Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κορνέλιο Σααβέδρα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κορνέλιο Σααβέδρα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Cornelio Saavedra (Ισπανικά)
Γέννηση15  Σεπτεμβρίου 1759[1][2]
Οτούγιο
Θάνατος29  Μαρτίου 1829[1][2][3]
Μπουένος Άιρες
Τόπος ταφήςΜαυσωλείο των Αξιότιμων Πολιτών
Χώρα πολιτογράφησηςΑργεντινή[4]
Βολιβία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙσπανικά
ΣπουδέςΕθνικό Κολέγιο του Μπουένος Άιρες
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
στρατιωτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΠατριώτης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΜαρία Σατουρνίνα Μπάρμπαρα δε Οταλόρα ι Ριμπέρο
ΤέκναΜαριάνο Σααβέδρα
ΣυγγενείςΚορνέλιο Σααβέδρα Ροδρίγκες (εγγονός)
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςμέραρχος
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Κορνέλιο Χούδας Ταδέο δε Σααβέδρα ι Ροντρίγκες (ισπανικά: Cornelio Judas Tadeo de Saavedra y Rodríguez‎‎, 15 Σεπτεμβρίου 1759 – 29 Μαρτίου 1829) ήταν Αργεντινός στρατιωτικός και πολιτικός. Συνέβαλε καθοριστικά στην Επανάσταση του Μαΐου, το πρώτο βήμα για την ανεξαρτησία της Αργεντινής από την Ισπανία, και έγινε ο πρώτος αρχηγός κράτους της αυτόνομης χώρας που αργότερα θα γινόταν η Αργεντινή, όταν διορίστηκε πρόεδρος της Πριμέρα Χούντα.

Ο Σααβέδρα ήταν ο πρώτος διοικητής του Συντάγματος των Πατρικίων που δημιουργήθηκε μετά τις ατυχείς βρετανικές εισβολές στο Ρίβερ Πλέιτ. Η αυξημένη στρατιωτικοποίηση της πόλης και η χαλάρωση του συστήματος των καστών του επέτρεψαν, όπως και σε άλλους λαούς κριόλο, να γίνει εξέχουσα προσωπικότητα στην τοπική πολιτική. Η παρέμβασή του ήταν καθοριστική για να ματαιωθεί η ανταρσία του Αλσάγκα και να παραμείνει στην εξουσία ο αντιβασιλέας Σαντιάγκο ντε Λινιέ. Αν και υποστήριξε τη δημιουργία μιας Χούντας παρόμοιας με εκείνες που δημιουργήθηκαν στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Χερσονήσου, επιθυμούσε οι κριόλο να έχουν σημαντικό ρόλο σε αυτήν (η ανταρσία του Αλσάγκα υποστηρίχθηκε από τους Πενινσουλάρες). Ήταν επίσης κατά των βεβιασμένων ενεργειών, και καθώς το σύνταγμά του ήταν ζωτικής σημασίας σε οποιαδήποτε ενέργεια εναντίον του αντιβασιλέα, αρνήθηκε τη βοήθειά του μέχρι να έρθει η κατάλληλη στρατηγική στιγμή για να το πράξει. Η ευκαιρία ήρθε τον Μάιο του 1810, και η επανάσταση του Μαΐου ανέτρεψε με επιτυχία τον αντιβασιλέα.

Ο Σααβέδρα διορίστηκε πρόεδρος της Πριμέρα Χούντα, η οποία ανέλαβε την κυβέρνηση μετά από την Επανάσταση του Μαΐου. Η τοπική πολιτική διχάστηκε σύντομα μεταξύ αυτού και του υπουργού Μαριάνο Μορένο. Ο Σααβέδρα ήθελε σταδιακές αλλαγές, ενώ ο Μορένο προωθούσε πιο ριζοσπαστικές. Ο Σααβέδρα ενθάρρυνε τη διεύρυνση της Χούντας με βουλευτές από τις άλλες επαρχίες- αυτό άφησε τον Μορένο σε μειονεκτική θέση και τον οδήγησε σε παραίτηση. Μια μεταγενέστερη εξέγερση που έγινε για λογαριασμό του Σααβέδρα ανάγκασε τους εναπομείναντες υποστηρικτές του Μορένο να παραιτηθούν επίσης. Εγκατέλειψε την προεδρία μετά την ήττα της πρώτης εκστρατείας στο Άνω Περού και κατευθύνθηκε για να ηγηθεί του Στρατού του Βορρά. Την απουσία του εκμεταλλεύτηκαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι, οι οποίοι συγκρότησαν την Πρώτη Τριανδρία και εξέδωσαν ένταλμα σύλληψης κατά του Σααβέδρα. Ο Σααβέδρα παρέμεινε στην εξορία μέχρι το 1818, όταν όλες οι κατηγορίες εναντίον του αποσύρθηκαν.[5]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σααβέδρα γεννήθηκε στο αγρόκτημα (hacienda) «Λα Φομπέρα», στην πόλη Οτούγιο, κοντά στην πρώην αυτοκρατορική πόλη Ποτοσί. Η πόλη αποτελούσε μέρος της ισπανικής Αντιβασιλείας του Περού εκείνη την εποχή, αλλά προσαρτήθηκε στην Αντιβασιλεία του Ρίο ντε λα Πλάτα μερικά χρόνια αργότερα. Ο πατέρας του ήταν ο Σαντιάγο Φελίπε δε Σααβέδρα ι Πάλμα, καταγόμενος από το Μπουένος Άιρες, η καταγωγή του οποίου έφτανε μέχρι τον Ερνάντο Αρίας δε Σααβέδρα.[6] Η μητέρα του ήταν η Μαρία Τερέσα Ροντρίγκες Μισέλ, που καταγόταν από τη Βίλα Ιμπεριάλ ντε Ποτοσί. Ο Σαντιάγο είχε εγκαταλείψει το Μπουένος Άιρες και είχε παντρευτεί τη Μαρία. Ήταν μια πλούσια οικογένεια, με πολλούς γιους, με τον Κορνέλιο να είναι ο τελευταίος.[7] Η οικογένεια μετακόμισε στο Μπουένος Άιρες το 1767. Εκεί, κατά τη διάρκεια της εφηβείας του, ο Κορνέλιο φοίτησε στο Βασιλικό Κολέγιο του Σαν Κάρλος (Real Colegio de San Carlos). Το σχολείο απευθυνόταν αποκλειστικά στην ελίτ και για να το παρακολουθήσει κάποιος έπρεπε να έχει την άδεια του αντιβασιλέα, να γνωρίζει ανάγνωση και γραφή, να είναι τουλάχιστον δέκα ετών, να είναι νόμιμο τέκνο και να έχει πιστοποιημένη limpieza de sangre (καθαρότητα του αίματος), με τον Σααβέδρα να πληροί όλες τις προϋποθέσεις.[8] Σπούδασε φιλοσοφία και λατινική γραμματική μεταξύ 1773 και 1776. Ωστόσο, δεν μπόρεσε να αποφοιτήσει λόγω των δυσβάσταχτων καθηκόντων του στη διαχείριση του οικογενειακού αγροκτήματος. Σε αντίθεση με άλλους πλούσιους νέους της εποχής, δεν πήγε στο πανεπιστήμιο.[9]

