Γιώργος Κολοζώφ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιώργος Κολοζώφ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1903
Αλεξανδρούπολη
Θάνατος1938
Μόσχα, Ρωσία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
Ρωσικά
ΣπουδέςΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδικηγόρος
πολιτικός
δημοσιογράφος
δάσκαλος

Ο Γιώργος Κολοζώφ (στην ΕΣΣΔ Γκεόργκι Ντμίτριεβιτς Λεονίντας, ρωσικά: Георгий Дмитриевич Леонидас‎‎, 1903, Αλεξανδρούπολη - 15 Φεβρουαρίου 1938, Μόσχα, ΡΣΟΣΔ, ΕΣΣΔ)[1] ήταν Έλληνας δικηγόρος, γραμματέας της ΟΚΝΕ και ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ. Έπεσε θύμα των σταλινικών διώξεων το 1938 στη Μόσχα.

Νεανικά χρόνια - Ένταξη στο ΚΚΕ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιώργος Κολοζώφ (με καταγωγή από τη Ραιδεστό Ανατολικής Θράκης) γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το 1903.[1] Εκεί φοίτησε σε Δημοτικό και Γυμνάσιο, ενώ παράλληλα ήταν μέλος του παραρτήματος προσκόπων της πόλης. Ήταν ορφανός από πατέρα και προς το τέλος των γυμνασιακών του χρόνων μετακόμισε με την οικογένειά του στη Δράμα, όπου και τελείωσε το Γυμνάσιο Δράμας, ενώ, παράλληλα εργαζόταν σε φαρμακείο.[2] Στην Αθήνα ήλθε για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ και το 1927 έγινε γραμματέας της.[3] Αντικατέστησε στη θέση του γραμματέα της ΚΕ της ΟΚΝΕ τον Νίκο Ζαχαριάδη. Παράλληλα αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή και έγινε δικηγόρος. Σύμφωνα με τον τότε γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, Ελευθέριο Σταυρίδη, "ο Κολοζώφ ήταν μορφωμένος, μελετηρός, δραστήριος, εχέμυθος, πείσμων και φανατικός κομμουνιστής".[2]

Ήταν παντρεμένος με την Αιγυπτιώτισα Δόμνα Παπάζογλου, υπάλληλο τράπεζας και μέλος του ΚΚΕ.

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Πάγκαλου τον Αύγουστο του 1925 ο Κολοζώφ μαζί με άλλα μέλη του ΚΚΕ θα συλληφθούν για το "Μακεδονικό" και θα παραπεμφθούν σε δίκη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας. Η δίκη των "αυτονομιστών" διακόπηκε λόγω της διεθνούς κατακραυγής και συνεχίστηκε τον Φεβρουάριο του 1926. Ενώ οι κατηγορούμενοι θα αθωωθούν από το στρατοδικείο, ο Κολοζώφ θα εκτοπιστεί στη Φολέγανδρο μαζί με άλλους κομμουνιστές (Πουλιόπουλος, Ζέβγος, Νίκολης, Οικονομίδης, Καρασκόγιας κ.α). Θα αφεθούν όλοι ελεύθεροι με την πτώση της δικτατορίας, στις 22 Αυγούστου 1926.[4]

Το κομματικό του ψευδώνυμο ήταν "Λεωνίδας", το οποίο αργότερα χρησιμοποίησε ως επώνυμο (με τη μορφή Λεονίντας) αργότερα, όταν μετέβη στη Σοβιετική Ένωση.

Στην ηγεσία του ΚΚΕ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο 3ο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ[5] τον Μάρτιο του 1927, ο Κολοζώφ συντάχθηκε με την ομάδα του Ανδρόνικου Χαϊτά που ήρθε σε σφοδρή αντιπαράθεση με την ομάδα των τροτσκιστών του Παντελή Πουλιόπουλου. Η ομάδα των Χαϊτά-Ευτυχιάδη-Κολοζώφ (αποκαλούμενη και Σταλινική) θα επικρατήσει στο συνέδριο αυτό και με τη συναίνεση της Κομμουνιστικής Διεθνούς (ΚΔ) θα αναλάβει την ηγεσία του ΚΚΕ. Μετά τη διαγραφή των Τροτσκιστών από το ΚΚΕ τον Σεπτέμβριο του 1927, ο Κολοζώφ μαζί με την ηγετική ομάδα του Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ Ανδρόνικου Χαϊτά θα ευθυγραμμιστούν πλήρως με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΚΔ, την καθοδήγηση της οποίας είχαν αναλάβει οι Στάλιν-Μπουχάριν. Μετά την ΟΚΝΕ ο Κολοζώφ έγινε ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ. Στο 4ο Τακτικό Συνέδριο του ΚΚΕ[6] τον Δεκέμβριο του 1928, εκλέχθηκε μέλος της ΚΕ του κόμματος.

