Γιώργος Νίκολης

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιώργος Νίκολης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1899
Θάνατος1929
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδημοσιογράφος
δεδομένα

Ο Γιώργος (Γιώργης) Νίκολης (1899-1929) ήταν κομμουνιστής δημοσιογράφος, στέλεχος του ΣΕΚΕ/ΚΚΕ και του Κινήματος των Παλαιών Πολεμιστών, αρχισυντάκτης του Ριζοσπάστη και αργότερα στέλεχος της "Αντιπολίτευσης" του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νεανικά χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιώργης Νίκολης γεννήθηκε το 1899 στο χωριό Πασά (ο σημερινός Άγιος Βλάσης), κοντά στην Κύμη Ευβοίας. Ο πατέρας του ήταν εργολάβος δημοσίων έργων, ο οποίος είχε αναλάβει σημαντικά έργα στο νησί -η καταγωγή της οικογένειας ήταν από τη Μάνη. Ο Νίκολης τελείωσε το γυμνάσιο στη Χαλκίδα και το 1917 ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.[1] Σύμφωνα με μια πληροφορία, τότε εκδηλώθηκε η κλίση του στη δημοσιογραφία και άρχισε να εργάζεται στην εφημερίδα Ακρόπολις, κοντά στο Βλάση Γαβριηλίδη, ενώ παράλληλα με τις σπουδές του μάθαινε ξένες γλώσσες.[2]

Αντιπολεμική δράση και ένταξη στο ΣΕΚΕ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νίκολης το 1920 στάλθηκε στο μικρασιατικό μέτωπο. Αναγκάστηκε, έτσι να διακόψει τις σπουδές του.[3] Στην περιοχή της Σμύρνης εντάχθηκε σε μια ομάδα κομμουνιστών φαντάρων που εξέδιδαν (στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων του Νικολάου Πλαστήρα) την πολυγραφημένη εφημερίδα Φούντα[4] και ήταν σε επαφή με μια άλλη ομάδα γύρω από τον Παντελή Πουλιόπουλο, η οποία διακινούσε το επίσης πολυγραφημένο έντυπο Κόκκινος Φρουρός.[5] Οι ομάδες αυτές των κομμουνιστών στρατιωτών του μετώπου ήταν κατά της εκστρατείας και έκαναν αντιπολεμική προπαγάνδα ανάμεσα στους στρατευμένους -περιορισμένη, ωστόσο, λόγω της τρομοκρατίας των ελληνικών στρατιωτικών αρχών.[6] Σύμφωνα με μια μαρτυρία, το μηχάνημα για την εκτύπωση της Φούντας είχε μεταφερθεί στο μέτωπο από μέλη της "Κομμουνιστικής Ένωσης" (ΚΕ).[2] Η οργάνωση αυτή (1919-1921) ήταν μια ομάδα πίεσης, πέριξ του ΣΕΚΕ,[7] είχε δραστηριότητα σε πολλές πόλεις και εξέδιδε το περιοδικό Κομμουνισμός.[8] Ζητούσε τη σύνδεση του κόμματος με την Κομμουνιστική Διεθνή (ΚΔ) και την μπολσεβικοποίησή του, μετέφραζε και δημοσίευε κείμενα και αποφάσεις της ΚΔ και επιδιδόταν σε προπαγάνδα ενάντια στον πόλεμο.[9] Δεν υπάρχουν, πάντως, στοιχεία για το εάν ο Νίκολης βρισκόταν σε επαφή με μέλη της "Κομμουνιστικής Ένωσης" πριν στρατευτεί. Μετά την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου και την επιστροφή του στην Αθήνα έγινε μέλος του ΣΕΚΕ.[10]

Υπέρμαχος της μπολσεβικοποίησης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νίκολης πρωτοστάτησε στο Κίνημα των Παλαιών Πολεμιστών, ανέλαβε πρώτος γραμματέας της Ομοσπονδίας τους και ήταν αρθρογράφος του εντύπου Παλαιός Πολεμιστής. Μέσα από αυτό το κίνημα βγήκε στο προσκήνιο η λεγόμενη "γενιά της μπολσεβικοποίησης" του ΣΕΚΕ, που στη συνέχεια ανέδειξε και τους ηγέτες της "Αριστερής Αντιπολίτευσης" του κόμματος: Παντελή Πουλιόπουλο, Τάσο Χαΐνογλου, Γ. Μοναστηριώτη, κ.άλ.[11] Η ομάδα πρωτοστάτησε στην οργανική ένταξη του κόμματος στην ΚΔ. Επέβαλε τις θέσεις της στο 3ο Έκτακτο Συνέδριο το Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 1924,[12] οπότε το κόμμα μετονομάστηκε σε ΚΚΕ (Ελληνικό Τμήμα της ΚΔ), απομάκρυνε την παλαιότερη γενιά ηγετικών στελεχών και πέτυχε την εκλογή του Πουλιόπουλου στη θέση του γενικού γραμματέα.

