Τόρουν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Τορούν)

Συντεταγμένες: 53°0′51.84″N 18°36′5.04″E / 53.0144000°N 18.6014000°E / 53.0144000; 18.6014000

Τόρουν

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Τόρουν
53°1′0″N 18°37′0″E
ΧώραΠολωνία[1]
Διοικητική υπαγωγήΒοεβοδάτο Κουγιαβίας-Πομερανίας
Ίδρυση28  Δεκεμβρίου 1233
Διοίκηση
 • ΔήμαρχοςΜίχαου Ζαλέσκι (από 2002)
 • Μέλος του/τηςZwiązek Miast Nadwiślańskich[2]
Έκταση115,75 km²
Υψόμετρο65 μέτρα
Πληθυσμός198.273 (31  Μαρτίου 2021)[3]
Ταχ. κωδ.87-100
Τηλ. κωδ.56
Ζώνη ώραςώρα Κεντρικής Ευρώπης
UTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO
Μεσαιωνική Πόλη του Τόρουν
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χάρτης
Χώρα μέλος Πολωνία
ΤύποςΠολιτιστικό
Κριτήριαii, iv
Ταυτότητα835
ΠεριοχήΕυρώπη
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή1997 (21η συνεδρίαση)

Το Τόρουν (πολωνικά: Toruń, κασουβικά: Torń ή Toruń, γερμανικά: Thorn) είναι ιστορική πόλη στον ποταμό Βιστούλα στην νότια-κεντρική Πολωνία και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ο πληθυσμός του είναι 197.812 κάτοικοι (2020).[4] Προηγουμένως, ήταν η πρωτεύουσα του Βοεβοδάτου Τόρουν (1975–1998) και του Βοεβοδάτου Πομερανίας (1921–1945). Από το 1999, το Τόρουν είναι έδρα της αυτοδιοίκησης του Βοεβοδάτου Κουγιαβίας-Πομερανίας και είναι μία από τις δύο πρωτεύουσές του, μαζί με το Μπίντγκοστς. Οι πόλεις και τα γειτονικά πόβιατ αποτελούν τη μητροπολιτική περιοχή των δίδυμων πόλεων Μπίντγκοστς–Τόρουν.

Το Τόρουν είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις της Πολωνίας. Κατοικήθηκε για πρώτη φορά τον 8ο αιώνα και το 1233 επεκτάθηκε από τους Τεύτονες Ιππότες.[5] Για αιώνες ήταν το σπίτι για ανθρώπους διαφορετικών καταβολών και θρησκειών. Από το 1264 έως το 1411, το Τόρουν ήταν μέρος της Χανσεατικής Ένωσης και τον 17ο αιώνα ήταν ένα κορυφαίο εμπορικό σημείο, το οποίο επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την αρχιτεκτονική της πόλης, από τούβλινο γοτθικό έως μανιεριστικό και μπαρόκ.

Στην Πρώιμη Σύγχρονη περίοδο, το Τόρουν ήταν βασιλική πόλη της Πολωνίας και μία από τις τέσσερις μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας.[6] Με τους διαμελισμούς της Πολωνίας στα τέλη του 18ου αιώνα, έγινε μέρος του Βασιλείου της Πρωσίας, στη συνέχεια του βραχύβιου Δουκάτου της Βαρσοβίας, που χρησίμευσε ως προσωρινή πολωνική πρωτεύουσα το 1809,[7] έπειτα πάλι της Πρωσίας, της Γερμανικής Αυτοκρατορίας και, μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, της αναγεννημένης Πολωνικής Δημοκρατίας. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το Τόρουν γλίτωσε από βομβαρδισμούς και καταστροφές. Η παλιά πόλη και η εμβληματική κεντρική αγορά της έχουν διατηρηθεί εξ ολοκλήρου.[8]

