Η Δούκισσα του Μάλφι
 | |
| Συγγραφέας | Τζων Ουέμπστερ |
|---|---|
| Γλώσσα | πρώιμα σύγχρονα αγγλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1623 |
| Μορφή | θεατρικό έργο |
| Τόπος | Αμάλφι |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Η Δούκισσα του Μάλφι (αγγλικός τίτλος: The Duchess of Malfi) είναι μια τραγωδία εκδίκησης που γράφτηκε από τον Άγγλο θεατρικό συγγραφέα Τζων Ουέμπστερ το 1612-1613. Παίχτηκε για πρώτη φορά το 1613-1614 στο Λονδίνο και δημοσιεύτηκε το 1623.[1]
Το έργο αρχίζει σαν μια ερωτική ιστορία, όταν η δούκισσα παντρεύεται κρυφά έναν άνδρα κατώτερης τάξης, και τελειώνει σαν μια εφιαλτική τραγωδία όταν τα δύο αδέρφια της αναλαμβάνουν να εκδικηθούν. Το ιακωβιανό δράμα συνέχισε την τάση της βίας και του τρόμου που καθιέρωσε η ελισαβετιανή τραγωδία υπό την επιρροή του Σενέκα. Η πολυπλοκότητα ορισμένων χαρακτήρων, κυρίως του υπηρέτη Μποζόλα και της δούκισσας, καθώς και η ποιητική γλώσσα του Ουέμπστερ κατατάσσουν το έργο στις μεγαλύτερες τραγωδίες του αναγεννησιακού θεάτρου στην αγγλική λογοτεχνία.[2]
Το έργο είχε μεγάλη επιτυχία από την πρώτη του παράσταση και ανεβαίνει στη σκηνή έως τη σύγχρονη εποχή.[3]
Ιστορικό υπόβαθρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο βασίζεται σε γεγονότα που συνέβησαν μεταξύ 1508 και 1513 γύρω από την Ιωάννα της Αραγονίας (1478 - περ. 1510) η οποία παντρεύτηκε σε ηλικία 12 ετών τον Αλφόνσο Πικολόμινι, δούκα του Αμάλφι από το 1493, πέθανε το 1498 και άφησε τη 19χρονη έγκυο χήρα του. Ο γιος διορίστηκε ως διάδοχος του πατέρα του αμέσως μετά τη γέννησή του και η Ιωάννα έγινε συγκυβερνήτης του γιου της. Λίγο μετά τον θάνατο του συζύγου της, συνήψε σχέση με τον διαχειριστή της Αντόνιο ντα Μπολόνια, τον παντρεύτηκε κρυφά και γέννησε δύο παιδιά. Μια τρίτη εγκυμοσύνη κίνησε τις υποψίες της οικογένειας. Αυτή και ο Αντόνιο προσπάθησαν να δραπετεύσουν στην Ανκόνα. Ωστόσο, η Ιωάννα επέστρεψε στο Αμάλφι με τα παιδιά της. Μετά από αυτό χάνονται όλα τα ίχνη. Ο Αντόνιο ντα Μπολόνια διέφυγε αρχικά στη Βενετία, μετά στο Μιλάνο, όπου δολοφονήθηκε το 1513.[4]
Η κύρια πηγή για το έργο του Ουέμπστερ ήταν η συλλογή διηγημάτων που δημοσιεύτηκε από τον Ουίλιαμ Πέιντερ το 1567 με τον τίτλο The Palace of Pleasure, από την οποία ο Σαίξπηρ άντλησε επίσης υλικό για το έργο του Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Η συλλογή διηγημάτων Γάλλων, Ιταλών και Ελλήνων συγγραφέων περιελάμβανε επίσης την ιστορία του Ματτέο Μπαντέλλο για τη δούκισσα του Αμάλφι. Ο Μπαντέλλο πιθανότατα γνώριζε προσωπικά τον Αντόνιο ντα Μπολόνια, οπότε πληροφορήθηκε την ιστορία του από τον ίδιο.[5]
Υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο διαδραματίζεται στην αυλή του Μάλφι (Αμάλφι) στην Ιταλία, από το 1504 έως το 1510. Η χήρα δούκισσα του Μάλφι παντρεύεται κρυφά τον διαχειριστή της Αντόνιο, εν αγνοία των αδελφών της - ο δίδυμος αδερφός της είναι ο δούκας Φερδινάνδος της Καλαβρίας και ο μεγαλύτερος είναι καρδινάλιος. Είναι ένας ακατάλληλος γάμος γιατί ο Αντόνιο είναι πολύ κατώτερος στην κοινωνική ιεραρχία. Τα αδέρφια φοβούνται επίσης ότι στον νέο γάμο της η αδερφή τους θα μπορούσε να αποκτήσει παιδί, που θα τους στερούσε την πλούσια κληρονομιά που ήλπιζαν.[6]
Η δούκισσα καταφέρνει να κρατήσει μυστική τη γέννηση του πρώτου της παιδιού. Ωστόσο, μετά τη γέννηση του δεύτερου παιδιού τους, φήμες έφτασαν στα αδέρφια. Στέλνουν τον Μποζόλα, έναν πρώην υπηρέτη του καρδιναλίου που μόλις αποφυλακίστηκε από ποινή για φόνο, στην αυλή της αδερφής τους για να ερευνήσει τον πατέρα των παιδιών. Στη συνέχεια, ο Αντόνιο καταφεύγει στην Ανκόνα με τον μεγαλύτερο γιο του. Η δούκισσα, που είναι ξανά έγκυος, τον ακολουθεί και ενημερώνει τον Μποζόλα, που θεωρεί έμπιστο, για τον γάμο της με τον Αντόνιο. Αυτός ενημερώνει τα αδέρφια της που τη συλλαμβάνουν, βασανίζεται και τελικά δολοφονείται μαζί με τα δύο της παιδιά. Η φρικτή πράξη οδηγεί τον Μποζόλα να μετανιώσει που ενεπλάκη στη συνωμοσία των αδελφών.[7]