Ο Νίκολης από τα τέλη του 1922 ήταν δημοσιογράφος του Ριζοσπάστη. Τον Οκτώβριο του 1924 ανέλαβε αρχισυντάκτης, διαδεχόμενος τον Πέτρο Πικρό, θέση στην οποία παρέμεινε έως τα τέλη του 1927.[13] Το Φεβρουάριο του 1925, εξαιτίας του λεγόμενου "αυτονομιστικού ζητήματος", δηλαδή της απόφασης του ΚΚΕ για "Ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη", ο Νίκολης συνελήφθη και κρατήθηκε για λίγο από τις Αρχές, ενώ μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του Πάγκαλου φυλακίστηκε και ξυλοκοπήθηκε άγρια. Επειδή όμως δεν έγινε εφικτό να στοιχειοθετηθεί εναντίον του κατηγορία, καθόσον ο Νίκολης είχε διαφορετική θέση από το κόμμα πάνω στο "Μακεδονικό", αφέθηκε τελικά ελεύθερος.[14] Την ίδια περίοδο, πολλά μέλη της ηγεσίας του ΚΚΕ διώχθηκαν και καταδικάστηκαν με αφορμή το "αυτονομιστικό".[15]

Στην "Ενωμένη Αντιπολίτευση"[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1927 ο Νίκολης, με την ιδιότητα του αρχισυντάκτη του Ριζοσπάστη επισκέφθηκε τη Μόσχα για τους εορτασμούς των δέκα χρόνων της Οκτωβριανής Επανάστασης. Μετά την επιστροφή του, δημοσίευσε στην εφημερίδα τις εντυπώσεις του από το ταξίδι, και λίγο αργότερα διαγράφηκε από το ΚΚΕ. Είχε προηγηθεί στις αρχές Οκτωβρίου 1927 η εναντίον του απόδοση "βαρυτάτης μομφής" για μια περίεργη υπόθεση διαρροής εγγράφου της ΚΔ. Μετά τη διαγραφή του ο Νίκολης εντάχθηκε στην "Αντιπολίτευση" του ΚΚΕ, της οποίας ηγείτο ο πρώην γραμματέας του κόμματος Πουλιόπουλος.[16]

Η "Ενωμένη Αντιπολίτευση" είχε προκύψει ως σύμπραξη δυο ομάδων ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ, οι οποίες μετά το 3ο Τακτικό Συνέδριο του κόμματος το Μάρτιο του 1927, είχαν συγκρουστεί με εκείνη των Ευτυχιάδη, Χαϊτά και Ζαχαριάδη, η οποία είχε αναλάβει τα ηνία. Η μια ομάδα ήταν η "Αριστερή Αντιπολίτευση" των Πουλιόπουλου - Παστιά Γιατσόπουλου, και η άλλη, των λεγόμενων "κεντριστών", με επικεφαλής τα παραιτηθέντα μέλη του Πολιτικού Γραφείου Σεραφείμ Μάξιμο, Τάσο Χαΐνογλου και Κώστα Σκλάβο.[17]

Η "Ενωμένη Αντιπολίτευση" έγινε γνωστή ως ομάδα "Σπάρτακος", λόγω του ομώνυμου εντύπου που εξέδωσε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1928. Αρχισυντάκτης του Σπάρτακου ήταν ο Νίκολης, ο οποίος απ' όσο φαίνεται δεν ανήκε σε καμία από τις δυο κύριες συνιστώσες της οργάνωσης.[18] Τον τελευταίο χρόνο της ζωής του εργαζόταν ως συντάκτης στην εφημερίδα Καθημερινή, όπου οι γνώσεις του, κυρίως των ξένων γλωσσών, και η εμπειρία του είχαν εκτιμηθεί ιδιαίτερα.[19]