Το 1788, παντρεύτηκε τη Μαρία Φρανσίσκα Καμπρέρα ι Σααβέδρα, ξαδέλφη του. Η Φρανσίσκα ήταν πλούσια και είναι πιθανό να επρόκειτο για έναν προκαθορισμένο γάμο.[9] Απέκτησαν τρεις γιους, τον Ντιέγο, τον Μαριάνο και τον Μανουέλ. Η Φρανσίσκα πέθανε το 1798. Ο Σααβέδρα ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα το 1797, εργαζόμενος στο Καμπίλντο (Κοινότητα) του Μπουένος Άιρες, αναλαμβάνοντας διάφορους διοικητικούς ρόλους. Μέχρι τότε, η πόλη είχε γίνει η πρωτεύουσα της Αντιβασιλείας του Ρίο ντε λα Πλάτα. Ο πρώτος του πολιτικός διορισμός ήταν ως τέταρτος δημοτικός σύμβουλος και τρίτος δημοτικός σύμβουλος τον επόμενο χρόνο.[10] Το 1801, διορίστηκε δήμαρχος Πρώτης Ψήφου. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, τη Ντόνια Σατουρνίνα Οταρόλα δελ Ριβέρο. Το 1805, διορίστηκε στη θέση του διαχειριστή σιτηρών, σε ένα κυβερνητικό όργανο της περιοχής που ασχολούνταν με την προμήθεια σιταριού και άλλων δημητριακών στην πόλη. Θεωρείται ότι ο Σααβέδρα υποστήριξε τις προτάσεις του Μανουέλ Μπελγράνο στο Εμπορικό Προξενείο του Μπουένος Άιρες, οι οποίες προωθούσαν τη γεωργία, την εκπαίδευση και την εκβιομηχάνιση, αλλά δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις γι' αυτό.[11]

Βρετανικές εισβολές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Μπουένος Άιρες ενεπλάκη στις βρετανικές εισβολές στο Ρίβερ Πλέιτ το 1806, όταν ένα βρετανικό εκστρατευτικό σώμα με επικεφαλής τον Γουίλιαμ Καρ Μπέρεσφορντ κατέλαβε την πόλη. Ο Σααβέδρα ήταν ακόμη πολίτης μέχρι τότε. Ο Σαντιάγκο ντε Λινιέ οργάνωσε ένα σώμα στο Μοντεβιδέο για την ανακατάληψη του Μπουένος Άιρες και ο Σααβέδρα ήταν μεταξύ των πολιτών που εντάχθηκαν στον Λινιέ, παρά την έλλειψη στρατιωτικής εκπαίδευσης.[12] Ο ρόλος του σε αυτή τη μάχη ήταν ασήμαντος.[13] Ο Λινιέ ανακατέλαβε με επιτυχία το Μπουένος Άιρες και οργάνωσε την άμυνα της πόλης έναντι ενδεχόμενης βρετανικής αντεπίθεσης. Όλος ο ανδρικός πληθυσμός της πόλης ηλικίας από 16 έως 50 ετών κατατάχθηκε στον στρατό, και χωρίστηκε σε τάγματα κατά κάστα ή καταγωγή. Το μεγαλύτερο ήταν το Σύνταγμα των Πατρικίων, που αποτελούνταν από εθελοντές πεζικάριους που είχαν γεννηθεί στο Μπουένος Άιρες.[14] Το σύνταγμα αποτελούνταν από τρία τάγματα πεζικού, υπό τη διοίκηση των Εστέβαν Ρομέρο, Ντομίνγο Ουριέν και Μανουέλ Μπελγράνο, ο οποίος αργότερα θα παρέδιδε τη διοίκηση αυτή στον Χουάν Χοσέ Βιαμόντε. Κάθε τάγμα μπορούσε να επιλέγει τους δικούς του ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή του, και το Σύνταγμα των Πατρικίων εξέλεξε τον Σααβέδρα.[15]

Οι Βρετανοί εξαπέλυσαν νέα εισβολή το 1807 με επικεφαλής τον Τζον Γουάιτλοκ. Ο Σααβέδρα κατευθύνθηκε προς το Μοντεβιδέο, αλλά ενημερώθηκε στην Κολόνια ντελ Σακραμέντο για την κατάληψη της πόλης από τους Βρετανούς, οι οποίοι σκόπευαν να τη χρησιμοποιήσουν ως ορμητήριο για τη σχεδιαζόμενη εισβολή τους στο Μπουένος Άιρες. Για να αποτρέψει τις περαιτέρω βρετανικές επιχειρήσεις, ο Σααβέδρα διέταξε την απόσυρση όλου του στρατιωτικού υλικού από την Κολόνια, η οποία θεωρούνταν ανυπεράσπιστη σε εκείνο το σημείο, και συγκέντρωσε αυτά τα στρατεύματα και τον εξοπλισμό στο Μπουένος Άιρες για την οχύρωση της πόλης.[16] Η νέα επίθεση στο Μπουένος Άιρες πραγματοποιήθηκε λίγο αργότερα, με τη βρετανική δύναμη να αποτελείται από 8.000 στρατιώτες και 18 πυροβόλα -αρκετά περισσότερα από τους 1.565 άνδρες και τα 8 πυροβόλα που χρησιμοποιήθηκαν για την πρώτη απόπειρα εισβολής. Αφού νίκησαν τις τοπικές δυνάμεις στις μάντρες του Μισερέρε, οι Βρετανοί εισήλθαν στην πόλη του Μπουένος Άιρες στις 5 Ιουλίου.[16]

Οι Βρετανοί συνάντησαν έναν εξαιρετικά εχθρικό πληθυσμό, έτοιμο να αντισταθεί σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και γυναίκες, παιδιά και σκλάβοι συμμετείχαν εθελοντικά στην άμυνα. Το αρχηγείο του Συντάγματος των Πατρικίων βρισκόταν στο Βασιλικό Κολέγιο του Σαν Κάρλος (Real Colegio de San Carlos), όπου ο Σααβέδρα και ο Χουάν Χοσέ Βιαμόντε απέκρουσαν μια βρετανική φάλαγγα υπό τη διοίκηση του Ντένις Πακ και του Χένρι Κάντογκαν, αποτελούμενη από πολυάριθμους πεζικάριους και ένα πυροβόλο. Στη συνέχεια, ο Πακ ένωσε τα εναπομείναντα στρατεύματά του με τους άνδρες του Κρόφορντ και έκαναν μια τελευταία αντίσταση μέσα στο μοναστήρι του Σάντο Ντομίνγκο. Ο Βιαμόντε κατέλαβε το κοντινό σπίτι του Πέδρο Μεδράνο και άνοιξε πυρ κατά των Βρετανών από την ταράτσα, προτού οι άνδρες του Πακ και του Κάντογκαν συντριβούν τελικά από τα τοπικά στρατεύματα. Τελικά, ο Γουάιτολοκ παραδόθηκε, υποσχόμενος να αποσύρει όλες τις βρετανικές δυνάμεις από το Μοντεβιδέο, γεγονός που έβαλε τέλος στη δεύτερη εισβολή.[17]

Η νίκη κατά των Βρετανών επέφερε μεγάλες αλλαγές στην πολιτική του Μπουένος Άιρες. Ο αντιβασιλέας Σομπρεμόντε απαξιώθηκε από τη διαχείριση της σύγκρουσης και το Καμπίλντο αύξησε την επιρροή του- ως εκ τούτου, απομάκρυνε τον αντιβασιλέα και διόρισε ως αντικαταστάτη του τον Λινιέ, μια πρωτοφανής ενέργεια. Οι ντόπιοι κριόλο, οι οποίοι είχαν περιορισμένες πιθανότητες κοινωνικής ανέλιξης στο σύστημα των καστών, απέκτησαν μια τέτοια ευκαιρία με την αυξημένη επιρροή των πολιτοφυλακών. Ο Κορνέλιο Σααβέδρα, επικεφαλής της μεγαλύτερης πολιτοφυλακής των κριόλο, έγινε έτσι ένας άνθρωπος με μεγάλη επιρροή στην πολιτική του Μπουένος Άιρες.[18] Δυσανασχέτησε με την αδύναμη υποστήριξη που παρείχε η ισπανική μοναρχία στην πολεμική προσπάθεια, σε σύγκριση με την ισχυρή που λάμβανε από τα καμπίλντο άλλων πόλεων της αμερικανικής ηπείρου. Ως αποτέλεσμα, ήταν πιστός στον νέο αντιβασιλέα, γαλλικής καταγωγής, θεωρώντας ότι ήταν λιγότερο υποταγμένος στις εσωτερικές διαμάχες του οίκου των Βουρβόνων.[19]

Η ανταρσία του Αλσάγκα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ξέσπασμα του Πολέμου της Χερσονήσου στην Ισπανία και η αιχμαλωσία του βασιλιά Φερδινάνδου Ζ΄ από τους Γάλλους προκάλεσαν πολιτική κρίση στις ισπανικές αποικίες στην Αμερική. Το πρώτο σχέδιο για τη διατήρηση της μοναρχίας ήταν ο βραχύβιος Καρλοτισμός, ο οποίος επεδίωκε τη στέψη της Καρλόττα Χοακίνα ως αντιβασιλέα. Το σχέδιο αυτό υποστηρίχθηκε από κριόλο, όπως ο Μανουέλ Μπελγράνο και ο Χουάν Χοσέ Καστέλι, αλλά αμφισβητείται το κατά πόσον ο Σααβέδρα το υποστήριξε.[20] Ο Καρλοτισμός εγκαταλείφθηκε λίγο αργότερα και ο λαός αναζήτησε άλλα σχέδια.

