Μονoύνιος Α΄

Μονoύνιος Α΄
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Τέκνα	Μύτιλος
Γονείς	Βάρδυλις Β΄

Ο Μονούνιος Α΄ ήταν Ιλλυριός βασιλιάς των Δαρδάνιων (περί το 290 π.Χ. - 270 π.Χ.) στη νότια Ιλλυρία, γιος και διάδοχος του Βάρδυλις Β΄, τον βρίσκουμε περισσότερο σε αρχαιολογικά ευρήματα παρά σε ιστορικές πηγές. Είναι ο πρώτος Ιλλυριός βασιλιάς που έκοψε ασημένια νομίσματα στο νομισματοκοπείο του στο Δυρράχιο. Υπήρξε σκληρός αντίπαλος της Μακεδονίας αλλά όταν ο βασιλιάς Πτολεμαίος Κεραυνός ζήτησε βοήθεια για να αντιμετωπίσει τους βάρβαρους Κέλτες ο Μονούνιος Α΄ του έστειλε 10.000 στρατιώτες. Ο Μονούνιος Α΄ συμμάχησε με τον Ηπειρώτη βασιλιά Πύρρο τον Μέγα, είχαν κοινά ενδιαφέροντα να πολεμήσουν ενωμένοι τους Μακεδόνες. Τάφηκε στο βασιλικό νεκροταφείο των Ιλλυριών στο Πήλιον Ιλλυρίας. Ένα κράνος με μια Ελληνική επιγραφή και μερικά ασημένια νομίσματα που βρέθηκαν στην Οχρίδα δείχνουν ότι είχε έντονο ενδιαφέρον για τη Μακεδονία την εποχή των Κέλτικων επιδρομών.

Κέλτικες εισβολές

Πολλοί βασιλείς με το όνομα "Μονούνιος" κυβέρνησαν την ίδια εποχή, υπάρχει συνεπώς σύγχυση σχετικά με τη χρονική περίοδο και τις πράξεις κάθε βασιλιά. Τα νομίσματα του Μονούνιου κόπηκαν στο Δυρράχιο και την Απολλωνία αλλά δεν είναι γνωστό ότι έστειλε ο ίδιος στρατιωτική βοήθεια εναντίον των Κελτών. Πολλοί ιστορικοί έχουν απλά καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Ιλλυριός βασιλιάς που έστειλε βοήθεια εναντίον των Κελτών ήταν ο ίδιος που έκοψε πρώτος νομίσματα στο Δυρράχιο. Τον 4ο αιώνα π.Χ. ένας Γαλατικός πληθυσμός είχε συγκεντρωθεί στην Παννονία (σημερινή Ουγγαρία), πολλές Ιλλυρικές φυλές στα βόρεια υποτάχθηκαν. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης και ο Παυσανίας γράφουν ότι από το 200 π.Χ.) οι βαρβαρικές ορδές μετακινήθηκαν σε τρεις κατευθύνσεις τη Μακεδονία, την Ιλλυρία και τη Θράκη. Ο συνολικός στρατός τους απαριθμούσε 150.000 πεζούς και 10.000 ιππείς, ακολουθούσαν 2.000 βαγόνια με τρόφιμα και εξοπλισμό. Όλα τα κράτη στα Βαλκάνια τρομοκρατήθηκαν από την κίνηση αυτή αλλά ο Μακεδόνας βασιλιάς Πτολεμαίος ο Κεραυνός το είδε αδιάφορα. Ο Μονούνιος Α΄ έστειλε απεσταλμένους και του ζήτησε να του προσφέρει βοήθεια δηλώνοντας ότι έχει στη διάθεση του ακόμα και 20.000 άντρες αλλά ο Μακεδόνας βασιλιάς το αρνήθηκε. Η απάντηση του Πτολεμάιου σύμφωνα με τον ιστορικό Ιουστίνο ήταν αρκετά υποτιμητική, του είπε ότι έχει ένα πανίσχυρο βασίλειο χωρίς καμιά ανάγκη από τους Δαρδάνους. Ο Μονούνιος Α΄ που είχε συμμαχήσει με τους Θράκες εναντίον του όταν έμαθε την άρνηση δήλωσε ότι ο Πτολεμαίος Κεραυνός είναι ένας νέος και άμυαλος βασιλιάς κάτι που θα τον οδηγήσει σύντομα στην πτώση. Η προφητεία βγήκε σωστή, ο Πτολεμαίος Κεραυνός συνετρίβη και αποκεφαλίστηκε από τους Κέλτες (279 π.Χ.). Σύμφωνα με τον Διόδωρο μετά τη μάχη οι Κέλτες αντιμετώπισαν τους Δάρδανους αφού ήθελαν να περάσουν από τη γη τους για να επιστρέψουν και ηττήθηκαν από τις δυνάμεις του Μονούνιου. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή οι Δάρδανοι άφησαν τους Κέλτες να φύγουν με τον όρο να τους επιστρέψουν κάποιους θησαυρούς που είχαν κλέψει από ναούς.