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νίκολης σκοτώθηκε στις 27 Φλεβάρη 1929 όταν κατέρρευσε το καφενείο "Πανελλήνιον" στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Εμμανουήλ Μπενάκη (τότε Προαστίου) στα Χαυτεία στην Ομόνοια.[20] Την κηδεία του, που τελέσθηκε στη Ζωοδόχο Πηγή, παρακαλούθησαν χιλιάδες κόσμου, που ακολούθησαν και την πομπή έως το Α' Νεκροταφείο. Πέρα από τους απλούς αγωνιστές και κομμουνιστές, παραβρέθηκε πλήθος δημοσιογράφων, ο Παντελής Πουλιόπουλος, εκπροσωπώντας την ομάδα του "Σπάρτακου", ο Άριστος Καμπάνης εκ μέρους της Ενώσεως Συντακτών, ο Πέτρος Πικρός από το Σύνδεσμο των Δημοσιογράφων, ο εκδότης της Καθημερινής Γεώργιος Βλάχος, αλλά και ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος Παναγής Τσαλδάρης.[21]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Βλ. Καραβάς (2004), σελ. 33 και 34.
  2. ↑ 2,0 2,1 Χαροντάκης (2003).
  3. ↑ Καραβάς (2004), σελ. 34.
  4. ↑ Από το Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο του 1922 (Νούτσος [1992], σελ. 363).
  5. ↑ Μπενάκης (2003), σελ. 83.
  6. ↑ Μπενάκης (2003), σελ. 84.
  7. ↑ Νούτσος (1992), σελ .107.
  8. ↑ Μπενάκης (1985), σελ. 45.
  9. ↑ Ελεφάντης (1976), σελ. 33.
  10. ↑ Καραβάς (2004), σελ. 39.
  11. ↑ Νούτσος (1992), σελ. 362 και Λιβιεράτος (1985), σελ. 92 κ.εξ.
  12. ↑ Βλ. Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (2012), σελ. 149-154.
  13. ↑ Παπαδημητρίου (2008), σελ. 34 και Καραβάς (2004), σελ. 43.
  14. ↑ Καραβάς (2004), σελ. 25, 28, 55-56 και Σακκάτος (2008).
  15. ↑ Μπόλαρης (2008), σ.134-135 και Λιβιεράτος (1985), σελ. 133-135.
  16. ↑ Καραβάς (2004), σελ. 25-29.
  17. ↑ Κατσορίδας, Λιβιεράτος και Παλούκης (2003), σελ. 41 κ.εξ. Όταν αργότερα, το 1934, η "Αντιπολίτευση" άρχισε να πλησιάζει τις θέσεις του Τρότσκι, ο Μάξιμος αποχώρησε (σελ. 49).
  18. ↑ Καραβάς (2004), σελ. 63-64.
  19. ↑ Καραβάς (2004), σελ. 71.
  20. ↑ Καραβάς (2004), σελ. 11. Στο ατύχημα βρήκαν το θάνατο συνολικά έξι άτομα, ενώ ανάμεσα στους τραυματίες ήταν και τρία στελέχη της ομάδας του Σπάρτακου, όπως ο Γιατσόπουλος.(Καραβάς [2004], σελ. 95
  21. ↑ Καραβάς (2004), σελ. 80 κ.εξ.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ελεφάντης, Άγγελος (1976). Η επαγγελία της αδύνατης Επανάστασης: ΚΚΕ και αστισμός στο Μεσοπόλεμο. Αθήνα: Θεμέλιο. 
  • Καραβάς, Βλάσιος (2004). Γιώργης Νίκολης, 1899-1929: η μαρτυρία για το ΚΚΕ και το Μακεδονικό. Αθήνα: Εκάτη. ISBN 960-4080-28-8. 
  • Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (2012). Δοκίμιο ιστορίας του ΚΚΕ. Α': 1918-1949 (5 έκδοση). Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή. ISBN 960-2247-59-4 Check |isbn= value: checksum (βοήθεια). 
  • Λιβιεράτος, Δημήτρης (1985). Κοινωνικοί αγώνες στην Ελλάδα (1923-27). Αθήνα: Κομμούνα. 
  • Μπενάκης, Θεόδωρος (Χειμώνας 1985). «Για μερικές ανακρίβειες στην ιστορία του εργατικού κινήματος». Τετράδια 10: 43-51. 
  • Μπενάκης, Θεόδωρος (2003). Η άλλη όψη του ελληνικού εργατικού κινήματος, 1918-1930. Επανέκδοση. Αθήνα: Κούριερ. ISBN 960-7851-21-8. 
  • Μπόλαρης, Λέανδρος (2008). ΣΕΚΕ: Οι επαναστατικές ρίζες της Αριστεράς στην Ελλάδα. Αθήνα: Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο. ISBN 960-7967-42-8 Check |isbn= value: checksum (βοήθεια). 
  • Νούτσος, Παναγιώτης, επιμ. (1992). Η σοσιαλιστική σκέψη στη Ελλάδα, από το 1875 ως το 1974. Β'2. Αθήνα: Γνώση. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  • Παπαδημητρίου, Δέσποινα (2008). Εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού τύπου. Δ'. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. σελίδες 34–35. 
  • Σακκάτος, Βαγγέλης (2008). Εγκυκλοπαίδεια του ελληνικού τύπου. Γ'. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. σελίδες 336–337. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γιώργος_Νίκολης&oldid=8992640"