Τσιχισντζίρι (Ατζαρία)

Τσιχισντζίρι (Ατζαρία)
Τσιχισντζίρι (Ατζαρία) 41°45′43″N 41°45′14″E
Χώρα	Γεωργία
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος του Κομπουλέτι
Υψόμετρο	75 μέτρα
Πληθυσμός	2.472 (2014)
Ζώνη ώρας	UTC+04:00
Σχετικά πολυμέσα

Το Τσικιστζίρι (γεωργιανά: ციხისძირი) είναι ένα χωριό στον δήμο του Κομπουλέτι, το οποίο ανήκει στην Αυτόνομη Δημοκρατία της Ατζαρίας, στη Γεωργία. Πιο συγκεκριμένα, το χωριό βρίσκεται στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, 8 χλμ νότια της πόλης Κομπουλέτι. Το Τσικιστζίρι φιλοξενεί έναν αρχαιολογικό χώρο και τα ερείπια μιας οχυρωμένης πόλης της Ύστερης Αρχαιότητας, η οποία ταυτίζεται σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη με τη ρωμαϊκή πόλη-φρούριο της Πέτρας.

Αρχαιολογία

Τεχνουργήματα

Η θέση του Τσικιστζίρι βρίσκεται σε μια βραχώδη ακτογραμμή της Μαύρης Θάλασσας, στο σύγχρονο ομώνυμο χωριό. Η συστηματική αρχαιολογική μελέτη του χώρου ξεκίνησε το 1962 και απέδωσε πολλά στρώματα ανθρώπινων εγκαταστάσεων και διάφορα τεχνουργήματα, τα αρχαιότερα από τα οποία χρονολογούνται από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, όταν η περιοχή εντάσσεται στην περιοχή του Κολχικού Πολιτισμού. Βόρεια του Τσικιστζίρι, στο Μπομποκβάτι, 200 περίπου μέτρα μακριά από την ακτογραμμή, αποκαλύφθηκαν οικισμοί αμμόλοφων, οι οποίοι χρονολογούνται από τον 8ο αιώνα π.Χ. Στους επόμενους αιώνες, μια σειρά από αρχαίες ελληνικές αποικίες ιδρύθηκαν κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Μαύρης Θάλασσας. Δεν υπάρχει καμία βιβλιογραφική απόδειξη ότι υπήρχε ελληνική αποικία στο Τσικιστζίρι, αλλά οι αρχαιολογικές ανασκαφές αποκάλυψαν ταφές ενηλίκων και παιδιών από τον 5ου αιώνα π.Χ. σε αμφορείς, τοποθετημένους σε επίπεδα προγενέστερων οικισμών στους αμμόλοφους. Τα τεχνουργήματα που αποκαλύφθηκαν εκεί περιλαμβάνουν έναν αττικό σκύφο κορινθιακού τύπου και λήκυθο του ζωγράφου Αίμονα, που χρονολογείται γύρο στο 470 π.Χ.

Μια συλλογή αντικειμένων του 3ου αιώνα μ.Χ. — χρυσά κοσμήματα, ασημένια και χάλκινα αγγεία, χάντρες και νομίσματα — και η οποία σήμερα είναι γνωστή ως θησαυρός του Τσικιστζίρι βρέθηκε εκεί το 1907 και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Μουσείο Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. Μέρος αυτής της συλλογής είναι μια βαθυτυπία η οποία απεικονίζει έναν γενειοφόρο άνδρα που αναγνωρίστηκε ως ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Λεύκος Βέρος: το σχέδιο ήταν επιχρυσωμένος και η πέτρα ήταν γυαλισμένη με τρόπο ώστε η εικόνα να φαίνεται μέσα από το διαφανές κρυσταλλικό υλικό. Η ρωμαϊκή παρουσία σε αυτήν την περιοχή μαρτυρείται επίσης από ένα μεγάλο τούβλο που βρέθηκε στα ερείπια του Τσικιστζίρι με μια επιγραφή που έχει ερμηνευτεί ως VEX[illatio]FA[siana], υποδηλώνοντας ότι το τούβλο — που σήμερα βρίσκεται στην κατοχή του Μουσείου Janashia της Γεωργίας, στην Τιφλίδα — κατασκευάστηκε σε ένα ρωμαϊκό στρατιωτικό εργαστήριο στην πόλη Φάσις και κατόπιν μεταφέρθηκε στα νότια.

Αρχιτεκτονική

Το φρούριο του Τσικιστζίρι βρισκόταν σε δύο παραθαλάσσιους λόφους, που συνδέονταν μεταξύ τους μέσω διπλών τειχών. Στην περιοχή της ακρόπολης βρίσκονται τα ερείπια τρίκλιτης βασιλικής του 6ου αιώνα με διαστάσεις 33Χ17,80 μ., με νάρθηκα, προεξέχουσα αψίδα και ψηφιδωτό δαπέδου καθώς και ερείπια από δύο ακόμη εκκλησίες, η μία από την παλαιοχριστιανική περίοδο και η άλλη από τον Μεσαίωνα. Κοντά στη βασιλική βρίσκεται ένα λουτρό του 6ου αιώνα (9,5Χ6,5 μ.) και μια δεξαμενή νερού. Στα βόρεια της ακρόπολης βρίσκονται τα ερείπια ενός αστικού οικισμού και εκατοντάδες τάφοι. Οι κατασκευές αυτές χρονολογούνται από την Ύστερη Αρχαιότητα έως τον Μεσαίωνα.

