Εουγκένιους Μπόντο
| Εουγκένιους Μπόντο | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Eugeniusz Bodo (Πολωνικά) |
| Γέννηση | 28 Δεκεμβρίου 1899[1][2] Γενεύη |
| Θάνατος | 7 Οκτωβρίου 1943[1][3][2] Κότλας |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελβετία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ηθοποιός σκηνοθέτης κινηματογράφου ηθοποιός θεάτρου ηθοποιός ταινιών παραγωγός ταινιών[4] σεναριογράφος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Χρυσός Σταυρός της Αξίας[5] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Εουγκένιους Μπόντο (πολωνικά: Eugeniusz Bodo), γεννημένος ως Μπόχνταν Γιουτζίν Γιούνοντ (Bohdan Eugène Junod) (28 Δεκεμβρίου 1899 – 7 Οκτωβρίου 1943) ήταν Πολωνός σκηνοθέτης, παραγωγός και ένας από τους πιο δημοφιλείς Πολωνούς ηθοποιούς και κωμικούς του Μεσοπολέμου. Πρωταγωνίστησε σε μερικές από τις πιο δημοφιλείς πολωνικές κινηματογραφικές παραγωγές της δεκαετίας του 1930, μεταξύ των οποίων οι Jego ekscelencja subiekt, Czy Lucyna to dziewczyna? και Pieśniarz Warszawy (Η τραγουδίστρια της Βαρσοβίας).
Ήταν επιδέξιος τραγουδιστής και έγινε σύμβολο της πολωνικής μουσικής κωμωδίας και «σύμβολο του πολωνικού εμπορικού κινηματογράφου».[6] Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, έγινε επίσης επιτυχημένος επιχειρηματίας – συνιδιοκτήτης ενός επιτυχημένου κινηματογραφικού στούντιο, ενός καφέ και μιας εταιρείας παραγωγής. Συνελήφθη από το Σοβιετικό ΛΚΕΥ στον απόηχο της γερμανικής και σοβιετικής εισβολής στην Πολωνία και χάθηκε στο σοβιετικό Γκουλάγκ.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μπόχνταν Γιουτζίν Γιούνοντ γεννήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1899. Η γενέτειρά του είναι αβέβαιη. Οι πηγές ονομάζουν τις Βαρσοβία, Λοτζ και Γενεύη.[7] Η μητέρα του ήταν η Γιαντβίγκα Άννα Ντορότα, το γένος Ντιλέφκσα. Ο πατέρας του, Τεόντορ Γιούνοντ, ήταν Ελβετός πολίτης που μετακόμισε στη ρωσοκρατούμενη Πολωνία και το 1903 εγκαταστάθηκε στο Λοτζ. Εκεί άνοιξε μια επιθεώρηση-κινηματογράφο, το Urania – το πρώτο μόνιμο κινηματοθέατρο στην πόλη. Εκεί, ο Μπόντο έκανε το ντεμπούτο του στη σκηνή, σε ηλικία έξι ετών.[7]
Το 1917 ο Γιούνοντ μετακόμισε στο Πόζναν όπου εντάχθηκε στο "Teatr Apollo". Το 1919 (με το νέο καλλιτεχνικό όνομα Εουγκένιους Μπόντο, το επώνυμο που δημιουργήθηκε από τα αρχικά του δικού του ονόματος, Μπόχνταν και της μητέρας του, Ντορότα)[7] άρχισε να παίζει σε διάφορα θέατρα, βαριετέ και καμπαρέ με έδρα τη Βαρσοβία (Qui Pro Quo, Perskie Oko και Cyrulik Warszawski είναι τα πιο διάσημα). Έπαιξε επίσης μεγάλους ρόλους στο «Πολωνικό Θέατρο» (Teatr Polski) με έδρα τη Βαρσοβία και στο "Teatr Lutnia" με έδρα το Βίλνο.[7]