Το Τόρουν είναι διάσημο για το Μουσείο του Πιερνίκι – η παράδοση ψησίματος τζίντζερμπρεντ χρονολογείται σχεδόν πίσω μια χιλιετία – καθώς και για τον μεγάλο Καθεδρικό Ναό του. Το Τόρουν φημίζεται για το πολύ υψηλό επίπεδο διαβίωσης και την ποιότητα ζωής του.[9]Το 1997, το μεσαιωνικό τμήμα της πόλης χαρακτηρίστηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Το 2007, η Παλιά Πόλη του Τόρουν προστέθηκε στον κατάλογο των Επτά Θαυμάτων της Πολωνίας.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Τόρουν έχει πολλά αρχιτεκτονικά μνημεία, Η πόλη είναι γνωστή για το ότι διατηρεί σχεδόν ακέραια την μεσαιωνική της διάταξη και πολλά γοτθικά κτίρια, όλα χτισμένα από τούβλο, συμπεριλαμβανομένων μνημειώδη εκκλησίες, το Δημαρχείο και πολλά σπίτια. Μερικά μόνο από τα πιο αξιοσημείωτα μνημεία είναι τα εξής:

  • Καθεδρικός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή, μια από της τρεις γοτθικές εκκλησίες της πόλης, χτισμένη από τούβλο, μια τρίκλιτη αίθουσα και ένα μνημειακό πύργο στα δυτικά.
  • Εκκλησία της Παναγίας, μια πρώην Φραγκισκανική τρίκλιτη αίθουσα που χτίστηκε τον 14ο αιώνα.
  • Εκκλησία του Αγίου Ιακώβου, μια βασιλική του 14ου αιώνα, με μνημειώδης τοιχογραφίες και γοτθικούς πάγκους.
  • Παλιό Δημαρχείο, που ξεκίνησε το 1274, επεκτάθηκε και ξαναχτίστηκε μεταξύ 1391 και 1399, και επεκτάθηκε στο τέλος του 16ου αιώνα.
  • Οχύρωση της πόλης, η οποία ξεκίνησε τον 13ο αιώνα, επεκτάθηκε μεταξύ του 14ου και 15ου αιώνα, ως επί το πλείστον κατεδαφίστηκε τον 19ο αιώνα, αλλά εν μέρει διατηρείται με μερικές πύλες της πόλης και παρατηρητήρια.
  • Ένα γοτθικό σπίτι του 15ου αιώνα (σήμερα μουσείο), όπου εικάζεται ότι γεννήθηκε ο Νικόλαος Κοπέρνικος.
  • Τα ερείπια του Κάστρου των Τευτόνων Ιπποτών του 13ου αιώνα

Το Τόρουν, σε αντίθεση με πολλές άλλες ιστορικές πόλεις της Πολωνίας, γλίτωσε από την ουσιαστική καταστροφή στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ιδιαίτερα ανέπαφη έμεινε η Παλιά Πόλη, της οποίας όλα τα σημαντικά αρχιτεκτονικά μνημεία είναι πρωτότυπα, όχι ανακατασκευές.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλα έργα ανακαίνισης για τη βελτίωση της κατάστασης και της εξωτερικής παρουσίασης της Παλιάς Πόλης. Εκτός από την ανακαίνιση διαφόρων κτιρίων, έργα όπως η ανακατασκευή του πεζοδρομίου των δρόμων και των πλατειών (αντιστρέφοντάς τα στην ιστορική τους εμφάνιση) και η εισαγωγή νέων φυτών, δέντρων και αντικειμένων «μικρής αρχιτεκτονικής», βρίσκονται σε εξέλιξη.

Πολυάριθμα κτίρια και άλλες κατασκευές, συμπεριλαμβανομένων των τειχών της πόλης κατά μήκος της λεωφόρου, φωτίζονται τη νύχτα, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα - πιθανώς μοναδικό μεταξύ των πολωνικών πόλεων σε σχέση με το μέγεθος της Παλιάς Πόλης του Τόρουν και την κλίμακα του ίδιου του έργου φωτισμού.

Το Τόρουν φιλοξενεί επίσης τον Ζωολογικό Κήπο και το Βοτανικό Κήπο που άνοιξαν το 1965 και το 1797 αντίστοιχα και είναι ένα από τα δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα της πόλης.

