Ποντιακοί χοροί

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ποντιακός χορός (horon) με συνοδεία κεμεντζέ. Τουρκία, 2007

Ποντιακοί χοροί ονομάζονται οι παραδοσιακοί χοροί των Ποντίων. Κάποιοι από αυτούς χορεύονται και από Πόντιους της σημερινής Τουρκίας (όπου ονομάζονται horon, χορόν).

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ποντιακός χορός στο Φεστιβάλ Βαλκανικών Χορών, Πράγα, 2010

Στους ποντιακούς χορούς, οι άνδρες και οι γυναίκες σχηματίζουν συνήθως κύκλο και πιάνονται από τους καρπούς. Χορεύουν με στητό το σώμα, τα πόδια ελαφρά ανοιχτά και τα χέρια άλλοτε υψωμένα και άλλοτε με λυγισμένους τους αγκώνες. Το σώμα ακολουθεί, με πιστά ρυθμικές και συγχρονισμένες κινήσεις (ιδίως των γλουτών), τα μικρά βήματα των ποδιών. Οι ποντιακοί χοροί εκτελούνται με συνοδεία μουσικής από κεμεντζέ που παίζει ο κεμεντζετζής (λυράρης), ο οποίος συχνά στέκεται στο κέντρο του κύκλου. Κατά τις υπαίθριες γιορτές, η μουσική προέρχεται από τουλούμ (ασκί, γκάιντα) και ταούλ (νταούλι, ζουρνά) ή κεμεντζέ και ντέφι.[1]

Ιστορική αναδρομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχικά, καθένας από αυτούς τους χορούς είχε συγκεκριμένη γεωγραφική κατανομή στην περιοχή του Πόντου. Ο μεγάλος αριθμός και η ποικιλία των χορών οφείλονταν στη γεωμορφολογία του ποντιακού χώρου. Αυτή η γεωμορφολογία, με την ύπαρξη της μεγάλης οροσειράς των Ποντικών Άλπεων (αρχ. Παρυάρδης, τουρκ. Doğu Karadeniz Dağları], η οποία χωρίζει τον Πόντο σε ορεινό και παράλιο, και την πληθώρα ποταμών και πηγών, έκανε δύσκολη και περιορισμένη την επικοινωνία μεταξύ των περιοχών.[2]

Έτσι, στους χορούς του Πόντου υπάρχουν δύο βασικές γεωγραφικές διακρίσεις. Η μία διαχωρίζει το δυτικό Πόντο (π.χ. Σινώπη, Νεοκαισάρεια, Σαμψούντα) από τον ανατολικό (π.χ. Τραπεζούντα, Αργυρούπολη, Κερασούντα, Ορντού, Ματσούκα, Χερίαινα, Καρς κα). Η άλλη διάκριση είναι μεταξύ ορεινού Πόντου (π.χ. ορεινές περιοχές Αργυρούπολης και Ματσούκας) από τον πεδινό (π.χ. πεδινές περιοχές Τραπεζούντας και Σουρμένων). Τέλος, καθοριστικό ρόλο στη συγκρότηση της ποντιακής μουσικοχορευτικής ταυτότητας, έπαιξε η επίδραση αρχαιοελληνικών, βυζαντινών, λαζικών, νοτιορωσικών και τουρκικών στοιχείων.[2]

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, η αίσθηση της προσφυγικής αλληλεγγύης μεταξύ των Ποντίων της Ελλάδας οδήγησε στη συγκρότηση μιας συλλογικής και κοινής πολιτισμικής ταυτότητας, με κοινά χαρακτηριστικά, και ενός κοινού χορευτικού ρεπερτορίου.[3]

Χαρακτηριστικοί ποντιακοί χοροί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πιο γνωστοί ποντιακοί χοροί είναι ο πολεμικός χορός Σέρα, τον οποίο πολλοί θεωρούν ως συγγενέστερο με τον αρχαίο Πυρρίχιο και ο χορός Πιτσ̌άκ-οϊν (Bıçak oyun) ή Χορός των Μαχαιριών. Ακολουθεί κατάλογος των χαρακτηριστικότερων ποντιακών χορών:[4]

Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Δομή, τ. 13, σ.256-7
  2. 2,0 2,1 Τυροβολά, Καρεπίδης, Κάρδαρης (2007), σ. 241.
  3. Τυροβολά, Καρεπίδης, Κάρδαρης (2007), σ. 259.
  4. Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών Νεολαίας της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ελλήνων Ποντίων στην Ευρώπη. Ανακτήθηκε 19/07/2015.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]