Είναι περισσότερο γνωστός για τους κινηματογραφικούς του ρόλους. Έπαιξε σε περισσότερες από τριάντα ταινίες. Το ντεμπούτο του στην οθόνη ήταν μια βωβή ταινία του 1925, Rywale. Με την έλευση της ταινίας ήχου, ο Μπόντο έγινε μέσα σε λίγα χρόνια ένας από τους πιο γνωστούς Πολωνούς ηθοποιούς. Εμφανιζόμενος συνήθως σε μουσικές κωμωδίες, ήδη το 1932 ψηφίστηκε ο Βασιλιάς των Πολωνών Ηθοποιών από τους αναγνώστες του περιοδικού Film. Η δημοτικότητά του αυξήθηκε μετά από τρεις κωμωδίες: Αυτού εξοχότης, ο πωλητής το 1933, Αυτού εξοχότης, ο σοφέρ το 1935 (και οι δύο σε σκηνοθεσία Μίχαου Βασίνσκι και συμπρωταγωνίστρια την Ίνα Μπενίτα) και Είναι η Λούσινα κορίτσι; το 1934 (συμπρωταγωνιστεί η Γιαντβίγκα Σμοσάρσκα).[8] Εμφανιζόμενος πάντα καλοντυμένος, το 1936 ο Μπόντο τιμήθηκε με τον τίτλο του Βασιλιά του Στυλ από τους αναγνώστες του περιοδικού Film.[9]
Το 1931, ο Μπόντο έγινε συνιδρυτής του κινηματογραφικού στούντιο B.W.B. και, το 1933, άνοιξε την ιδιωτική εταιρεία παραγωγών "Urania", που πήρε το όνομά του από τον κινηματογράφο του πατέρα του στο Λοτζ. Η πιο γνωστή ταινία του ήταν η Piętro wyżej το το 1937, την οποία έγραψε και παρήγαγε ο ίδιος.[7] Στις 10 Ιανουαρίου 1939, ο Μπόντο με τον επιχειρηματικό του εταίρο, Ζίγκμουντ Βοϊτσιεχόφσκι, άνοιξαν ένα εστιατόριο και μία καφετέρια - το "Café Bodo" - στην αριστοκρατική Οδό Πιερατσκιέγκο (Pierackiego) της Βαρσοβίας (σύγχρονη Φόκσαλ).[10] Εκείνη την εποχή η δημοτικότητά του έφτασε πολύ πέρα από τα σύνορα της Πολωνίας, σε βαθμό που ο γιουγκοσλαβικός τύπος τον ονόμασε Πολωνό Μωρίς Σεβαλιέ.[11] Ο ίδιος ο Μπόντο περιόδευσε στη Γερμανία προωθώντας πολωνικές ταινίες μεγάλου μήκους στην αγορά αυτή.[12]
Κατά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία οργάνωσε ρεσιτάλ για τους Πολωνούς στρατιώτες και πολίτες κατά την Πολιορκία της Βαρσοβίας. Κατόπιν κατέφυγε στο Λβουφ, όπου εντάχθηκε στο συγκρότημα Tea-Jazz με επικεφαλής τον Χένρικ Βαρς. Με αυτόν τον θίασο περιόδευσε στη Σοβιετική Ένωση το 1940 και δημοσίευσε επίσης έναν δίσκο που περιείχε ρωσόφωνες εκδοχές των τραγουδιών του. Ταυτόχρονα άρχισε τις προσπάθειες να εγκαταλείψει τη Σοβιετική Ένωση χρησιμοποιώντας το ελβετικό διαβατήριό του. Ωστόσο, λίγο μετά τη γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση συνελήφθη από το ΛΚΕΥ[13] και καταδικάστηκε σε 5 χρόνια σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας ως αποτέλεσμα της ανάκρισης του ΛΚΕΥ που διενεργήθηκε από τον αρχηγό της υπηρεσίας, Πιοτρ Φεντότοφ, που υπεγράφη στις 20 Οκτωβρίου 1942. Αρχικά φυλακίστηκε στη φυλακή Μπουτίρκα στη Μόσχα, δεν αφέθηκε ελεύθερος μετά τη Συμφωνία Σικόρσκι-Μάισκι, καθώς οι σοβιετικές αρχές υποστήριξαν ότι δεν ήταν Πολωνός αλλά Ελβετός πολίτης και ως εκ τούτου η Αμνηστία για τους Πολωνούς πολίτες στη Σοβιετική Ένωση δεν ίσχυε γι' αυτόν. Ο Μπόντο πέθανε από την πείνα στο δρόμο για ένα απομακρυσμένο σοβιετικό στρατόπεδο γκουλάγκ, στο Κότλας. Κηρύχθηκε νεκρός στις 7 Οκτωβρίου 1943.
