Ζακ Ανταμάρ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ζακ Ανταμάρ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Jacques Hadamard (Γαλλικά)
Γέννηση8  Δεκεμβρίου 1865[1][2][3]
Βερσαλλίες[4]
Θάνατος17  Οκτωβρίου 1963[1][5][2]
Παρίσι[4]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο του Περ-Λασαίζ (48°51′35″ s. š., 2°23′28″ v. d.)[6][7]
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[8][9][10]
ΣπουδέςÉcole Normale Supérieure
Λύκειο Λουί-λε-Γκραν
Λύκειο Καρλομάγνος
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός
καθηγητής πανεπιστημίου[11]
ερευνητής[12]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Μπορντό (1893–1897)
Αξιοσημείωτο έργοŒuvres de Jacques Hadamard
Οικογένεια
ΓονείςAmédée Hadamard
ΣυγγενείςΛοράν Σβαρτς (μικρανιψιός)[13]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΧρυσό μετάλιο Γαλλικού Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Έρευνα (1956)[14][12]
βραβείο Αντόνιο Φελτρινέλι (1951)[15]
Βραβείο Πονσελέ (1898)
Μεγαλόσταυρος της Λεγεώνας της Τιμής (23  Φεβρουαρίου 1954)[16]
επίτιμος διδάκτωρ του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ (1957)[17]
Μεγάλο Βραβείο Μαθηματικών Επιστημών (1892)
γενικός διαγωνισμός (1883)
Silliman Memorial Lectures (1919)
αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (2  Ιουνίου 1932)[18]
Estrade-Delcros award (1908)
Petit d'Ormoy, Carriere, Thebault Award (1903)
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ζακ Σαλομόν Ανταμάρ (Jacques Salomon Hadamard, 8 Δεκεμβρίου 1865 – 17 Οκτωβρίου 1963) ήταν Γάλλος μαθηματικός, ο οποίος συνεισέφερε σημαντικά στη θεωρία αριθμών, τη μιγαδική ανάλυση, τη διαφορική γεωμετρία και τις μερικές διαφορικές εξισώσεις.[19][20][21]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ανταμάρ ήταν γιος του καθηγητή λυκείου Αμεντέ Ανταμάρ, εβραϊκής καταγωγής, και της Κλαιρ Μαρί Ζαν Πικάρ. Ο Ζακ γεννήθηκε στην πόλη των Βερσαλλιών και ήταν μαθητής στο Λύκειο Καρλομάγνου και το Λύκειο Μεγάλου Λουδοβίκου, όπου δίδασκε ο πατέρας του. Το 1884 ο νεαρός εισάχθηκε στην υψηλού κύρους École Normale Supérieure, έχοντας έρθει πρώτος στις εισαγωγικές εξετάσεις, τόσο εκεί, όσο και στην Πολυτεχνική Σχολή (Γαλλία). Οι καθηγητές του εκεί περιελάμβαναν τους Τανερύ, Ερμίτ, Νταρμπού, Απέλ και Πικάρ. Πήρε διδακτορικό το 1892 και το ίδιο έτος βραβεύθηκε με το «Μέγα έπαθλο των μαθηματικών επιστημών» (Grand Prix des Sciences Mathématiques) για το δοκίμιό του με θέμα τη συνάρτηση ζ του Ρήμαν.

