανικούς Πολέμους ήταν ο Πλωτάρχης Ι. Ραζηκότσικας, επέβενε δε σε αυτό και ο Διοικητής της Μοίρας Αντιπλοίαρχος Δ. Παπαχρήστος.[3] Στις 3 Δεκεμβρίου 1912, μαζί με τα υπόλοιπα τρία «Θηρία», ως μέλη του «Στόλου του Αιγαίου» με επικεφαλής την ναυαρχίδα θωρηκτό Γεώργιος Αβέρωφ και υπό την καθοδήγηση του (τότε Πλοιάρχου) Παύλου Κουντουριώτη, έλαβε μέρος στη ναυμαχία της Έλλης και, στη συνέχεια, στη ναυμαχία της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913). Επίσης, συμμετείχε στην απελευθέρωση των νησιών του Βορείου και Βορειοανατολικού Αιγαίου.[2]
Στη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου εισήλθε καθυστερημένα στον πόλεμο στο πλευρό της Τριπλής Συμμαχίας και εξαιτίας της Ελληνικής ουδετερότητας τα τέσσερα «Θηρία» κατελήφθησαν από τους συμμάχους τον Οκτώβριο του 1916. Παρελήφθησαν από τους Γάλλους τον Νοέμβριο και χρησιμοποιήθηκαν από το Γαλλικό Ναυτικό την περίοδο 1917-18. Το 1918 επεστράφησαν στην Ελλάδα και το Λέων ανέλαβε καθήκοντα συνοδείας με ελληνικά χρώματα, κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος και αποστολές αποκλεισμού των ακτών της Μαύρης Θάλασσας από το Βόσπορο έως την Τραπεζούντα και, κατόπιν, στην Εκστρατεία της Κριμαίας το 1919.[3]
(© Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. πηγή: www.hellenicnavy.gr)
Έκρηξη στον Πειραιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 22 Δεκεμβρίου 1921, στο λιμάνι του Πειραιά, το Λέον υπέστη εκτεταμένες ζημιές, όπως και το Ιέραξ που ήταν αγκυροβολημένο πλάι του, από την έκρηξη μίας βόμβας βυθού την οποία μετέφεραν μέλη του πληρώματος. Οι νεκροί ήταν πολλοί, αλλά δύσκολο να αναγνωριστούν μεμιάς όλοι, λόγω του διαμελισμού των πτωμάτων. Σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν συνολικά 60 άτομα που βρίσκονταν σε παρακείμενα πλοία, λέμβους, ξυλουργεία και ταρσανάδες.[4] Από το Λέων έχασαν τη ζωή τους δυο αξιωματικοί, ένας υπαξιωματικός και δυο ναύτες[β] και άλλοι δύο αξιωματικοί από το Ιέραξ.[6] Το Λέων έχασε τελείως το τμήμα της πρύμνης μέχρι το πρυμναίο πυροβόλο.
Ανατροπή δικτάτορα Πάγκαλου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Λέων ανακαινίστηκε την περίοδο 1925-1927. Κατά την εκδήλωση του κινήματος του Γ. Κονδύλη για την ανατροπή του δικτάτορα Θ. Πάγκαλου το 1926, το Λέων, υπό τον Κυβερνήτη του Καραβίδα, συνέβαλε αποφασιστικά στην επιτυχία των κινηματιών. Αφού αποσπάστηκε από τον υπόλοιπο στόλο, κινήθηκε γρήγορα και πρόφτασε το μικρό τορπιλοβόλο Πέργαμος,[γ] επί του οποίου βρισκόταν ο Πάγκαλος, ο οποίος και συνελήφθη από τους άνδρες του Λέοντος.[7]
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έλαβε μέρος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις 18 Απριλίου 1941, κατά την διάρκεια της συνοδείας μίας νηοπομπής συγκρούστηκε με το επιβατηγό Α/Π Αρντένα. Ακολούθησε έκρηξη δυο βομβών βάθους, με αποτέλεσμα να αποκοπεί το πρυμναίο τμήμα του πλοίου και να σκοτωθούν δυο αξιωματικοί. Ρυμουλκήθηκε μέχρι τον όρμο της Σούδας, όπου τελικά βυθίστηκε από γερμανικά αεροσκάφη στις 15 Μαΐου 1941.[3] Τελευταίος Κυβερνήτης του Λέοντος ήταν ο Πλωτάρχης Πέτρος Πρωτόπαππας.[6]
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ως «πρώτος» Λέων υπολογίζεται ο πολεμικός κέρκουρος (κότερο) που από το 1833 έως το 1862 βρισκόταν στην προσωπική υπηρεσία του βασιλιά Όθων.[1]
- ↑ Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο ανθυποπλοίαρχος Αγησίλαος Λάσκος,[5] αδελφός του μετέπειτα ήρωα αντιπλοίαρχου Βασίλη Λάσκου και του γνωστού σκηνοθέτη Ορέστη Λάσκου.
- ↑ Υπό τη διακυβέρνηση του Βασίλη Λάσκου.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Λέων». hellasarmy.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Περιληπτική ιστορία Διοικήσεως Φρεγατών»
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «D-50 Λέων (1912-1941)».
- ↑ Μίλεσης (2013).
- ↑ Καραγάτσης (2014), σελ. 66-67.
- ↑ 6,0 6,1 Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού.
- ↑ Καραγάτσης (2014), σελ. 83-92.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Αντιτορπιλικά θηρία (1912-1946)». Μονάδες. Πολεμικό Ναυτικό. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2016.[νεκρός σύνδεσμος]
- «D-50 Λέων (1912-1941)». Ιστορία. Πολεμικό Ναυτικό. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2016.
- Μ. Καραγάτσης (2014). Βασίλης Λάσκος (8η έκδοση). Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας. ISBN 978-9600503012.
- Μίλεσης, Στέφανος (23 Μαρτίου 2013). «Η έκρηξη του Λέοντος στην Ακτή Ξαβερίου». Πειραιόραμα. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2016.
- «Περιληπτική ιστορία Διοικήσεως Φρεγατών». Οργάνωση. Πολεμικό Ναυτικό. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2016.
- Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού. «Ιστορικά πλοίων» (PDF). ΓΕΕΘΑ. σελ. 8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2016.
Πρόσθετη βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Michael Whitley (1988). Destroyers of World War Two: An international encyclopedia. Αννάπολις: Naval Institute Press. σελίδες 153–154. ISBN 0-87021-326-1.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Allied Warships: RHS Leon (D 50)». U-boat.net. Ανακτήθηκε στις 2016-01-31.