Ιστορία

Τα ερείπια της αρχαίας Πέτρας

Θέσεις του ρωσικού πυροβολικού στο Τσικιστζίρι κατά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο (1877–78).

Η τοποθεσία του Τσικιστζίρι ταυτίζεται σύμφωνα με την κυρίαρχη επιστημονική άποψη με τη ρωμαϊκή πόλη-φρούριο της Πέτρας, που ιδρύθηκε κατ' εντολή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α' το 535. Μετά από μια σειρά μαχών για την κατοχή αυτής της πόλης κατά τον Λαζικό Πόλεμο με την Αυτοκρατορία των Σασανιδών, ο οικισμός κατεδαφίστηκε το 551 από τους ίδιους τους Ρωμαίους, για να μη γίνει ξανά στόχος του εχθρού. Αργότερα, η περιοχή συνέχισε να φιλοξενεί ένα οχυρό κάποιας σημασίας με την ονομασία το Φρούριο των Διαβόλων, (ts'ikhe k'ajet'isa), που αναφέρεται από τον γεωργιανό λόγιο πρίγκιπα Βαχούστι στη γεωγραφία του του 1745, καθώς βρίσκεται κοντά στη μικρή πόλη Κομπουλέτι, στην άκρη της θάλασσας.

Την εποχή του πρίγκιπα Βαχούστι, το χωριό ήταν υπό την κυριαρχία των Οθωμανών. Κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1828–29), το Τσικιστζίρι, που τότε ήταν ένας από τους συνοριακούς οικισμούς μεταξύ της Οθωμανοκρατούμενης Ατζαρίας και της Ρωσικής Γκουρίας, έγινε θέατρο μαχών μεταξύ των δύο αυτοκρατοριών. Εκεί, τον Σεπτέμβριο του 1829, ο Οθωμανός διοικητής Αχμέντ Πασά, μουσουλμανικής γεωργιανής καταγωγής, απέκρουσε μια εισβολή του Ρώσου στρατηγού Καρλ Έσε. Κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1877–78), ο Οθωμανικός στρατός οχύρωσε σε μεγάλο βαθμό τα υψώματα του Τσικιστζίρι, γεγονός που του επέτρεψε να εμποδίσει επιτυχώς δύο ρωσικές προσπάθειες να καταλάβουν το Τσικιστζίρι και να προχωρήσουν προς το Μπατούμι στις 12 Απριλίου 1877 και στις 18 Ιανουαρίου 1878. Ωστόσο, μια ενδεχόμενη ήττα στον πόλεμο ανάγκασε τους Οθωμανούς να παραχωρήσουν την Ατζαρία στη Ρωσία. Στη διάρκεια της σοβιετικής περιόδου, το Τσικιστζίρι έγινε ένα από τα θαλάσσια θέρετρα της νοτιοδυτικής Γεωργίας, ενώ συνεχίζει να δέχεται καλοκαιρινούς επισκέπτες μέχρι σήμερα.

Πληθυσμός

Σύμφωνα με την εθνική απογραφή του 2014, το Τσικιστζίρι είχε πληθυσμό 2.472 κατοίκους. Οι περισσότεροι από αυτούς (97%) είναι Γεωργιανοί.

Πληθυσμός	Απογραφή 2002	Απογραφή 2014
Σύνολο	2.253	2.472

Βιβλιογραφικές πηγές

• Allen, William Edward David· Muratoff, Paul (1953). Caucasian Battlefields: A History of the Wars on the Turco-Caucasian Border 1828–1921. Cambridge: Cambridge University Press. 
• Braund, David (1994). Georgia in Antiquity: A History of Colchis and Transcaucasian Iberia, 550 BC–AD 562. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-814473-3. 
• Gamkrelidze, Gela, επιμ. (2013). «ციხისძირი [Tsikhisdziri]». ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (στα Georgian) (1st έκδοση). Tbilisi: Georgian National Museum. σελίδες 588–592. ISBN 978-9941-15-896-4. 
• Khoshtaria, David (2013). «The Basilica at Petra (Tsikhisdziri)». Στο: Flora, Karagianni. Medieval ports in North Aegean and the Black Sea: links to the maritime routes of the East; International Symposium, Thessalonike, 4–6 December 2013; Proceedings. Thessalonike. σελίδες 367–376. ISBN 978-960-9677-01-1. 
• Mania, Irina· Natsvlishvili, Natia (2013). «Littoral fortifications in South-West Georgia». Στο: Flora, Karagianni. Medieval ports in North Aegean and the Black Sea: links to the maritime routes of the East; International Symposium, Thessalonike, 4–6 December 2013; Proceedings. Thessalonike. σελίδες 276–283. ISBN 978-960-9677-01-1. 
• Odisheli, Manana (2013). «Georgia in Roman Times (1st to 4th Centuries AD)». Στο: Opper, Thorsten. Hadrian: Art, Politics & Economy (PDF). British Museum Research Publication #175. σελίδες 148–165. ISBN 978-0-86159-175-6. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2016. 
• Tsetskhladze, Gocha R. (1999). Pichvnari and its environs. Paris: Presses Univ. Franche-Comté. ISBN 2-913322-42-5.