Ο Μαρτίν δε Αλσάγκα προσπάθησε να εκθρονίσει τον αντιβασιλέα Λινιέ. Κατατροπώνοντας την ανταρσία του, ο Σααβέδρα αύξησε την πολιτική του δύναμη.

Ο Φρανσίσκο Χαβιέρ δε Ελίο ίδρυσε μια Χούντα στο Μοντεβιδέο, παρόμοια με αυτές που είχαν εγκατασταθεί στην Ισπανία κατά τη διάρκεια του πολέμου, και ο σύμμαχός του στο Μπουένος Άιρες, Μαρτίν δε Αλσάγκα, προσπάθησε να κάνει κάτι παρόμοιο. Η ανταρσία του Αλσάγκα έλαβε χώρα την 1η Ιανουαρίου 1809. Κατηγόρησε τον Λινιέ ότι προσπαθούσε να διορίσει πιστά μέλη στο Καμπίλντο και συγκάλεσε μια μικρή διαδήλωση για να ζητήσει την παραίτησή του. Οι επαναστάτες, υποστηριζόμενοι από ορισμένους πενινσουλάρες πολιτοφύλακες, κατέλαβαν την Πλάζα. Ο Λινιέ επρόκειτο να παραιτηθεί, για να αποφευχθούν περαιτέρω συγκρούσεις.[21]

Ο Κορνέλιο Σααβέδρα, ο οποίος γνώριζε τη συνωμοσία, τη θεώρησε σχέδιο των πενινσουλάρων για την εξασφάλιση πολιτικής εξουσίας επί των λαών κριόλο.[22] Εκστράτευσε με το Σύνταγμα των Πατρικίων γρήγορα στην Πλάζα και ματαίωσε την ανταρσία. Δεν υπήρξε βία στην επιχείρηση, καθώς οι κριόλο ανάγκασαν τους επαναστάτες να παραιτηθούν μόνο και μόνο με την καθαρή δύναμη του πλήθους. Έτσι, ο Λινιέ παρέμεινε στη θέση του αντιβασιλέα. Όλοι οι επικεφαλής της ανταρσίας καταδικάστηκαν σε φυλάκιση στο Κάρμεν ντε Παταγόνες και οι πολιτοφυλακές που συμμετείχαν σε αυτήν διαλύθηκαν. Οι μόνες πολιτοφυλακές πενινσουλάρων που απέμειναν ήταν αυτές των Ανδαλουσίων και των Μοντανιέσες, οι οποίες δεν συμμετείχαν στην ανταρσία- οι κριόλο απέκτησαν τη στρατιωτική διοίκηση και η πολιτική δύναμη του Σααβέδρα αυξήθηκε ακόμη περισσότερο.[23]

Λίγους μήνες αργότερα, η Χούντα της Σεβίλλης διόρισε νέο Αντιβασιλέα, τον Μπαλτάσαρ Χιντάλγκο ντε Σισνέρος. Ορισμένοι πατριώτες πρότειναν αυτο-πραξικόπημα για να διατηρήσουν τον Λινιέ στην εξουσία και να αντισταθούν στον νέο αντιβασιλέα, αλλά ο Σααβέδρα και ο ίδιος ο Λινιέ δεν το δέχτηκαν και η μετάβαση πραγματοποιήθηκε χωρίς προβλήματα. Παρόλο που ο Σααβέδρα υποστήριζε τα σχέδια των κριόλο για την κατάληψη της εξουσίας, προειδοποιούσε για τη λήψη βιαστικών μέτρων, θεωρώντας ότι η ιδανική στιγμή για κάτι τέτοιο θα ήταν όταν οι ναπολεόντειες δυνάμεις επιτύχουν αποφασιστικό πλεονέκτημα στην ισπανική σύγκρουση. Μέχρι τότε, ανάγκασε τους άλλους επαναστάτες να παραμείνουν ήσυχοι αρνούμενος τη βοήθεια του συντάγματός του. Η συνήθης ρήση του ήταν: «Χωρικοί και κύριοι, δεν ήρθε ακόμα η ώρα - αφήστε τα σύκα να ωριμάσουν και μετά θα τα φάμε».[24] Παρόλο που μερικές φορές τον υποπτεύονταν για συμπάθεια προς τον Σισνέρος λόγω της απροθυμίας του να αναλάβει δράση εναντίον του, διατήρησε τη στρατηγική του.[25] Η πολιτική μετριοπάθεια του Σααβέδρα μπορεί να επηρεάστηκε από την προηγούμενη σταδιοδρομία του στο Καμπίλντο.[26]

Η επανάσταση του Μαΐου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ανοιχτό καμπίλντο, του Χουάν Μανουέλ Μπλάνες, κατά τη διάρκεια ομιλίας του Σααβέδρα.

Η ευκαιρία που περίμενε ο Σααβέδρα ήρθε τον Μάιο του 1810, όταν δύο βρετανικά πλοία έφτασαν με τα τελευταία νέα από τον Πόλεμο της Χερσονήσου. Τον προηγούμενο Ιανουάριο η Σεβίλλη είχε καταληφθεί, η Χούντα της Σεβίλλης έπαψε να υφίσταται και ορισμένα μέλη της κατέφυγαν στο Κάδιθ και στη Λεόν, τις τελευταίες αήττητες ισπανικές επαρχίες. Η ολοκληρωτική ισπανική ήττα φαινόταν επικείμενη. Ο αντιβασιλέας προσπάθησε να αποκρύψει τις πληροφορίες κατάσχοντας όλες τις εφημερίδες, αλλά ορισμένες από αυτές διέρρευσαν στην κατοχή των επαναστατών. Ο συνταγματάρχης Βιαμόντε τηλεφώνησε στον Σααβέδρα και τον ενημέρωσε για τα νέα, ζητώντας για άλλη μια φορά τη στρατιωτική του υποστήριξη.[27] Ο Σααβέδρα συμφώνησε ότι ήταν μια καλή ευκαιρία για να προχωρήσει και έδωσε την περίφημη απάντησή του: «Κύριοι: τώρα λέω ότι δεν είναι μόνο καιρός, αλλά δεν πρέπει να χάσουμε ούτε μία ώρα».[28]

Ο Σισνέρος κάλεσε τους Σααβέδρα και Μαρτίν Ροντρίγκες και ζήτησε τη στρατιωτική υποστήριξή τους σε περίπτωση λαϊκής εξέγερσης. Εκείνοι αρνήθηκαν να παράσχουν τέτοια υποστήριξη και ο Σααβέδρα υποστήριξε ότι ο Σισνέρος θα έπρεπε να παραιτηθεί επειδή η Χούντα της Σεβίλλης που τον είχε διορίσει δεν υπήρχε πλέον.[29] Ως αποτέλεσμα, ο Σισνέρος ενέδωσε στο αίτημα του Χουάν Χοσέ Καστέλι: να διοργανωθεί ανοιχτό καμπίλντο, μια έκτακτη συνάντηση των αξιόλογων κατοίκων της πόλης, και να συζητηθεί η κατάσταση. Την επόμενη ημέρα ένας ένοπλος όχλος, με επικεφαλής τον Αντόνιο Μπερούτι και τον Ντομίνγκο Φρεντς, κατέλαβε την Πλάζα για να απαιτήσει την πραγματοποίηση του ανοιχτού καμπίλντο, αμφιβάλλοντας ότι ο Σισνέρος θα το επέτρεπε πράγματι. Ο Σααβέδρα απευθύνθηκε στο πλήθος και τους διαβεβαίωσε ότι το Σύνταγμα των Πατρικίων υποστήριζε τα αιτήματά τους.

