Πρώτος Μακεδονικός Πόλεμος
| Πρώτος Μακεδονικός Πόλεμος | |||
|---|---|---|---|
 Χάρτης της Μεσογείου κατά το έτος 218 π.Χ. | |||
| Χρονολογία | 214 – 205 π.Χ. | ||
| Τόπος | Μακεδονία και Ιλλυρία | ||
| Αποτέλεσμα | Ισοπαλία, Συνθήκη της Φοινίκης. Η Μακεδονία αποχωρεί από τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο και ματαιώνει τη συμμαχία της με την Καρχηδόνα. | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
Ο Πρώτος Μακεδονικός Πόλεμος (214-205 π.Χ) διεξήχθη ανάμεσα στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, η οποία είχε συμμαχήσει με την Αιτωλική Συμπολιτεία και τον Άτταλο Α΄ της Περγάμου εναντίον του Φίλιππου Ε΄ της Μακεδονίας. Ο πόλεμος έγινε ταυτόχρονα με τον Β' Καρχηδονιακό Πόλεμο και δεν οδήγησε σε ουσιαστικές αλλαγές καθώς κατέληξε σε αδιέξοδο.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου το Μακεδονικό βασίλειο απέτυχε να καταλάβει εδάφη της Ιλλυρίας και της νότιας Ελλάδας. Είναι γενικά αποδεκτό ότι αυτές οι αψιμαχίες στην ανατολή οδήγησαν στην αποτυχία των Μακεδόνων να υποστηρίξουν τον στρατηγό Αννίβα έναντι της Ρώμης. Το 205 π.Χ ο πόλεμος έληξε υπό την Συνθήκη της Φοινίκης.
Ο Δημήτριος κηρύττει πόλεμο έναντι της Ρώμης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ενασχόληση της Ρώμης με τον πόλεμο έναντι της Καρχηδόνας έδωσε την ευκαιρία στον Φίλιππο να επιχειρήσει να επεκταθεί προς την δύση. Σύμφωνα με τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό Πολύβιο ένας σημαντικός παράγοντας που οδήγησε τον Φίλιππο στην λήψη αυτής της απόφασης ήταν η επιρροή του Δημήτριου του Φάριου.
Ο Δημήτριος μετά το τέλος των Ιλλυρικών πολέμων το 229 π.Χ έγινε ο ηγέτης των ακτών της Ιλλυρίας.[1] Ωστόσο, το 219 π.Χ κατά του δεύτερου μισού του πολέμου, ηττήθηκε από τους Ρωμαίους και κατέφυγε στο βασιλικό συμβούλιο στη Μακεδονία. [2]
Εμπλεκόμενος σε πόλεμο με τους Αιτωλούς, ο Φίλιππος ενημερώθηκε από τον αγγελιοφόρο του για την νίκη του Αννίβα έναντι των Ρωμαίων στην Μάχη της λίμνης Τρασιμένης τον Ιουνίου του 217 π.Χ. Ο Φίλιππος, αρχικά, έδειξε την επιστολή που ανέφερε τα γεγονότα και την έκβαση της μάχης μόνο στον Δημήτριο. Αυτός, βλέποντας μια ευκαιρία να επαναφέρει το βασίλειο του στα παλιά του μεγαλεία, συμβούλεψε τον βασιλιά να κάνει ειρήνη με τους Αιτωλούς και να στρέψει την βλέψη του προ την Ιταλία και την Ιλλυρία. Ο Πολύβιος αναγράφει τον Δημήτριο να λέει τα ακόλουθα στον Φίλιππο:[3]
Όσον αφορά την Ελλάδα, είναι ήδη καθολικά υπάκουη σε εσένα και θα συνεχίσει να είναι: οι Αχαιοί από ειλικρινή συμπάθεια; οι Αιτωλοί από τις καταστροφές που τους προξένησε ο τωρινός πόλεμος. Η Ιταλία και το πέρασμά σου εντός αυτής είναι το πρώτο βήμα για την απόκτηση μιας παγκόσμιας αυτοκρατορίας στην οποία κανείς δεν έχει ισχυρότερη αξίωση από εσένα. Τώρα είναι η στιγμή να δράσεις, όπου οι Ρωμαίοι υποφέρουν από δικούς τους πόλεμους.