Το πού βρισκόταν παρέμεινε άγνωστο για άλλα 50 χρόνια, καθώς πριν από την κατάρρευση του κομμουνισμού το 1989, οι Σοβιετικοί έδωσαν την ψευδή εκδοχή ότι ο Μπόντο είχε δολοφονηθεί από τους Γερμανούς το 1941. Αυτή η εκδοχή επαναλαμβάνεται ακόμη και σε ορισμένες σύγχρονες εκδόσεις.[14] Μόνο το 1991 οι σοβιετικές αρχές αποκάλυψαν τη μοίρα του.[7] Οι τραγικές συνθήκες γύρω από τον θάνατο του Μπόντο έγιναν το θέμα ενός ντοκιμαντέρ του Στανίσουαφ Γιανίτσκι, Eugeniusz Bodo: Za winy niepopełnione (Εουγκένιους Μπόντο: Για εγκλήματα που δεν διαπράχθηκαν). Ο τίτλος του ντοκιμαντέρ του 1997 αναφέρεται σε μια ταινία του 1938 στην οποία πρωταγωνιστεί ο Μπόντο.[15]
Τον Οκτώβριο του 2011 στο Κότλας, όπου πέθανε, έγιναν τα αποκαλυπτήρια ενός κενοτάφιου προς τιμήν του στο τοπικό νεκροταφείο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) Internet Movie Database. nm0091042. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Πολωνικά) e-teatr.pl. 15512.
- ↑ (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. eugeniusz-bodo-wlasciwie-junod-wiesz.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2021.
- ↑ Haltof (2002), p.45
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Poskuta-Włodek (2007)
- ↑ Haltof (2002), pp. 31–39
- ↑ Sieradzka (2003), p.147
- ↑ Mościcki (2009), pp. 41–42
- ↑ Petrović (1941), p.214
- ↑ Król (2006), pp. 153–157
- ↑ Cieślikowa (1997), p.247
- ↑ Vazzana (2001), p.52
- ↑ Haltof (2002), p.54
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Cieślikowa, Agnieszka (1997). Prasa okupowanego Lwowa (στα Πολωνικά). Wydawn. Neriton. ISBN 978-83-86842-16-2.
- Μάρεκ Χάτλοφ (2002). Polish national cinema. Berghahn Books. ISBN 978-1-57181-276-6.
- Król, Eugeniusz Cezary (2006). Polska i Polacy w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech 1919-1945 (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Πολωνική Ακαδημία Επιστημών. ISBN 978-83-7399-019-7.
- Mościcki, Tomasz (2009). Teatry Warszawy 1939 (στα Πολωνικά). Warsaw: Bellona. ISBN 978-83-11-11637-5.
- Sylvia Paskin, επιμ. (9 Μαρτίου 1999). When Joseph met Molly: a reader on Yiddish film. Five Leaves. ISBN 978-0-907123-92-7.
- Petrović, Svetislav Sveta (1941). Joseph Ciszek Peters, επιμ. Free Yugoslavia calling. Λονδίνο: The Greystone press. σελ. 356.
- Diana Poskuta-Włodek (23 March 2007). «Szwajcarski paszport na Sybir» (στα πολωνικά). Przegląd Polski. ISSN 1064-8402. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 April 2005. https://web.archive.org/web/20050416085045/http://www.dziennik.com/www/dziennik/kult/archiwum/07-12-04/pp-07-23-03.html.
- Sieradzka, Anna (2003). Tysiąc lat ubiorów w Polsce (στα Πολωνικά). Arkady. ISBN 978-83-213-4257-3.
- Vazzana, Eugene Michael (16 Ιουλίου 2001). Silent film necrology. McFarland. ISBN 978-0-7864-1059-0.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Εουγκένιους Μπόντο στην IMDb
- Εουγκένιους Μπόντο στη βάση δεδομένων πολωνικών ταινιών στο Διαδίκτυο (πολωνικά)
|