Μονοχρωματικό σκάκι

To μονοχρωματικό σκάκι (monochromatic chess) είναι σκακιστική παραλλαγή που δημιούργησε ο Raymond Smullyan, στην οποία η παράταξη εκκίνησης στη σκακιέρα και όλοι οι κανόνες είναι όπως στο κανονικό σκάκι, εκτός του ότι όλοι οι πεσσοί είναι δεσμευμένοι στο χρώμα που εκκινούν την παρτίδα, δηλαδή, οι πεσσοί που εκκινούν από μαύρο τετράγωνο κινούνται και συλλαμβάνουν μόνο σε μαύρα τετράγωνα και οι πεσσοί που εκκινούν από λευκό τετράγωνο κινούνται και συλλαμβάνουν μόνο σε λευκά τετράγωνα.

Περιγραφή

Η δέσμευση των ίππων στο χρώμα που εκκινούν την παρτίδα, σημαίνει ότι οι ίπποι δεν μπορούν να κινηθούν, αλλά ο Ντέιβιντ Πρίτσαρντ στο βιβλίο του, The Classified Encyclopedia of Chess Variants, αναφέρει ότι οι ίπποι μπορούν να κάνουν διπλό άλμα. Έχει προταθεί επίσης να αντικατασταθούν οι ίπποι με καμήλες, διότι κινούνται (1,3) ιππογωνίως.

Αν οι ίπποι επιτρέπεται να κινούνται, είτε να συλλαμβάνονται για να ανοίξει ο δρόμος, τότε το ροκέ μπορεί να γίνει δυνατό, αλλά μόνο από την πτέρυγα του βασιλιά. Σύμφωνα με τους κανόνες, τα πιόνια μπορούν να κινηθούν μόνο κατά δύο τετράγωνα στην πρώτη τους κίνηση, είτε συλλαμβάνοντας πεσσούς διαγωνίως.

Το πατ παρουσιάζεται αν ο βασιλιάς ενός παίκτη δεν είναι σε σαχ και ο παίκτης, σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού, δεν έχει καμία νόμιμη κίνηση να παίξει. Ομοίως, το ματ παρουσιάζεται όταν ο βασιλιάς υπόκειται σε σαχ και ο παίκτης, σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού, δεν έχει καμία νόμιμη κίνηση να παίξει. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένες θέσεις στη σκακιέρα του κανονικού σκάκι που δεν θα οδηγούσαν στο τέλος της παρτίδας μπορεί να είναι κατάσταση πατ ή ματ στο μονοχρωματικό σκάκι. Για παράδειγμα, κάθε παίκτης έχει έναν αξιωματικό με τον οποίο έχει τη δυνατότα να επιτύχει ματ με αυτόν και μόνο στον αντίπαλο βασιλιά, ενώ αυτό είναι αδύνατο χρησιμοποιώντας τον άλλο του αξιωματικό, δεδομένου ότι μόνο ο ένας αξιωματικός είναι ικανός να απειλήσει τον βασιλιά της αντίπαλης πλευράς. Επίσης, οι δύο βασιλείς επιτρέπεται να βρίσκονται ο ένας δίπλα στον άλλον, επειδή κινούνται σε τετράγωνα διαφορετικού χρώματος.

Σκακιστικά προβλήματα

Μονοχρωματικό σκάκι
Raymond Smullyan

	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ

Τι χρώμα είναι το πιόνι στο η3;

Το μονοχρωματικό σκάκι χρησιμοποιείται κυρίως σε σκακιστικά προβλήματα, καθώς επιτρέπει να κατασκευαστούν προβλήματα που έχουν πλούσιο ρετρό περιεχόμενο χωρίς το φόρτωμα της σκακιέρας με πολλά κομμάτια. Έχει επίσης χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές στο δημοφιλές βιβλίο του Raymond Smullyan, «Τα σκακιστικά μυστήρια του Σέρλοκ Χολμς» (The Chess Mysteries of Sherlock Holmes), που δημοσίευσε το 1979.

Ένα παράδειγμα είναι το ερώτημα του Smullyan:

Τι χρώμα είναι το πιόνι στο η3; Λευκό ή μαύρο; (βλ. διάγραμμα δεξιά)

Η απάντηση είναι μαύρο, διότι:

Για να μπορέσει ο λευκός βασιλιάς να μετακινηθεί στο τετράγωνο β4 από το ε1, που βρισκόταν στην παράταξη εκκίνησης, με την ύπαρξη λευκών πιονιών στα τετράγωνα δ2 και ζ2, έπεται ότι έχει κάνει ροκέ από το ε1 στο η1 και στη συνέχεια ακολούθησε τη διαδρομή θ2, η3, ..., β4, την οποία θα εμπόδιζε ένα λευκό πιόνι στο η3. Συνεπώς, το πιόνι στο η3 δεν μπορεί να είναι λευκό.

Διχρωματικό σκάκι

Στο διχρωματικό σκάκι (bichromatic chess) ισχύουν οι αντίθετοι περιορισμοί. Ένα κομμάτι από λευκό τετράγωνο πρέπει να κινηθεί σε μαύρο τετράγωνο και το αντίστροφο. Ως εκ τούτου, οι αξιωματικοί δεν μπορούν να κινηθούν και τα πιόνια δεν μπορούν να συλλάβουν ή να εκκινήσουν κινούμενα κατά δύο τετράγωνα. Επίσης, οι βασίλισσες συμπεριφέρονται σαν πύργοι, ενώ το ροκέ και το πάρσιμο εν διελεύσει είναι αδύνατα.

Παραπομπές

Πηγές

• Pritchard, David B. (2007), The Classified Encyclopedia of Chess Variants, John Beasley, ISBN 978-0-9555168-0-1