Ο Φίλιππος πείστηκε εύκολα να ακολουθήσει την συμβουλή του Δημήτριου.[4]
Αρχή της εκστρατείας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Φίλιππος μετά από διαπραγματεύσεις με τους Αιτωλούς αποφάσισε να κάνει ειρήνη μαζί τους, απόφαση που έλαβε σε συνέδριο κοντά στην Ναύπακτο.[5] Ο Φίλιππος αφιέρωσε τον χειμώνα του 217-216 π.Χ δημιούργησε ένα στόλο 100 στρατιωτικών πλοίων με εκπαιδευμένους άνδρες για να τα ελέγχουν. Σύμφωνα με τον Πολύβιο, δεν είχε ξαναπαρθεί ποτέ τέτοιο μέτρο από άλλο Μακεδόνα βασιλιά. Οι Μακεδόνες πιθανότατα δεν είχαν τις πηγές για να δημιουργήσουν αρκετά ισχυρό ναυτικό ώστε να ανταγωνιστούν τους Ρωμαίους. Ο Πολύβιος αναγράφει ότι οι Μακεδόνες δεν είχαν καμία ελπίδα να νικήσουν τους Ρωμαίους στην θάλασσα, πιθανότατα λόγω της έλλειψης εκπαίδευσης και εμπειρίας των στρατιωτών.
Ο Φίλιππος αποφάσισε να χτίσει λέμβους, δηλαδή μικρές γρήγορες γαλέες σαν αυτές που χρησιμοποιούνταν από τους Ιλλύριους. Οι γαλέες περιείχαν μικρά αποθηκευτικά τμήματα που χωρούσαν 50 στρατιώτες και κωπηλάτες. Με αυτά, ο Φίλιππος έλπιζε να αποφύγει τον Ρωμαϊκό στόλο, ο οποίος θα ήταν απασχολημένος από τους Καρχηδόνιους και τοποθετημένος στο Λυλύβαιο (Μαρσάλα) στην ανατολική Σικελία.[6]
Ο Φίλιππος, ταυτόχρονα, είχε επεκτείνει τα εδάφη του δυτικά του ποταμού Σκούμπιν στα σύνορα με την Ιλλυρία.[7] Το σχέδιο του Φίλιππου,όπως φαίνεται, ήταν αρχικά να καταλάβει τα εδάφη των Ιλλυριακών ακτών,να κατακτήσει τις περιοχές μεταξύ των ακτών και της Μακεδονίας και να χρησιμοποιήσει τον δρόμο αυτό για επιπλέον στρατιωτική ενίσχυση στην Ιταλία.[8]
Στην αρχή του καλοκαιριού, ο Φίλιππος και ο στόλος του αποχώρησαν από την Μακεδονία, έπλευσαν τον Πορθμό του Ευρίπου,ανάμεσα στα νησιά Εύβοια και Βοιωτία,κινήθηκαν κυκλικά από το Ακρωτήριο Μαλέας και αγκυροβόλησαν στα νησιά Κεφαλονιά και Λευκάδα, όπου ανέμεναν πληροφορίες σχετικά με την τοποθεσία του Ρωμαϊκού στόλου. Όταν ενημερώθηκαν ότι ο στόλος βρίσκονταν στο Λυλύβαιο έπλευσαν βόρεια στην Ιλλυρική Απολλωνία.
Ωστόσο, ενώ ο μακεδονικός στόλος βρίσκονταν κοντά στη Σάσων, ο Φίλιππος ενημερώθηκε ότι ρωμαϊκά πλοία εθεάθησαν να πλησιάζουν την Απολλωνία.Πιστεύοντας ότι σκοπός του Ρωμαϊκού στόλου ήταν να τους επιτεθεί, ο Φίλιππος κατέφυγε στην Κεφαλονιά. Ο Πολύβιος χαρακτηρίζει την κατάσταση του Μακεδονικού στόλου ως χαώδης και ανοργάνωτη και αναφέρει ότι στην πραγματικότητα τα ρωμαϊκά πλοία ήταν μόνο δέκα σε αριθμό και είχαν σταλθεί ως κίνηση ψευδούς συναγερμού. Ο Φίλιππος έτσι έχασε την καλύτερη του ευκαιρία να πετύχει τους σκοπούς του στην Ιλλυρία και επέστρεψε στην Μακεδονία χωρίς ήττα, αλλά ούτε και τιμή.[9]
Συμμαχία του Φίλιππου με την Καρχηδόνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όταν ο Φίλιππος πληροφορήθηκε για την βαριά ήττα των Ρωμαίων από τον Αννίβα στην Μάχη των Καννών το 216 π.Χ., έστειλε πρέσβεις στην βάση του Αννίβα στην Ιταλία για να διαπραγματευτούν για την δημιουργία συμμαχίας. Εκεί το 215 π.Χ οι Μακεδόνες αποφάσισαν να συμμαχήσουν με τους Καρχηδόνιους. Η συμμαχία που αποφασίστηκε ήταν στρατιωτική. Οι δύο μεριές αποφάσισαν αλληλοϋποστήριξη της μίας προς την άλλη και πόλεμο με κοινούς εχθρούς.Συγκεκριμένα υποσχέθηκαν υποστήριξη έναντι της Ρώμης, και ότι στην περίπτωση που ο Αννίβας αποφασίσει να υπογράψει ειρήνη με τους Ρωμαίους, η ειρήνη αυτή θα αφορούσε και τους Μακεδόνες και με αυτήν θα έπρεπε να δοθούν στην Μακεδονία τα εδάφη της Κόρκυρας,Απολλωνίας,Επιδάμνου ,Χβαρ κ.α.[10]
Η συμφωνία δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με πιθανή εισβολή της Μακεδονίας στην Ιταλία. Κατά τη διάρκεια της επιστροφής, διπλωματικά σώματα του Φιλίππου και των Καρχηδονίων αιχμαλωτίστηκαν από το Ρωμαϊκό ναυτικό κοντά στην Απουλία, όπου και βρέθηκαν οι όροι της συμφωνίας.