Ο Καρδινάλιος ομολογεί τον ρόλο του στη δολοφονία της αδελφής του στην ερωμένη του Τζούλια και στη συνέχεια τη δολοφονεί βάζοντάς την να φιλήσει μια δηλητηριασμένη Βίβλο. Ο Μποζόλα κρυφακούει τον καρδινάλιο να σχεδιάζει να τον σκοτώσει, έτσι αποφασίζει να τον σκοτώσει αυτός. Ωστόσο, μέσα στο σκοτάδι σκοτώνει κατά λάθος τον Αντόνιο, ο οποίος, χωρίς να γνωρίζει τη μοίρα της οικογένειάς του, μόλις επέστρεψε στο Μάλφι επιχειρώντας συμφιλίωση με τον καρδινάλιο. Στη συνέχεια, ο Μποζόλα μαχαιρώνει θανάσιμα τον καρδινάλιο. Εμφανίζεται ο Φερδινάνδος, που έχει τρελαθεί και πιστεύει ότι είναι λυκάνθρωπος, και στην αναταραχή που ακολουθεί οι δύο άνδρες αλληλοσκοτώνονται.
Ο μεγαλύτερος γιος του Αντόνιο και της δούκισσας, ο μοναδικός επιζών της οικογένειας, εμφανίζεται στην τελευταία σκηνή και παίρνει τη θέση του ως κληρονόμος του δουκάτου του Μάλφι, παρά τη ρητή επιθυμία του πατέρα του να «εγκαταλείψει την αυλή των πριγκίπων» και το διεφθαρμένο και θανατηφόρο περιβάλλον. Μαζί με τον αυλικό Ντήλιο θρηνούν για τα συμβάντα.[8]
Το τέλος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το τέλος είναι αμφιλεγόμενο για ορισμένους κριτικούς επειδή βρίσκουν λόγους να πιστεύουν ότι ο κληρονόμος γιος δεν είναι ο νόμιμος κληρονόμος της δούκισσας: το έργο κάνει μια αναφορά σε έναν γιο από τον πρώτο της γάμο, ο οποίος επομένως θα είχε ισχυρότερη αξίωση στο δουκάτο. Άλλοι μελετητές πιστεύουν ότι η αναφορά ενός προηγούμενου γιου είναι απλώς ένα απρόσεκτο λάθος στο κείμενο.[9]
Διασκευές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το θεατρικό έργο έχει διασκευαστεί για την όπερα και σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές παραγωγές.[10]
Μετάφραση στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Η δούκισσα του Μάλφι, μετάφραση: Τάσος Ρούσσος, εκδόσεις Δωδώνη, 1987[11]
- Η δούκισσα του Μάλφι, μετάφραση: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη, εκδόσεις Εξάντας, 1997[12]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ . «bl.uk/works/the-duchess-of-malfi». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2023.
- ↑ «The Duchess of Malfi Summary and Study Guide». SuperSummary (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου - Παραστάσεις». www.nt-archive.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «The Real Duchess of Amalfi | The Duchess of Malfi | Royal Shakespeare Company». www.rsc.org.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «The Duchess of Malfi | Summary, Characters, & Analysis». Encyclopaedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ «The Plot | The Duchess of Malfi | Royal Shakespeare Company». www.rsc.org.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ . «gradesaver.com/the-duchess-of-malfi/study-guide/summary».
- ↑ «LitCharts». LitCharts (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ Luecke, Jane Marie (1964). «The Duchess of Malfi: Comic and Satiric Confusion in a Tragedy». Studies in English Literature, 1500-1900 4 (2): 275–290. doi:. ISSN 0039-3657. https://www.jstor.org/stable/449627.
- ↑ «The Duchess of Malfi | Faber Music». www.fabermusic.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ Η ΔΟΥΚΙΣΣΑ ΤΟΥ ΜΑΛΦΙ.
- ↑ «Η δούκισσα του Μάλφι». www.biblionet.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2024.