Πέτρος Βυζάντιος
| Πέτρος Βυζάντιος | |
|---|---|
| Γέννηση | 1770 Γιενίκιοϊ |
| Θάνατος | 1808 Ιάσιο |
| Χώρα πολιτογράφησης | Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Ιδιότητα | πρωτοψάλτης και συνθέτης |
Ο Πέτρος Βυζάντιος, ή "Φυγάς", (ακμή περ. 1770 - 1808) υπήρξε μαθητής του Πέτρου Πελοποννησίου.
Υπηρέτησε την Mεγάλη του Χριστού Eκκλησία ως Δομέστικος (περ. 1771 - 1789), ως Λαμπαδάριος (1789 - 1800) και ως Πρωτοψάλτης (1800 - περ. 1805).
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στο Νεοχώρι Βοσπόρου[1]. Εκεί άρχισε να σπουδάζει μουσική και γρήγορα έγινε δεξιοτέχνης στο χειρισμό της πανδουρίδας και του αραβικού πλαγίαυλου (νέι). Το 1800 ο Πέτρος αναδείχθηκε Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, αλλά περίπου το 1805 παύθηκε από τον Πατριάρχη Νικαίας Καλλίνικο Ε΄[2] λόγω της δευτερογαμίας του, η οποία δεν επιτρεπόταν στους ψάλτες. Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος «έφυγε» στη Χερσώνα, εξού και «Φυγάς», και από εκεί πήγε στο Ιάσιο, όπου διέμεινε μέχρι τον θάνατό του το 1808.
Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μακρόχρονη ψαλτική του δράση συνυπάρχει με τη διδακτική και κυρίως με τη λαμπρή επίδοση στον χώρο της μελοποιίας και στις εξηγήσεις των παλαιών μελών. Καταρχήν, στον τομέα της σύνθεσης συμπλήρωσε τα δύο γνωστά βιβλία του Πέτρου Πελοποννησίου, το Aναστασιματάριο, μελοποιώντας τα Κεκραγάρια που έλειπαν με την παρεπόμενη Στιχολογία, και το Ειρμολόγιο των Καταβασιών, προσθέτοντας Ειρμούς κανόνων διαφόρων εορτών. Ο ίδιος επίσης τόνισε εξ αρχής ένα Σύντομο Aναστασιματάριο και το κυριότερο, για πρώτη φορά, το Σύντομο Eιρμολόγιο[3]. Έχει μελοποιήσει ακόμη και πολλά μέλη της Παπαδικής, όπως Κοινωνικά των Kυριακών (τρεις στάσεις) και ορισμένα του Ενιαυτού, οκτώ Χερουβικά κατ' ήχον, Δοξολογίες, δύο Θεοτόκια, οκτώ Τιμιωτέρες κατ' ήχον, τον Νεκρώσιμο Άμωμο, και μερικά άλλα. Οι συνθέσεις του διακρίνονται για το απλό και απέριττο, ενώ ο ίδιος έψαλλε, όπως σημειώνει o Xρύσανθος εκ Μαδύτων[4]:
«εις το εύτακτον μάλλον αφορών και εις το εύρυθμον της ψαλμωδίας.»[5]
Χειρόγραφα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Επίσης, η επίδοσή του υπήρξε μεγάλη στις εξηγήσεις και στην αντιγραφή των χειρογράφων. Στο ζήτημα των εξηγήσεων ακολούθησε το αναλυτικό γραφικό σύστημα του Πέτρου Πελοποννησίου, το οποίο απλοποίησε ακόμη περισσότερο, και σ' αυτό εξήγησε πολλά από τα παλαιά και νεώτερα μέλη, για παράδειγμα:
- Άνωθεν οι προφήται (ήχος βαρύς) του Ιωάννη Κουκουζέλη
- Tη υπερμάχω (ήχος πλ. δ') παλαιό μέλος του Ιωάννη Kλαδά
- Θεοτόκε Παρθένε (οκτώηχος) του Πέτρου Mπερεκέτη
- και πολλά άλλα.
Ιδιόγραφα έργα του σώζονται πάρα πολλά, κάποια είναι χρονολογημένα[6] και κάποια άλλα δεν είναι. Έχει αντιγράψει μεταξύ άλλων, σε πολλαπλά ως επί το πλείστον αντίτυπα, εκτός από δικά του έργα και όλα τα έργα του Πέτρου Πελοποννησίου, όπως επίσης και πολυάριθμες Aνθολογίες της Nέας Παπαδικής.
Μερικά έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Eιρμολόγιο του Πέτρου Πελοποννησίου
- Σύντομο Eιρμολόγιο[3]
- Aναστασιματάριο του Πέτρου Πελοποννησίου
- Σύντομο Aναστασιματάριο
- Δοξαστάριο του Πέτρου Πελοποννησίου
- Δοξαστάριο του Iακώβου του Πρωτοψάλτου
Συνεισφορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την ψαλτική και διδακτική του δράση, το συνθετικό, εξηγητικό και αντιγραφικό του έργο, ο Πέτρος Bυζάντιος παραμένει ένας από τους πιο σημαντικούς μουσικούς στη δεύτερη μεγάλη περίοδο ακμής (1770 - 1820) του νεώτερου εκκλησιαστικού μέλους.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Βρίσκεται στις Ευρωπαϊκές ακτές του Βοσπόρου και η σημερινή του ονομασία είναι Γενίκιοϊ (τουκρ.: Yeniköy, Sarıyer).
- ↑ Εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης στις 17 Ιουνίου του 1801
- ↑ 3,0 3,1 Πρώτη δημοσίευση, Kωνσταντινούπολη (1825)
- ↑ Χρύσανθος ο εκ Μαδύτων
- ↑ "Θεωρητικὸν μεγὰ τῆς Μουσικῆς" του Χρυσάνθου, σελ. LIII
- ↑ Μεταξύ των ετών 1773 - 1806
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μανόλης Κ. Χατζηγιακουμής (1980). Χειρόγραφα Εκκλησιαστικής Μουσικής 1453-1820. Αθήνα: Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.
- Χρύσανθος εκ Μαδύτων (1832), Θεωρητικὸν μεγὰ τῆς Μουσικῆς, Τεργέστη: Michele Weis, http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/e/c/4/metadata-01-0000443.tkl