Σύμβολα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα χρώματα του Τόρουν είναι το λευκό και το μπλε σε οριζόντια διάταξη, το λευκό στο επάνω μέρος και το μπλε στο κάτω, ίσα σε μέγεθος. Η σημαία της πόλης του Τόρουν είναι ένα διμερές φύλλο. Το επάνω πεδίο είναι λευκό, το κάτω πεδίο είναι μπλε. Εάν η σημαία είναι αναρτημένη κάθετα, το επάνω άκρο της σημαίας πρέπει να βρίσκεται στα αριστερά.[10]

Σε χρήση είναι και η σημαία με το εθνόσημο. Η αναλογία του ύψους του οικόσημου προς το πλάτος της σημαίας είναι 1:2.[11]

Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κλίμα μπορεί να περιγραφεί ως υγρό ηπειρωτικό (κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Dfb) χρησιμοποιώντας την ισόθερμο των 0 °C.. Σε γενικές γραμμές, η πόλη περνά κοντά στο αρχικό όριο και τη διαχωριστική γραμμή των κλιματικών ομάδων C και D στην κατεύθυνση δυτική-ανατολή που προτείνει ο κλιματολόγος Βλαντίμιρ Κέππεν, θεωρώντας ότι βρισκόταν σε σχετικά κοντινά σημεία. Το Τόρουν βρίσκεται στη μετάβαση ανάμεσα στα ηπιότερα κλίματα της δυτικής και βόρειας Πολωνίας και των πιο ακραίων όπως το νότο (θερμότερο καλοκαίρι) και το ανατολικό (πιο κρύος χειμώνας). Αν και δεν διαφέρει πολύ από την Κρακοβία[12] και τη Βαρσοβία,[13] εκτός από τους ελαφρώς πιο δροσερούς χειμώνες και τα λιγότερο ζεστά καλοκαίρια.[14][15]

Όντας κοντά σε σίγουρα ηπειρωτικά κλίματα, έχει μεγάλη μεταβλητότητα που προκαλείται από την επαφή των ανατολικών ηπειρωτικών αέριων μαζών και των δυτικών ωκεανών. Αυτό επηρεάζεται από τη γεωγραφική θέση της πόλης – τη λεκάνη του Τόρουν στα νότια και την κοιλάδα Βιστούλα στα βόρεια.[16]

Κλιματικά δεδομένα Τόρουν (Άγιος Ιάκωβος), υψόμετρο: 69 μ., 1991-2020 φυσιολογικά, ακραία 1951–παρόν
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) 12.8 17.1 23.4 31.2 32.3 36.6 38.2 37.5 35.1 28.2 19.9 15.6 38,2
Μέση Μέγιστη °C (°F) 1.4 3.2 7.6 14.6 19.8 23.0 25.1 24.9 19.3 13.1 6.6 2.7 13,4
Μέση Μηνιαία °C (°F) −1.1 −0.1 3.2 8.8 13.8 17.1 19.3 18.9 13.9 8.7 4.0 0.4 8,9
Μέση Ελάχιστη °C (°F) −3.8 −3.1 −0.9 3.1 7.8 11.3 13.6 13.2 9.1 5.0 1.5 −2.1 4,6
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) −32.4 −29.3 −26.5 −8.6 −7.2 −1.4 3.1 1.4 −3.7 −10.1 −22.8 −24.5 −32,4
Υετός mm (ίντσες) 32,7 27,3 32,2 29,6 51,2 55,7 90,6 63,9 55,8 37,9 33,5 38,5 548,8
υγρασίας 87.1 83.2 76.7 68.3 67.8 68.9 70.2 70.7 77.8 83.1 89.0 88.9 77,6
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 0.1 mm) 16.07 13.30 13.33 10.73 12.83 13.47 13.63 12.53 11.63 12.73 14.27 16.27 160,80
Μέσες ημέρες χιονόπτωσης (≥ 0 cm) 14.8 12.1 5.4 0.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.3 9.1 44,2
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας 44.7 68.2 124.0 196.1 244.0 237.4 239.2 233.5 157.3 106.7 44.2 34.9 1.730,1
Πηγή #1: Institute of Meteorology and Water Management[17][18][19][20][21][22][23][24]
Πηγή #2: Meteomodel.pl (records, relative humidity 1991–2020)[25][26][27]

Διεθνείς σχέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αδελφοποιημένες πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Τόρουν είναι αδελφοποιημένο με τις:[28]

Πρώην αδελφοποιημένες πόλεις:

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη λαϊκή κουλτούρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Το Θορν (Τόρουν) είναι μια από τις πόλεις εκκίνησης του Κράτους του Τευτονικού Τάγματος στο παιχνίδι στρατηγικής Medieval II: Total War: Kingdoms.[32]
  • Το Τόρουν κάνει επίσης μια εμφάνιση στην εναλλακτική ιστορία του παιχνιδιού στρατηγικής Command & Conquer: Red Alert. Στη σοβιετική εκστρατεία του παιχνιδιού, ο παίκτης έχει την αποστολή να εκκαθαρίσει τους κατοίκους της πόλης, αφού η σοβιετική ηγεσία ανακάλυψε ότι μαχητές της αντίστασης είχαν βοηθήσει τα άτομα που είχαν δραπετεύσει.


Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 7799. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. www.zmn.org.pl/Miasta_czlonkowskie.html.
  3. bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/040410663011-0982724?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 4  Οκτωβρίου 2022.
  4. «Najwieksze miasta w Polsce pod wzgledem liczby ludnosci» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά). 
  5. «History of Toruń». www.torun.pl. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2017. 
  6. Μάρια Μπγκούτσκα, Miasto i mieszczanin w społeczeństwie Polski nowożytnej XVI-XVIII w., Βαρσοβία 2009
  7. «Toruń stolicą Polski? Przez trzy tygodnie». Interia Nowa Historia (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2019. 
  8. Development, JW Web. «VisitTorun: Torun Guide - Home». Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2017. 
  9. «Jakość życia w polskich miastach - ranking - Urbnews.pl». 2 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2017. 
  10. «Herb, flaga, hejnał Torunia - Atrakcje Torunia. Przewodnik po Toruniu». www.turystyka.torun.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2020. 
  11. «Barwy, flaga, chorągiew | www.torun.pl». www.torun.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2020. 
  12. «КЛИМАТ КРАКОВА». www.pogodaiklimat.ru. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2018. 
  13. «КЛИМАТ ВАРШАВЫ». www.pogodaiklimat.ru. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2018. 
  14. «Torun, Poland Köppen Climate Classification (Weatherbase)». Weatherbase. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2018. 
  15. «Τόρουν (12250) - Μετεωρολογικός Σταθμός WMO». NOAA. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2018.  Archived 27 Δεκεμβρίου 2018, στο Wayback Machine.
  16. «Środowisko geograficzno-przyrodnicze». Powiat Toruński. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2021. 
  17. «Średnia dobowa temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  18. «Średnia minimalna temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  19. «Średnia maksymalna temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  20. «Miesięczna suma opadu». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  21. «Liczba dni z opadem >= 0,1 mm». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  22. «Średnia grubość pokrywy śnieżnej». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  23. «Liczba dni z pokrywą śnieżna > 0 cm». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  24. «Średnia suma usłonecznienia (h)». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  25. «Toruń Absolutna temperatura maksymalna» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. 6 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  26. «Toruń Absolutna temperatura minimalna» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. 6 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  27. «Toruń Średnia wilgotność» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. 6 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2022. 
  28. 28,00 28,01 28,02 28,03 28,04 28,05 28,06 28,07 28,08 28,09 «Miasta bliźniacze Torunia» [Αδελφοποιημένες πόλεις του Τόρουν]. Δημοτικό Συμβούλιο του Τόρουν (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2013. 
  29. «Heritage Twin Towns». 2003-2009 Swindon Borough Council. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2009. 
  30. «Torun - Twin Town in Poland». swindon.gov.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2009. 
  31. «Radni Torunia zerwali współpracę z rosyjskim miastem, choć prezydent był przeciwny» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2022. 
  32. «The Teutonic Order (M2TW-K-TC faction)». wiki.totalwar.com. Ανακτήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]