Τουραχάνογλου Ομέρ μπέης
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Τουραχάνογλου Ομέρ μπέης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ισλάμ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Τουραχάν μπέης |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Βυζαντινο-Οθωμανικοί Πόλεμοι και Πρώτος Βενετοτουρκικός πόλεμος |
Ο Τουρχάνογλου Ομέρ Μπέης (τουρκικά: Turahanoğlu Ömer Bey, στις σύγχρονες ελληνόγλωσσες πηγές Ὀμάρης ή Ἀμάρης, 1435-1484) ήταν Οθωμανός αξιωματικός και κυβερνήτης. Ήταν ο γιος του Τουραχάν μπέη και δραστηριοποιήθηκε κυρίως στην νότια Ελλάδα : πολέμησε στον Μοριά ενάντια στους Βυζαντινούς την δεκαετία του 1440 και του 1450 και ενάντια στους Βενετούς την δεκαετία του 1460 ενώ το 1456 κατέλαβε το Λατινικό Δουκάτο των Αθηνών. Πολέμησε επίσης στην Αλβανία, την βορειο-ανατολική Ιταλία, την Βλαχία και την Ανατολία.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ομέρ ήταν ο γιος του αξιόλογου πολεμιστή και κυβερνήτη της Θεσσαλίας, Τουρχάν μπέη, και εγγονός του πασά Γιζίτ μπέη, κατακτητή των Σκοπίων. Είχε έναν αδερφό, τον Αχμέτ μπέη, και δυο γιους, τον Χασάν και τον Ιντρίς, με τον τελευταίο να είναι σημαντικός ποιητής και μεταφραστής της περσικής ποίησης.
Πόλεμοι ενάντια στους Βυζαντινούς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Είναι άγνωστη η ακριβής ημερομηνία της γέννησης του Ομέρ ; ως νεαρός άνδρας, παρουσιάστηκε στον Βυζαντινό πρέσβη Γεώργιο Σφραντζή το 1435 και από το 1444 ήταν αρκετά ώριμος για να αναλάβει τα καθήκοντα του πατέρα του ως uç beyi ("κυβερνήτης") της Θεσσαλίας κατά την διάρκεια της προσωρινής δυσμένειας του Τουρχάν. Την ίδια χρονιά, ο Ομέρ πραγματοποίησε μια επιδρομή ενάντια στο Δουκάτο των Αθηνών, το οποίο ήταν υπό την επιρροή του βυζαντινού βασιλιά Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, κυβερνήτη του δεσποτάτου του Μορέα. Αυτή η επίδειξη δύναμης, σε συνδυασμό με την αποφασιστική νίκη των Οθωμανών στη μάχη της Βάρνας, έπεισε τον δούκα της Αθήνας, Νέριο Β΄ Ατσαγιόλι, να επανέλθει υπό οθωμανική υποταγή. Ο Ομέρ συμμετείχε επίσης στην εκστρατεία του σουλτάνου Μουράτ Β' κατά του Παλαιολόγου στα τέλη του 1446. Οι Οθωμανοί παραβίασαν το τείχος στα Εξαμίλια και κατέστρεψαν τον Μορεά, αναγκάζοντας τους δεσποτάδες να γίνουν υποτελείς στους Οθωμανούς. Το 1449, όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έγινε ο νέος βυζαντινός αυτοκράτορας και εγκατέλειψε τον Μορέα, οι αδερφοί του Δημήτριος και Θωμάς Παλαιολόγος άρχισαν να αγωνίζονται για το μερίδιό τους στην εξουσία του δεσποτάτου. Τελικά η διαμάχη διευθετήθηκε μέσω της διαμεσολάβησης του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και του Ομέρ, οι οποίοι επωφελήθηκαν της ευκαιρίας να καταστρέψουν πλήρως τα Εξαμίλια.
Τον Οκτώβριο του 1452, ο Ομέρ και ο αδερφός του συνόδευσαν τον Τουρχάν σε ακόμα μια εκστρατεία ενάντια του Μορέα, η οποία σχεδιάστηκε για να αποτρέψει τον δεσπότη να συμμετάσχει στην επικείμενη επίθεση των Οθωμανών στην βυζαντινή πρωτεύουσα, την Κωνσταντινούπολη. Οι Τούρκοι παραβίασαν τα ανοικοδομημένα Εξαμίλια, με τους Βυζαντινούς να προβάλουν μικρή αντίσταση και τα στρατεύματα του Τουρχάν να λεηλατούν ολόκληρη την Κορινθία και να φτάνουν μέχρι την Αρκαδία. Ωστόσο ο Αχμέτ μπέη έπεσε σε ενέδρα στα Δερβενάκια και φυλακίστηκε στον Μυστρά. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου 1453 είχε μεγάλες επιπτώσεις στον Μορέα. Οι δυο δεσπότες συνέχισαν την αντιπαλότητά τους και έγιναν μη δημοφιλείς μεταξύ του λαού τους. Το φθινόπωρο του 1453 ξέσπασε εναντίον τους μια ανταρσία, η οποία υποστηρίχθηκε τόσο από τους ντόπιους Αλβανούς μετανάστες όσο και από τους Έλληνες και εξαπλώθηκε γρήγορα. Ως υποτελείς του σουλτάνοι, οι δεσπότες ζήτησαν βοήθεια από τον Τουρχάν, ο οποίος τον Δεκέμβριο έστειλε τον Ομέρ μπέη. Ο Ομέρ είχε μερικές επιτυχίες στην περιοχή, αλλά αναχώρησε από εκεί μόλις εξασφάλισε την ελευθερία του αιχμάλωτου αδερφού του. Η εξέγερση δεν υποχώρησε και το 1454 ο ίδιος ο Τουρχάν, συνοδευόμενος από τους γιους του, αναγκάστηκε να παρέμβει και να δώσει τέλος στην εξέγερση.