Το ανοιχτό καμπίλντο πραγματοποιήθηκε στις 22 Μαΐου. Ο λαός συζήτησε αν ο Σισνέρος θα έπρεπε να παραμείνει στην εξουσία και, σε περίπτωση που απομακρυνθεί από το αξίωμά του, τι είδους κυβέρνηση θα έπρεπε να δημιουργηθεί. Ο Σααβέδρα παρέμεινε σιωπηλός στο μεγαλύτερο μέρος, περιμένοντας τη σειρά του να μιλήσει. Οι σημαντικότεροι ομιλητές ήταν ο επίσκοπος Μπενίτο Λουέ ι Ριέγα, ο Χουάν Χοσέ Καστέλι, ο Ρουίς Χουιντόμπρο, ο Μανουέλ Γενάρο Βιγιότα, ο Χουάν Χοσέ Πάσο και ο Χουάν Νεπομουσένο δε Σόλα, μεταξύ άλλων. Ο Σααβέδρα ήταν ο τελευταίος που μίλησε και πρότεινε να ανατεθεί ο πολιτικός έλεγχος στο Καμπίλντο μέχρι τον σχηματισμό μιας κυβερνητικής χούντας, με τον τρόπο και τη μορφή που το Καμπίλντο θα έκρινε κατάλληλο. Στην ομιλία του επεσήμανε τη φράση: "(…) «Και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο λαός είναι αυτός που αναθέτει την εξουσία ή τη διοίκηση»".[30] Η δήλωση αυτή ήταν σύμφωνη με την ανατροπή της κυριαρχίας στον λαό, μια πολιτική αντίληψη που διατύπωσε ο Καστέλι, δηλώνοντας ότι σε περίπτωση απουσίας του νόμιμου κυβερνήτη η κυριαρχία επέστρεφε στους λαούς, οι οποίοι είχαν στη συνέχεια την εξουσία να τη δώσουν σε κάποιον άλλον. Ο Καστέλι ευθυγράμμισε τη θέση του με τη θέση του Σααβέδρα, αποτελώντας την κοινή θέση που τελικά ψηφίστηκε με 87 ψήφους.[31]

Ωστόσο, το Καμπίλντο διόρισε μια Χούντα με επικεφαλής τον Σισνέρος, ο οποίος θα παρέμενε στην εξουσία, έστω και με νέο αξίωμα. Ο Σααβέδρα διορίστηκε σε αυτή τη Χούντα, όπως και ο Καστέλι και δύο πενινσουλάρες. Έδωσαν τον όρκο, αλλά η Χούντα έγινε δεκτή με έντονη λαϊκή αναταραχή, καθώς θεωρήθηκε ότι πήγαινε σε αντίθεση με το αποτέλεσμα του ανοιχτού καμπίλντο. Μέχρι τη νύχτα, ο Σααβέδρα και ο Καστέλι παραιτήθηκαν, πείθοντας τον Σισνέρος να κάνει το ίδιο.

Το Καμπίλντο απέρριψε την παραίτηση του Σισνέρος και διέταξε τον στρατό να ελέγξει το πλήθος και να εφαρμόσει το ψήφισμα της προηγούμενης ημέρας. Οι επικεφαλής επεσήμαναν ότι αν το έκαναν αυτό, οι στρατιώτες τους θα στασίαζαν. Καθώς η διαδήλωση κατέλαβε ορισμένα τμήματα του καμπίλντο, η παραίτηση του Σισνέρος έγινε τελικά δεκτή. Τα μέλη της νέας Χούντας ήταν το αποτέλεσμα ενός εγγράφου με εκατοντάδες υπογραφές, που συντάχθηκε μεταξύ του κόσμου στην πλατεία. Πρόεδρος αυτής της Χούντας ήταν ο Κορνέλιο Σααβέδρα. Αρχικά το απέρριψε, φοβούμενος ότι μπορεί να θεωρηθεί ύποπτος ότι προωθούσε την επανάσταση για προσωπικό συμφέρον,[32][33] αλλά τελικά δέχτηκε κατόπιν αιτήματος του Σισνέρος. Καθώς η Χούντα συγκροτήθηκε στις 25 Μαΐου, οι άλλες πόλεις κλήθηκαν να στείλουν βουλευτές σε μια συντακτική συνέλευση για να συζητήσουν τον τύπο της κυβέρνησης- στις 27 Μαΐου κλήθηκαν να στείλουν βουλευτές για να συμμετάσχουν στη Χούντα. Και οι δύο προσκλήσεις ήταν αντιφατικές, αλλά οι συνέπειες θα λάμβαναν χώρα μερικούς μήνες αργότερα.[34]

Η ακριβής συγγραφή του προαναφερθέντος εγγράφου είναι ασαφής, το ίδιο και η προέλευση της σύνθεσης της Χούντας. Ο Σααβέδρα ανέφερε στα απομνημονεύματά του ότι ήταν «ο λαός», χωρίς να είναι πιο ακριβής. Καθώς διαμαρτυρήθηκε για τον διορισμό του ως προέδρου, δεν μπορούσε να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις (οι Μανουέλ Μπελγράνο και Μαριάνο Μορένο, άλλα μέλη, φέρονται να διορίστηκαν επίσης χωρίς τη συγκατάθεσή τους). Δεν θα μπορούσε επίσης να ήταν το Σύνταγμα των Πατρικίων: η Χούντα δεν ήταν στρατιωτική χούντα (μόνο δύο από τα εννέα μέλη ήταν στρατιωτικοί), και το Σύνταγμα δεν θα είχε διορίσει τον Μορένο, του οποίου η αντιπαλότητα με τον Σααβέδρα ήταν γνωστή.[35] Μια κοινά αποδεκτή θεωρία θεωρεί ότι επρόκειτο για μια ισορροπία μεταξύ υποστηρικτών της Καρλόττας και του Αλσάγκα.[36]

Η προεδρία της Χούντας ήταν αποτέλεσμα της μεγάλης επιρροής των πολιτοφυλακών γενικά και του Σααβέδρα ειδικότερα στην τοπική πολιτική. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, περνούσε τον περισσότερο χρόνο του στο φρούριο του Μπουένος Άιρες, διευθύνοντας την κυβέρνηση μαζί με τους Μορένο, Μπελγράνο και Καστέλι. Είναι πιθανό ότι εγκατέλειψε τις επιχειρήσεις του γι' αυτό το σκοπό.[37]

Η Πριμέρα Χούντα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Λιθογραφία των μελών της Πριμέρα Χούντα, με τον Σααβέδρα στη μέση.

Ο Κορνέλιο Σααβέδρα γνώριζε ότι η Χούντα θα συναντούσε την αντίσταση των φατριών που παρέμεναν πιστές στις παλιές αρχές. Σε τοπικό επίπεδο της αντιστάθηκαν το Καμπίλντο και η Βασιλική Αουντιένσια- οι κοντινές πλατείες του Μοντεβιδέο και της Παραγουάης δεν την αναγνώρισαν- και ο Σαντιάγκο ντε Λινιέ οργάνωσε μια αντεπανάσταση στην Κόρδοβα.[38] Κατά τη διάρκεια αυτής της πρώιμης περιόδου, η Χούντα εργάστηκε ενωμένη ενάντια στις βασιλικές απειλές. Ο Μαριάνο Μορένο, ο υπουργός πολέμου, συνέταξε τα διατάγματα και τους κανονισμούς για την αντιμετώπιση των βασιλικών. Πρώτον, ένα διάταγμα διέταξε την τιμωρία όσων επιχειρούσαν να δημιουργήσουν διαμάχες και όσων έκρυβαν συνωμοσίες εναντίον της Χούντας ή άλλων ανθρώπων.[39] Η Βασιλική Αουντιένσια ορκίστηκε πίστη στο Αντιβασιλικό Συμβούλιο, σε πείσμα της Χούντας, οπότε κλήθηκαν, μαζί με τον πρώην αντιβασιλέα Σισνέρος, και εξορίστηκαν στην Ισπανία με το πρόσχημα ότι υπήρχε απειλή για τη ζωή τους. Η Χούντα διόρισε νέα μέλη για την Αουντιένσια πιστά στην επανάσταση.[40] Ο Μορένο οργάνωσε επίσης την εκστρατεία στην Παραγουάη και την πρώτη εκστρατεία στο Άνω Περού, στις πλατείες που αντιστέκονταν στη Χούντα. Η δεύτερη, με επικεφαλής τον Φρανσίσκο Ορτίς δε Οκάμπο, θα προχωρούσε στην Κόρδοβα και θα επιτίθετο στην αντεπανάσταση- πριν προελάσει στο Άνω Περού. Οι αρχικές εντολές του Οκάμπο ήταν να συλλάβει τους ηγέτες της αντεπανάστασης και να τους στείλει στο Μπουένος Άιρες, ώστε να δικαστούν.[41] Όταν η αντεπανάσταση δυνάμωσε, ο Μορένο συγκάλεσε τη Χούντα και πρότεινε να εκτελούνται οι αρχηγοί του εχθρού αμέσως μόλις συλλαμβάνονται αντί να οδηγούνται σε δίκη. Οι νέες εντολές εκτελέστηκαν από τον Χουάν Χοσέ Καστέλι.[42] Ο Κορνέλιο Σααβέδρα υποστήριξε όλα αυτά τα μέτρα.[19][43][44]