Κοπή νομισμάτων

Ο Μονούνιος Α΄ κατέκτησε το βασίλειο των Ταυλαντίων (280 π.Χ.) και έκοψε τα πρώτα δικά του νομίσματα παρά το γεγονός ότι υπήρχαν Ιλλυρικά νομίσματα πολύ πριν τον 3ο αιώνα π.Χ. Οι βασιλικοί στατήρες με τον τίτλο "Βασιλέως Μονούνιου" ήταν αντίγραφα των νομισμάτων που κόπηκαν στο Δυρράχιο. Τα νομίσματα του Μονούνιου Α΄ είχαν το σύμβολο της μασέλας του κάπρου πάνω από το βόδι για να εμφανίσουν το όνομα του βασιλιά, το τρίγραμμα "ΔΥΡ" φανερώνει την τοποθεσία κοπής. Τα ίδια νομίσματα βρέθηκαν επίσης σε μεγάλο βαθμό κοντά στην αρχαία Ελληνική αποικία της Απολλωνίας. Το δεύτερο μεγάλο αστικό κέντρο του Μονούνιου Α΄ βρισκόταν στην πόλη Πήλιον στους Δασσαρήτες όπου βρισκόταν η παλιά βασιλική κατοικία και το βασιλικά νεκροταφεία. Τα ευρήματα που βρέθηκαν μέσα στους δέκα τάφους ανήκαν στη δεύτερη ταφική περίοδο μετά την κλοπή των βασιλικών τάφων στα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ., η κλοπή κατέστησε αδύνατη την αναγνώριση κάθε τάφου με συγκεκριμένο πρόσωπο. Τα δύο ανάγλυφα που βρέθηκαν ωστόσο στην είσοδο του βασιλικού τάφου μπορούν να βοηθήσουν στην αναγνώριση του. Το πρώτο παρουσιάζει έναν τοπικό βασιλιά και το δεύτερο είναι όμοιο με ένα κράνος που βρέθηκε στη Λίμνη της Οχρίδας όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και φυλάσσεται στο μουσείο του Βερολίνου. To πιο εκπληκτικό ήταν ότι στο πίσω μέρος του κράνους είχε την επιγραφή "Βασιλέως Μουνινίου" με τον ίδιο τρόπο που παρουσιάζεται στα νομίσματα που κόπηκαν στο Δυρράχιο. Το εύρημα αυτό δείχνει το βασίλειο του Μονούνιου Α΄ επεκτεινόταν μέχρι τις λίμνες στη Λυγκηστίδα, από την περιοχή αυτή ήταν έτοιμος να διεκδικήσει τον θρόνο της Μακεδονίας. Οι διεκδικήσεις του φαίνονται σε μια δεύτερη σειρά ασημένιων νομισμάτων που παρουσιάζουν Μακεδονικά σύμβολο, αλλά κράτησαν ελάχιστα, τα νομίσματα αυτής της μορφής ήταν τόσο λίγα που σώζεται σήμερα μονάχα ένα.

Πηγές

• Crawford, Michael Hewson (1985). Coinage and Money under the Roman Republic: Italy and the Mediterranean Economy. The Library of Numismatics. Berkeley: University of California Press.
• Lippert, Andreas; Matzinger, Joachim (2021). Die Illyrer: Geschichte, Archäologie und Sprache. Kohlhammer Verlag.
• Papazoglou, Fanoula (1965). "Les origines et la destinée de l'État illyrien: Illyrii proprie dicti". Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte. Franz Steiner Verlag. 14 (2): 143–179.
• Picard, Olivier (2013). "Ilirët, kolonitë greke, monedhat dhe lufta". Iliria (in Albanian). 37: 79–97.
• Šašel Kos, Marjeta (2003). "The Roman conquest of Dalmatia in the light of Appian's Illyrike". In Urso, Gianpaolo (ed.). Dall'Adriatico al Danubio: l'Illirico nell'età greca e romana : atti del convegno internazionale, Cividale del Friuli, 25-27 settembre 2003. I convegni della Fondazione Niccolò Canussio. ETS.
• Wilkes, John J. (1992). The Illyrians. Oxford, United Kingdom: Blackwell Publishing.
• Winnifrith, Tom (2020). Nobody's Kingdom: A History of Northern Albania. Signal Books.