Μανώλης Μανωλέας
| Μανώλης Μανωλέας | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα γεννήσεως | Αντώνης Κρητικός |
| Γέννηση | 1903 Καρδαμύλη Μεσσηνίας |
| Θάνατος | 20 Απριλίου 1944 Καλλιθέα Αττικής |
| Συνθήκες θανάτου | ανθρωποκτονία |
| Ψευδώνυμο | Μανώλης Μανωλέας και Σάμος |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
| Σπουδές | Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός συνδικαλιστής |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και Παλλαϊκό Μέτωπο |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μέλος της Βουλής των Ελλήνων (εκλογική περιφέρεια Πειραιά) |
Ο Εμμανουήλ «Μανώλης» Μανωλέας (Καρδαμύλη Μεσσηνίας, 1903 - Καλλιθέα Αττικής, 20 Απριλίου 1944), γεννημένος ως Αντώνης Κρητικός, γνωστός υπό το ψευδώνυμο «Σάμος»[1], ήταν Έλληνας εργάτης, ανώτερο στέλεχος του ΚΚΕ και βουλευτής Πειραιά το 1932 και το 1936.
Επί δικτατορίας Μεταξά εξορίστηκε και φυλακίστηκε στην Κέρκυρα. Ύστερα από σύγκρουση του με τον Νίκο Ζαχαριάδη, υπέγραψε δήλωση μετάνοιας και εντάχθηκε στην ΕΟΝ, όπου είχε καταλυτικό ρόλο στη δημιουργία της Προσωρινής Διοίκησης του ΚΚΕ.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, έγινε μέλος της ΕΣΠΟ. Ύστερα, συνεργάστηκε με τους Γερμανούς και ανέλαβε ηγετικές θέσεις στον αντικομμουνιστικό αγώνα των κατοχικών κυβερνήσεων. Εκτελέστηκε από την ΟΠΛΑ, θεωρούμενος ως δωσίλογος, τον Απρίλιο του 1944.
Κομμουνιστικός βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στην Καρδαμύλη το 1903. Στις αρχές της δεκαετίας του '20 εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ και το ΚΚΕ και το 1925 εκλέχθηκε πρόεδρος των Ναυπηγοξυλουργών της Καλαμάτας. Κατά τα χρόνια 1926-1927 διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου του Γυθείου. Το 1929 η δράση του μετατέθηκε στον Πειραιά όπου άρχισε η κύρια κομματική του δράση.[2] Το 1932 εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής του ΚΚΕ στον Πειραιά.[3]
Ένα χρόνο αργότερα ταξίδεψε στην ΕΣΣΔ όπου παρακολούθησε σεμινάρια στο Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής.[4] Κατά τον Ιάκωβο Χονδροματίδη, το ταξίδι του τον οδήγησε στο συμπέρασμα πως «ο κομμουνισμός της Σοβιετικής Ένωσης, δεν είχε καμία σχέση με εκείνον που ο ίδιος οραματιζόταν και αγωνιζόταν να εγκαταστήσει».[4] Το 1935 επέστρεψε στην Ελλάδα, και τέθηκε εκ νέου υποψήφιος του ΚΚΕ στον Πειραιά, όπου επανεκλέχθηκε στις εκλογές του 1936 με το Παλλαϊκό Μέτωπο.[5] Η υψηλή δημοφιλία του Μανωλέα στον Πειραιά, οδήγησε στην δημιουργία κομματικής νεολαίας, γνωστή ως «Μανώληδες»[6].