Ωστόσο, καθώς περνούσε ο καιρός, ο Σααβέδρα και ο Μορένο απομακρύνθηκαν ο ένας από τον άλλο. Υπήρξε κάποια αρχική δυσπιστία στη Χούντα προς τον Σααβέδρα, αλλά ήταν απλώς το αποτέλεσμα της επιθυμίας του για τιμές και προνόμια και όχι μια πραγματική πάλη για την εξουσία.[45] Όταν λύθηκαν οι αρχικές δυσκολίες, ο Σααβέδρα προώθησε μια επιεική πολιτική, ενώ ο Μορένο επέμενε στη λήψη ριζοσπαστικών μέτρων. Για παράδειγμα, η Χούντα ανακάλυψε στις 16 Οκτωβρίου ότι ορισμένα μέλη του Καμπίλντο ορκίστηκαν κρυφά πίστη στο Αντιβασιλικό Συμβούλιο. Ο Μορένο πρότεινε την εκτέλεσή τους ως αποτρεπτικό μέσο, και ο Σααβέδρα απάντησε ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να προωθήσει την επιείκεια και απέρριψε τη χρήση του Συντάγματος των Πατρικίων για τη διενέργεια τέτοιων εκτελέσεων. Ο Σααβέδρα επικράτησε και τα συνωμοτούντα μέλη του Καμπίλντο εξορίστηκαν αντί να εκτελεστούν.[46] Συνολικά, ο Μορένο υποστηρίχθηκε από το σύνταγμα «Ο αστέρας», τα άλλα μέλη της Χούντας και τους ακτιβιστές της επανάστασης του Μάη- ο Σααβέδρα υποστηρίχθηκε από τους εμπόρους, τους πιστούς στο παλιό καθεστώς που τον έβλεπαν ως μικρότερο κακό και το Σύνταγμα των Πατρικίων, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο.[47]

Μαριάνο Μορένο, υπουργός πολέμου της Πριμέρα Χούντα.

Για να αντιμετωπίσει τη δύναμη του Σααβέδρα, ο Μορένο επιδίωξε να τροποποιήσει τη στρατιωτική ισορροπία δυνάμεων μεταρρυθμίζοντας τους κανόνες προαγωγών. Μέχρι τότε, οι γιοι των αξιωματούχων αποκτούσαν αυτόματα την ιδιότητα του δόκιμου και προάγονταν μόνο με βάση την αρχαιότητα- ο Μορένο μερίμνησε ώστε οι προαγωγές να κερδίζονται αντ' αυτού με βάση τις στρατιωτικές αρετές. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα το μέτρο αυτό λειτούργησε εις βάρος του, καθώς εναντιώθηκε σε μέλη του στρατού που προήχθησαν ακριβώς λόγω αυτών των κανόνων.[48]

Ο Σααβέδρα πίστευε ότι η νίκη στη μάχη της Σουιπάτσα ενίσχυε την προοπτική του, καθώς η Χούντα θα είχε νικήσει τους εχθρούς της.[49] Θεώρησε ότι η εχθρότητα του Μορένο είχε τις ρίζες της στην προαναφερθείσα ανταρσία του Αλσάγκα, καθώς ο Μορένο συμμετείχε σε αυτήν.[50] Η νίκη γιορτάστηκε στους στρατώνες των Πατρικίων, όπου ο αξιωματικός Αναστάσιο Ντουάρτε, ο οποίος ήταν μεθυσμένος, έκανε μια πρόποση στον Σααβέδρα, σαν να ήταν ο βασιλιάς της Αμερικής. Ο Μορένο συνέταξε το διάταγμα καταστολής των τιμών όταν το γνώριζε, το οποίο κατέστειλε τις τελετές και τα προνόμια του προέδρου της Χούντας που κληρονόμησε από το προηγούμενο αξίωμα του αντιβασιλέα. Ωστόσο, ο Σααβέδρα το υπέγραψε αδιαμαρτύρητα.[51] Το Σύνταγμα των Πατρικίων δυσανασχέτησε με τον Μορένο εξαιτίας αυτού,[52] αλλά ο Σααβέδρα θεώρησε ότι επρόκειτο για δυσανάλογη αντίδραση σε ένα ασήμαντο ζήτημα.

Η άφιξη των αντιπροσώπων που κλήθηκαν πριν από μήνες δημιούργησε διαφωνίες σχετικά με τον ρόλο που θα έπρεπε να έχουν. Ο Μαριάνο Μορένο υποστήριξε την πρόσκληση της 25ης Μαΐου και έγραψε στην εφημερίδα Gazeta de Buenos Ayres ότι οι βουλευτές θα πρέπει να δημιουργήσουν συντακτική συνέλευση. Οι περισσότεροι από αυτούς, ωστόσο, ευθυγραμμίστηκαν με το πιο μετριοπαθές ύφος του Σααβέδρα. Με επικεφαλής τον Γκρεγκόριο Φούνες από την Κόρδοβα, ζήτησαν να ενταχθούν στη Χούντα, όπως ειπώθηκε στη δεύτερη πρόσκληση.[53] Ο Σααβέδρα και ο Φούνες πίστευαν ότι, με αυτή την αλλαγή, ο Μορένο θα έμενε σε μια μειοψηφική ομάδα, ανίκανος να προωθήσει τα πιο ριζοσπαστικά του μέτρα.[54]

Οι βουλευτές και η Χούντα συναντήθηκαν στις 18 Δεκεμβρίου για να αποφασίσουν τι θα κάνουν. Ο Φούνες, ο οποίος βρισκόταν κοντά στον Σααβέδρα, υποστήριξε ότι το Μπουένος Άιρες δεν είχε το δικαίωμα να διορίζει μόνο του εθνικές αρχές και να περιμένει υπακοή από τις επαρχίες. Οι εννέα βουλευτές ψήφισαν υπέρ της ενσωμάτωσής τους, όπως και οι Λαρέα, Ασκουενάγκα, Ματέου και Αλμπέρτι, ιδρυτικά μέλη της Χούντας. Ο Σααβέδρα δήλωσε ότι η ενσωμάτωση δεν ήταν απολύτως νόμιμη, αλλά ότι την υποστήριζε για λόγους δημόσιας εξυπηρέτησης. Μόνο ο Χουάν Χοσέ Πάσο ψήφισε μαζί με τον Μορένο κατά της ενσωμάτωσης των βουλευτών. Ο Μορένο, που έμεινε μειοψηφία στη Χούντα, παραιτήθηκε. Διορίστηκε σε διπλωματική αποστολή στην Ευρώπη, αλλά πέθανε στην ανοιχτή θάλασσα, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες.[55] Ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν ότι ο Σααβέδρα σχεδίασε να δολοφονήσει τον Μορένο, άλλοι ότι επρόκειτο για αμέλεια του καπετάνιου και άλλοι ότι οφειλόταν στην επιβαρυμένη υγεία του Μορένο.[56]

