Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κύπελλο Αγγλίας (ποδόσφαιρο ανδρών)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κύπελλο Αγγλίας
ΔιοργανωτήςΠοδοσφαιρική Ομοσπονδία
Αγγλίας
Ίδρυση1871
ΧώραΑγγλία Αγγλία
Χώρος διεξαγωγήςΑγγλία, Ουαλία και Γκέρνζι
Αριθμός ομάδων729 (2023–24)
Τοπικά κύπελλαΚομιούνιτι Σιλντ
Προκρίνει σεΟΥΕΦΑ Γιουρόπα Λιγκ
Τρέχων κάτοχοςΜάντσεστερ Γιουνάιτεντ (13ος τίτλος)
Περισ. κατακτήσειςΆρσεναλ (14 τίτλοι)
Τηλεοπτική κάλυψηBBC
ITV Sport
Ιστοσελίδαthefa.com
2023–24
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τη διοργάνωση

Το Κύπελλο Αγγλίας (αγγλικά: The Football Association Challenge Cup, πιο γνωστό ως FA Cup) είναι ετήσια διοργάνωση ποδοσφαίρου. Αποτελεί τον αρχαιότερο θεσμό του αθλήματος παγκοσμίως σε διασυλλογικό αλλά και επίπεδο εθνικών ομάδων,[1][2] έχει δε ολοκληρωθεί –παρά την αναστολή του στους δύο παγκόσμιους πολέμους– τις περισσότερες φορές από κάθε άλλον.

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η απόφαση για τη δημιουργία του λήφθηκε την 20η Ιουλίου 1871 στα γραφεία του λονδρέζικου περιοδικού The Sportsman κατόπιν πρότασης του Τσαρλς Άλκοκ, επίτιμου γραμματέα της αγγλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (The FA). Η πρώτη διεξαγωγή του κυπέλλου διήρκεσε μεταξύ 11 Νοεμβρίου 1871 και τον τελικό αγώνα της 16ης Μαρτίου 1872. Αυτός έλαβε χώρα στο Κένινγκτον Όουβαλ του Λονδίνου, όπου 2.000 θεατές πλήρωσαν από ένα σελίνι ώστε να παρακολουθήσουν τη νίκη 1-0 των Γουόντερερς επί των Ρόγιαλ Εντζινίρς, με σκόρερ τον Μόρτον Μπετς που –για αδιευκρίνιστο λόγο– είχε δηλώσει το ψευδώνυμο Α.Χ Τσέκερ.

Κατά την εναρκτήρια εκείνη διοργάνωση, από τα 50 τότε μέλη της FA δήλωσαν συμμετοχή μόνο τα 15, με δύο να αποσύρονται στον α' γύρο και ακόμη ένα στον β'. Περίπου 1½ αιώνα αργότερα, στο κύπελλο Αγγλίας λαμβάνουν πλέον μέρος αρκετά περισσότερα από 700 σωματεία (αριθμός ρεκόρ τα 763 της αγωνιστικής περιόδου 2011-12), των 9 πρώτων επιπέδων του αγγλικού ποδοσφαίρου και επιλεγμένα του 10ου, δηλαδή από τα πλουσιότερα και τα δημοφιλέστερα μέχρι ερασιτεχνικά μικρών χωριών. Αντίθετα με τα αρχικά χρόνια όπου στο θεσμό μετείχαν επίσης σύλλογοι των υπόλοιπων βρετανικών εθνών Ιρλανδία, Ουαλία και Σκωτία, σήμερα αγωνίζονται μόλις 6 της δεύτερης. Το 2013 πήρε μέρος για πρώτη φορά ομάδα από τα νησιά της Μάγχης.

Παραδοσιακά, όλοι οι αγώνες του κυπέλλου Αγγλίας είναι μονοί και πραγματοποιούνται στην έδρα του ενός αντιπάλου, με εξαίρεση τους δύο ημιτελικούς και τον τελικό που διεξάγονται σε ουδέτερα γήπεδα. Αντίθετα με άλλες εθνικές ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες, η FA καθυστέρησε να εισαγάγει τη διαδικασία των πέναλτι, δεδομένου ότι έως και την περίοδο 1990-91 για ισοπαλία στα 90 λεπτά προβλεπόταν η επανάληψη της αναμέτρησης στην έδρα τώρα του φιλοξενούμενου (ή ουδέτερη για τις δύο τελικές φάσεις), με ημίωρη παράταση σε νέα ισοπαλία.[3] Δεν είχε τεθεί περιορισμός ως προς τoν αριθμό των διαδοχικών επαναληπτικών που τυχόν θα απαιτούνταν, ενώ το γήπεδό τους όριζε πλέον ανά περίπτωση η FA. Σε μία απόπειρα να μην μεταβληθεί δραματικά ο επί 120ετία χαρακτήρας της διοργάνωσης, η διαδικασία των πέναλτι εφαρμοζόταν για λίγα χρόνια από τη δεύτερη συνάντηση ημιτελικών και τελικού (μετά 240' ισόπαλων δηλαδή, όχι 120').