Σύλληψη από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου και σύγκρουση με τον Ζαχαριάδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μανωλέας ήταν από τα πρώτα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ που συνέλαβε το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Εκτοπίστηκε αρχικά στην Ανάφη, στη συνέχεια μεταφέρθηκε στις φυλακές της Αίγινας και τελικά φυλακίστηκε στην Κέρκυρα, στην απομόνωση της Ακτίνας Θ' μαζί με τον Ζαχαριάδη.[7] Εκεί, διαφώνησε έντονα μαζί του σε θέματα όπως το Μακεδονικό και η μικρασιατική εκστρατεία, θεωρώντας τις θέσεις του ΚΚΕ λανθασμένες.[6] Τον Νοέμβριο του 1938 στην Κέρκυρα υπέγραψε δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης του κομμουνισμού και αποφυλακίστηκε[6], απόφαση η οποία οφείλεται και στο θάνατο του Χρήστου Μαλτέζου, ύστερα από σκληρά βασανιστήρια.[8]
Αναδείχνοντας τέτοιους ήρωες και ξεκαθαρίζοντας τέτοιους προδότες, το ΚΚΕ
στέρεα, ακλόνητα, αποφασιστικά βαδίζει προς τη νίκη, παρ' όλες τις δυσκολίες, τις θυσίες και τις προδοσίες.[9]--Νίκος Ζαχαριάδης, αναφερόμενος στην υπογραφή δήλωσης μετάνοιας από τον Μανωλέα
Αντικομμουνιστικός βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιδεολογική μεταστροφή και ένταξη στην ΕΟΝ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την αποφυλάκιση, εντάχθηκε στην ΕΟΝ και συνεργάστηκε με τις αρχές ασφαλείας.[6] Ο Υφυπουργός Δημοσίας Ασφαλείας, Κωνσταντίνος Μανιαδάκης, μαζί με τους αξιωματικούς της Γενικής Ασφάλειας Αθηνών και μερικούς πρώην κομμουνιστές που είχαν ενταχθεί στις υπηρεσίες της Ασφάλειας συγκρότησαν στα τέλη του 1939 την Προσωρινή Διοίκηση του ΚΚΕ, το συνδεδεμένο με τις αρχές «καθοδηγητικό» όργανο του ΚΚΕ, με σκοπό να εξαρθρωθεί ο πραγματικός παράνομος μηχανισμός και να συλληφθούν τα μέλη του ΚΚΕ που αγνοούσαν το ρόλο της Προσωρινής Διοίκησης.[6] Το γεγονός αυτό, οδήγησε σε πλήρη σύγχυση τα μέλη του ΚΚΕ.[10]
Δράση την περίοδο της κατοχής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την κατάληψη της χώρας από τις δυνάμεις του άξονα, εντάχθηκε στην ΕΣΠΟ.[1] Μετά την ανατίναξη των γραφείων της, εργάστηκε ως μάγειρας, αντιμετωπίζοντας οικονομικές δυσκολίες.[1] Από το 1943 και μετά, ο Μανωλέας συνεργαζόταν με τις γερμανικές αρχές στο κατοχικό ραδιόφωνο μαζί με την Σίτσα Καραϊσκάκη και στο Γραφείο Τύπου της γερμανικής πρεσβείας όπου έκανε τακτικές εκπομπές κατά του κομμουνισμού ενώ διάφορα αντικομμουνιστικά και αντιεαμικά άρθρα του δημοσιεύτηκαν στον κατοχικό τύπο.[11]
Εκτέλεση από την ΟΠΛΑ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η δράση του επί κατοχής, τον κατέστησε στόχο της ΟΠΛΑ, με αποτέλεσμα την εκτέλεση του στις 20 Απριλίου 1944 έξω από το τραμ στην οδό Θησέως στην Καλλιθέα. Δύο μέλη της ΟΠΛΑ που επέβαιναν μαζί του στη διαδρομή Πειραιάς-Αθήνα, τον υποχρέωσαν να κατεβεί από το τραμ στην Καλλιθέα και με υποπολυβόλα Sten που είχαν κρυμμένα κάτω από τα παλτά τους τον εκτέλεσαν.[12]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Γκουντουβάς 2019, σελ. 190.
- ↑ Χονδροματίδης 2017, σελ. 172.
- ↑ Γκουντουβάς 2019, σελ. 15-16.
- ↑ 4,0 4,1 Χονδροματίδης 2017, σελ. 172-173.
- ↑ Γκουντουβάς 2019, σελ. 17-18.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Χονδροματίδης 2017, σελ. 173.
- ↑ Γκουντουβάς 2019, σελ. 25-26.
- ↑ Γκουντουβάς 2019, σελ. 35-36.
- ↑ Γκουντουβάς 2019, σελ. 36-37.
- ↑ Χονδροματίδης 2017, σελ. 173· Γκουντουβάς 2019, σελίδες 37-39.
- ↑ Χονδροματίδης 2017, σελ. 174.
- ↑ Χανδρινός 2012, σελ. 134.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γκουντουβάς, Σωτήρης (2019). Το ΚΚΕ κατά την περίοδο 1939-41. Η Παλιά Κεντρική Επιτροπή και η Προσωρινή Διοίκηση. Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο.
- Χανδρινός, Ιάσονας (2012). Το τιμωρό χέρι του λαού: Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα. Αθήνα: Θεμέλιο. ISBN 978-960-310-356-1.
- Χονδροματίδης, Ιάκωβος (2017). Η μαύρη σκιά στην Ελλάδα: Εθνικοσοσιαλιστικές και φασιστικές οργανώσεις στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου και της Κατοχής 1923-1945. Αθήνα: Γνώμων εκδοτική. ISBN 978-618-5018-67-2.