Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αμφίκλεια

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτή είναι μια παλιά έκδοση της σελίδας, όπως διαμορφώθηκε από τον Verbarius (συζήτηση | συνεισφορές) στις 06:25, 19 Απριλίου 2022. Μπορεί να διαφέρει σημαντικά από την τρέχουσα έκδοση.

Συντεταγμένες: 38°37′58″N 22°34′58″E / 38.63278°N 22.58278°E / 38.63278; 22.58278

Αμφίκλεια
Αμφίκλεια is located in Greece
Αμφίκλεια
Αμφίκλεια
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΣτερεάς Ελλάδας
ΔήμοςΑμφίκλειας - Ελάτειας
Δημοτική ΕνότηταΑμφίκλειας
Γεωγραφία
ΝομόςΦθιώτιδας
Υψόμετρο400
Έκταση109,209 (η κοινότητα)
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΔαδί
Ταχ. κώδικας350 02
δεδομένα

Η Αμφίκλεια είναι κωμόπολη που ανήκει στο νομό Φθιώτιδος της Στερεάς Ελλάδας σε υψόμετρο 400 μέτρων[1]. Έχει πληθυσμό σύμφωνα με την απογραφή του 2011, 3.012 κατοίκους[2].

Αποτελεί το διοικητικό, κοινωνικό και εμπορικό κέντρο μιας αγροτικής περιοχής με κύριες καλλιέργειες τα καπνά, το βαμβάκι και τα σιτηρά.

Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Σε αυτό συμβάλλει το γειτονικό χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού, το οποίο αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης παραθεριστών και αθλητών των χειμερινών σπορ.[3] Στην Αμφίκλεια εδρεύει ο Αθλητικός Σύλλογος Παρνασσός. Η Αμφίκλεια έχει τέσσερις ενορίες. Αυτές είναι ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου, ο Ιερός Ναός Αγίου Ευσταθίου, ο Ιερός Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου και ο Ιερός Ναός Αγίου Βλασίου.

Γεωγραφία

Η Αμφίκλεια βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Παρνασσού και μπροστά της απλώνεται η κοιλάδα του ποταμού Κηφισού. Απέχει 17 χιλιόμετρα από το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού και 170 χιλιόμετρα από την Αθήνα.

Διοικητικά στοιχεία

Η Αμφίκλεια ήταν πρωτεύουσα του ομώνυμου καποδιστριακού Δήμου Αμφίκλειας, ο οποίος περιελάμβανε τα δημοτικά διαμερίσματα Αμφικλείας, Δρυμαίας, Παλαιοχωρίου Δωριέων, Ξυλικών, Τιθρωνίου[4] και Μπράλου[5]. Από το 2011 είναι έδρα ομώνυμης δημοτικής κοινότητας και δημοτικής ενότητας που υπάγεται στον διευρυμένο Δήμο Αμφίκλειας - Ελάτειας. Η δημοτική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αστικός ημιορεινός οικισμός, με έκταση 109,209 χμ² (2011). Περιλαμβάνει και τους οικισμούς Άνω Καλύβια, Μονή Δαδίου, Περδικόβρυση, Πευκόβρυση, Σταθμός Αμφίκλειας και Φτερόλακκα. [6]

Πληθυσμός

Μόνιμος [7][8][9]
Έτος Πληθυσμός
1991 3.182 (3.270) [4.439]
2001 3.371 (3.389) [4.676]
2011 3.012 (3.191) [4.186]
Πραγματικός (de facto) [10][11][6]
Έτος Πληθυσμός
1961 3.111 (3.157)
1971 3.017 (3.119)
1981 3.496 (3.578)
1991 3.145 (3.239) [5.317]
2001 3.523 (3.585) [5.636]
2011 3.154 (3.280) [4.439]

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της δημοτικής κοινότητας)

[σε αγκύλη ο πληθυσμός της δημοτικής ενότητας]