  • Έως το 1991, σε επαναληπτικό αγώνα είχαν κριθεί μόλις οι 13 στους 110 τελικούς (ένας κάθε 8½), με το γεγονός να συμβαίνει πάλι μία και τελευταία φορά κατά την ενδιάμεση περίοδο μερικής εφαρμογής της διαδικασίας των πέναλτι, όταν το 1993 η Άρσεναλ επιβλήθηκε 2-1 της Σέφιλντ Γουένσντεϊ ένα λεπτό πριν λήξει η παράταση (α' παιχνίδι 1-1). Με τον τρόπο αυτό η πρώτη ψυχοφθόρα εκτέλεση διαδοχικών πέναλτι σε τελικό "αναβλήθηκε" επί 12ετία, όπου συμπτωματικά το 2005 ανέδειξε την ίδια νικήτρια επί της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με 5-4, κατόπιν 120' χωρίς τέρμα. Από τότε, η διαδικασία χρειάστηκε εκ νέου την επόμενη μόνο χρονιά 2006 (Λίβερπουλ ΦΚ-Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ 3-3 σε κανονική διάρκεια και παράταση, 3-1 στα πέναλτι).
  • Οι Γουόντερερς που κατέκτησαν τα 2 πρώτα τρόπαια (με τεχνικό τον προαναφερόμενο Τσαρλς Άλκοκ, "πιονέρο" του κυπέλλου) και γενικά 5 στα πρώτα 7 μένοντας αήττητοι σε τελικούς, έπαψαν να υφίστανται μία περίπου δεκαετία από την τελευταία τους επιτυχία.Επομενως η Μπλακμπερν Ροβερς ειναι η μοναδικη ομαδα που εχει κατακτησει το τροπαιο 3 συνεχομενες φορες.
  • Ευρύτερη νίκη σε τελικό παραμένει το 6-0 της Μπέρι ΦΚ επί της Ντέρμπι Κάουντι το 1903 και της Μάντσεστερ Σίτι το 2019 επί της Γουότφορντ με το ιδιο σκορ.
  • Οι παγκόσμιοι πόλεμοι ανέστειλαν πλήρως το θεσμό τα διαστήματα 1916-1919 και 1940-1945, ενώ τον διέκοψαν την αγωνιστική περίοδο 1939-40.
  • Μία μόλις φορά και το μακρινό 1927 έχει κατακτήσει το κύπελλο ομάδα εκτός Αγγλίας, συγκεκριμένα η ουαλική Κάρντιφ Σίτι. Πρόκειται επίσης για τη μοναδική που αναδείχθηκε φιναλίστ (1925 και 2008), έπειτα την Κουίνς Παρκ από τη Γλασκώβη της Σκοτίας (1884 και 1885).
  • Ο τελικός του 1933 ήταν ο πρώτος που χρησιμοποιήθηκε αρίθμηση στο πίσω μέρος της φανέλας για αναγνώριση των παικτών, με αυτούς της Έβερτον (νικητές 3-0) να φορούν τα 1 έως 11 και της Μάντσεστερ Σίτι τα 12 έως 22.
  • Το ταχύτερο τέρμα από την έναρξη σε τελικό, σημείωσε στο 12ο δευτερόλεπτο ο Ιλκάι Γκούντογκαν στην νίκη εναντίον της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με 2-1 το 2023.

Από την περίοδο 1994–95 το Κύπελλο Αγγλίας διαθέτει κεντρικό χορηγό, ο οποίος εμπεριέχεται στην επίσημη ονομασία του, με εξαίρεση το διάστημα 2002–2006 και την περίοδο 2014–2015.

