Πίτα (αρτοσκεύασμα)
Η πίτα είναι ένα αρτοσκεύασμα, το οποίο παρασκευάζεται με τη χρήση φύλλου ζύμης γεμιστού με διάφορα συστατικά, ψημένου στο φούρνο.[1][2] Η πίτα μπορεί να είναι αλμυρή ή γλυκιά, όπως επίσης σε μορφή κέικ.[3] Το φύλλο μπορεί να είναι κρούστας, χωριάτικο ή σφολιάτα.[4][5] Υπάρχουν επίσης πίτες που παρασκευάζονται χωρίς φύλλο ζύμης, με χυλό (π.χ. πατατόπιτα ή μπομπότα Τήνου, σπανακόπιτα ή πλαστός Θεσσαλίας).[6][7] Το σχήμα τους μπορεί να είναι στρογγυλό, τετράγωνο, μπορεί επίσης να είναι στριφτές ή απλές.[5]
Πίτες παρασκευάζονται σε όλη την Ελλάδα και στην Κύπρο. Συνήθως σερβίρονται ως σνακ για πρωινό, μπορούν όμως να σταθούν και ως κυρίως γεύμα.[1]
Οι ελληνικές πίτες με φύλλο, όπως η σπανακόπιτα και η τυρόπιτα, έχουν μια πλούσια ιστορία που έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα.[5][8][1] Η χρήση του φύλλου, μιας λεπτής, αφράτης ζύμης, μπορεί να εντοπιστεί στους Βυζαντινούς χρόνους,[9] με παλαιότερες αναφορές για παρόμοια αρτοσκευάσματα στην Ομήρου Οδύσσεια και στο έργο του Φιλόξενου.[5][8] Αυτές οι πίτες έγιναν βασικό είδος ανάγκης σε περιόδους έλλειψης φαγητού, όπως ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος,[3] και εξακολουθούν να είναι ένα δημοφιλές και αγαπημένο πιάτο στην ελληνική κουζίνα.[1][10][11]
Μερικά παραδείγματα από αυτές τις πίτες είναι:
Αλμυρές πίτες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- η ρουμελιώτικη αυγόπιτα[12]
- η κορφιάτικη αρνιόπιτα[13][14]
- η γαλατόπιτα (γέμιση αλμυρής κρέμας και τυριού)
- η κυπριακή ελιόπιτα (ελιωτή)[15]
- η κασερόπιτα
- η ηπειρώτικη κασιόπιτα[16][17]
- η κολοκυθόπιτα (γέμιση από κολοκυθάκι π.χ. μπατζίνα Θεσσαλίας)[18]
- η κιμαδόπιτα
- η κρεατόπιτα
- η κρεμμυδόπιτα[14]
- η κοτόπιτα με μανιτάρια (με κοτόπουλο και μανιτάρια)
- η λαδένια Κιμώλου
- η ηπειρώτικη λαχανόπιτα[19]
- η λουκανικόπιτα
- η μακαρονόπιτα[20]
- η μανιταρόπιτα (γέμιση από μανιτάρια)
- η μανουρόπιτα (από τη Φολέγανδρο)[21]
- η μαραθόπιτα (με μάραθο)[22]
- η μελιτζανόπιτα (γέμιση από μελιτζάνα)
- η κορφιάτικη μπακαλιαρόπιτα[14][23]
- η μυζηθρόπιτα (γέμιση με μυζήθρα)[24][25]
- η ντοματόπιτα (γέμιση με ντομάτες, δυόσμο και καραμελωμένο κρεμμύδι)
- η παστουρμαδόπιτα[14]
- η πατατόπιτα (γέμιση με πουρέ πατάτας, καραμελωμένο κρεμμύδι και άνηθο)
- η πατσαβουρόπιτα[14]
- η πιπερόπιτα (με γλυκές πιπεριές ή πιπεριές Φλωρίνης)
- τα ποντιακά πισία[26]
- η βλάχικη πλιγουρόπιτα[27]
- η πρασόπιτα (γέμιση με πράσο και τυρί)
- η κρητική σαρικόπιτα (με τυριά και μυρωδικά)[28][29]
- η σπανακόπιτα (γέμιση με σπανάκι και φέτα π.χ. πλαστός Θεσσαλίας)[30][31]
- η τραχανόπιτα[32]
- η κυπριακή τυρόπιτα (φλαούνα)[33]
- η ελληνική τυρόπιτα (γέμιση αυγού και τυριού)
- η χορτόπιτα (γέμιση με χόρτα)
- η κορφιάτικη χταποδόπιτα[34]
Γλυκές πίτες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- το γαλακτομπούρεκο
- η γαλατόπιτα (γέμιση κρέμας) με φύλλο (π.χ. Μάνης)
- η γλυκιά κολοκυθόπιτα (γέμιση από κίτρινη κολοκύθα)
- η μελόπιτα (με μέλι, μυκονιάτικη τυροβολιά και ζύμη)[35]
- η μηλόπιτα με φύλλο κρούστας ή ζύμη σφολιάτας
- ο μπακλαβάς
- η κορφιάτικη μπαρμπαρόπιτα (με καλαμποκάλευρο)[14]
- η μπουγάτσα
- η ηπειρώτικη ρυζόπιτα[36]
- η πορτοκαλόπιτα[14]
- η σουσαμόπιτα[37]
- η κυπριακή ταχινόπιτα[38]
- η κυπριακή τσιπόπιτα (με τσίπα)[39]
Κέικ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πίτες ονομάζονται, επίσης, τα αρτοσκευάσματα, τα οποία στην ουσία είναι κέικ, όπως:
- η βασιλόπιτα
- η γιαουρτόπιτα[14]
- η καρπουζόπιτα
- η καρυδόπιτα
- η γλυκιά κολοκυθόπιτα (λωλή Σίφνου)[40]
- η κυπριακή κολοκυθόπιτα (κολοκοτή)[41][42]
- η λευκαδίτικη λαδόπιτα
- η μηλόπιτα σε μορφή κέικ
- η γλυκια μυζηθρόπιτα χωρίς φύλλο[43]
- η πετιμεζόπιτα[44]
- η σοκολατόπιτα
- η ελληνική ταχινόπιτα
- η φανουρόπιτα
- η χριστόπιτα (ή χριστόψωμο)[45]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «The Greek pie story | Athens Insiders - Private Tours in Greece». Athens Insiders (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Filo Pastry | What it is, types, origin and benefits» (στα Αγγλικά). 12 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ 3,0 3,1 «The filo pies from Northern Greece». TML (στα Αγγλικά). 29 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Phyllo Dough: Ingredients, Nutrition and How To Use It». www.finedininglovers.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Λαχταριστές παραδοσιακές πίτες». VisitGreece. https://www.visitgreece.gr/el/experiences/gastronomy/traditional-cuisine/savoury-pies/. Ανακτήθηκε στις 2025-05-25.