Η Χούντα Γκράντε

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με τα νέα μέλη, η Χούντα μετονομάστηκε σε Χούντα Γκράντε. Ο Κορνέλιο Σααβέδρα, ο οποίος συνέχισε να είναι πρόεδρος, είχε σαφή έλεγχο σε αυτήν, μαζί με τον Γκρεγκόριο Φούνες. Παρόλο που ο Μορένο δεν ήταν πλέον μέλος της Χούντας, οι πρώην υποστηρικτές του εξακολουθούσαν να συνωμοτούν εναντίον του Σααβέδρα, συναντώμενοι στο "Café de Marcos". Κατηγόρησαν τον Φούνες και τον Σααβέδρα ότι ήταν καρλοτιστές.[57] Το σύνταγμα του Ντομίνγκο Φραντς επιχείρησε να στασιάσει, αλλά ανακαλύφθηκε και ηττήθηκε. Είναι άγνωστο αν ο Μορένο συμμετείχε σε αυτή την απόπειρα ανταρσίας ή όχι.[58]

Η διαμάχη επιλύθηκε τελικά με την επανάσταση των κατοίκων της ακτής. Οι δήμαρχοι Τόμας Γκριγκέρα και Χοακίν Καμπάνα, υποστηρικτές του Σααβέδρα, ηγήθηκαν των «κατοίκων της ακτογραμμής» (ισπανικά: orilleros‎‎, φτωχοί που ζούσαν στα περίχωρα του Μπουένος Άιρες) στην Πλάζα, μαζί με το Σύνταγμα των Πατρίκιων, και απαίτησαν την παραίτηση των υποστηρικτών του Μορένο Χιπόλιτο Βιέιτες, Ασκουενάγκα, Λαρρέα και Ροντρίγκες Πένια, διορίζοντας ως αντικαταστάτες τους τους υποστηρικτές του Σααβέδρα Χουάν Αλαγκόν, Ατανάσιο Γκουτιέρες, Φελισιάνο Σικλάνα και Καμπάνα. Ζητήθηκε επίσης να μην αλλάξει η κυβέρνηση το πολιτικό της ύφος χωρίς να το ψηφίσει πρώτα. Ωστόσο, αν και η επανάσταση έγινε με την υποστήριξη του Σααβέδρα, ο Σααβέδρα αρνήθηκε ότι είχε οποιαδήποτε ανάμειξη σε αυτήν και την καταδίκασε στην αυτοβιογραφία του.[59]

Από αυτό το σημείο ο Σααβέδρα άρχισε να χάνει την πολιτική του ισχύ. Το διάταγμα του Μαριάνο Μορένο που άλλαζε τις στρατιωτικές προαγωγές, το οποίο ποτέ δεν ανακλήθηκε, άρχισε να αποδίδει καρπούς, ακόμη και αν ο Μορένο δεν ήταν πλέον στη Χούντα. Ο στρατός έγινε περισσότερο επαγγελματικός και βασίστηκε λιγότερο στις πολιτοφυλακές. Πολλές από τις νέες στρατιωτικές αρχές αντιτάχθηκαν στον Σααβέδρα. Η πολιτική κρίση αυξήθηκε με τα δυσμενή στρατιωτικά αποτελέσματα του πολέμου: Ο Μπελγράνο ηττήθηκε στην εκστρατεία της Παραγουάης, ο Καστέλι στην εκστρατεία του Άνω Περού, και η κατάληψη του Μοντεβιδέο γινόταν όλο και πιο δύσκολη με την παρέμβαση των πορτογαλικών στρατευμάτων που το υποστήριζαν. Ο μεγάλος αριθμός μελών της Χούντας δυσχέραιναν τις εσωτερικές εργασίες, καθώς όλα τα μέτρα συζητούνταν από όλα τα μέλη, εμποδίζοντας τις γρήγορες αντιδράσεις που απαιτούσε ο πόλεμος. Ο Σααβέδρα εγκατέλειψε το Μπουένος Άιρες σε αυτό το σημείο και κατευθύνθηκε στο Άνω Περού, για να αναλάβει τη διοίκηση του Στρατού του Βορρά. Πίστευε ότι θα μπορούσε να βοηθήσει περισσότερο ως στρατιωτικός ηγέτης παρά να αντιμετωπίσει τους πολιτικούς αγώνες του Μπουένος Άιρες.[60]

Πτώση και δίωξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σααβέδρα είχε προειδοποιηθεί από συναδέλφους του στη Χούντα, στρατιωτικούς ηγέτες, ακόμη και από το Καμπίλντο, ότι αν έφευγε από το Μπουένος Άιρες, η κυβέρνηση θα ήταν επιρρεπής σε πολιτική κρίση. Έφυγε ούτως ή άλλως, πεπεισμένος ότι θα μπορούσε να αναδιοργανώσει τον Στρατό του Βορρά. Οι προειδοποιήσεις δικαιώθηκαν- λίγο μετά την αναχώρησή του, η Χούντα μετατράπηκε σε νομοθετική εξουσία, ενώ την εκτελεστική εξουσία θα διαχειριζόταν η Πρώτη Τριανδρία. Η ρύθμιση αυτή διήρκεσε για σύντομο χρονικό διάστημα, και στη συνέχεια η Χούντα καταργήθηκε.[61] Το Σύνταγμα των Πατρικίων έκανε ανταρσία κατά της τριανδρίας, αλλά απέτυχε.

Ο Σααβέδρα έλαβε τα νέα οκτώ ημέρες μετά την άφιξή του στη Σάλτα. Ενημερώθηκε ότι είχε καθαιρεθεί από πρόεδρος της Χούντας και ότι έπρεπε να παραδώσει τη διοίκηση του Στρατού του Βορρά στον Χουάν Μαρτίν δε Πουεϊρεδόν. Προσπαθώντας να αποφύγει την επιστροφή στο Μπουένος Άιρες, ζήτησε να μετατεθεί στο Τουκουμάν ή στη Μεντόσα. Του επετράπη να παραμείνει στην τελευταία πόλη, επιστρέφοντας στη σύζυγο και τα παιδιά του. Ο Τύπος του Μπουένος Άιρες ήταν πολύ σκληρός μαζί του, οπότε η Τριανδρία ζήτησε από τον κυβερνήτη να συλλάβει τον Σααβέδρα και να τον στείλει στη Λουχάν, κοντά στο Μπουένος Άιρες. Η εντολή, ωστόσο, δεν εκτελέστηκε ποτέ, διότι η τριανδρία καθαιρέθηκε από την Επανάσταση της 8ης Οκτωβρίου 1812 και αντικαταστάθηκε από τη Δεύτερη Τριανδρία.[62]

Ο διορισμός του ανώτατου διευθυντή Γερβάσιο Αντόνιο δε Ποσάδας ενίσχυσε περαιτέρω τις εχθροπραξίες προς τον Σααβέδρα. Ο Ποσάδας ήταν μεταξύ των ανθρώπων που εξορίστηκαν το 1811 και τον υπέβαλε σε δοκιμασία διαμονής ως εκδίκηση. Ο Σααβέδρα, τον οποίο υπερασπίστηκε ο Χουάν δε λα Ρόσα Άλμπα, κατηγορήθηκε για την οργάνωση της επανάστασης του 1811, μαζί με τον Καμπάνα. Η απόφαση έκρινε ότι ο Σααβέδρα έπρεπε να εξοριστεί, αλλά το απέφυγε διασχίζοντας τις Άνδεις με τον γιο του και ζητώντας πολιτικό άσυλο στη Χιλή. Ο Χουάν Χοσέ Πάσο ζήτησε την έκδοση του Σααβέδρα, αλλά ο ανώτατος διευθυντής της Χιλής Φρανσίσκο δε λα Λάστρα το αρνήθηκε. Ο Σααβέδρα δεν έμεινε για πολύ στη Χιλή- μια τεράστια επίθεση των βασιλικών στη Χιλή (η οποία θα κατέληγε στην Καταστροφή της Ρανκάγουα και στην ανακατάληψη της Χιλής από τους βασιλικούς) τον έκανε να διασχίσει και πάλι τις Άνδεις και να αναζητήσει καταφύγιο στη Μεντόσα, μαζί με Χιλιανούς ομογενείς. Ο Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν, κυβερνήτης της Μεντόσα εκείνη την εποχή, του επέτρεψε να εγκατασταθεί στο Σαν Χουάν.[63]