Το 1892 επίσης, ο Ανταμάρ νυμφεύθηκε τη Λουίζ-Ανά Τρενέλ, με την οποία απέκτησαν τρεις γιους και δύο κόρες. Το επόμενο έτος διορίσθηκε σε μια θέση λέκτορα στο Πανεπιστήμιο του Μπορντώ, όπου απέδειξε την πολύ γνωστή σήμερα ως ανισότητα του Hadamard, που οδήγησε στον ορισμό των πινάκων Hadamard όταν υπάρχει ισότητα. Το 1896 προσέφερε δύο σημαντικά αποτελέσματα: απέδειξε το Θεώρημα πρώτων αριθμών με χρήση μιγαδικής αναλύσεως (το θεώρημα αυτό αποδείχθηκε ανεξαρτήτως από τον Σαρλ Ζαν ντε λα Βαλέ-Πουσέν) και ερεύνησε τις γεωδαισιακές γραμμές στη διαφορική γεωμετρία των επιφανειών και τα δυναμικά συστήματα, κάτι για το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Μπορντέν της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών. Το ίδιο έτος διορίσθηκε Καθηγητής της Αστρονομίας και της Θεωρητικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο του Μπορντώ. Το θεμελιώδες έργο του στη γεωμετρία και τη συμβολική δυναμική συνεχίσθηκε το 1898 με τη μελέτη των γεωδαισιακών σε επιφάνειες με αρνητική καμπυλότητα. Για το σύνολο του έργου του αυτού τιμήθηκε με το έπαθλο Prix Poncelet το 1898.

Μετά την Υπόθεση Ντρέιφους, όπου είχε και προσωπική σχέση, καθώς η δεύτερη εξαδέλφη του, η Λυσί (Lucie), ήταν η σύζυγος του Ντρέιφους, ο Ανταμάρ πολιτικοποιήθηκε και έγινε σταθερός υποστηρικτής των δικαίων των Εβραίων[22], αν και δήλωνε άθεος ως προς τις πεποιθήσεις του.[23][24]

Το 1897 ο Ανταμάρ επέστρεψε στο Παρίσι, διδάσκοντας στη Σορβόννη και στο Κολλέγιο της Γαλλίας, όπου διορίσθηκε καθηγητής της Μηχανικής το 1909. Μεταγενέστερα διορίσθηκε σε έδρες της Ανάλυσης στην École Polytechnique (1912) και στην École Centrale (1920), διαδεχόμενος τους Απέλ και Ζορντάν. Στο Παρίσι ο Ανταμάρ επικέντρωσε τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα στα προβλήματα της μαθηματικής φυσικής. Ειδικότερα ερεύνησε τις μερικές διαφορικές εξισώσεις (ΜΔΕ), τον λογισμό των μεταβολών και τα θεμέλια της συναρτησιακής ανάλυσης. Εισήγαγε τις έννοιες του καλώς ορισμένου προβλήματος και της «μεθόδου της καταβάσεως» στη θεωρία των ΜΔΕ, προσπάθειες που κορυφώθηκαν με την έκδοση του βιβλίου του πάνω στο θέμα, με βάση διαλέξεις που έδωσε στο Πανεπιστήμιο Γέιλ το 1922. Αργότερα στη ζωή του έγραψε έργα με θέμα τη θεωρία πιθανοτήτων και τη διδακτική των μαθηματικών.

Ο Ανταμάρ εκλέχθηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών το 1916, διαδεχόμενος τον Ανρί Πουανκαρέ, και το 1920 έγινε αντεπιστέλλον μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών της Ολλανδίας.[25] Επίσης εκλέχθηκε αλλοδαπό μέλος της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών το 1929. Επισκέφθηκε τη Σοβιετική Ένωση το 1930 και το 1934, καθώς και την Κίνα το 1936, μετά από προσκλήσεις των Σοβιετικών και Κινέζων μαθηματικών.

Ο Ανταμάρ παρέμεινε στη Γαλλία στην αρχή του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και διέφυγε στη νότια Γαλλία το 1940. Η Κυβέρνηση του Βισύ του επέτρεψε να αναχωρήσει για τις ΗΠΑ το 1941, όπου δέχθηκε μια προσωρινή θέση στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Το 1944 έφυγε για το Λονδίνο και επέστρεψε στη Γαλλία το 1945, μετά τη λήξη του πολέμου.

Το 1956 τιμήθηκε με το Χρυσό μετάλλιο του CNRS για το σύνολο της συνεισφοράς του. Πέθανε στο Παρίσι σε ηλικία 97 ετών.