Την περίοδο 1929-31 στο ΚΚΕ είχε ξεσπάσει η λεγόμενη φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές.[7] Ο Κολοζώφ συντάχθηκε με την ομάδα των Χαϊτά-Ευτυχιάδη που ήρθε σε ολομέτωπη σύγκρουση με την ομάδα των Σιάντου-Θέου. Τον Ιανουάριο του 1931 ο Κολοζώφ μαζί με άλλα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ (Χαϊτάς, Ευτυχιάδης, Ασίκης, Παπαρήγας) συνελήφθηκαν[8] από την αστική κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου, καταδικάστηκαν με τον Ιδιώνυμο νόμο του 1929 και φυλακίστηκαν στις φυλακές Συγγρού.[9]

Απόδραση στη Σοβιετική Ένωση μαζί με τους δραπέτες των φυλακών Συγγρού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Απρίλιο του 1931 απέδρασαν από τις φυλακές Συγγρού οκτώ στελέχη του ΚΚΕ μαζί με τον δεκανέα της φρουράς Γρηγόρη Γρηγοριάδη που ήταν μέλος της ΟΚΝΕ.[10] Οι οκτώ που απέδρασαν ήταν οι Βασίλης Ασίκης, Λευτέρης Αποστόλου, Κώστας Ευτυχιάδης, Περικλής Καρασκόγιας, Μάρκος Μαρκοβίτης, Ορφέας Οικονομίδης, Δημήτρης Παπαρήγας και Ανδρόνικος Χαϊτάς.[11] Οι εννιά δραπέτες μαζί με τον Γιώργο Κολοζώφ, τον Γ. Σιάντο και άλλα φυγόδικα μέλη του ΚΚΕ θα καταφύγουν με ρωσικό καράβι στη Σοβιετική Ένωση.

Τον Μάρτιο του 1931 ο Νίκος Ζαχαριάδης από τη Μόσχα, με εντολή της ΚΔ, ζήτησε από τον Γιάννη Ιωαννίδη να συντάξει λίστα με τα άτομα που συμμετείχαν στην φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές. Ο Ιωαννίδης συνέταξε μια λίστα με 38 άτομα που κλήθηκαν και πήγαν στη Μόσχα για να λογοδοτήσουν, ανάμεσα σε αυτούς και οι 9 δραπέτες των φυλακών Συγγρού. Εκεί όλοι προέβησαν σε αυστηρή αυτοκριτική και μόνο δύο, ο Γιώργης Σιάντος και ο Κώστας Θέος επέστρεψαν μετά από τρεις μήνες στην Ελλάδα, αφού υποσχέθηκαν υποταγή στη νέα ηγεσία που διόρισε η ΚΔ στο κόμμα, με επικεφαλής το Νίκο Ζαχαριάδη, το Νοέμβριο του 1931. Οι υπόλοιποι παρέμειναν στη Σοβιετική Ένωση για αρκετό χρονικό διάστημα πριν επιστρέψουν οι περισσότεροι φοίτησαν σε κομματικά ιδρύματα (KYTV, KUNMZ) και κάποιοι, παρά τη θέλησή τους, δεν επέστρεψαν ποτέ.

Η ζωή στη Σοβιετική Ένωση και το τέλος του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Κολοζώφ στη Σοβιετική Ένωση έλαβε το όνομα Γκεόργκι Ντμίτριεβιτς Λεονίντας (ρωσ. Георгий Дмитриевич Леонидас), φοίτησε στο ΚΟΥΤΒ και στη Μαρξιστική Λενινιστική Σχολή (MLS)[12] και έγινε μέλος του μπολσεβίκικου κόμματος ΠΚΚ(μπ).

Το 1934 διεγράφη από το ΚΚΕ[13] γιατί παραβιάζοντας τους κανόνες συνωμοτικότητας είχε στείλει δύο επιστολές στην πρώην σύζυγό του Δόμνα Παπάζογλου στην Ελλάδα, οι οποίες έπεσαν στα χέρια της Ασφάλειας όταν αυτή συνελήφθη.[14] Η Δόμνα Παπάζογλου είχε ήδη παντρευτεί από το 1932 τον Γιάννη Ιωαννίδη ανερχόμενο τότε ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και μετέπειτα οργανωτικό γραμματέα της Κ.Ε.[15]

Το 1935 με απόφαση του ΠΚΚ (μπ.) οι Έλληνες που φοιτούσαν στα διάφορα κομματικά ιδρύματα και ζούσαν στη Μόσχα στάλθηκαν στη νότια Ρωσία για να αναλάβουν την καθοδήγηση της ελληνικής κοινότητας που ζούσε εκεί.[16]

