Σέρβιος Τύλλιος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σέρβιος Τύλλιος
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Ser.Tullius (Λατινικά)
Γέννηση6ος αιώνας π.Χ.
Ρώμη
Θάνατος535 π.Χ. ή 534 π.Χ.
Ρώμη
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΡωμαίος πολιτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΤαρκυνία η πρεσβύτερη
Γεγανία
ΤέκναΤύλλια η νεώτερη
Τύλλια η πρεσβύτερη
ΓονείςΤούλιος και Οκρισία
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΒασιλιάς της Ρώμης (578 π.Χ.–534 π.Χ.)[1]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Σέρβιος Τύλλιος ήταν ο έκτος μυθικός βασιλιάς της Ρώμης και ο δεύτερος βασιλιάς των Ετρούσκων (579 π.χ. - 535 π.χ.).[2] Οι Ρωμαϊκές και οι Ελληνικές πηγές περιγράφουν την ταπεινή του καταγωγή, αναδείχθηκε χάρη στον γάμο του με μία κόρη του Ταρκύνιου του Πρεσβύτερου ο οποίος ήταν ο πρώτος Ετρούσκος βασιλιάς που δολοφονήθηκε (579 π.χ.). Ο Σέρβιος Τύλλιος όπως ακούγεται ήταν ο πρώτος Ρωμαίος βασιλιάς που εξελέγη μόνο με τη λαϊκή υποστήριξη χωρίς εκλογή από τη Γερουσία ή μόνο από τη Γερουσία χωρίς να ζητηθεί η γνώμη του λαού. Οι παραδόσεις περιγράφουν τον πατέρα του Σέρβιου Τύλλιου σαν Ρωμαϊκή θεότητα. Ο Τίτος Λίβιος αναφέρει ότι η μητέρα του ήταν μία πριγκίπισσα των Λατίνων που αιχμαλωτίστηκε από τους Ρωμαίους, ο γιος της εξελέγη βασιλιάς χάρη σε ένα δακτυλίδι από φωτιά που εμφανίστηκε γύρω από το κεφάλι του. Ο αυτοκράτορας Κλαύδιος γράφει αργότερα ότι ήταν Ετρούσκος μισθοφόρος που υπηρετούσε τον Καίλιο Βιμπέννα.[3]

Ο Σέρβιος Τύλλιος ήταν δημοφιλής βασιλιάς και κορυφαίος Ρωμαίος ευεργέτης, με τις επιτυχίες του απέναντι στους Βήιους και τους Ετρούσκους επέκτεινε το βασίλειο του, κατέλαβε τους λόφους Κυρινάλιο, Βιμινάλιο και Εσκουιλίνο. Καθιέρωσε τα πανηγύρια της "Κομπιτάλια", οικοδόμησε ναούς στον Φορτούνα και την Ντιάνα και έκοψε τα πρώτα Ρωμαϊκά νομίσματα. Παρά την αντίδραση των Ρωμαίων Πατρικίων ο Σέρβιος βελτίωσε σημαντικά της τύχες των κατώτερων τάξεων και όσων δεν ήταν Ρωμαίοι πολίτες. Ο Σέρβιος Τύλλιος βασίλευσε συνολικά 44 χρόνια, σύμφωνα με τον Λίβιο δολοφονήθηκε από την κόρη του Τύλλια τη νεότερη και τον σύζυγο της Ταρκύνιο τον Υπερήφανο που τον διαδέχθηκε. Το μεγάλο ανοσιούργημα της δολοφονίας του θα είναι η αρχή των γεγονότων που θα καταλήξουν στην πτώση της βασιλείας στη Ρώμη, θα ιδρυθεί η Ρωμαϊκή δημοκρατία που έβαλε τις βάσεις της ο ίδιος ο Σέρβιος.

Καταγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχαίες πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ρώμη κυβερνήθηκε από βασιλιάδες μέχρι την εποχή που αποκαταστάθηκε η δημοκρατία, ο πρώτος σύμφωνα με την παράδοση ήταν ο Ρωμύλος, ο έκτος ήταν ο Σέρβιος Τύλλιος και ο διάδοχος του Ταρκύνιος ο υπερήφανος έβδομος και τελευταίος.[4] Η φύση της Ρωμαϊκής βασιλείας είναι ασαφής, πολλοί εξελέγησαν από τη Γερουσία, οι υπόλοιποι ισχυρίστηκαν τη θεϊκή τους καταγωγή, άλλοι ήταν Ρωμαίοι και άλλοι ξένοι. Οι δημοκρατικοί Ρωμαίοι είχαν έντονο μίσος για τον θεσμό της βασιλείας που παρέμεινε και στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ο Ρωμύλος από τη μία πλευρά ήταν μια μορφή καθεστώτος για τους Ρωμαίους οποιαδήποτε αλλαγή στους νόμους του δεν γινόταν αποδεκτή, την εποχή της αυτοκρατορίας ωστόσο οι Ρωμαίοι αναγνώρισαν ότι κάθε βασιλιάς είχε την προσωπική του συμβολή στην εξέλιξη της πόλης, τους νόμους και στη στρατιωτική διοίκηση.[5] Ο Σέρβιος Τύλλιος περιγράφεται ως "δεύτερος ιδρυτής", "η πιο περίπλοκη και αινιγματική προσωπικότητα" και ο "πρώτος δημοκρατικός δικαστής".[6]

Η παλιότερη πηγή που περιγράφει αναλυτικά το Ρωμαϊκό βασίλειο και στη συνέχεια τη Ρωμαϊκή δημοκρατία ήταν ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων στο έργο του "Περί δημοκρατίας" (44 π.χ.).[7] Η πιο αξιόπιστη πηγή για τη ζωή του Σέρβιου Τύλλιου είναι ο Ρωμαίος ιστορικός Τίτος Λίβιος στο έργο του "Από την ίδρυση της πόλης", το έργο αυτό έγινε αποδεκτό από τους Ρωμαίους σαν αυθεντικό. Οι Έλληνες συγγραφείς Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς και Πλούταρχος ήταν σύγχρονοι του Τίτου Λίβιου, δανείστηκαν από έργα παλιότερων Ρωμαίων ιστορικών όπως ο Διοκλής, ο Έννιος Κόιντος και ο Κάτων ο Πρεσβύτερος.[8] Το έργο του Λίβυου στηρίζεται σε επίσημα κρατικά έγγραφα και είχε αποκλείσει όλες τις αμφισβητούμενες παραδόσεις, ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς και ο Πλούταρχος δίνουν αντίθετα διαφορετικές πληροφορίες.[9] Ο μαθητής του Λίβυου, ιστορικός και μετέπειτα αυτοκράτορας Κλαύδιος στηρίχτηκε στην παράδοση των Ετρούσκων.

Πατρότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότερες Ρωμαϊκές πηγές καταγράφουν το όνομα της μητέρας του Σέρβιου ως "Οκρησία", μια νεαρή γυναίκα που μετά την απαγωγή της σε πολιορκία μεταφέρθηκε στη Ρώμη, ήταν έγκυος από τον σύζυγο της που σκοτώθηκε στην πολιορκία ή παρθένα.[10] Παραδόθηκε στην Τανακύλλα σύζυγο του Ταρκύνιου του πρεσβύτερου, την πήρε στο νοικοκυριό της σαν δούλη και την αντιμετώπισε με μεγάλο σεβασμό, πολλές πηγές αναφέρουν ότι εξυπηρετούσε τις τελετές του βασιλικού νοικοκυριού και ήταν μία από τις Εστιάδες Παρθένες. Σε μία ευκαιρία ενώ οι φλόγες της εστίας έγιναν επικίνδυνες η Οκρησία μπήκε μέσα σε αυτές με έναν αόρατο φαλλό και τις μετρίασε, η Τανακύλλα θεώρησε ότι έκαναν θεϊκή επέμβαση οι οικιακές θεότητες Λάρητες ή ο ίδιος ο Βουλκάνους. Το περιστατικό αυτό έδειχνε ότι ο γιος της Οκρησίας Σέρβιος είχε θεϊκή προέλευση και προοριζόταν για βασιλιάς, η Οκρησία και η Τανακύλλα το γνώριζαν και το κράτησαν μυστικό.[11]

Η γέννηση του Σέρβιου μέσα στο βασιλικό νοικοκυριό τον έκανε ταυτόχρονα μέλος της ευρύτερης οικογένειας του Ταρκύνιου αν και ήταν γιος μιας δούλης. Οι αρχαίες πηγές γράφουν ότι ο Ταρκύνιος τον αγάπησε σαν θετό του γιο και του έδωσε σύζυγο την κόρη του Γεγανία.[12] Όλες οι πηγές συμφωνούν επίσης με ένα θαύμα που παρατηρήθηκε στην παιδική του ηλικία, μέλη του βασιλικού νοικοκυριού είδαν ένα δακτυλίδι φωτιάς γύρω από το κεφάλι του την ώρα που κοιμόταν, αυτό ήταν απόδειξη της θεϊκής του καταγωγής.[13] Ο πεθερός του έδωσε στον Σέρβιο μία σειρά από κυβερνητικές και στρατιωτικές αρμοδιότητες στις οποίες ανταποκρίθηκε με μεγάλη επιτυχία.[14]

Άνοδος στον θρόνο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τίτος Λίβιος έγραψε ότι ο Ταρκύνιος ο πρεσβύτερος εξελέγη βασιλιάς των Ρωμαίων από τη Γερουσία όταν πέθανε ο προκάτοχος του Άνκος Μάρκιος επειδή οι γιοι του ήταν πολύ μικροί και ανίκανοι να τον διαδεχτούν. Όταν ο Σέρβιος έγινε γαμπρός του Ταρκύνιου έγινε και πιθανός του διάδοχος, οι γιοι του Άνκος Μάρκιος δεν μπορούσαν να τον συγχωρέσουν, πλήρωσαν δύο δολοφόνους να θανατώσουν τον Ταρκύνιο. Οι δολοφόνοι μπήκαν στα ανάκτορα, βρήκαν τον βασιλιά και τον τραυμάτισαν βαριά.[15] Ο Ταρκύνιος διέταξε να κλείσουν τις πύλες των ανακτόρων, συγκάλεσε συνέλευση στο νοικοκυριό του και κήρυξε τον Σέρβο Τύλλιο αντιβασιλιά, σε λίγο πέθανε από τα τραύματα του. Με τον θάνατο του Ταρκύνιου η Γερουσία ανακήρυξε αμέσως νέο βασιλιά τον Σέρβιο Τύλλιο και έστειλε τους γιους του Άνκος Μάρκιος εξορία στη Σούεσσα Πωμεντιάνη.[16] Ο Τίτος Λίβιος περιγράφει ότι ήταν η πρώτη φορά που αποφάσισε η Γερουσία να ανακηρύξει νέο βασιλιά χωρίς να ρωτήσει τον λαό, ο Πλούταρχος αντίστοιχα γράφει ότι ο Ταρκύνιος έδωσε με το ζόρι συναίνεση στο νεκροκρέβατο του να τον διαδεχτεί ο Σέρβιος.[17] Οι Βήιοι και οι Ετρούσκοι κήρυξαν τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Σέρβιου Τύλλιου πόλεμο στη Ρώμη, στην εκστρατεία που ακολούθησε γνώρισαν από τον Σέρβιο τρομερή συντριβή. Οι επιτυχίες του τον βοήθησαν να επεκτείνει σημαντικά τη θέση του και τα εδάφη του στο βασίλειο της Ρώμης.[18] Τα Ρωμαϊκά ημερολόγια καταγράφουν τρεις τελετές θριάμβου για τις μεγάλες νίκες του Σέρβιου απέναντι στους Ετρούσκους (571 π.χ., 25 Μαΐου 567 π.χ. και τρίτη σε άγνωστη ημερομηνία).

Διοίκηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Κουρίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Σέρβια Τείχη όπως σώζονται σήμερα.

Οι περισσότερες μεταρρυθμίσεις του Σέρβιου είχαν στόχο τα δικαιώματα των ομάδων του Ρωμαϊκού πληθυσμού που ήταν υποτιμημένες, απόδοση ψήφου σε δούλους, μικροκαλλιεργητές και πολίτες χωρίς Ρωμαϊκή υπηκοότητα. Οι μεταρρυθμίσεις καθόρισαν λεπτομερώς όλα τα φορολογικά και στρατιωτικά δικαιώματα για όλες τις τάξεις του Ρωμαϊκού πληθυσμού, συνέχισε σε μεγαλύτερο βαθμό τις μεταρρυθμίσεις των προκατόχων του Άνκος Μάρκιος και Ταρκύνιου του πρεσβύτερου. Η μεγάλη εδαφική επέκταση της πόλης την εποχή που ιδρύθηκε η Ρωμαϊκή Δημοκρατία έκανε αυτές τις μεταρρυθμίσεις αναγκαίες σε βαθμό που η νομοθεσία του Σέρβιου Τύλλιου να μην θεωρείται τόσο επαναστατική όσο πιστεύουν.[19] Μέχρι την εποχή του Σέρβιου Τύλλιου η νομοθεσία και η δικαιοσύνη βρισκόντουσαν στα χέρια της "Συνέλευσης της Κουρίας" με περισσότερες από 30 Κουρίες.

Οι μεγάλες οικογένειες που ίδρυσαν τη Ρώμη ήταν τρεις, η κάθε μία είχε έδρα έναν από τους μεγάλους λόφους της πόλης και συμμετείχε στη Συνέλευση με περίπου 10 Κουρίες η κάθε μία. Οι οικογένειες αυτές είχαν περίπου 200 μέλη και συμμετείχαν στη γενική Συνέλευση με έναν "Πρεσβύτερο", τον αρχηγό της οικογένειας. Ο "Πρεσβύτερος" έκανε νομοθετικές προτάσεις στον βασιλιά με βάση τη Γενική Συνέλευση του Ρωμαϊκού λαού, ο βασιλιάς αποφάσιζε αλλά καμιά απόφαση δεν είχε ισχύ χωρίς υπογραφή από τη Συνέλευση της Κουρίας. Την εποχή που ανέβηκε στον θρόνο ο Σέρβιος Τύλλιος οι Κουρίες αντιπροσώπευαν μόνο ένα μικρό τμήμα του Ρωμαϊκού πληθυσμού, η συντριπτική πλειοψηφία δεν είχε λόγο στην κυβέρνηση.[20]

Απογραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σέρβιος Τύλλιος ήταν αποφασισμένος να αλλάξει το καθεστώς στο οποίο οι περισσότεροι Ρωμαίοι πολίτες δεν είχαν λόγο, αποφάσισε να επεκτείνει τη συμμετοχή και στους υπόλοιπους πολίτες έστω περιορισμένα. Η παράδοση γράφει ότι ο Σέρβιος προχώρησε σε μετατροπή της Κουρίας σε ένα διαφορετικό σώμα στο οποίο και οι υπόλοιπες κοινωνικές τάξεις είχαν μια μικρή συμμετοχή. Τα σχέδια απαιτούσαν αναλυτική καταγραφή του Ρωμαίου πληθυσμού, ο Σέρβιος Τύλλιος έγινε με αυτόν τον τρόπο ο πρώτος απογραφέας στη Ρωμαϊκή ιστορία. Ο βασιλιάς συγκέντρωσε όλους τους κατοίκους της πόλης στο Άρεως Πεδίον, κατέγραψε τα νοικοκυριά, την περιουσία και τα έσοδα τους, δημιούργησε φορολογικό σύστημα για όλες τις κοινωνικές ομάδες, καθόρισε τη συμμετοχή στον στρατό και τα δικαιώματα ψήφου. Ο Σέρβιος Τύλλιος είχε στόχο με τις μεταρρυθμίσεις αυτές όχι μόνο να ελαττώσει την εξουσία των ευγενών αλλά προπαντός να αποκτήσει την υποστήριξη των λαϊκών μαζών σε περιόδους επαναστάσεων και πολέμων.[21] Η "Συνέλευση της Κουρίας" θα διατηρηθεί και αργότερα την εποχή της Ρωμαϊκής δημοκρατίας, η εξουσία των ευγενών θα είναι ωστόσο αρκετά μειωμένη χάρη στις μεταρρυθμίσεις του Σέρβιου, οι ευγενείς δεν μπορούσαν να περάσουν τη γνώμη τους χωρίς την υπογραφή της Μεγάλης Κουρίας.[22]

Η Απογραφή κατηγοριοποίησε τον Ρωμαϊκό πληθυσμό σε τάξεις ανάλογα με τον πλούτο και την ηλικία κάθε πολίτη. Η κάθε τάξη υποδιαιρέθηκε σε ομάδες περίπου 100 ανθρώπων, αυτοί με τη σειρά τους χωρίστηκαν σε δύο ομάδες : τους ηλικιωμένους ηλικίας άνω των 45 ετών και τους μεσήλικες ηλικίας 17 - 45 ετών.[23] Οι μεσήλικοι άντρες ήταν υποχρεωμένοι να εκπληρώσουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις που εκτιμήθηκαν σε αρχαϊκά Ασσάρια.[24] Ο πλούτος και η τάξη του πολίτη θα καθόριζε τη θέση του στον στρατό και την κοινωνική του ιεραρχία αλλά ο στόχος ήταν βασικά φορολογικός.[25] Η φορολογία ήταν αναγκαία στον βασιλιά για τη συγκέντρωση εσόδων ακόμα και σε περίοδο ειρήνης, οι πλούσιοι πολίτες είχαν μεγαλύτερη φορολογική εισφορά αλλά και περισσότερα δικαιώματα ψήφου, οι φτωχότεροι αντίθετα που δήλωναν αδυναμία να πληρώσουν φόρους δεν είχαν δικαιώματα ψήφου.[26]

Μεταρρυθμίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχέδιο της αρχαίας Ρώμης με τα Σέρβια Τείχη.

Το σύστημα του Ρωμαϊκού στρατού που διαμορφώθηκε με βασική μονάδα τις "Εκατοντάδες" στηρίχτηκε αποκλειστικά στη συγκεκριμένη Απογραφή, η στρατιωτική επιλογή για τη συγκρότηση της κάθε εκατοντάδας στηρίχτηκε στην ηλικία, τον πλούτο, τις ικανότητες και την εμπειρία. Οι ενήλικες ηλικίας 17-45 ετών μπορούσαν να έχουν στον οπλισμό τους Περικεφαλαία, σανδάλια, θώρακα, ασπίδα και Δόρυ. Κάθε στρατιωτική γραμμή στη Φάλαγγα αποτελείται από ανθρώπους που ανήκαν στην ίδια τάξη, οι τρομπετιστές είχαν επιλεγεί από την πέμπτη τάξη.[27] Οι μεγάλοι αξιωματούχοι του Ρωμαϊκού στρατού ανήκαν την περίοδο τουλάχιστον που διατηρήθηκε η βασιλεία στην τάξη των Πατρικίων, με την άνοδο της Ρωμαϊκής δημοκρατίας ανέβηκαν στην ιεραρχία και Πληβείοι. Ο Κορνέλ σημειώνει ότι το σύστημα των "Εκατοντάδων" δημιούργησε την ενδιάμεση τάξη των Ιππέων οι οποίοι όπως γράφει "δεν ήταν απαραίτητα πατρίκιοι", μπορούσαν να ιππεύουν καλά το άλογο και αποτελούσαν την ενδιάμεση τάξη.[28]

Οι μεταρρυθμίσεις του Σέρβιου μεγάλωσαν συνολικά τις φυλές και την πόλη που προστατευόταν με μία ράμπα, ένα τείχος και ένα χαντάκι. Ο Σέρβιος Τύλλιος χώρισε τη Ρώμη σε τέσσερις διοικητικές περιοχές : τη "Σουμπουράνα", την "Εσκυλίνο", την "Κολλίνα" και την "Παλατίνα", ο ίδιος έκτισε νέα ανάκτορα στην "Εσκυλίνο".[29] Η κατάσταση των κατοίκων έξω από τα τείχη είναι ασαφής, όσοι ζούσαν εντός δεν είχαν σοβαρούς διαχωρισμούς σχετικά με τον πλούτο, την κοινωνική τάξη και την καταγωγή τους.[30] Πολλοί πληβείοι αργότερα είχαν αποκτήσει σημαντικούς πολιτικούς ρόλους, ένας σημαντικός αριθμός από αυτούς μετέβη στις ψηλότερες τάξεις και απέκτησε δικαίωμα ψήφου.[31] Το σύστημα των "Τεταρτημορίων" διατηρήθηκε στην πόλη για πολλούς αιώνες μέχρι την εποχή που ο Οκταβιανός Αύγουστος προχώρησε στη νέα Διοικητική Διαίρεση της Αυτοκρατορικής Ρώμης με 14 περιοχές (7 π.χ.). Στη σημερινή Ρώμη διασώζεται ένα τμήμα από τα Σέρβια Τείχη, τα υπόλοιπα οικοδόμησαν όταν οι Γαλάτες όταν κατέλαβαν την πόλη (390 - 387 π.χ.)