  • The FA Cup sponsored by Littlewoods (1994–1998)[4]
  • The AXA-Sponsored FA Cup (1998–2002)[5]
  • The FA Cup sponsored by E.ON (2006–2011)[6][7]
  • The FA Cup with Budweiser (2011–2014)[8]
  • The Emirates FA Cup (2015–σήμερα)[9]
  • με χρώμα η διοργάνωση που τυχόν η ομάδα μετείχε εκτός της κορυφαίας κατηγορίας του πρωταθλήματος Αγγλίας (από την έναρξή της την περίοδο 1888-89)
Περίοδος Κυπελλούχος Φιναλίστ Αποτέλεσμα Γήπεδο
(στο Λονδίνο, εκτός εάν σημειώνεται αλλιώς)
1872 Γουόντερερς Ρόγιαλ Εντζινίρς 1-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1873 Γουόντερερς Όξφορντ Γιουνιβέρσιτι 2-0 Λίλι Μπριτζ
1874 Όξφορντ Γιουνιβέρσιτι Ρόγιαλ Εντζινίρς 2-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1875 Ρόγιαλ Εντζινίρς Ολντ Ιτόνιανς 1-1 παράταση Κένινγκτον Όουβαλ
2-0 επαναληπτικός Κένινγκτον Όουβαλ
1876 Γουόντερερς Ολντ Ιτόνιανς 1-1 παράταση Κένινγκτον Όουβαλ
3-0 επαναληπτικός Κένινγκτον Όουβαλ
1877 Γουόντερερς Όξφορντ Γιουνιβέρσιτι 2-1 παράταση Κένινγκτον Όουβαλ
1878 Γουόντερερς Ρόγιαλ Εντζινίρς 3-1 Κένινγκτον Όουβαλ
1879 Ολντ Ιτόνιανς Κλάπαμ Ρόβερς 1-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1880 Κλάπαμ Ρόβερς Όξφορντ Γιουνιβέρσιτι 1-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1881 Ολντ Καρθούζιανς Ολντ Ιτόνιανς 3-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1882 Ολντ Ιτόνιανς Μπλάκμπερν Ρόβερς 1-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1883 Μπλάκμπερν Ολύμπικ Ολντ Ιτόνιανς 2-1 παράταση Κένινγκτον Όουβαλ
1884 Μπλάκμπερν Ρόβερς Κουίνς Παρκ () 2-1 Κένινγκτον Όουβαλ
1885 Μπλάκμπερν Ρόβερς Κουίνς Παρκ () 2-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1886 Μπλάκμπερν Ρόβερς Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον 0-0 (όχι παράταση) Κένινγκτον Όουβαλ
2-0 επαναληπτικός Ρέισκορς Γκράουντ (Ντέρμπι)
1887 Άστον Βίλα Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον 2-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1888 Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον Πρέστον Νορθ Εντ 2-1 Κένινγκτον Όουβαλ
1889 Πρέστον Νορθ Εντ Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς 3-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1890 Μπλάκμπερν Ρόβερς Δι Γουένσντεϊ (της Φούτμπολ Αλάιανς)[10] 6-1 Κένινγκτον Όουβαλ
1891 Μπλάκμπερν Ρόβερς Νοτς Κάουντι 3-1 Κένινγκτον Όουβαλ
1892 Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον Άστον Βίλα 3-0 Κένινγκτον Όουβαλ
1893 Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς Έβερτον ΦΚ 1-0 Στάδιο Φάλοουφιλντ (Μάντσεστερ)
1894 Νοτς Κάουντι (της Β' κατηγορίας) Μπόλτον Γουόντερερς 4-1 Γκούντισον Παρκ (Λίβερπουλ)
1895 Άστον Βίλα Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον 1-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1896 Δι Γουένσντεϊ Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς 2-1 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1897 Άστον Βίλα Έβερτον ΦΚ 3-2 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1898 Νότιγχαμ Φόρεστ Ντέρμπι Κάουντι 3-1 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1899 Σέφιλντ Γιουνάιτεντ Ντέρμπι Κάουντι 4-1 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1900 Μπέρι ΦΚ Σαουθάμπτον ΦΚ
(της Σάουδερν Φούτμπολ Λιγκ)
4-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1901 Τότεναμ Χότσπερ
(της Σάουδερν Φούτμπολ Λιγκ)
Σέφιλντ Γιουνάιτεντ 2-2 (όχι παράταση) Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
3-1 επαναληπτικός Μπέρντεν Παρκ (Μπόλτον)
1902 Σέφιλντ Γιουνάιτεντ Σαουθάμπτον ΦΚ
(της Σάουδερν Φούτμπολ Λιγκ)
1-1 (παράταση;) Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
2-1 επαναληπτικός Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1903 Μπέρι ΦΚ Ντέρμπι Κάουντι 6-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1904 Μάντσεστερ Σίτι Μπόλτον Γουόντερερς (της Β' κατηγορίας) 1-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1905 Άστον Βίλα Νιούκασλ Γιουνάιτεντ 2-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1906 Έβερτον ΦΚ Νιούκασλ Γιουνάιτεντ 1-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1907 Δι Γουένσντεϊ Έβερτον ΦΚ 2-1 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1908 Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς (της Β' κατηγ.) Νιούκασλ Γιουνάιτεντ 3-1 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1909 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Μπρίστολ Σίτι 1-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1910 Νιούκασλ Γιουνάιτεντ Μπάρνσλεϊ ΦΚ (της Β' κατηγορίας) 1-1 (όχι παράταση) Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
2-0 επαναληπτικός Γκούντισον Παρκ (Λίβερπουλ)
1911 Μπράντφορντ Σίτι Νιούκασλ Γιουνάιτεντ 0-0 (όχι παράταση) Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1-0 επαναληπτικός Ολντ Τράφορντ (Μάντσεστερ)
1912 Μπάρνσλεϊ ΦΚ (της Β' κατηγορίας) Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον 0-0 (όχι παράταση) Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1-0 επαναλ.-παράτ. Μπράμαλ Λέιν (Σέφιλντ)
1913 Άστον Βίλα Σάντερλαντ ΑΦΚ 1-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1914 Μπέρνλεϊ ΦΚ Λίβερπουλ ΦΚ 1-0 Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ
1915 Σέφιλντ Γιουνάιτεντ Τσέλσι ΦΚ 3-0 Ολντ Τράφορντ (Μάντσεστερ)
1916-1919 Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος
1920 Άστον Βίλα Χάντερσφιλντ Τάουν (της Β' κατηγορίας) 1-0 παράταση Στάμφορντ Μπριτζ
1921 Τότεναμ Χότσπερ Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς (της Β' κατ.) 1-0 Στάμφορντ Μπριτζ
1922 Χάντερσφιλντ Τάουν Πρέστον Νορθ Εντ 1-0 Στάμφορντ Μπριτζ
1923 Μπόλτον Γουόντερερς Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ (της Β' κατηγορίας) 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1924 Νιούκασλ Γιουνάιτεντ Άστον Βίλα 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1925 Σέφιλντ Γιουνάιτεντ Κάρντιφ Σίτι () 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1926 Μπόλτον Γουόντερερς Μάντσεστερ Σίτι 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1927 Κάρντιφ Σίτι () Άρσεναλ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1928 Μπλάκμπερν Ρόβερς Χάντερσφιλντ Τάουν 3-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1929 Μπόλτον Γουόντερερς Πόρτσμουθ ΦΚ 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1930 Άρσεναλ Χάντερσφιλντ Τάουν 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1931 Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον (της Β' κατηγορίας) Μπέρμιγχαμ Σίτι 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1932 Νιούκασλ Γιουνάιτεντ Άρσεναλ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1933 Έβερτον ΦΚ Μάντσεστερ Σίτι 3-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1934 Μάντσεστερ Σίτι Πόρτσμουθ ΦΚ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1935 Σέφιλντ Γουένσντεϊ Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον 4-2 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1936 Άρσεναλ Σέφιλντ Γιουνάιτεντ (της Β' κατηγορίας) 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1937 Σάντερλαντ ΑΦΚ Πρέστον Νορθ Εντ 3-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1938 Πρέστον Νορθ Εντ Χάντερσφιλντ Τάουν 1-0 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1939 Πόρτσμουθ ΦΚ Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς 4-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1940 διακόπηκε κατά τη διάρκεια του γ' γύρου εξαιτίας κήρυξης του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου
1941-1945 Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος
1946 Ντέρμπι Κάουντι Τσάρλτον Αθλέτικ 4-1 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1947 Τσάρλτον Αθλέτικ Μπέρνλεϊ ΦΚ (της Β' κατηγορίας) 1-0 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1948 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Μπλάκπουλ ΦΚ 4-2 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1949 Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς Λέστερ Σίτι (της Β' κατηγορίας) 3-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1950 Άρσεναλ Λίβερπουλ ΦΚ 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1951 Νιούκασλ Γιουνάιτεντ Μπλάκπουλ ΦΚ 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1952 Νιούκασλ Γιουνάιτεντ Άρσεναλ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1953 Μπλάκπουλ ΦΚ Μπόλτον Γουόντερερς 4-3 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1954 Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον Πρέστον Νορθ Εντ 3-2 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1955 Νιούκασλ Γιουνάιτεντ Μάντσεστερ Σίτι 3-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1956 Μάντσεστερ Σίτι Μπέρμιγχαμ Σίτι 3-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1957 Άστον Βίλα Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1958 Μπόλτον Γουόντερερς Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1959 Νότιγχαμ Φόρεστ Λούτον Τάουν 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1960 Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς Μπλάκμπερν Ρόβερς 3-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1961 Τότεναμ Χότσπερ Λέστερ Σίτι 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1962 Τότεναμ Χότσπερ Μπέρνλεϊ ΦΚ 3-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1963 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Λέστερ Σίτι 3-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1964 Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ Πρέστον Νορθ Εντ (της Β' κατηγορίας) 3-2 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1965 Λίβερπουλ ΦΚ Λιντς Γιουνάιτεντ 2-1 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1966 Έβερτον ΦΚ Σέφιλντ Γουένσντεϊ 3-2 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1967 Τότεναμ Χότσπερ Τσέλσι ΦΚ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1968 Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον Έβερτον ΦΚ 1-0 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1969 Μάντσεστερ Σίτι Λέστερ Σίτι 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1970 Τσέλσι ΦΚ Λιντς Γιουνάιτεντ 2-2 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
2-1 επαναλ.-παράτ. Ολντ Τράφορντ (Μάντσεστερ)
1971 Άρσεναλ Λίβερπουλ ΦΚ 2-1 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1972 Λιντς Γιουνάιτεντ Άρσεναλ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1973 Σάντερλαντ ΑΦΚ (της Β' κατηγορίας) Λιντς Γιουνάιτεντ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1974 Λίβερπουλ ΦΚ Νιούκασλ Γιουνάιτεντ 3-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1975 Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ Φούλαμ ΦΚ (της Β' κατηγορίας) 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1976 Σαουθάμπτον ΦΚ (της Β' κατηγορίας) Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1977 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Λίβερπουλ ΦΚ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1978 Ίπσουιτς Τάουν Άρσεναλ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1979 Άρσεναλ Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 3-2 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1980 Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ (της Β' κατηγορίας) Άρσεναλ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1981 Τότεναμ Χότσπερ Μάντσεστερ Σίτι 1-1 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
3-2 επαναληπτικός Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1982 Τότεναμ Χότσπερ Κουίνς Παρκ Ρέιντζερς (της Β' κατηγορίας) 1-1 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1-0 επαναληπτικός Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1983 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Μπράιτον & Χοβ Άλμπιον 2-2 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
4-0 επαναληπτικός Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1984 Έβερτον ΦΚ Γουότφορντ ΦΚ 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1985 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Έβερτον ΦΚ 1-0 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1986 Λίβερπουλ ΦΚ Έβερτον ΦΚ 3-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1987 Κόβεντρι Σίτι Τότεναμ Χότσπερ 3-2 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1988 Γουίμπλεντον ΦΚ Λίβερπουλ ΦΚ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1989 Λίβερπουλ ΦΚ Έβερτον ΦΚ 3-2 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1990 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Κρίσταλ Πάλας ΦΚ 3-3 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1-0 επαναληπτικός Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1991 Τότεναμ Χότσπερ Νότιγχαμ Φόρεστ 2-1 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1992 Λίβερπουλ ΦΚ Σάντερλαντ ΑΦΚ (της Β' κατηγορίας) 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1993 Άρσεναλ Σέφιλντ Γουένσντεϊ 1-1 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
2-1 επαναλ.-παράτ. Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1994 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Τσέλσι ΦΚ 4-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1995 Έβερτον ΦΚ Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1996 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Λίβερπουλ ΦΚ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1997 Τσέλσι ΦΚ Μίντλεσμπρο ΦΚ 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1998 Άρσεναλ Νιούκασλ Γιουνάιτεντ 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
1999 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Νιούκασλ Γιουνάιτεντ 2-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
2000 Τσέλσι ΦΚ Άστον Βίλα 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (παλαιό)
2001 Λίβερπουλ ΦΚ Άρσεναλ 2-1 Στάδιο Μιλένιουμ (Κάρντιφ )
2002 Άρσεναλ Τσέλσι ΦΚ 2-0 Στάδιο Μιλένιουμ (Κάρντιφ )
2003 Άρσεναλ Σαουθάμπτον ΦΚ 1-0 Στάδιο Μιλένιουμ (Κάρντιφ )
2004 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Μίλγουολ ΦΚ (της Β' κατηγορίας) 3-0 Στάδιο Μιλένιουμ (Κάρντιφ )
2005 Άρσεναλ Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 0-0 παρ., 5-4 πέν. Στάδιο Μιλένιουμ (Κάρντιφ )
2006 Λίβερπουλ ΦΚ Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ 3-3 παρ., 3-1 πέν. Στάδιο Μιλένιουμ (Κάρντιφ )
2007 Τσέλσι ΦΚ Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 1-0 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2008 Πόρτσμουθ ΦΚ Κάρντιφ Σίτι (της Β' κατηγορίας και ) 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2009 Τσέλσι ΦΚ Έβερτον ΦΚ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2010 Τσέλσι ΦΚ Πόρτσμουθ ΦΚ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2011 Μάντσεστερ Σίτι Στόουκ Σίτι 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2012 Τσέλσι ΦΚ Λίβερπουλ ΦΚ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2013 Γουίγκαν Αθλέτικ Μάντσεστερ Σίτι 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2014 Άρσεναλ Χαλ Σίτι 3-2 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2015 Άρσεναλ Άστον Βίλα 4-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2016 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Κρίσταλ Πάλας ΦΚ 2-1 παράταση Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2017 Άρσεναλ Τσέλσι ΦΚ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2018 Τσέλσι ΦΚ Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2019 Μάνστεστερ Σίτι Γουότφορντ 6-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2020 Άρσεναλ Τσέλσι ΦΚ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2021 Λέστερ Σίτι Τσέλσι ΦΚ 1-0 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2022 Λίβερπουλ ΦΚ Τσέλσι ΦΚ 0-0 παρ., 6-5 πέν. Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2023 Μάνστεστερ Σίτι Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)
2024 Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ Μάνστεστερ Σίτι 2-1 Στάδιο Γουέμπλεϊ (νέο)