Ο Κολοζώφ έγινε καθηγητής στην Παιδαγωγική Σχολή της Μαριούπολης, αλλά ένα χρόνο αργότερα αποβλήθηκε από τη Σχολή και έγινε δάσκαλος σε ελληνικό σχολείο στο Νοβοροσίσκ. Παράλληλα είχε την επιμέλεια της έκδοσης στα ελληνικά του περιοδικού «Κομμουνιστής» για την ελληνική κοινότητα που ζούσε στη Σοβιετική Ένωση. Το 1936 διαγράφηκε και από το ΠΚΚ(μπ) με την κατηγορία του "σκοτεινού παρελθόντος" και του "υμνητή της δυτικοευρωπαϊκής κουλτούρας".[17]

Ο Γιώργος Κολοζώφ έπεσε θύμα των σταλινικών εκκαθαρίσεων στη Σοβιετική Ένωση. Συνελήφθη την 13η Δεκεμβρίου 1937 [εκκρεμεί παραπομπή] με την οδηγία 50215 της NKVD της 11.12.1937 με τίτλο «Ελληνική Επιχείρηση» με τις κατηγορίες του κατασκόπου και του υπονομευτή της ΕΣΣΔ.[18] Καταδικάστηκε σε θάνατο την 15η Φεβρουαρίου 1938 και εκτελέστηκε, αλλά στο αρχειακό έγγραφο της πρώην ΕΣΣΔ δεν αναγράφεται η ημερομηνία εκτέλεσης του. [εκκρεμεί παραπομπή]

Η 10η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ τον Γενάρη του 1967 αποφάσισε να αποκαταστήσει ηθικά και κομματικά 13 μέλη του ΚΚΕ που έπεσαν θύματα την περίοδο της προσωπολατρείας στη Σοβιετική Ένωση.[19] Μεταξύ αυτών ήταν και ο Γιώργος Κολοζώφ, γεγονός που αποδεικνύει την εκτέλεσή του στην ΕΣΣΔ. Επίσης το όνομά του βρισκόταν και στο πόρισμα της Επιτροπής Πρωτοβουλίας για την αποκατάσταση της μνήμης των στελεχών του ΚΚΕ που εξοντώθηκαν από τμήμα της ηγεσία του, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1988.[20]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος 1919-1949, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2012
  2. Τα επίσημα κείμενα του ΚΚΕ, τόμος 9ος, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2002
  3. Γιάννης Ιωαννίδης Γιάννης, Αναμνήσεις, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1979.
  4. Κώστας Γκριτζώνας "Κόκκινοι δραπέτες 1920-1944", Εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα 1985
  5. Άγγελος Ελεφάντης "Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης", Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1976
  6. Μάριος Μαρκοβίτης "Όχι, δεν είμαι εχθρός του Λαού", Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2017
  7. Νίκος Παπαδάτος "Ο Μπεζεντάκος μάς άφησε γειά", Εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα 2021
  8. Ελευθέριος Σταυρίδης "Τα παρασκήνια του ΚΚΕ", Εκδόσεις Σύγχρονη Σκέψις, Αθήνα 1953
  9. Χρήστος Ν. Τσιντζιλώνης "ΟΚΝΕ 1922-1943", Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1989

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 «Леонидас Георгий Дмитриевич». Эллины Украины: σελ. 2-4. 02/2020. https://uagreeks.com/wp-content/uploads/2020/03/%D0%95%D0%A3-%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%B8%D0%B9-2020.pdf. Ανακτήθηκε στις 12/09/2021. 
  2. 2,0 2,1 Ελ. Σταυρίδης (1953), σελ. 194
  3. Χρ. Τσιντζιλώνης (1989)
  4. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, τόμος Α' (2012), σελ.167-169
  5. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος (2012), σελ. 185-189
  6. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος (2012), σελ. 192-197
  7. Ελεφάντης (1976), σελ. 113-114
  8. https://istorika-ntokoumenta.blogspot.com/2018/11/blog-post_22.html
  9. Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, Α΄ τόμος (2012), σελ. 224
  10. Ριζοσπάστης της 16ης Απρίλη 1931
  11. Γκριτζώνας (1985), σελ. 21-22
  12. Μαρκοβίτης (2017), σελ. 137
  13. «Леонидас Георгий Дмитриевич». ru.openlist.wiki (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  14. Ελ. Σταυρίδης (1953), σελ. 468
  15. Ιωαννίδης (1979), σελ. 55-56
  16. Μαρκοβίτης (2017), σελ. 165
  17. «Леонидас Георгий Дмитриевич». ru.openlist.wiki (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2021. 
  18. Παπαδάτος (2021), σελ. 140-142
  19. Τα επίσημα κείμενα του ΚΚΕ, τόμος 9ος, (2002) σελ. 735-736
  20. ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΠΟΥ ΣΥΚΟΦΑΝΤΗΘΗΚΑΝ ΚΑΙ ΕΞΟΝΤΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΗΣ