Ασασίνοι

Πίνακας του 14ου αιώνα που αναπαριστά τη δολοφονία του Νιζάμ αλ-Μουλκ από ασασίνους.

Οι Ασασίνοι (περσ.: حشیشیون, χασισιγιούν, αραβ.: الحشاشين, χασασίν) ήταν στρατιωτικο-θρησκευτικό τάγμα Νιζαριτών Ισμαηλιτών με περίοδο ύπαρξης περίπου από το 1092 μέχρι το 1265. Παρόλο που ήταν Νιζαρίτες, δεν είναι γνωστές οι ακριβείς θρησκευτικές τους δοξασίες, αλλά είναι βέβαιο ότι είχαν τυφλή υπακοή στον αρχηγό τους. Κύρια προπύργιά τους υπήρχαν στην Περσία και τη Συρία, ενώ ήταν κύριοι εχθροί των Σουνιτών ηγεμόνων, τους οποίους θεωρούσαν εχθρούς χειρότερους και από τους χριστιανούς Σταυροφόρους.

Ετυμολογία

Ο όρος "ασασίνοι" (αγγλ. assassins) προήλθε από παραφθορά της λέξης "χασασίν" ή "χασισίν", δηλαδή "αυτός που τρώει χασίς", από τους Σταυροφόρους. Οι Ασασίνοι εκτελούσαν τις πράξεις τους υπό την επήρεια χασίς, το οποίο τους δινόταν ως μια πρόγευση για τις απολαύσεις που θα γεύονταν στους ουράνιους κήπους που περιγράφει το Κοράνιο, μετά την εκτέλεση της αποστολής τους.

Στις λατινογενείς γλώσσες και στα αγγλικά, από την παραφθορά του όρου προήλθαν οι λέξεις για τον "δολοφόνο".

Ιστορία

Ο Χασάν-ι-Σαμπάχ (1050-1124)

Ιδρυτής του τάγματος ήταν ο Χασάν-ι-Σαμπάχ, άνθρωπος με εντυπωσιακή καλλιέργεια και ανελέητο χαρακτήρα. Απογοητευμένος από τον ευνουχισμό του νιζαρί ισμαηλιτικού σιιτικού κινήματος από τους ομόδοξους Φατιμίδες χαλίφηδες της Αιγύπτου, ίδρυσε το τάγμα με σκοπό την προώθηση της υπόθεσης των νιζαριτών σιιτών με τα υπάρχοντα μέσα. Συγκρότησε ένα μικρό στρατό από φανατικούς οπαδούς, με στόχο την εξαπόλυση μιας τρομοκρατικής εκστρατείας κατά των σουνιτών Σελτζούκων, τους οποίους και θεωρούσε τους πιο επικίνδυνους εχθρούς του σιιτισμού. Τα μέλη του τάγματος, που ανέλαβαν να εκτελούν πολιτικές δολοφονίες, ονομάστηκαν "αυτοθυσιαζόμενοι" (فدائي fidā'ī).

Το 1090, οι Ασασίνοι κατέλαβαν το φρούριο Αλαμούτ, στα όρη Ελμπούρζ, νότια της Κασπίας Θάλασσας, το οποίο έγινε κύριο ορμητήριό τους. Δύο χρόνια αργότερα είχαν το πρώτο σπουδαίο θύμα τους: τον ισχυρό Σελτζούκο βεζίρη Νιζάμ αλ-Μουλκ, χαρισματικό προοδευτικό ηγέτη και συμμαθητή του Χασάν-ι-Σαμπάχ στην παιδική τους ηλικία.

Στις αρχές του 12ου αιώνα, οι Ασασίνοι εγκαταστάθηκαν σε κάστρα ανάμεσα στους λόφους της βόρειας Συρίας, όπου και είχαν την υποστήριξη της τοπικής σιιτικής μειονότητας. Η ύπαρξή τους έγινε γνωστή στους Σταυροφόρους το 1103, όταν ο άρχοντας της συριακής Έμεσας μαχαιρώθηκε καθώς αποχωρούσε από τέμενος της πόλης.

Οι χριστιανοί ηγεμόνες θεωρούσαν τους Ασασίνους θανάσιμη απειλή, αλλά και πιθανό περιστασιακό σύμμαχο. Ωστόσο, για να διαφυλάξουν τη ζωή τους, πλήρωναν ετήσιο φόρο στους Ασασίνους. Μονάχα οι Ναΐτες και οι Ιωαννίτες αρνήθηκαν, καθώς δεν τους ήταν επιτρεπτό να υποκύψουν σε τέτοιο εκβιασμό. Όταν απέκτησαν δύο μεγάλες εκτάσεις γης στη νότια Συρία, που γειτόνευαν με το οχυρό των Ασασίνων, τότε ήταν οι Ασασίνοι που κατέβαλαν εισφορά στους Ναΐτες και Ιωαννίτες.

Για ενάμιση αιώνα και πλέον, το τάγμα των Ασασίνων σκόρπιζε το φόβο στη Μέση Ανατολή. Ανάμεσα στα θύματά τους ήταν θρησκευτικοί και πολιτικοί ηγέτες των εχθρών τους.