Ο Σααβέδρα εγκαταστάθηκε στο Σαν Χουάν το 1814. Απέκτησε έναν γιο, τον Πέδρο Κορνέλιο, και κράτησε μια απλή ζωή καλλιεργώντας σταφύλια. Περίμενε την οριστική απόφαση του Ποσάδας, αλλά ο ανώτατος διοικητής αντιμετώπιζε εκείνη την εποχή πολιτική κρίση. Ο Ισπανός βασιλιάς Φερδινάνδος Ζ΄ είχε επιστρέψει στο θρόνο και απαιτούσε από τις αποικίες να επιστρέψουν στην προηγούμενη οργάνωσή τους, οι βασιλικοί στο Άνω Περού εξακολουθούσαν να αποτελούν απειλή, και ο Χοσέ Γερβάσιο Αρτίγας αντιδρούσε επίσης στο Μπουένος Άιρες, λόγω του υψηλού συγκεντρωτισμού του. Ως αποτέλεσμα, ο Κάρλος Μαρία δε Αλβέαρ έγινε ο νέος ανώτατος διοικητής, ο οποίος θα αποφάσιζε την τελική τύχη του Κορνέλιο Σααβέδρα.[64]

Τελευταία χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τάφος του Κορνέλιο Σααβέδρα στο Κοιμητήριο Λα Ρεκολέτα.

Ο Αλβεάρ διέταξε τον Σααβέδρα να μεταβεί αμέσως στο Μπουένος Άιρες για να κλείσει την υπόθεση. Έφτασε εγκαίρως στην πόλη και ο Αλβεάρ έδειξε κατανόηση για την κατάστασή του. Ωστόσο, ο Αλβεάρ αναγκάστηκε να παραιτηθεί λίγες ημέρες αργότερα, πριν προλάβει να αποφανθεί για την υπόθεση. Το Καμπίλντο του Μπουένος Άιρες, η προσωρινή κυβέρνηση, αποκατέστησε τον στρατιωτικό βαθμό και τις τιμές του Σααβέδρα, αλλά ο νόμος καταργήθηκε από τον Ιγνάσιο Άλβαρες Τόμας, τον επόμενο ανώτατο διοικητή. Στη συνέχεια μετακόμισε στην ύπαιθρο, για να ζήσει με τον αδελφό του Λουίς. Ζητούσε συνεχώς από την κυβέρνηση την αποκατάσταση του βαθμού του.[65]

Τέλος, ο ανώτατος διοικητής Χουάν Μαρτίν δε Πουεϊρεδόν διόρισε μια επιτροπή για να συζητήσει την υπόθεση Σααβέδρα. Μέχρι τότε, το Κογκρέσο του Τουκουμάν είχε προβεί στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Αργεντινής μερικά χρόνια πριν. Η επιτροπή αποκατέστησε τον Σααβέδρα με τον στρατιωτικό βαθμό του ταξίαρχου και διέταξε την καταβολή όλων των μισθών που δεν είχε λάβει κατά τη διάρκεια του χρόνου που υποβιβάστηκε. Μια δεύτερη επιτροπή επικύρωσε την απόφαση. Η πληρωμή δεν ήταν αρκετή για να αντισταθμίσει τις απώλειες του Σααβέδρα, αλλά ο ίδιος τη θεώρησε ένδειξη του αποκαταστημένου κύρους του. Στη συνέχεια ορίστηκε να βοηθήσει στην προστασία των συνόρων με τους ιθαγενείς στο Λουχάν.[66]

Εξοργισμένοι με την παθητικότητα του Μπουένος Άιρες κατά τη διάρκεια της Λουσο-Βραζιλιανής εισβολής στην Μπάντα Οριεντάλ, ο Φρανσίσκο Ραμίρες από το Εντρέ Ρίος και ο Εστανισλάο Λόπες από τη Σάντα Φε ένωσαν τις δυνάμεις τους εναντίον της πόλης. Ο Σααβέδρα κατέφυγε στο Μοντεβιδέο, φοβούμενος ότι το Μπουένος Άιρες θα εξαφανιζόταν σε περίπτωση ήττας. Οι Ραμίρες και Λόπες κέρδισαν τη μάχη της Σεπέδα, αλλά η πόλη δεν καταστράφηκε, οπότε ο Σααβέδρα επέστρεψε. Αποσύρθηκε το 1822 και έζησε με την οικογένειά του στην ύπαιθρο.[67] Πρόσφερε τις υπηρεσίες του στην αρχή του πολέμου της Βραζιλίας, παρά το γεγονός ότι ήταν 65 ετών, αλλά ο Μπαλκάρσε αρνήθηκε την προσφορά. Έγραψε τα απομνημονεύματά του, Memoria autorgrafa, το 1828.[68]

Πέθανε στις 29 Μαρτίου 1829. Τον μετέφεραν στο νεκροταφείο οι γιοι του. Εκείνη την εποχή δεν έγινε κρατική κηδεία, επειδή ο Χουάν Λαβάλιε έκανε πραξικόπημα κατά του κυβερνήτη Μανουέλ Ντορέγο και τον εκτέλεσε, ξεκινώντας μια περίοδο εμφυλίου πολέμου. Ο Λαβάλιε ηττήθηκε από τον Χουάν Μανουέλ δε Ρόσας, ο οποίος διορίστηκε κυβερνήτης. Μόλις αποκατέστησε την ειρήνη, ο Ρόσας έκανε κρατική κηδεία για τον Σααβέδρα, στις 13 Ιανουαρίου 1830.[68]

Κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προτομή του Κορνέλιο Σααβέδρα στο Casa Rosada.

Ως πρόεδρος του πρώτου κυβερνητικού οργάνου που δημιουργήθηκε μετά την επανάσταση του Μαΐου, ο Σααβέδρα θεωρείται ο πρώτος κυβερνήτης της Αργεντινής. Ωστόσο, καθώς οι ισπανικές χούντες δεν ήταν προεδρικό σύστημα, ο Σααβέδρα δεν ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Αργεντινής- το αξίωμα αυτό θα προέκυπτε μια δεκαετία αργότερα. Η Κάσα Ροσάδα, η επίσημη κατοικία του προέδρου της Αργεντινής, διαθέτει μια προτομή του Σααβέδρα στην Αίθουσα των προτομών.

Το Σύνταγμα των Πατρικίων εξακολουθεί να είναι ενεργή μονάδα του στρατού της Αργεντινής, σήμερα ως πεζικό αεροπορικής επίθεσης. Είναι επίσης ο θεματοφύλακας του Καμπίλντο του Μπουένος Άιρες, η ομάδα υποδοχής των ξένων αξιωματούχων που επισκέπτονται την Αργεντινή και το τάγμα συνοδείας και τιμητικής φρουράς για την κυβέρνηση της πόλης του Μπουένος Άιρες. Από τις 22 Σεπτεμβρίου 2010, το κτίριο του αρχηγείου του συντάγματος έχει ανακηρυχθεί από την κυβέρνηση της Αργεντινής ως Εθνικό Ιστορικό Μνημείο, με την ευκαιρία της διακοσιοστής επετείου της χώρας.