- ↑ «Πατατόπιτα ή πατέ ή μπομπότα Τήνου | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Πλαστός: Η παραδοσιακή πίτα από τη Θεσσαλία». ProtoThema. 17 Νοεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ 8,0 8,1 «Savoury pies». visitgreece.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Spanakopita: Greece's Iconic Spinach and Cheese Pie». Fly Me To The Moon Travel (στα Αγγλικά). 5 Νοεμβρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Greek filo pies and our founder's love for them». Melianthos (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ Πετρίδου, Μαρίνα (22 Δεκεμβρίου 2022). «Παραδοσιακές πίτες: 31 συνταγές για το γιορτινό τραπέζι | ΣΥΝΤΑΓΕΣ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Αβγόπιτα ρουμελιώτικη». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Αρνιόπιτα με ρύζι κερκυραϊκή, από τ' Αγύρου | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 «Είδος συνταγών: Πίτες». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Ελιόπιτα κυπριώτικη». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Ηπειρώτικη κασόπιτα με ξινόγαλα | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Κασιόπιτα ή ζαρκόπιτα από την Ήπειρο». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Η μπατζίνα η σωστή». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Λαχανόπιτα ηπειρώτικη». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Μακαρονόπιτα χωρίς φύλλα από την Αχαΐα | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Μανουρόπιτες από τη Φολέγανδρο | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Μαραθόπιτες στο τηγάνι σε φύλλο από χαρουπάλευρο | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Κεφαλλονίτικη μπακαλιαρόπιτα». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Μυζηθρόπιτα σφακιανή». Μύλοι Κρήτης - Βέρο Κρητικό – Vero Cereal. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Νεράτες μυζηθρόπιτες με μέλι | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Ποντιακά πισία». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Βλάχικη πλιγουρόπιτα με φέτα». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Σαρικόπιτα με φρέσκα τυριά | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Σαρικόπιτες Κρήτης». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ Τσιροπούλου, Εύη (16 Νοεμβρίου 2023). «Πίτες: 27 παραδοσιακές συνταγές από Ελλάδα,Κύπρο και Μικρασία». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Πλαστός: Μια παραδοσιακή πίτα από τη Θεσσαλία». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Τραχανόπιτα | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Φλαούνες | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Χταποδόπιτα κεφαλονίτικη | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Μελόπιτα Μυκόνου | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Ρυζόπιτα ηπειρώτικη, γλυκιά | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Σουσαμόπιτα με ταχίνι | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Κυπριακές ταχινόπιτες». Cyprus Recipe Community. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Η τσιπόπιτα έχει τη συνταγή της επιτυχίας της». Η τσιπόπιτα έχει τη συνταγή της επιτυχίας της (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Λωλή – γλυκιά κολοκυθόπιτα από τη Σίφνο | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Κολοκοτές: ατομικές κολοκυθόπιτες με πλιγούρι και σταφίδες | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Κολοκοτές, οι κυπριακές κολοκυθόπιτες». cantina.protothema.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Γλυκιά μυζηθρόπιτα χωρίς φύλλο από τον Στέλιο Παρλιάρο | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2025.
- ↑ «Πετιμεζόπιτα | ΣΥΝΤΑΓΗ». Gastronomos.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.
- ↑ «Τα εννιά φαγητά - Εθνολογικό Μουσείο Θράκης». 24 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2025.