Το 1456 ο Ομέρ διαδέχτηκε τον πατέρα του και άρχισε να κυβερνά την Θεσσαλία ενώ το ίδιο έτος τα στρατεύματά του κατέλαβαν την Αθήνα. Ο δούκας Φραγκίσκος Β΄ Ατσαγιόλι και οι κάτοικοι κατέφυγαν στην Ακρόπολη, όπου έζησαν για δύο χρόνια, πριν παραδοθούν τον Ιούνιο του 1458. Την ίδια χρονιά, ο σουλτάνος Μεχμέτ Βʹ αγωνίστηκε ο ίδιος ενάντια στο Μορέα, όπου οι δυο δεσπότες επέστρεψαν στην θέση τους και διαπραγματεύτηκαν με τις Δυτικές Δυνάμεις για την λήψη βοήθειας ενάντια στους Οθωμανούς. Ο Μεχμέτ ξεπέρασε τη βυζαντινή αντίσταση στα Εξαμίλια και κατέλαβε την στρατηγικά σημαντική Ακροκόρινθο. Στη συνέχεια, οι δεσπότες έσπευσαν να επιβεβαιώσουν ξανά την υπακοή τους στον σουλτάνο, αλλά το βορειοανατολικό τμήμα του Μορέα προσαρτήθηκε ως οθωμανική επαρχία στην οικογένεια Τουρχάν και ο Ομέρ έγινε ο πρώτος κυβερνήτης της περιοχής. Ο Ομέρ συνόδευσε τον Μεχμέτ κατά την επίσκεψη του σουλτάνου στην Αθήνα τον Αύγουστο του 1458 και εγκαταστάθηκε στο δουκάτο στα Προπύλαια.
Το 1459 ο δεσπότης Θωμάς εξεγέρθηκε εναντίον του σουλτάνου με την βοήθεια της Ιταλίας και ο Ομέρ παραπέμφθηκε για ένα χρονικό διάστημα, επειδή δεν έκανε τίποτα, για να αποτρέψει το γεγονός, αν και κάποιες σύγχρονες ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι ο ίδιος ο Ομέρ ενθάρρυνε την εξέγερση. Ο σουλτάνος έστειλε τον Χαμζά πασά να απομακρύνει και να συλλάβει τον Ομέρ ενώ έβαλε στην θέση του κυβερνήτη του Μορέα τον Ζαγάν πασά. Ωστόσο ο Ομέρ συμμετείχε στην επόμενη εκστρατεία εναντίον του Μορέα, που είχε ως αποτέλεσμα την ολική καταστροφή του δεσποτάτου.
Το 1461–62 ο Ομέρ συμμετείχε στους πολέμους ενάντια του Βλαντ Γʹ, πρίγκιπα της Βλαχίας: εξολόθρευσε 6.000 Βλάχους και έφερε 2.000 κεφάλια Βλάχων στα πόδια του Μεχμέτ βʹ. Ως ανταμοιβή, επέστρεψε στην κυβέρνηση της Θεσσαλίας.
Οικογενειακό δέντρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Πασά Γιγίτ μπέης | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Ισάκ μπέης | Τουραχάν μπέης | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ισάμπεης Ισάκοβιτς | Αχμέντ μπέης | Ομέρ μπέης | |||||||||||||||||||||||||||||
| Χασάν μπέης | Ιντρίς μπέης | ||||||||||||||||||||||||||||||
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Babinger, Franz (1987) [1936]. «Turakhān Beg». Στο: Houtsma, Martijn Theodoor, επιμ. E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913–1936, Volume VIII. Leiden: BRILL, σσ. 876–878. ISBN 90-04-09794-5. https://books.google.com/books?id=ro--tXw_hxMC&pg=PA876#v=onepage&q&f=false.
- Babinger, Franz (1992) [1978]. Hickman, William C., επιμ. Mehmed the Conqueror and His Time. Μτφρ. Manheim, Ralph. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-01078-6.
- Setton, Kenneth M. (1978). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume II: The Fifteenth Century. Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN 0-87169-127-2.
- Stavrides, Théoharis (2001). The Sultan of vezirs: the life and times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud Pasha Angelovic (1453–1474). Brill. ISBN 90-04-12106-4.
- Trapp, Erich; Beyer, Hans-Veit; Kaplaneres, Sokrates; Leontiadis, Ioannis (1989). «21056. Ὀμάρης» (στα γερμανικά). Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit. 9. Βιέννη: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. ISBN 3-7001-3003-1.