Η ιστοριογραφία του Κορνέλιο Σααβέδρα είναι στενά συνδεδεμένη με εκείνη του Μαριάνο Μορένο. Καθώς ο Σααβέδρα είχε μια σύγκρουση μαζί του στη Χούντα, οι προοπτικές απέναντί του συμπληρώνουν εκείνες για τον Μορένο. Οι πρώτοι φιλελεύθεροι ιστορικοί επαίνεσαν τον Μορένο ως ηγέτη της Επανάστασης και μεγάλο ιστορικό άνδρα- ο Σααβέδρα αντιμετωπίστηκε είτε ως αδύναμος άνδρας που κατατροπώθηκε από τον Μορένο είτε ως αντεπαναστάτης. Αυτή η οπτική γωνία δεν αναγνώριζε ότι ο Σααβέδρα, ως επικεφαλής του Συντάγματος των Πατρικίων, ήταν ο πιο δημοφιλής και με την μεγαλύτερη επιρροή άνδρας της πόλης από πριν από την Επανάσταση, και ότι αναφέρθηκε ότι ήταν σταθερός, πανούργος και αδίστακτος.[69]

Στη συνέχεια, αναθεωρητικοί συγγραφείς διατύπωσαν κατηγορίες εναντίον του Μορένο, παρουσιάζοντάς τον ως Βρετανό πράκτορα και ως άνθρωπο με απλές θεωρητικές ευρωπαϊκές ιδέες χωρίς ισχυρή σχέση με το νοτιοαμερικανικό πλαίσιο. Ο Σααβέδρα απεικονίζεται αντίθετα ως λαϊκός καουντίγιο, προκάτοχος του Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν και του Χουάν Μανουέλ δε Ρόσας. Η προοπτική αυτή δεν αναγνώριζε ότι οι πλούσιοι πολίτες είχαν ευθυγραμμιστεί με τον Σααβέδρα εναντίον του Μορένο, ότι ο ίδιος ο Σααβέδρα ήταν πλούσιος και αριστοκράτης και ότι η επανάσταση του 1811 δεν έθεσε κανένα αίτημα κοινωνικού χαρακτήρα, εκτός από την απομάκρυνση των δυνάμεων του Μορένο από τη χούντα.[70]

Απόγονοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταξύ των σημαντικότερων απογόνων του πρέπει να αναφερθούν ο γιος του Μαριάνο Σααβέδρα, δύο φορές κυβερνήτης της επαρχίας του Μπουένος Άιρες μεταξύ 1862 και 1865, ο εγγονός του Κορνέλιο Σααβέδρα Ροντρίγκες, Χιλιανός στρατιωτικός υπεύθυνος για την κατοχή της Αραουκάνια, και ο δισέγγονός του Κάρλος Σααβέδρα Λάμας, πολιτικός και διπλωμάτης κάτοχος βραβείου Νόμπελ Ειρήνης το 1936.[71]

Η γειτονιά Σααβέδρα ιδρύθηκε προς τιμήν του ανιψιού του Λουίς Μαρία Σααβέδρα, εξέχοντος επιχειρηματία στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα.[72]

Απόγονος του αδελφού του Λουίς Γκονσάγκα Σααβέδρα, ο Λεόν Ιμπάνιες Σααβέδρα, ήταν πατέρας της Ματίλντε Ιμπάνιες Ταλίς, πρώτης κυρίας της Ουρουγουάης (1947-1951) και μητέρας του προέδρου της Ουρουγουάης Χόρχε Μπατλέ Ιμπάνιες (2000-2005).[73]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w68m00rc. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 120450443.
  3. ↑ «Diccionario biográfico español» (Ισπανικά) Royal Academy of History. 2011. 15110/cornelio-de-saavedra. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ «Cornelio Saavedra: el rico comerciante que se negaba a ser el presidente de la Primera Junta y su triste final».
  5. ↑ Kinsbruner, Jay, επιμ. (2008). Encyclopedia of Latin American history and culture. 5 (2η έκδοση). Detroit: Charles Scribner's Sons. σελ. 650. ISBN 978-0-684-31590-4. 
  6. ↑ Luna, σελ. 28
  7. ↑ Luna, σελ. 29
  8. ↑ Luna, σελ. 42
  9. ↑ 9,0 9,1 Luna, σελ. 51
  10. ↑ Luna, σελ. 53
  11. ↑ Luna, σσ. 61–63
  12. ↑ Luna, σελ. 71
  13. ↑ National, σελ. 494
  14. ↑ National, σελ. 495
  15. ↑ Luna, σελ. 72
  16. ↑ 16,0 16,1 National, σσ. 494–495
  17. ↑ Luna, σσ. 76–77
  18. ↑ Luna, σελ. 78
  19. ↑ 19,0 19,1 National, σσ. 495–496
  20. ↑ Luna, σελ. 11
  21. ↑ Luna, σσ. 81–82
  22. ↑ National, σελ. 496
  23. ↑ Luna, σελ. 82
  24. ↑ Saavedra, σελ. 59.
  25. ↑ Luna, σελ. 84
  26. ↑ Luna, σελ. 85
  27. ↑ Luna, σσ. 87–89
  28. ↑ Saavedra, σελ. 60
  29. ↑ Luna, σσ. 89–91
  30. ↑ Santillán, σελ. 408
  31. ↑ Santillán, σελ. 409
  32. ↑ Scenna, σελ. 39
  33. ↑ National, σελ. 498
  34. ↑ Luna, σελ. 115
  35. ↑ Scenna, σσ. 38–47
  36. ↑ Luna, σελ. 39
  37. ↑ Luna, σελ. 94
  38. ↑ Galasso, σελ. 8
  39. ↑ Galasso, σελ. 10
  40. ↑ Galasso, σελ. 11
  41. ↑ Galasso, σελ. 18
  42. ↑ Galasso, σσ. 20–21
  43. ↑ Scenna, σελ. 75
  44. ↑ Scenna, σσ. 78–79
  45. ↑ Galasso, σσ. 12–13
  46. ↑ Galasso, σσ. 68–69
  47. ↑ Galasso, σελ. 69
  48. ↑ Galasso, σελ. 70
  49. ↑ Galasso, σελ. 83
  50. ↑ Galasso, σελ. 85
  51. ↑ Luna, σσ. 113–114
  52. ↑ Galasso, σελ. 90
  53. ↑ Luna, σσ. 115–117
  54. ↑ Galasso, σσ. 108–109
  55. ↑ Luna, σσ. 118–120
  56. ↑ Scenna, σσ. 96–100
  57. ↑ Luna, σελ. 120
  58. ↑ Galasso, σσ. 119–121
  59. ↑ Luna, σσ. 120–123
  60. ↑ Luna, σσ. 123–125
  61. ↑ Saavedra, σσ. 128–129
  62. ↑ Luna, σσ. 129–133
  63. ↑ Luna, σσ. 134–139
  64. ↑ Luna, σσ. 139–140
  65. ↑ Luna, σσ. 140–142
  66. ↑ Luna, σσ. 142–143
  67. ↑ Luna, σσ. 144–145
  68. ↑ 68,0 68,1 National, σελ. 502
  69. ↑ Scenna, σσ. 82–83
  70. ↑ Galasso, σσ. 126–127
  71. ↑ «El 6 de junio de 1937 Carlos Saavedra Lamas recibía el Premio Nobel de la Paz» (στα Ισπανικά). Argentina.gob.ar. 3 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2023. 
  72. ↑ «Breve historia de Saavedra». Rumbo Sur (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2023. 
  73. ↑ «Matilde Ibáñez Tálice». geni_family_tree. 3 Μαρτίου 1907. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2023. 

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Galasso, Norberto (2004). Mariano Moreno – El sabiecito del sur. Buenos Aires: Colihue. ISBN 950-581-799-1. 
  • Luna, Félix (1999). Grandes protagonistas de la historia argentina: Cornelio Saavedra. Buenos Aires: Editorial Planeta Argentina. ISBN 950-49-0725-3. 
  • National Academy of History of Argentina (2010). Revolución en el Plata (στα Ισπανικά). Buenos Aires: Emece. ISBN 978-950-04-3258-0. 
  • Saavedra, Cornelio (2009). Memoria autógrafa. Buenos Aires: Editorial del Nuevo Extremo. ISBN 978-987-609-171-8. 
  • Abad de Santillán, Diego (1965). Historia Argentina (στα Ισπανικά). Buenos Aires: TEA (Tipográfica Editora Argentina). 
  • Scenna, Miguel Ángel (2009). Mariano Moreno. Buenos Aires: H. Garetto Editor. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κορνέλιο_Σααβέδρα&oldid=10711183"