Ολυμπιακός (Λυσίας)

Ο Ολυμπιακός αποτελούσε έναν από τους επιδεικτικούς λόγους του Αθηναίου ρήτορα Λυσία (5ος/4ος αιώνας π.Χ.), ο οποίος σύμφωνα με τα γραπτά του Διόδωρου του Σικελιώτη (1ος αιώνας π.Χ.) απαγγέλθηκε από τον Λυσία κατά την 98η διοργάνωση των ολυμπιακών αγώνων το 388 π.Χ., ένα έτος πριν από την ανταλκίδειο ειρήνη η οποία σήμανε το τέλος του κορινθιακού πολέμου. Στον λόγο αυτό, έκανε έκκληση για την ένωση και συστράτευση του συνόλου των Ελλήνων εναντίον του Διονυσίου Α´ ο οποίος ήταν τύραννος των Συρακουσών στη δύση, καθώς και εναντίον του Αρταξέρξη Β´ των Περσών στην ανατολή, τους οποίους θεωρούσε τους 2 μεγαλύτερους εχθρούς της ελευθερίας των Ελλήνων της περιόδου αυτής. Ως λόγος, αποτελεί ένα από τα παραδείγματα πολιτικής έκφρασης της πανελλήνιας ιδέας, με άλλα παρόμοια να είναι οι αντίστοιχοι λόγοι των Γοργία, Ισοκράτη, Ξενοφώντα.

Υπόβαθρο

Οι πόλεις των Αθηνών, Θήβας, Άργους, και Κορίνθου βρίσκονταν σε πόλεμο με την Σπάρτη για 7 έτη. Κατά την περίοδο αυτή, εμφανίστηκαν 2 νέες δυνάμεις, των οποίων η αυξανόμενη δύναμη απειλούσε την ελευθερία των ελληνικών πόλεων. Στην ανατολή η ναυτική δύναμη των Περσών γινόταν όλο και πιο ισχυρή, η ισχυρότερη από τους ελληνοπερσικούς πολέμους, ενώ στη δύση, ο Διόνυσος, τύραννος των Συρακουσών, είχε ήδη κατακτήσει τις αποικίες της Νάξου, Κατάνων, και Λεοντίνων, είχε καταφέρει να νικήσει τους Καρχηδόνιους στα δυτικά της Σικελίας, και πλέον ήταν ανενόχλητος και απειλούσε τις υπόλοιπες ελληνικές αποικίες της Μεγάλης Ελλάδας.

Περίληψη λόγου

Κατά τους ολυμπιακούς αγώνες του 388 π.Χ. ο Διονύσιος είχε αποστείλει μια εντυπωσιακή αποστολή, με τον αδερφό του τον Θεαρίδη να είναι επικεφαλής. Οι σκηνές όπου διέμεναν τα μέλη της αποστολής ήταν κεντημένες με χρυσοποίκιλτα υφάσματα, ενώ τα άρματα τα οποία είχαν μαζί τους για να συμμετέχουν στο αγώνισμα του τεθρίππου ήταν εξίσου εντυπωσιακά.

Ενώ οι απεσταλμένοι είχαν καταφέρει να κερδίσουν τις εντυπώσεις, ο Λυσίας σήκωσε τη φωνή του και άρχισε να απαγγέλει τον λόγο του. Αφότου αρχικά εξύμνησε τον Ηρακλή ως τον ιδρυτή των Ολυμπιακών αγώνων τους οποίους δημιούργησε ώστε να ενισχύσει την ενότητα μεταξύ των Ελλήνων, ο Λυσίας ανέφερε πως δεν πρόκειται να παίξει με τα λόγια του όπως θα έκανε κάποιος απλός σοφιστής, αλλά πως θα πρόσφερε συμβουλές σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες. Συνέχισε λέγοντας πως στο πρόσωπο του Διονυσίου θα πρέπει να αναγνωρίσουν τον ένα από τους δύο μεγάλους εχθρούς των Ελλήνων, και να μη κάνουν δεκτό τον ανίερο δικτάτορα στον ιερό εορτασμό των Ολυμπίων, και να θυμηθούν πως είναι καθήκον τους να ανατρέψουν την τυραννία και να ελευθερώσουν τη Σικελία, και να ξεκινήσουν τον πόλεμο με το να επιτεθούν σε όσους βρίσκονται σε εκείνες τις φανταχτερές σκηνές. Ακολούθως, ανέφερε πως τμήμα του ελληνικού κόσμου ήδη κατέχονταν από βαρβάρους, ενώ άλλο τμήμα από τυράννους. Ο Αρταξέρξης από τη μια πλευρά ήταν πλούσιος σε πλοία και χρήματα, και το ίδιο ήταν και ο Διονύσιος. Ανέφερε πως οι Έλληνες έπρεπε να παραμερίσουν τις εμφύλιες διαμάχες, και να ενωθούν όπως έκαναν οι πατέρες τους εναντίον των κοινών τους εχθρών. Προέτρεψε τους Λακεδαιμονίους ως την αναγνωρισμένη ηγέτιδα δύναμη στην Ελλάδα να πάρουν την πρωτοβουλία, λέγοντας πως χρειάζονταν άμεση δράση, και η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να περιμένει έως ότου ο εχθρός στην ανατολή και ο εχθρός στη δύση συγκλίνουν και πλησιάσουν ακόμα περισσότερο κοντά της.

Διασώζεται μόνο το πρώτο τμήμα του λόγου, αλλά κρίνοντας από τα περιεχόμενα και τη δομή του πιθανώς δεν λείπει μεγάλο μέρος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• αρχαίο κείμενο και σύγχρονη μετάφραση - Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας / Πύλη για την ελληνική γλώσσα