Ιστορία

Η ιστορία της Αμφίκλειας[12] ξεκινά από την αρχαιότητα. Η πρώτη τοπωνυμία της Αμφίκλειας ήταν Οφιτεία ή Οφίτεια που σήμερα σημαίνει τον τόπο διαμονής κάποιου όφεως. Η δεύτερη – μεταγενέστερη – ήταν Αμφίκαια, ονομασία που πήρε, η προϊστορική και μυθική Οφιτεία, μετά την εγκατάσταση των Φωκέων και Δωριέων. Ως Αμφίκαια την αναφέρει και ο Ηρόδοτος και είναι η πόλη που άκμασε μετά τα Μηδικά, τα οποία εξιστορεί με τόση ακριβολογία, αυθεντία και ιστορική αξιοπιστία. Η λέξη Αμφίκαια, ίσως να παράγεται από το ρήμα αμφικαίνυμαι, το οποίο σημαίνει υπερέχω σε ύψος, διαπρέπω κ.λ.π., οπότε το τοπωνύμιο Αμφίκαια φανερώνει την σε υψηλό τόπο κειμένη πόλη[13]. Καταστράφηκε από τους Πέρσες κατά το πέρασμά τους από την κοιλάδα του Κηφισού το 480 π.Χ.[14]. Η Αμφίκλεια ξαναχτίστηκε στην ίδια θέση και αναφέρεται από τον περιηγητή Παυσανία στα Φωκικά. Κατά τον Μεσαίωνα, η περιοχή παράκμασε και ερήμωσε. Αρκετούς αιώνες αργότερα στην περιοχή της αρχαίας Αμφίκλειας χτίστηκε ένα νέο χωριό που ονομάστηκε Δαδί, το οποίο άκμασε στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Σημαντική ήταν η συμβολή του Δαδιού στον απελευθερωτικό αγώνα ενώ Ρουμελιώτες οπλαρχηγοί της Επανάστασης του 1821 όπως ο Αθανάσιος Διάκος και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έδρασαν στην πόλη κατά τα χρόνια του ξεσηκωμού. Αξιοσημείωτο, είναι και η περίφημη Μάχη του Δαδίου που πραγματοποιήθηκε το 1822 στο χωριό. Μετονομάστηκε σε Αμφίκλεια το 1915, λόγω της θέσης του δίπλα στην αρχαία πόλη.[15]

Πολιτισμός

Αξιόλογη είναι η αρχιτεκτονική της σημερινής Αμφίκλειας (θεωρείται διατηρητέος οικισμός) ενώ την εικόνα συμπληρώνουν παραδοσιακά καλντερίμια, εκκλησίες, βρύσες και πλατείες.

Διατηρεί όλα τα ρουμελιώτικα έθιμα όπως τους λάκκους το Πάσχα, τη γιορτή της Αναλήψεως (γιορτή των κτηνοτρόφων), τα παραδοσιακά Χριστούγεννα, το τέταρτο όνομα και άλλα ήθη και έθιμα. Αξιοσημείωτες είναι και οι Απόκριες στην Αμφίκλεια, με το άναμμα τεραστίων φωτιών (Χέη) και την παρέλαση μασκαράδων. Μοναδική πανελλαδικά είναι και η γιορτή του ψωμιού, ενώ διαθέτει και Μουσείο Άρτου και Επαγγελμάτων.[16]

Μεταφορές

Η Εθνική Οδός 3 διέρχεται στα όρια της κωμόπολης, συνδέοντάς τη με τη Λιβαδειά, τη Λαμία και άλλες πόλεις της Στερεάς Ελλάδας. Επίσης, η περιφερειακή σιδηροδρομική γραμμή Αθήνας - Λειανοκλαδίου εξυπηρετεί το χωριό, μέσω του ομώνυμου σιδηροδρομικού σταθμού.

Μνημείο πεσόντων στον σιδηροδρομικό σταθμό Αμφίκλειας. 11 Αμφικλειώτες εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς για το σαμποτάζ στον σιδηροδρομικό σταθμό που πραγματοποιήθηκε στις 13 Απριλίου 1943.
Ανάμεσα στο σιδηροδρομικό σταθμό και τα πεδία / παλιό αεροδρόμιο, υπάρχει μικρό Μνημείο, στη μνήμη των κατοίκων του χωριού, που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, σε αντίποινα για σαμποτάζ στον σιδηροδρομικό σταθμό. Μέσα στον περίβολο του μνημείου, υπάρχει ένας εγκαταλελειμμένος πυργίσκος από άρμα Pz 38.