Ανάμεσα στους αξιόλογους επιστήμονες που υπήρξαν φοιτητές του Ανταμάρ συγκαταλέγονται οι Μωρίς Ρενέ Φρεσέ, Πωλ Λεβύ, Σόλεμ Μαντελμπρότ και Αντρέ Βεΐ.

Επί της μαθηματικής δημιουργικότητας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο βιβλίο Η ψυχολογία της επινοήσεως στο μαθηματικό πεδίο[22] ο Ανταμάρ χρησιμοποιεί την ενδοσκόπηση προκειμένου να περιγράψει τις μαθηματικές διανοητικές διεργασίες. Σε έντονη αντίθεση με συγγραφείς που αναφέρουν τη γλώσσα και τη συνείδηση, ο Ανταμάρ χαρακτηρίζει τη δική του μαθηματική σκέψη ως κατά μεγάλο μέρος χωρίς λέξεις, και συχνά συνοδευόμενη από νοητικές εικόνες, που αντιπροσώπευαν ολόκληρη τη λύση ενός προβλήματος. Ρώτησε εκατό από τους κορυφαίους φυσικούς της εποχής του (περί το έτος 1900) πώς επετέλεσαν το έργο τους.

Ο Ανταμάρ περιέγραψε τις εμπειρίες των μαθηματικών και θεωρητικών φυσικών Καρλ Φρίντριχ Γκάους, Χέρμαν φον Χέλμχολτς, Ανρί Πουανκαρέ και άλλων. Κατέληξε ότι «έβλεπαν» ολόκληρες λύσεις «ξαφνικά, αυθόρμητα και στιγμιαία».[26]

Ο Ανταμάρ έγραψε ότι η όλη διαδικασία είχε τέσσερα βήματα από τα πέντε του «μοντέλου» της δημιουργικής διαδικασίας του Γκρέιαμ Γουάλας, με τα πρώτα τρία να έχουν αναφερθεί και από τον Χέλμχολτς[27]: Προετοιμασία-επώαση-«φωτισμός»-επαλήθευση.

Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11906660t. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  5. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. ↑ 6,0 6,1 books.google.fr/books?id=Nj_g6o53UZwC&pg=PA253&lpg=PA253.
  7. ↑ 7,0 7,1 www.w-volk.de/museum/grave84.htm.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11906660t. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mzk2015861198. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  10. ↑ CONOR.SI. 12745315.
  11. ↑ list of professors at Collège de France. www.college-de-france.fr/media/chaires-et-professeurs/UPL3451746530003663772_LISTE_DES_PROFESSEURS.pdf.
  12. ↑ 12,0 12,1 www.cnrs.fr/fr/personne/jacques-hadamard.
  13. ↑ rac.es/ficheros/doc/01208.pdf. σελ. 51.
  14. ↑ www.cnrs.fr/fr/talents/cnrs?medal=38.
  15. ↑ archive.is/20120903164726/http://www.lincei.it/premi/assegnati_feltrinelli.php?PHPSESSID=f0e8178fbbdc12616354b93a6efabe45. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2020.
  16. ↑ (Γαλλικά) Βάση δεδομένων Léonore. Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας.
  17. ↑ www3.huji.ac.il/htbin/hon_doc/doc_search.pl?search. Ανακτήθηκε στις 6  Μαρτίου 2017.
  18. ↑ «List of Royal Society Fellows 1660-2007». Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Βασιλική Εταιρεία. σελ. 152.
  19. ↑ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Ζακ Ανταμάρ», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews, http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Hadamard.html .
  20. ↑ Ζακ Ανταμάρ στο Mathematics Genealogy Project
  21. ↑ Mandelbrojt, Szolem; Schwartz, Laurent (1965). «Jacques Hadamard (1865-1963)». Bull. Amer. Math. Soc. 71 (1): 107-129. doi:10.1090/s0002-9904-1965-11243-5. MR 0179049. 
  22. ↑ 22,0 22,1 Hadamard, Jacques (1954). An essay on the psychology of invention in the mathematical field / by Jacques HadamardΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. Νέα Υόρκη: Dover Publications. ISBN 0-486-20107-4. 
  23. ↑ «Hadamard on Hermite». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2020. 
  24. ↑ Shaposhnikova, T. O. (1999). Jacques Hadamard: A Universal Mathematician. American Mathematical Soc. σελίδες 33–34. ISBN 978-0-8218-1923-4. 
  25. ↑ «Jacques S. Hadamard (1865-1963)». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2015. 
  26. ↑ Hadamard 1954, σσ. 13-16
  27. ↑ Hadamard 1954, σελ. 56.
  28. ↑ Barzun, Jacques (1946). «Review: An essay on the psychology of invention in the mathemathical field by J. Hadamard». Bull. Amer. Math. Soc. 52 (3): 222-224. doi:10.1090/s0002-9904-1946-08528-6. http://www.ams.org/journals/bull/1946-52-03/S0002-9904-1946-08528-6/S0002-9904-1946-08528-6.pdf. 
  29. ↑ Tamarkin, J. D. (1934). «Review: Le Problème de Cauchy et les Équations aux Dérivées Partielles Linéaires Hyperboliques του J. Hadamard». Bull. Amer. Math. Soc. 40 (3): 203-204. doi:10.1090/s0002-9904-1934-05815-4. http://www.ams.org/journals/bull/1934-40-03/S0002-9904-1934-05815-4/S0002-9904-1934-05815-4.pdf. 
  30. ↑ Hedrick, E.R. (1914). «Review: Leçons sur le Calcul des Variations, par J. Hadamard; recueillies par M. Fréchet. Tome Premier.». Bull. Amer. Math. Soc. 21 (1): 30-32. doi:10.1090/s0002-9904-1914-02567-4. http://www.ams.org/journals/bull/1914-21-01/S0002-9904-1914-02567-4/S0002-9904-1914-02567-4.pdf. 
  31. ↑ Wilson, Edwin Bidwell (1904). «Review: Leçons sur la Propagation des Ondes et les Equations de l'Hydrodynamique by Jacques Hadamard». Bull. Amer. Math. Soc. 10 (6): 305–317. doi:10.1090/s0002-9904-1904-01115-5. http://www.ams.org/journals/bull/1904-10-06/S0002-9904-1904-01115-5/S0002-9904-1904-01115-5.pdf. 
  32. ↑ Moore, C. N. (1917). «Review: Four Lectures on Mathematics (Delivered at Columbia University in 1911) by J. Hadamard». Bull. Amer. Math. Soc. 23 (7): 317–319. doi:10.1090/S0002-9904-1917-02949-7. http://www.ams.org/journals/bull/1917-23-07/S0002-9904-1917-02949-7/S0002-9904-1917-02949-7.pdf. 
  33. ↑ Morley, Frank (1898). «Review: Leçons de Géométrie élémentaire (vol. 1), par Jacques Hadamard». Bull. Amer. Math. Soc. 4 (10): 550–551. doi:10.1090/s0002-9904-1898-00547-5. http://www.ams.org/journals/bull/1898-04-10/S0002-9904-1898-00547-5/S0002-9904-1898-00547-5.pdf. 
  34. ↑ Hildebrandt, T. H. (1928). «Review: Cours d'Analyse, vol. 1, by J. Hadamard». Bull. Amer. Math. Soc. 34 (6): 781-782. doi:10.1090/s0002-9904-1928-04650-5. http://www.ams.org/journals/bull/1928-34-06/S0002-9904-1928-04650-5/S0002-9904-1928-04650-5.pdf. 
  35. ↑ Moore, C. N. (1933). «Review: Cours d'Analyse, vol. 2, by J. Hadamard». Bull. Amer. Math. Soc. 39 (3): 185–186. doi:10.1090/s0002-9904-1933-05568-4. http://www.ams.org/journals/bull/1933-39-03/S0002-9904-1933-05568-4/S0002-9904-1933-05568-4.pdf. 

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ζακ_Ανταμάρ&oldid=9524403"