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μερικοί ιστορικοί ισχυρίζονται ότι ο Σέρβιος Τύλλιος έκοψε τα πρώτα Νομισματικά κέρματα αντικαθιστώντας τις ράβδους χρυσού που κυκλοφορούσαν μέχρι τότε. Η άποψη αυτή θεωρείται απίθανη αφού ο ίδιος ο Σέρβιος έκοψε τις πρώτες ράβδους.[32] Η οικονομία στην αρχαία πόλη στηρίχτηκε βασικά στην αγροτική παραγωγή, τα δάνεια και οι τόκοι όπως τα γνωρίζουμε σήμερα είναι άγνωστα. Ο γαιοκτήμονας έδινε δάνειο με σπόρους, τρόφιμα και προμήθειες σε αντάλλαγμα ο δανειζόμενος θα του παρείχε αγροτικές υπηρεσίες και θα γινόταν για κάποιο διάστημα δούλος του.[33] Ο Διονύσιος γράφει ότι ο βασιλιάς Σέρβιος πλήρωσε κάποια χρήματα στους γαιοκτήμονες "από την ίδια την τσέπη του" για να απαλλάξει τους οφειλέτες από τη δουλική εργασία.[34] Το καθεστώς αυτό συνεχίστηκε κανονικά και την εποχή που ιδρύθηκε η Ρωμαϊκή δημοκρατία. Ο Τίτος Λίβυος γράφει ότι ο βασιλιάς Σέρβιος Τύλλιος έκανε μεγάλες δωρεές εκτάσεων γης σε φτωχούς για να μπορέσει να κερδίσει τη στήριξη τους στην κυβέρνηση και τον στρατό.[35]

Ο Σέρβιος Τύλλιος συνδέεται με την κατασκευή του ναού της Ντιάνα στον λόφο του Αβεντίνου, αυτό συνδέεται με τη δημιουργία της "Λομβαρδικής Λίγκας".[36] Οι μύθοι για τη θρυλική του γέννηση και η μεγάλη του αγάπη για τις λαϊκές τάξεις τον συνδέουν με την καθιέρωση των πανηγυριών της Κομπιτάλια στα οποία συμμετείχαν οι κατώτερες τάξεις και οι δούλοι.[37] Η μεγάλη δημοφιλία και τα κατορθώματα του τον συνδέουν επιπλέον με την ίδρυση ναών αφιερωμένων στη θεά Φορτούνα, συνδέθηκε με δύο από αυτούς μέσω του "ιερού γάμου". Ο Πλούταρχος περιγράφει την "Πύλη του παραθύρου" στα βασιλικά ανάκτορα από τα οποία η προηγούμενη βασίλισσα Τανακύλλα ανακοίνωσε την αντιβασιλεία του Σέρβιου, η ίδια η θεά ακούγεται επίσης ότι πέρασε από το παράθυρο για να γίνει σύντροφος του.[38]

Ανατροπή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τίτος Λίβιος καταγράφει ότι ο Σέρβιος Τύλλιος απέκτησε δύο κόρες την Τύλλια την πρεσβύτερη και την Τύλλια τη Νεώτερη που πάντρεψε αντίστοιχα με τους δύο γιους του Ταρκύνιου του πρεσβύτερου : τον Ταρκύνιο τον Υπερήφανο και τον Ταρκύνιο Αρρούν. Η Τύλλια η πρεσβύτερη ήταν αδύναμος χαρακτήρας, η μικρότερη αδελφή της Τύλλια η νεότερη ήταν αντίθετα πανούργα και δυναμική αλλά ήταν άβουλος ο σύζυγος της Αρρούν. Η Τύλλια η νεώτερη αποφάσισε σε συνεργασία με τον Ταρκύνιο τον υπερήφανο να θανατώσουν τους συντρόφους τους και να παντρευτούν μεταξύ τους. Η Τύλλια η νεότερη πρότεινε στον νέο της σύζυγο να ανατρέψει τον Σέρβιο και να ανέβει ο ίδιος στον θρόνο, ο Ταρκύνιος το δέχτηκε πρόθυμα και προσπάθησε να κερδίσει την υποστήριξη των Γερουσιαστών, ιδιαίτερα αυτών που είχαν υπηρετήσει τον Ταρκύνιο τον πρεσβύτερο. Ο Ταρκύνιος ο υπερήφανος δωροδόκησε στη συνέχεια πλούσια τους Γερουσιαστές και άρχισε να ασκεί έντονη κριτική στον Σέρβιο. Ο Ταρκύνιος αποφάσισε στη συνέχεια να πάρει τον θρόνο με τη βία, συγκέντρωσε μια ομάδα από οπλισμένους άντρες, βάδισε για τη Γερουσία, κάθισε στον θρόνο και ζήτησε να μιλήσει επίσημα στους Γερουσιαστές. Η κριτική του στον Σέρβιο ήταν αρκετά σκληρή, είπε ότι ήταν γιος δούλας που ανέβηκε στον θρόνο χωρίς κανένα δικαίωμα, η Τανακύλλα που τον έκανε βασιλιά έκανε παραβίαση του Ρωμαϊκού νόμου. Πρότεινε επαναστατικά μέτρα όπως κατάσχεση της περιουσίας των πλουσίων και διανομή στους φτωχούς, θα προχωρούσε σε καταγραφή του πληθυσμού και της περιουσίας του ώστε να μην υπάρχουν καταχρήσεις από τους πλούσιους.[39]