Η διοργάνωση έχει μακρά παράδοση ως "θεσμός των εκπλήξεων", όπου λιγότερο ισχυρές ή δημοφιλείς ομάδες (underdogs) συχνά αποκλείουν –ακόμη και εκτός έδρας– γνωστές δυνάμεις του εγχώριου και ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου (giant-killing). Η φήμη επιβεβαιώνεται με τα 19 διαφορετικά σωματεία χαμηλότερης βαθμίδας από την κορυφαία, τα οποία πέτυχαν πρόκριση σε τελικό 25 συνολικά φορές (μία κάθε 5½ χρόνια) και στις 8 στέφθηκαν τιτλούχοι ισάριθμα. Σε 21 περιπτώσεις ανήκαν στη Β' κατηγορία, ενώ τέσσερις μεταξύ 1890 και 1902 δεν είχαν ακόμα εκλεχθεί ως μέλη της Φούτμπολ Λιγκ (δύο επίπεδα), με την Τότεναμ Χότσπερ το 1901 να πρόκειται για τη μοναδική νικήτρια του κυπέλλου της ομοσπονδίας FA χωρίς καν να μετέχει σε εθνικό –και επαγγελματικό– πρωτάθλημα.

Οι διακρίσεις πάντως ομάδων χαμηλότερης τάξης συμβαίνουν πλέον σπανιότερα, με ενδεικτικό πως ο τελευταίος κυπελλούχος Β' κατηγορίας χρονολογείται από το 1980 (Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ-Άρσεναλ 1-0) και ο φιναλίστ από το 2008 (Πόρτσμουθ ΦΚ-Κάρντιφ Σίτι 1-0). Τη μείωση εμφάνισης των εκπλήξεων αποτυπώνει περαιτέρω το γεγονός ότι ενώ τα δημοφιλή σωματεία επικεντρώνονται μάλλον περισσότερο στις προσοδοφόρες Πρέμιερ Λιγκ και ευρωπαϊκές διοργανώσεις (ελάχιστα δε στο Λιγκ Καπ), τα 17 από τα 20 τρόπαια το πρόσφατο διάστημα 1996-2015 κατέληξαν στους ονομαζόμενους "μεγάλους τέσσερις" (Big Four)[11]: Άρσεναλ και Τσέλσι 6, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 3, Λίβερπουλ 2, οι οποίοι επιπρόσθετα ήταν φιναλίστ 6 φορές με όλες να ηττώνται από κάποιον εκ των ιδίων.