Αθλητισμός

Ο Α.Σ. Άρης Αμφίκλειας είναι καλαθοσφαιρική ομάδα που ιδρύθηκε στην Αμφίκλεια τον Μάρτιο του 2015. Είναι η πρώτη μπασκετική ομάδα στον Δήμο Αμφίκλειας - Ελάτειας. Αγωνίζεται στο κορυφαίο τοπικό περιφερειακό πρωτάθλημα της Α' Ένωσης Σωματείων Καλαθοσφαίρισης Ανατολικής Στερεάς και Εύβοιας (Α' Ε.Σ.Κ.Α.Σ.Ε.). Λειτουργούν τμήματα μίνι, παίδων, εφήβων δηλαδή από ηλικίες 5 - 18 χρόνων αλλά λειτουργεί και το επαγγελματικό τμήμα ανδρών. Ως έδρα χρησιμοποιεί το Κλειστό Γυμναστήριο Αμφίκλειας.

Επίσης, στο χωριό εδρεύει ο Γ.Σ ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ που αγωνίζεται στο Β' Τοπικό πρωτάθλημα Φθιώτιδας. Έχει έδρα το Δημοτικό Γήπεδο Αμφίκλειας.

Ο Α.Σ. ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΑΜΦΙΚΛΕΙΑΣ ιδρύθηκε το 1993 και έχει ακαδημίες ποδοσφαίρου, τμήματα βόλει (παγκορασίδων και γυναικεία ομάδα) και στίβο. Επίσης ο σύλλογος είναι ο διοργανωτής του ορεινού αγώνα ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ.

Προσωπικότητες

Παραπομπές

  1. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 284, τομ. 3. 
  2. ↑ «Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2016. 
  3. ↑ Παρνασσού, Χιονοδρομικό Κέντρο. «Αρχική / Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού». www.parnassos-ski.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2016. 
  4. ↑ «tithronio». tithronio. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ «Τα Δημοτικά Διαμερίσματα | Δημόσια Βιβλιοθήκη Αμφίκλειας». vivl-amfikl.fth.sch.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2016. 
  6. ↑ 6,0 6,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
  7. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
  8. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
  9. ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
  10. ↑ ΠΛ 2:813-4
  11. ↑ ΠΛΜ 8:125
  12. ↑ «Ιστορία Αμφίκλειας». www.amfiklia.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2016. 
  13. ↑ «Αμφίκλεια – Ονομασία – Ιστορία | Δημόσια Βιβλιοθήκη Αμφίκλειας». vivl-amfikl.fth.sch.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2016. 
  14. ↑ Βικιθήκη Ιστορίαι (Ηροδότου)/Βιβλίο Η πορευόμενοι γὰρ ταύτῃ παρὰ τὸν Κηφισὸν ποταμὸν ἐδηίουν πάντα, καὶ κατὰ μὲν ἔκαυσαν Δρυμὸν πόλιν κατὰ δὲ Χαράδραν καὶ Ἔρωχον καὶ Τεθρώνιον καὶ Ἀμφίκαιαν καὶ Νέωνα καὶ Πεδιέας καὶ Τριτέας καὶ Ἐλάτειαν καὶ Ὑάμπολιν καὶ Παραποταμίους καὶ Ἄβας, ἔνθα ἦν ἱρὸν Ἀπόλλωνος πλούσιον, θησαυροῖσί τε καὶ ἀναθήμασι πολλοῖσι κατεσκευασμένον
  15. ↑ Μετονομασίες οικισμών της Ελλάδας, Πανδέκτης
  16. ↑ «Μουσείο Άρτου Αμφίκλειας». www.breadmuseum.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2016. 

Πηγές

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1981, 2006 (ΠΛΜ)
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αμφίκλεια&oldid=9434189"