Δολοφονία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Σέρβιος έμαθε τα νέα και έσπευσε να τον αντιμετωπίσει, ο Ταρκύνιος εκμεταλλεύτηκε τη νεότητα και τη σωματική του δύναμη, πέταξε τον πεθερό του από τις σκάλες στον δρόμο και οι οπαδοί του βγήκαν με τη βία έξω από τα ανάκτορα. Ο Σέρβιος Τύλλιος δολοφονήθηκε στη συνέχεια από τους οπαδούς του Ταρκύνιου του υπερήφανου με διαταγή της ίδιας της κόρης του. Η Τύλλια ήταν η πρώτη που πήγε να χαιρετήσει τον σύζυγο της σαν νέο βασιλιά, εκείνος της πρότεινε να επιστρέψει αμέσως στο σπίτι για την ασφάλεια της. Ο οδηγός ενώ έτρεχε με το άλογο προς το Καπιτώλιο με την Τύλλια συνάντησε την αιματοβαμμένη σορό του Σέρβιου Τύλλιου, τρομοκρατήθηκε και σταμάτησε απότομα.

Η αδίστακτη Τύλλια πήρε η ίδια τα ηνία του άρματος και πέρασε πάνω από το πτώμα του πατέρα της, ολόκληρο το άρμα γέμισε αίματα όπως και τα ρούχα της, αυτό της άφησε το στίγμα της πατροκτονίας όταν επέστρεψε σπίτι της. Ο δρόμος αυτός έμεινε γνωστός ιστορικά σαν "Οδός Εγκλήματος". Ο Ταρκύνιος ο υπερήφανος ξεκίνησε προκλητικά τη βασιλεία του, αρνήθηκε να θάψει τον πεθερό του και προχώρησε σε μία σειρά από εκτελέσεις Γερουσιαστών που του είχαν μείνει πιστοί, αρνήθηκε να τους αντικαταστήσει με αποτέλεσμα ο αριθμός και η εξουσία των Γερουσιαστών να ελαττωθούν σημαντικά.[40] H δολοφονία του Σέρβιου Τύλλιου ήταν μεγάλο ανοσιούργημα για τους Ρωμαίους, ήταν ο πρώτος βασιλιάς που βοήθησε σημαντικά τις κατώτερες λαϊκές τάξεις με σημαντικές μεταρρυθμίσεις, θα είναι η αρχή για την πτώση της βασιλείας στη Ρώμη και την ανακήρυξη της δημοκρατίας.[41]

Ιστορικές εκτιμήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γέννηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η "πινακίδα της Λυών".

Οι ιστορίες που σχετίζονται με τη θεϊκή καταγωγή είναι συνηθισμένες στον αρχαίοι Μεσογειακό κόσμο για ανθρώπους άγνωστης προέλευσης που γίνονται βασιλιάδες, τύραννοι ή δυνάστες.[42] Οι θρύλοι περιγράφουν συνήθως τον πατέρα σαν μία θεότητα, τη μητέρα σαν παρθένα ή πριγκίπισσα αλλά ποτέ δούλη, ο αόρατος φελλός και η παρέμβαση μιας δούλης παρθένας είναι μοναδική στον Σέρβιο Τύλλιο.[43] Ο Λίβυος και ο Διονύσιος απορρίπτουν τη γέννηση του με θεϊκή παρέμβαση επειδή οι γονείς του προέρχονταν από κατακτημένους λαούς και ήταν ευγενείς. Ο χαρακτήρας του και οι αρετές του είναι όπως αναφέρουν εξ΄ολοκλήρου Ρωμαϊκές επειδή λειτουργούν σε όφελος του Ρωμαϊκού λαού και όχι με προσωπικές βλέψεις, οι αρετές αυτές τον βοήθησαν να κερδίσει την εύνοια των θεών και την καλή του τύχη.[44]

Οι λεπτομέρειες για τη θαυματουργή γέννηση του Σέρβιου και οι δεσμοί του με τη θεά Φορτούνα έγιναν διάσημες αργότερα αλλά ο θρύλος δημιουργήθηκε την εποχή που ήταν ακόμα βασιλιάς.[45] Ο τρόπος με τον οποίο έκανε έκκληση στις λαϊκές μάζες αγνοώντας τη Γερουσία μπορεί να θεωρηθεί σαν σημάδι τυραννίας, τα προσωπικά του χαρίσματα έγιναν με αυτόν τον τρόπο μέσο για να τονίσουν τις επιτυχίες του. Ο Σέρβιος μεγάλωσε σημαντικά το Ρωμαϊκό βασίλειο και δημιούργησε τη δική του "Νέα Ρώμη" δίνοντας μεγάλη έμφαση στο πρόσωπο του Ρωμύλου, με αυτόν τον τρόπο θεώρησε τον εαυτό του "δεύτερο Ρωμύλο".[46] Η δουλική του καταγωγή σύμφωνα με ιστορικούς όπως ο Κορνέλ ήταν για τον ίδιο "το σημαντικότερο γεγονός".[47] Η φήμη του διαδόθηκε και σε περιοχές μακριά από τη Ρώμη, ο βασιλιάς του Πόντου Μιθριδάτης ΣΤ΄ Ευπάτωρ χλεύαζε το γεγονός ότι η Ρώμη ανέδειξε έναν βασιλιά δουλικής καταγωγής.[48]

Ο Σέρβιος των Ετρούσκων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η τοιχογραφία στον Γαλλικό τάφο του Βούλτσι.

Ο Κλαύδιος κατέγραψε στην "Πινακίδα της Λιόν" μια ιστορία σχετικά με κάποιον Ετρούσκο με το όνομα "Μακστάρνα" τον οποίο μερικοί ιστορικοί ταυτίζουν με τον Σέρβιο Τύλλιο. Η Ετρουσκική έκδοση του Σέρβιου σχετίζεται με τοιχογραφία που βρέθηκε σε έναν Γαλλικό τάφο στην Ετρουσκική πόλη Βούλτσι, προέρχεται από το δεύτερο ήμισυ του 4ου αιώνα π.χ.[49] Η τοιχογραφία δείχνει δύο άντρες που αναγνωρίζονται σαν αδελφοί Βιμπέννα να θανατώνουν κάποιον Ρωμαίο με το όνομα Γνάιο Ταρκύνιο αν και στη Ρωμαϊκή ιστορία δεν υπάρχει Ταρκύνιος με το όνομα Γνάιος, δίπλα τους βρίσκεται ο μεγάλος νικητής και σύμμαχος τους Μακστάρνα.[50] Ο Κλαύδιος ισχυρίζεται ότι ο Μακστάρνα ήταν ο ιστορικός Σέρβιος Τύλλιος που ξεκίνησε σαν σύμμαχος των αδελφών Βιμπέννα και τους βοήθησε να εγκατασταθούν στον Καίλιο λόφο στη Ρώμη. Η άποψη του Κλαύδιου δεν αναφέρεται από κανέναν ιστορικό, πιθανότατα έχει απορριφθεί, κυκλοφορούν δύο διαφορετικές παραδόσεις σχετικά με την τοιχογραφία. Ο "Ετρουσκικός Σέρβιος" του Κλαύδιου δεν φαίνεται να ήταν βασιλιάς, ήταν κάποιος μεγάλος μεγιστάνας ή πολέμαρχος στην υπηρεσία των αδελφών Βιμπέννα. Άν ταυτίζονται ο Μασκτάρνα με τον Σέρβιο ο τελευταίος φαίνεται να ήταν κάποιος ισχυρός άντρας τα πρώτα χρόνια της δημοκρατίας και απέκτησε μόνιμο αξίωμα ή μεγιστάνας ή δικτάτορας.[51]

Θρύλοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις του Σέρβιου Τύλλιου και του διαδόχου του Ταρκύνιου του υπερήφανου έβαλαν τα θεμέλια για τη μείωση των δυνάμεων της αριστοκρατίας και τη μεταφορά των εξουσιών στον κοινό λαό. Οι πολίτες ταπεινής καταγωγής θα μπορούσαν να έχουν εξουσίες, να ψηφίζουν και να συμμετέχουν στον στρατό, αυτό δυσαρέστησε έντονα τους Πατρίκιους και τη Γερουσία. Ο Ταρκύνιος ο υπερήφανος αργότερα ανατράπηκε από συνωμοσία πατρικίων, δεν συμμετείχαν πληβείοι.[52] Με τη δημιουργία των "Εκατοντάδων" δεν μπορούσε να πάρει αποφάσεις χωρίς την έγκριση τους, οι "Εκατοντάδες" έδωσαν εξουσίες στους πληβείους.[53]

Η καταγωγή του Σέρβιου Τύλλιου συνδέεται με τις οικιακές θεότητες Λάρητες, η δημιουργία της Κομπιτάλια έγινε με στόχο να τιμήσει τις πατρικές του θεότητες και να επεκτείνει τις τελετές προς τιμή τους στις κατώτερες τάξεις της Ρωμαϊκής κοινωνίας. Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς γράφει ότι ο Σέρβιος είχε ως πατρότητες του τις Λάρητες και η Κομπιτάλια σύμφωνα με τον ίδιο ανταποκρινόταν σε αρχαίες Ρωμαϊκές παραδόσεις. Ο Οκταβιανός Αύγουστος καθιέρωσε ξανά την Κομπιτάλια και τις γιορτές των Πληβείων υπό τη δική του προστασία σύμφωνα με την παράδοση του Σέρβιου (7 π.χ.).[54] Ο Οκταβιανός Αύγουστος θαύμαζε σε μεγάλο βαθμό τον Σέρβιο αλλά δεν είχε συνδέσει τη δική του καταγωγή μαζί του, θεωρούσε τον εαυτό του απόγονο του Ρωμύλου γιο του θεού Άρη όπως και ο θείος του Ιούλιος Καίσαρ. Ο Πλούταρχος γράφει ότι με τις μεταρρυθμίσεις του ο Σέρβιος Τύλλιος έγινε ο πιο σοφός, ο πιο τυχερός και ο κορυφαίος από όλους τους Ρωμαίους βασιλείς.[55]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Servii» (Ρωσικά)
  2. ↑ Σύμφωνα με τον Λίβυο οι δημιουργίες είναι αποδεκτές από τους περισσότερους αρχαίους συγγραφείς.
  3. ↑ Cornell, TJ (1995). The Beginnings of Rome. London: Routledge. σσ. 135–139
  4. ↑ Cornell, TJ (1995). The Beginnings of Rome. London: Routledge. σσ. 120-121, 226
  5. ↑ Cornell, σσ. 57 - 60
  6. ↑ Cornell, σσ. 120 - 121, 226
  7. ↑ Cornell, σ.2
  8. ↑ Cornell, σσ. 6, 199 - 122
  9. ↑ Cornell, σσ. 21 - 26
  10. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Α΄, Παρ.39
  11. ↑ http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/Fortuna_Romanorum*.html
  12. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Α΄, Παρ.39
  13. ↑ http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/Fortuna_Romanorum*.html
  14. ↑ Cornell, σ. 131
  15. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Α΄, Παρ.40
  16. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Α΄, Παρ.41
  17. ↑ http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/Fortuna_Romanorum*.html
  18. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Α΄, Παρ.42
  19. ↑ Cornell, σσ. 144 - 147, 173 -175, 183
  20. ↑ Cornell, σσ. 115 - 118
  21. ↑ Cornell, σσ. 194 - 197
  22. ↑ Cornell, σ. 25
  23. ↑ Οι "Εκατοντάδες" του Σέρβιου έχουν την έννοια της "Ομάδας".
  24. ↑ Cornell, σσ. 180 - 181
  25. ↑ Cornell, σσ.186 - 190, 194 - 196
  26. ↑ Cornell, σ. 179
  27. ↑ Lendon, J.E., Soldiers & Ghosts: A History of Battle in Classical Antiquity, Yale University Press (2005), σ. 182
  28. ↑ Cornell, σ. 196
  29. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Α΄, Παρ.44
  30. ↑ Cornell, σσ. 176 - 179
  31. ↑ Cornell, σσ. 173
  32. ↑ https://www.persee.fr/doc/efr_0000-0000_1976_ant_27_1_1984
  33. ↑ Cornell, σσ. 281-283
  34. ↑ Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, «Ρωμαϊκή Αρχαιολογία», Βιβλίο Δ΄, Παρ.9
  35. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Β΄, Παρ.46 και Βιβλίο Γ΄, Παρ.39.9
  36. ↑ Beard, North, Price, Religions of Rome: Vol. 1, a History, 1998, σ. 3
  37. ↑ Lott, John. B., The Neighborhoods of Augustan Rome, Cambridge, Cambridge University Press, 2004. σ. 31
  38. ↑ Cornell, σσ. 146 - 148
  39. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Α΄, Παρ. 42,46,47
  40. ↑ Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri", Βιβλίο Α΄, Παρ. 49
  41. ↑ https://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft1g500491;chunk.id=d0e11183;doc.view=print
  42. ↑ Cornell, σσ. 132-3
  43. ↑ T. P. Remus: A Roman Myth. New York: Cambridge University Press, 1995, σσ. 58 - 60
  44. ↑ Cornell, σσ. 130 - 133
  45. ↑ Grandazzi, σ. 45
  46. ↑ Grandazzi, σσ. 206 - 211
  47. ↑ Cornell, σσ. 131, 146
  48. ↑ Cornell, σ. 132
  49. ↑ Eleanor Huzar, in Temporini/Haase (eds), Aufstieg und Niedergang der römischen Welt, (ANRW), Sprache und Literatur (Literatur der julisch-claudischen und der flavischen Zeit), 1984, σ.623
  50. ↑ Cornell, TJ (1995). The Beginnings of Rome. London: Routledge. σσ. 135–139
  51. ↑ Cornell, σσ. 133 - 141, 143 - 145, 235
  52. ↑ Cornell, σσ. 148, 238
  53. ↑ Cornell, σσ. 195 - 197, 334 - 335
  54. ↑ Beard, North, Price, Religions of Rome, Τόμος. 1, A History, Cambridge University Press, 1998. σ.184
  55. ↑ http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/Fortuna_Romanorum*.html#ref6459

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Τίτος Λίβιος, "Ab Urbe Condita Libri"
  • Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, «Ρωμαϊκή Ἀρχαιολογία», Βιβλίο Δ΄
  • Beard, M., Price, S., North, J., Religions of Rome: Volume 1, a History, illustrated, Cambridge University Press, 1998.
  • Cornell, T., The beginnings of Rome: Italy and Rome from the Bronze Age to the Punic Wars (c. 1000 – 264 BC), Routledge, 1995.
  • Grandazzi, Alexandre, The foundation of Rome: myth and history, Cornell University Press, 1997.
  • Lendon, J.E., Soldiers & Ghosts: A History of Battle in Classical Antiquity, Yale University Press (2005).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σέρβιος Τύλλιος
 Θάνατος: 535 π.χ.
Προκάτοχος
Ταρκύνιος ο Πρεσβύτερος 		Βασιλιάς της Ρώμης
579 π.χ. - 535 π.χ. 		Διάδοχος
Ταρκύνιος ο Υπερήφανος
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σέρβιος_Τύλλιος&oldid=10259128"