Στον τελικό έχουν προκριθεί 57 σωματεία, με 44 να κατακτούν το κύπελλο.

  • με χρώμα οι 9 τίτλοι από σωματεία εκτός της κορυφαίας κατηγορίας του πρωταθλήματος Αγγλίας
Σύλλογος 0Τίτλοι0 Φιναλίστ Παρουσίες
σε τελικό
Χρονιές κατάκτησης

(με τονισμένα οι χρονιές των 13 νταμπλ τίτλων)

Άρσεναλ
14
7
210
1930, 1936, 1950, 1971, 1979, 1993, 1998, 2002, 2003, 2005, 2014, 2015, 2017, 2020
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ
13
9
220
1909, 1948, 1963, 1977, 1983, 1985, 1990, 1994, 1996, 1999, 2004, 2016, 2024
Τσέλσι
8
8
160
1970, 1997, 2000, 2007, 2009, 2010, 2012, 2018
Λίβερπουλ
8
7
150
1965, 1974, 1986, 1989, 1992, 2001, 2006, 2022
Τότεναμ
8
1
9
1901, 1921, 1961, 1962, 1967, 1981, 1982, 1991
Μάντσεστερ Σίτι
7
5
120
1904, 1934, 1956, 1969, 2011, 2019, 2023
Άστον Βίλα
7
4
110
1887, 1895, 1897, 1905, 1913, 1920, 1957
Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ
6
7
130
1910, 1924, 1932, 1951, 1952, 1955
Μπλάκμπερν Ρόβερς
6
2
8
1884, 1885, 1886, 1890, 1891, 1928
Έβερτον ΦΚ
5
8
130
1906, 1933, 1966, 1984, 1995
Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον
5
5
10
1888, 1892, 1931, 1954, 1968
Γουόντερερς
5
5
1872, 1873, 1876, 1877, 1878
Γούλβερχαμπτον Γουόντερερς
4
4
8
1893, 1908, 1949, 1960
Μπόλτον Γουόντερερς
4
3
7
1923, 1926, 1929, 1958
Σέφιλντ Γιουνάιτεντ
4
2
6
1899, 1902, 1915, 1925
Σέφιλντ Γουένσντεϊ
3
3
6
1896 και 1907 ως Δι Γουένσντεϊ, 1935
Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ
3
2
5
1964, 1975, 1980
Πρέστον Νορθ Εντ
2
5
7
1889, 1938
Ολντ Ιτόνιανς
2
4
6
1879, 1882
Πόρτσμουθ ΦΚ
2
3
5
1939, 2008
Σάντερλαντ ΑΦΚ
2
2
4
1937, 1973
Νότιγχαμ Φόρεστ
2
1
3
1898, 1959
Μπέρι ΦΚ
2
2
1900, 1903
Χάντερσφιλντ Τάουν
1
4
5
1922
Λέστερ
1
4
5
2021
Όξφορντ Γιουνιβέρσιτι
1
3
4
1874
Ρόγιαλ Εντζινίρς
1
3
4
1875
Ντέρμπι Κάουντι
1
3
4
1946
Λιντς Γιουνάιτεντ
1
3
4
1972
Σαουθάμπτον ΦΚ
1
3
4
1976
Μπέρνλεϊ ΦΚ
1
2
3
1914
Κάρντιφ Σίτι ()
1
2
3
1927
Μπλάκπουλ ΦΚ
1
2
3
1953
Κλάπαμ Ρόβερς
1
1
2
1880
Νοτς Κάουντι
1
1
2
1894
Μπάρνσλεϊ ΦΚ
1
1
2
1912
Τσάρλτον Αθλέτικ
1
1
2
1947
Ολντ Καρθούζιανς
1
1
1881
Μπλάκμπερν Ολύμπικ
1
1
1883
Μπράντφορντ Σίτι
1
1
1911
Ίπσουιτς Τάουν
1
1
1978
Κόβεντρι Σίτι
1
1
1987
Γουίμπλεντον ΦΚ
1
1
1988
Γουίγκαν Αθλέτικ
1
1
2013
Μόνο φιναλίστ
Κουίνς Παρκ ()
2
2
Μπέρμιγχαμ Σίτι
2
2
Κρίσταλ Πάλας ΦΚ
2
2
Γουότφορντ ΦΚ
2
2
Μπρίστολ Σίτι
1
1
Λούτον Τάουν
1
1
Φούλαμ ΦΚ
1
1
Κουίνς Παρκ Ρέιντζερς
1
1
Μπράιτον & Χόουβ Άλμπιον
1
1
Μίντλεσμπρο ΦΚ
1
1
Μίλγουολ ΦΚ
1
1
Στόουκ Σίτι
1
1
Χαλ Σίτι
1
1
Σύνολα 141 (8) 0141 (17) 0282 (25)

Η Σαουθάμπτον ΦΚ με τρεις, εμφανίστηκε τις περισσότερες φορές σε τελικό ως σωματείο εκτός της κορυφαίας βαθμίδας του αγγλικού ποδοσφαίρου, όταν έχει συνολικά αγωνιστεί τέσσερις και παρότι τον πρόσφατο μισό αιώνα μετέχει συνήθως στην Α' κατηγορία. Τη μοναδική επιτυχία της, άλλωστε, πανηγύρισε το 1976 από την 6η θέση της Β' και άρα χωρίς να τη συνδυάσει με άνοδο. Το τελευταίο, δεν έχει συμβεί σε καμία από τις άλλες 7 αντίστοιχες περιπτώσεις με εξαίρεση τη Γουέστ Μπρόμιτς Άλμπιον το 1931.

Οι μόνοι δύο που σε τελικό επικράτησαν αντιπάλου Β' κατηγορίας από δύο φορές, αποτελούν συμπτωματικά η Τότεναμ Χότσπερ τα 1921 και 1982, αποκλειστική νικήτρια εκτός συστήματος πρωταθλημάτων (1901) και η Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ τα 1964 και 1975, τελευταία κάτοχος από τη Β' κατηγορία (1980).

Τα γήπεδα του τελικού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο τελικός σύμφωνα με την παράδοση φιλοξενείται σε γήπεδο του Λονδίνου, πρωτεύουσας του Ηνωμένου Βασιλείου, πλην ορισμένων εξαιρέσεων (η εκάστοτε πόλη σε παρένθεση):

Οι 14 επαναληπτικοί αγώνες τελικού είχαν λάβει χώρα στα Κένινγκτον Όουβαλ (1875 και 1876), Ρέισκορς Γκράουντ (Ντέρμπι, 1886), Μπέρντεν Παρκ (Μπόλτον, 1901), Κρίσταλ Πάλας Νάσιοναλ Σπορτς Σέντερ (1902), Γκούντισον Παρκ (Λίβερπουλ, 1910), Ολντ Τράφορντ (Μάντσεστερ, 1911 και 1970), Μπράμαλ Λέιν (Σέφιλντ, 1912) και το παλαιό Στάδιο Γουέμπλεϊ (1981, 1982, 1983, 1990 και 1993).
Γενικά, ο τελικός έχει διεξαχθεί σε 9 διαφορετικά γήπεδα (οι παλαιά και νέα μορφές του Γουέμπλεϊ θεωρούνται ως ένα) Αγγλίας και Ουαλίας, ενώ άλλα 3 ορίστηκαν για επαναληπτικό. Εκτός Λονδίνου βρίσκονταν 4 και 3 αντίστοιχα, στα οποία πραγματοποιήθηκαν συνολικά 9 τελικοί και 6 επαναληπτικοί.

Προπονητές με τις περισσότερες κατακτήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον σχεδόν 1½ αιώνα ιστορίας του θεσμού, μόλις δύο τεχνικοί ηγήθηκαν διαφορετικών νικητών συλλόγων: ο Χέρμπερτ Τσάπμαν των Χάντερσφιλντ Τάουν (1922), Άρσεναλ (1930) και ο Μπίλι Γουόκερ των Σέφιλντ Γουένσντεϊ (1935), Νότιγχαμ Φόρεστ (1959).

Ο ποδοσφαιριστής με τα περισσότερα μετάλλια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Άσλεϊ Κόουλ, κάτοχος επίσης του ρεκόρ συμμετοχών στη θέση του αριστερού αμυντικού για την εθνική Αγγλίας από το 2011 (τελικά συμπλήρωσε 107),[13] έχει κατακτήσει 7 κύπελλα ως στέλεχος των Άρσεναλ (2002, 2003, 2005 με εύστοχη την 4η εκτέλεση της ομάδας του στην πρώτη διαδικασία πέναλτι τελικού) και Τσέλσι ΦΚ (2007 αλλαγή στην παράταση, 2009, 2010, 2012), ενώ τη μοναδική ήττα υπέστη κατά την πρώτη του εμφάνιση σε τελικό (2001: Λίβερπουλ ΦΚ-Άρσεναλ 2-1 με ανατροπή από τον Μάικλ Όουεν στα 83' και 88').[14] Ενδεικτικό του ρεκόρ είναι ότι τρία μόλις σωματεία έχουν να παρουσιάσουν περισσότερες κατακτήσεις του τροπαίου συγκριτικά με τον Κόουλ (Άρσεναλ 12, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ 11, Τότεναμ Χότσπερ 8), έως και το 2015.

  1. «XIXth CENTURY (Part 2) - THE OLDEST COMPETITIONS IN THE WORLD». Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2021. 
  2. έχουν καταγραφεί τουλάχιστον δύο προγενέστερα κύπελλα (Γιούνταν το 1867, Κρόμγουελ το 1868) που όμως αφενός δεν υφίστανται πια πραγματοποιούμενα από μόλις μία φορά, αφετέρου και βασικότερα ίσχυσαν σε εκείνα οι κανονισμοί του Σέφιλντ διαφορετικοί των σύγχρονών τους της FA, οι οποίοι επικράτησαν τελικά και θεωρούνται σήμερα ως οι πρωτόλειοι Κανόνες του Παιχνιδιού
  3. η καθιέρωση της διαδικασίας των πέναλτι είχε μικρή σχέση με τυχόν πρόθεση της FA για εναρμόνιση στα νέα παγκόσμια δεδομένα του ποδοσφαίρου. Κύρια αιτία υπήρξε η μεγάλη επιβάρυνση που θα επέφερε στο ήδη πλήρες αγωνιστικό πρόγραμμα η αύξηση των ενδιάμεσων ημερών έως τον επαναληπτικό από 3-4 σε 10 και υπό αστυνομική αίρεση, διάστημα επιβληθέν δια νόμου προς αντιμετώπιση του χουλιγκανισμού, προβλήματος που επιδεινωνόταν στην αγγλική κοινωνία της 15ετίας μέχρι τα μέσα του '90.
  4. «F.A. Cup Soccer Gets A Sponsor». The New York Times. 1994-09-02. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9401E1DF1538F931A3575AC0A962958260. Ανακτήθηκε στις 2011-10-10. 
  5. «Axa wins FA Cup». BBC News. 1998-07-23. http://news.bbc.co.uk/1/hi/sport/football/138103.stm. Ανακτήθηκε στις 2011-10-10. 
  6. «FA announces new Cup sponsorship». http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/fa_cup/4676576.stm. Ανακτήθηκε στις 2014-09-30. 
  7. «E.ON deal extended». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2014. 
  8. «Budweiser up for Cup in £8m a year deal». The Sun. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2014. 
  9. «FA Cup get first title sponsor following deal with Emirates Airline». BBC Sport. 30 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2015. 
  10. ποδοσφαιρική ένωση με διεξαγωγή πρωταθλήματος την τριετία 1889-1892 παράλληλα με τη Φούτμπολ Λιγκ (ίδρ. 1888). Δημιουργήθηκε από 12 σωματεία (κεντρική και βόρεια Αγγλία) ως αντίβαρο στην άρνηση των ισάριθμων εκείνης να τα περιλάβουν στις τάξεις τους. Όταν τελικά το 1892 επήλθε συγχώνευση των ενώσεων, τρία της Αλάιανς εκλέχθηκαν στην Α' –πλέον– κατηγορία της Φούτμπολ Λιγκ και τα υπόλοιπα διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό τη Β'.
  11. Power of top four concerns Keegan, bbc.co.uk (στα αγγλικά)
  12. Άρσεναλ και Βενγκέρ, δυνάστες του Κυπέλλου Αγγλίας!, onsports.gr (δεν προσμετρώνται τα 28 πριν το 1900)
  13. Ashley Cole, βάση δεδομένων εθνικών ομάδων Ευρώπης eu-football.info
  14. Meet Mr FA Cup: England star Cole has won the competition an incredible SEVEN times, Laura Williamson για την dailymail.co.uk (στα αγγλικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]