Τιράσπολ
Συντεταγμένες: 46°51′N 29°38′E / 46.850°N 29.633°E
| Τιράσπολ Тираспол / Тирасполь | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ύμνος: "Πόλη μας, να είσαι ένδοξη!" | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
  Τιράσπολ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Χώρα |  Μολδαβία  Υπερδνειστερία | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Δήμος | Τιράσπολ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Διοικητική υπαγωγή | Μολδαβία | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ίδρυση | 1792[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Διοίκηση | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| • Δήμαρχος | Oleg Dovgopol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Έκταση | 50 km² | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Υψόμετρο | 26 μέτρα | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Πληθυσμός | 133.807 (2014) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ταχ. κωδ. | MD-3300 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ζώνη ώρας | UTC+02:00 UTC+03:00 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Σχετικά πολυμέσα | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
Η Τιράσπολ ή Τιρασπόλ (μολδαβικά κυριλλικά: Тираспол, προφέρεται: [tiˈraspol], ρωσικά και ουκρανικά: Тирасполь) είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ως πόλη της Μολδαβίας, αλλά είναι πρακτικά η de facto πρωτεύουσα και διοικητικό κέντρο του μη-αναγνωρισμένου κράτους της Υπερδνειστερίας.
Η σύγχρονη πόλη ιδρύθηκε το 1792 από τον Ρώσο στρατηγό Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς Σουβόροφ αν και η περιοχή κατοικείται εδώ και χιλιάδες χρόνια από διάφορες εθνοτικές ομάδες.[2] Ο πληθυσμός της πόλης το 2018 ανερχόταν στους 128.600 κατοίκους.[3]
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το τοπωνύμιο αποτελείται από δύο ελληνικές λέξεις: Τύρας, το αρχαίο όνομα του ποταμού δνείστερου και της αρχαιοελληνικής πόλης Τύρας, και πόλις.[4]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχαιότητα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τύρας ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Μιλήτου η οποία ιδρύθηκε περίπου το 600 π.Χ. περίπου 10 χιλιόμετρα από τις εκβολές του ποταμού Τύρας (Δνείστερος). Η πόλη δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντική και τον 2ο αιώνα π.Χ. κατελήφθη από ντόπιους βασιλείς, οι οποίοι εμφανίζονται στα νομίσματά της. Καταστράφηκε από τους Γέτες περίπου το 50 π.Χ.
Το 56 μ.Χ. οι Ρωμαίοι ανακατασκεύασαν την πόλη και την έκαναν τμήμα της επαρχίας της Κάτω Μοισίας. Διάφορα νομίσματα απεικονίζουν τους Ρωμαίους αυτοκράτορες από τον Δομιτιανό μέχρι τον Αλέξανδρο Σέβηρο. Σύντομα μετά τον δεύτερο, η πόλη καταστράφηκε από τους Γότθους. Η διακυβέρνηση της πόλης γινόταν από πέντε άρχοντες, μία γερουσία, μια συνέλευση του λαού και ένα ληξίαρχο. Οι λίγες εγγραφές αφορούν κυρίως το εμπόριο. Τα αρχαιολογικά στοιχεία παραμένουν διάσπαρτα, καθώς πάνω στην πόλη κατασκευάστηκε το μεσαιωνικό οχυρό Μονόκαστρο ή Άκκερμαν.[5] Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η περιοχή γύρω από την Τιράσπολ ήταν στα όρια ανάμεσα σε Μολδαβούς και Τατάρους.
Ίδρυση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Ρωσική Αυτοκρατορία προέλεσε προς τον Δνείστερο, κατακτώντας εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1792, ο Ρωσικός στρατός κατασκεύασε κάποιες οχυρώσεις ώστε να φυλάσσει τα δυτικά σύνορα κοντά στο Μολδαβικό χωριό Σούκλιο. Ο στρατηγός Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς Σουβόροφ θεωρείται ο ιδρυτής της σύγχρονης Τιράσπολ. Το άγαλμά του είναι το πιο χαρακτηριστικό αξιοθέατο της πόλης.[6] Η πόλη πήρε το όνομά της από την λέξη Τύρας, το ελληνικό όνομα του ποταμού Δνείστερου. Στην Τιρασπόλ παραχωρήθηκαν δικαιώματα πόλης το 1795.[7]
Σοβιετική εποχή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τη Ρωσική Επανάσταση, δημιουργήθηκε η Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Μολδαβία το 1924, με πρωτεύουσα την Μπάλτα. Επίσημες γλώσσες της ήταν τα ρουμανικά, ουκρανικά και ρωσικά. Η πρωτεύουσα μετακινήθηκε το 1929 στο Τιράσπολ, το οποίο παρέμεινε πρωτεύουσα μέχρι το 1940.[8]
Το 1940, μετά από τις μυστικές συνεννοήσεις του συμφώνου Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, η Σοβιετική Ένωση ανάγκασε τη Ρουμανία να δώσει τη Βεσσαραβία. Συμπεριέλαβε την Τιράσπολ, μέχρι τότε τμήμα της ΣΣΔ της Ουκρανίας στη νεοσύστατη Μολδαβική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Στις 7 Αυγούστου 1941, μετά την εισβολή του Άξονα στη Σοβιετική Ένωση, η πόλη κατελήφθη από ρουμανικά στρατεύματα και η πόλη παρέμεινε υπό ρουμανική κατοχή. Τότε, σχεδόν όλος ο εβραϊκός πληθυσμός της πόλης δολοφονήθηκε ή στάλθηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Η πόλη κατελήφθη ξανά από τον κόκκινο στρατό τις 12 Απριλίου 1944 και έγινε πάλι τμήμα της ΣΣΔ της Μολδαβίας.
Ανεξαρτησία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα].jpg)
Στις 27 Ιανουαρίου 1990, οι πολίτες της Τιράσπολ υπερψήφισαν ένα δημοψήφισμα ανακηρύσοντας την πόλη ανεξάρτητο έδαφος. Η κοντινή πόλη Μπεντέρ επίσης ανακήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Μολδαβία. Καθώς το ρωσόφωνο κίνημα ανεξαρτησίας απέκτησε ορμή, μερικές τοπικές κυβερνήσεις συσπειρώθηκαν ώστε να αντέξουν την πίεση της Μολδαβικής κυβέρνησης για εθνικοποίηση. Στις 2 Σεπτεμβρίου 1990, η Τιράσπολ ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα της νεοσύστατης Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μολδαβικής Υπερδνειστερίας. Η νέα δημοκρατία δεν αναγνωρίστηκε επίσημα από τις σοβιετικές αρχές. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η περιοχή ανατολικά του Δνείστερου ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος ως Μολδαβική Δημοκρατία της Υπερδνειστερίας (PMR), με τη Τιράσπολ ως πρωτεύουσά της. Το κράτος δεν έχει αναγνωριστεί από τη διεθνή κοινότητα.
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τιράσπολ έχει υγρό ηπειρωτικό κλίμα που συνορεύει με ωκεάνιο κλίμα και έχει μεταβατικά χαρακτηριστικά του υγρού υποτροπικού κλίματος λόγω των ζεστών καλοκαιριών του σύμφωνα με την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν. Τα καλοκαίρια είναι ήπια, με μέσες θερμοκρασίες γύρω στους 21 °C τον ιούλιο και τον αύγουστο.[9] Οι χειμώνες είναι κρύοι, με μέσες θερμοκρασίες τον πιο κρύο μήνα (Ιανουάριο) στους -2,7 °C. Οι βροχοπτώσεις κατανέμονται σχετικά ομοιόμορφα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, αν και παρατηρείται αξιοσημείωτη αύξηση των μηνιαίων βροχοπτώσεων τον ιούνιο και τον ιούλιο.[9]
Δημογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με εκτιμήσεις το 2018, ο πληθυσμός της πόλης ανερχόταν στους 128.600 κατοίκους.[3]
Εθνικές ομάδες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Εθνικότητα | Πληθυσμός (απογραφή 2004)[10] |
Ποσοστό |
|---|---|---|
| Ρώσοι | 65.298 | 41,71% |
| Ουκρανοί | 52.278 | 33,07% |
| Μολδαβοί (Ρουμάνοι) | 23.790 | 15,05% |
| Βούλγαροι | 2.450 | 1,55% |
| Γκαγκαούζοι | 1.988 | 1,26% |
| Λευκορώσοι | 1.712 | 1,08% |
| Γερμανοί | 701 | 0,44% |
| Εβραίοι | 573 | 0,36% |
| Αρμένιοι | 360 | 0,23% |
| Πολωνοί | 324 | 0,2% |
| Ρομά | 116 | 0,07% |
| Άλλοι | 7.849 | 4,98% |
| Σύνολο | 157.439 | 100% |
Οικονομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τιράσπολ είναι αγροτικό κέντρο, αλλά διαθέτει και ανεπτυγμένη ελαφριά βιομηχανία, με οινοποιία και αποστακτήρια, εργοστάσια μεταποίησης τροφίμων, υφαντουργίες, ταπητουργίες, υαλοποιία, επιπλοποιία και εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού εξοπλισμού.[11]
Αθλητισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην πόλη έχει την έδρα της η ΦΚ Σερίφ Τιράσπολ. Η Σερίφ είναι ο πιο επιτυχημένος σύλλογος στη σύγχρονη ιστορία του πρωταθλήματος Μολδαβίας, κατακτώντας 14 τίτλους πρωταθλήματος από τη σεζόν 2000–2001 και 6 κύπελλα Μολδαβίας. Η ομάδα κέρδισε παγκόσμια φήμη για τη νίκη της τελευταίας στιγμής με 2-1 κατά τη διάρκεια του ΟΥΕΦΑ Τσάμπιονς Λιγκ εναντίον της μετέπειτα νικήτριας του τουρνουά Ρεάλ Μαδρίτης στις 28 Σεπτεμβρίου 2021.[12]
Στη πόλη βρίσκεται το ποδοσφαιρικό στάδιο Σερίφ, με χωρητικότητα 14.300 θεατών.
Φωτογραφίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Πινακίδα στην είσοδο της πόλης -
Άγαλμα του Αλεξάντερ Σουβόροφ στην ομώνυμη πλατεία της πόλης -
Το πάρκο της νίκης -
Ο πόταμος δνείστερος -
Ο σιδηροδρομικός σταθμός -
Συνδικάτο και πυροσβεστικός σταθμός -
Πολεμικό μνημείο και ο τάφος του άγνωστου στρατιώτη -
Μέρος του κέντρου της πόλης -
Πλατεία Σουβόροφ -
Το δραματικό θέατρο της πόλης
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Vladimir Nicu: «Localitățile Moldovei în documente și cărți vechi: Îndreptar bibliografic. Volumul 2: M-Z» (Ρουμανικά) Universitas. Κισινάου. 1991. σελ. 334. ISBN-10 5-362-00842-0.
- ↑ «About Transdniestra (Russian)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2006.
- ↑ 3,0 3,1 «Citypopulation.de_Tiraspol». citypopulation.de.
- ↑ Tsoni, Paula (5 Ιουνίου 2022). «How Transnistria's Tiraspol Got Its Ancient Greek Name». Greek Reporter. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2023.
- ↑ Δες E. H. Minns, Scythians and Greeks (Cambridge, 1909); V. V. Latyshev, Inscriptiones Orae Septentrionalis Ponti Euxini, vol. I.
- ↑ Baranchikov, E. V. (2017). «ТИРАСПОЛЬ». Great Russian Encyclopedia. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Cucerescu & Rosca 2015, σελ. 188.
- ↑ «Tiraspol | Moldova | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2023.
- ↑ 9,0 9,1 «GHID CLIMATIC al Republicii Moldova» (PDF) (στα Ρουμανικά). Serviciul Hidrometeorologic de Stat. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Απριλίου 2025. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2025.
- ↑ The Transnistrian census of 2004 data by nationality at http://pop-stat.mashke.org/pmr-ethnic-loc2004.htm
- ↑ «Tiraspol». Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015.
- ↑ Breakaway Transdniester's Sheriff Tiraspol Stuns Real Madrid, RFERL, 29 Σεπμτεβρίου 2021