Στα μέσα του 13ου αιώνα, οι επιδρομές των Μογγόλων εξολόθρευσαν τους Ασασίνους της Περσίας. Πάνω από εκατό κάστρα τους καταστράφηκαν, ενώ το φρούριο Αλαμούτ έπεσε στα χέρια του Ουλαγκού Χαν και λεηλατήθηκε τη διετία 1256-1257. Οι βιβλιοθήκες των Ασασίνων καταστράφηκαν και μαζί τους χάθηκαν πολλές σημαντικές πηγές πληροφοριών για αυτούς.

Αργότερα, ο Μαμελούκος σουλτάνος Μπαϊμπάρ κήρυξε τζιχάντ εναντίον των Μογγόλων εισβολέων, των Σταυροφόρων και των Ασασίνων. Τελικά, γύρω στο 1265 υπέταξε τους Ασασίνους. Ωστόσο, δεν διέλυσε ολοκληρωτικά το τάγμα τους, καθώς εφεξής θα προσέφεραν σε αυτόν τις υπηρεσίες τους.

Στρατιωτικές τακτικές

Στο χάρτη διακρίνονται με άσπρο χρώμα τα εδάφη των Ασασίνων στη Συρία, γύρω στα 1100

Οι Ασασίνοι πολεμούσαν κατά προτίμηση όχι στο πεδίο της μάχης, αλλά με την επιμελώς σχεδιασμένη δολοφονία των ηγετών των εχθρών τους. Ποτέ τους δεν στόχευσαν πολίτες. Δολοφονίες σχεδιάζονταν κατά εκείνων που είχαν διαπράξει σφαγές κατά των Ισμαηλιτών ή γενικότερα κατά αυτών των οποίων η εξάλειψη θα μείωνε την εχθρότητα προς την κοινότητα. Κατείχαν την τέχνη παρασκευής ναρκωτικών και δηλητηρίων, ήταν ευφυείς και πολύγλωσσοι. Οι Ασασίνοι οργάνωναν τις δολοφονίες συνήθως σε δημόσιους χώρους, με σκοπό τον εκφοβισμό των εχθρών τους.

Σημαντικότερα Θύματα

• 1092: Νιζάμ αλ-Μουλκ (Σελτζούκος βεζίρης)
• 1123: Ιμπν αλ-Χασάμπ (Καδής του Χαλεπιού)
• 1124: Αμπού Σαάντ αλ-Χαραουί (Καδής)
• 1126: Πορσουκί (Εμίρης του Χαλεπιού και της Μοσούλης)

Απόπειρες

Οι Ασασίνοι αποπειράθηκαν δύο φορές να δολοφονήσουν τον Σαλαντίν. Η πρώτη φορά ήταν τον χειμώνα του 1175, κατά την πολιορκία του Χαλεπιού. Οι επίδοξοι δολοφόνοι εισχώρησαν στο στρατό του, αλλά συνελήφθησαν πριν προφθάσουν να τον βλάψουν. Η δεύτερη απόπειρα έγινε το 1176 στη διάρκεια μιας εκστρατείας στη Συρία. Μεταμφιεσμένοι σε στρατιώτες του Σαλαντίν, του επιτέθηκαν με μαχαίρια, αλλά δεν μπόρεσαν να τρυπήσουν την πανοπλία του. Σε μια άλλη περίπτωση, ο Σαλαντίν που είχε εφιάλτες, ξύπνησε και βρήκε ένα δηλητηριασμένο στιλέτο στο προσκέφαλό του, σαφή προειδοποίηση για επικείμενο φόνο. Ωστόσο, φαίνεται πως αργότερα ο Σαλαντίν ήλθε σε μυστική συμφωνία με τους Ασασίνους και δεν ξανακινδύνευσε.

Επίσης, εκατοντάδες Ασασίνοι στάλθηκαν να φονεύσουν τον Ουλαγκού Χαν, μέσα στο παλάτι του. Αυτό εξόργισε τον Μογγόλο πολέμαρχο, που αποφάσισε να επιφέρει βαρύ πλήγμα στο τάγμα τους, όπως και τελικά έκανε.

Στη σύγχρονη κουλτούρα

• Στη σειρά βιντεοπαιχνιδιών Assassin's Creed, ο παίκτης παίρνει το ρόλο διάφορων Ασασίνων και εναντιώνεται στους Ιππότες του Ναού.
• Το τάγμα των Ασασίνων εμφανίζεται στο βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο, Το Εκκρεμές του Φουκώ.
• Ομοίως εμφανίζεται στο βιβλίο του Πέτερ Μπέρλινγκ Τα παιδιά του Γκράαλ.
• Στο βιβλίο του Νταν Μπράουν, Πεφωτισμένοι, ο δολοφόνος των υποψηφίων Παπών είναι Ασασίνος.

Εικόνες

• 
  Περσική μινιατούρα του οχυρού Αλαμούτ
• 
  Απεικόνιση του Αλαμούτ πολιορκημένου.
• 
  Άποψη του οχυρού Αλαμούτ
• 
  Το κάστρο του Μασιάφ

Πηγές

• Time-Life Παγκόσμια Ιστορία, Τόμοι 8/9/10/20, Εκδόσεις Κ. Καπόπουλος