Καταρράκτης Άρτας

Καταρράκτης
	Καταρράκτης
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Δήμος	Κεντρικών Τζουμέρκων
Γεωγραφία
Νομός	Άρτας
Υψόμετρο	803
Πληθυσμός
Μόνιμος	160
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Σχωρέτσα(ι)να
Ταχ. κώδικας	470 43
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 39°27′0″N 21°6′22″E / 39.45000°N 21.10611°E / 39.45000; 21.10611

Ο Καταρράκτης είναι χωριό της Ηπείρου στο Νομό Άρτας. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων, πρώην Δήμο Αγνάντων (Δ.Δ.Καταρράκτου) Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 800 μέτρων στα Αθαμανικά Όρη που είναι γνωστότερα με την παραδοσιακή ονομασία Τζουμέρκα.

Θέση

Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 800 μέτρων στα Αθαμανικά Όρη που είναι γνωστότερα με την παραδοσιακή ονομασία Τζουμέρκα, σε απόσταση 62,5 χλμ. (μέσω γέφυρας Πλάκας) ή 55 χλμ. (μέσω Ράμιας) βόρεια της πόλης της Άρτας. Αποτελείται από το βασικό χωριό και μέσα σε έκταση 30 τ.χμ. περιλαμβάνει τέσσερις συνοικισμούς: την Κρυοπηγή - πρώην Μουτσιάρα, τη Μηλέα, τη Σγάρα και τα Βλάγκαδα και όλοι μαζί απαρτίζουν την κοινότητα Καταρράκτη.

Ιστορία

Ο Καταρράκτης ήταν ένας από τους 26 οικισμούς των Τζουμέρκων που περιήλθαν στην Ελλάδα το 1881^[1]. Το μαρτυρικό χωριό Καταρράκτης Άρτας, είναι το πρώτο στην περιοχή των Τζουμέρκων, που εντάσσεται πλέον στον κατάλογο των Μαρτυρικών χωριών,με Προεδρικό διάταγμα που δημοσιεύτηκε (ΦΕΚ Α/79/1-06-2017). Ήταν το διήμερο 26 και 27 Οκτωβρίου του 1943, όταν η ορεινή ταξιαρχία Εντελβάις των Ναζί, πυρπόλησε σπίτια, έκαψε σοδειές και εκτέλεσε 11 κατοίκους που δεν μπόρεσαν να διαφύγουν από το χωριό. Η θηριωδία, είχε χαρακτήρα αντιποίνων όπως υποστήριξαν οι Ναζί, για τις εχθροπραξίες που προκάλεσαν οι δυνάμεις της Εθνικής Αντίστασης σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των κατακτητών.

Η παλαιότερη ονομασία του χωριού, μέχρι το 1927, ήταν Σχωρέτσα(ι)να^[2]. Με το διάταγμα της 17ης Σεπτεμβρίου 1926, “ίνα μεταβληθώσι ξενόφωνα ή κακόηχα ονόματα συνοικισμών, πόλεων ή κωμών”,οι επιλογές ονομασίας ήταν 2, η πρώτη Αγία Αικατερίνη από το ομώνυμο Μοναστήρι και η άλλη Καταρράκτης. Τελικά επικράτησε η δεύτερη και πήρε το σημερινό του όνομα από τους δίδυμους καταρράκτες που βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση, λίγο πιο ψηλά από το χωριό, κοντά στον συνοικισμό Κρυοπηγή.

Στον μύλο της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης Σχωρετσάνων συνήλθαν οι Τζουμερκιώτες οπλαρχηγοί για την προετοιμασία του ιερού αγώνα : Κατσαντώνης (Αντώνης Μακρυγιάννης)8, Καραϊσκάκης, Μακρυγιάννης, Κουτελίδας, Τσαρακλής, ο ηγούμενος της Μονής Διονύσιος και οι δημογέροντες των Σχωρετσάνων, Αγνάντων,Μελισσουργών, Πραμάντων και Χόσεψης (έτος 1819-1820).

Αξιοθέατα

Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Είναι πλακοσκέπαστος ναός τρίκλητης θολωτής βασιλικής χωρίς τρούλο με ενσωματωμένο κωδωνοστάσιο. Ιδρύθηκε το 1730 αλλά ανακατασκευάστηκε εκ θεμελίων το 1827. Ξεχωρίζουν για την τέχνη τους το ξυλόγλυπτο τέμπλο και η μεγάλη εικόνα της Αγίας Αικατερίνης με επίχρυσο ανάγλυφο επικάλυμμα.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια

Αγίου Γεωργίου στη Σγάρα (κινητή εορτή)
Ζωοδόχου Πηγής στη Σγάρα (πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα)
Αγίου Κωνσταντίνου στον ομώνυμο λόφο (21 Μαΐου)
Προφήτη Ηλία (20 Ιουλίου)
Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου) Διήμερο πανηγύρι με αποκορύφωμα την 27 Ιουλίου όπου στην κεντρική πλατεία χορεύεται από όλους τους κατοίκους ο παραδοσιακός χορός Καγκελάρι ή Μπαϊραχτάρης
Κοίμηση της Θεοτόκου Τριήμερο παραδοσιακό πανηγύρι (15 Αυγούστου)
Πάτερ Κοσμά στη Σγάρα (23-24-25 Αυγούστου)
Αγίας Αικατερίνης (25 Νοεμβρίου)
Αγίας Φανερωμένης στην τοποθεσία Λιβάδια. Την ημέρα του Αγίου Πνεύματος (κινητή εορτή)
Μεταμόρφωσης Του Σωτήρος στη Μηλέα (6 Αυγούστου)
Αγίου Νικολάου στην πάνω πλατεία (6 Δεκεμβρίου)
12 Αποστόλων στην τοποθεσία Σκοτωμένο (30 Ιουνίου)

Εικόνες του Καταρράκτη

Πανοραμική άποψη του χωριού
Άποψη της κεντρικής πλατείας Καταρράκτη Άρτας (διακρίνεται τμήμα των Τζουμέρκων)
Οι δύο Καταρράκτες πάνω από το χωριό
Εορτασμός Αγίας Αικατερίνης
Ι.Μ.Αγίας Αικατερίνης Καταρράκτη Άρτας,Τζουμέρκα