Η συμμαχία Μακεδονίας-Καρχηδόνας προκάλεσε μεγάλο φόβο στους Ρωμαίους, οι οποίοι ήδη πιέζονταν από την κατάσταση. Έτσι, στον Τάραντα στάλθηκαν 25 πολεμικά πλοία για να υποστηρίξουν τα 25 που βρίσκονταν ήδη εκεί,να προφυλάξουν την Ιταλική Αδριατική ακτή και να προσδιορίσουν τις προθέσεις του Φίλιππου, και σε περίπτωση που χρειαζόταν να τον περικλειόσουν εντός της Μακεδονίας.
Αρχή του πολέμου στην Ιλλυρία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στα τέλη του καλοκαιριού του 214 π.Χ,ο Φίλιππος επιχείρησε μια θαλάσσια επίθεση στην Ιλλυρία με στόλο 120 πλοίων. Κατέλαβε τον Ωρικό και προχώρησε προς τον Αώο όπου πολιόρκησε την Απολλωνία.[11]
Εντωμεταξύ οι Ρωμαίοι μετακίνησαν τον στόλο τους, από τον Τάραντα στο Μπρίντιζι για να συνεχίσει την παρακολούθηση των στρατευμάτων του Φίλιππου υπό την υποστήριξη μιας λεγεώνας.[12] Οι Ρωμαίοι όταν ενημερώθηκαν για την κατάσταση αγκυροβόλησαν στην περιοχή και επανακατέλαβαν τον Ωρικό.
Όταν οι Ρωμαίοι πληροφορήθηκαν για την πολιορκία της Απολλώνιας, κατάφεραν να μεταφέρουν,απαρατήρητοι,2000 στρατιώτες μέσα στην πόλη.Το επόμενο βράδυ ο Φίλιππος δέχτηκε απρόσμενη επίθεση από τα Ρωμαϊκά στρατεύματα και αναγκάστηκε να υποχωρήσει.Ο Φίλιππος κατάφερε να καταφύγει από το ποτάμι,να κάψει τον στόλο του, να συνεχίσει προς τα βουνά και να φτάσει στην Μακεδονία.
Ο Φίλιππος αφιέρωσε τα επόμενα δύο χρόνια (213π.Χ-212π,Χ) σε χερσαίες επιθέσεις στην Ιλλυρία. Κρατόντας αποστάσεις από τις ακτές κατέλαβε πόλεις στο εσωτερικό της περιοχής και υπέταξε τους Δεξάρους,τους Ταυλάντιους και τους Αρδιαίους.
Τελικά κατάφερε να αποκτήσει έξοδο στην Αδριατική με την κατάληψη της Λισσού με τις απόρθητες ακροπόλεις της και τις γύρω περιοχές.[13] Η κατάληψη της Λισσού αναζωπύρωσε τις ελπίδες του Φίλιππου για την κατάκτηση της Ιταλίας.Ωστόσο η καταστροφή του ναυτικού του σημαίνει ότι βασιζόταν στην Καρχηδόνα για μεταφορές από και προς την Ιταλία,κάνοντας έτσι το σενάριο λιγότερο εφικτό.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μακεδονικοί πόλεμοι
- Δεύτερος Μακεδονικός Πόλεμος
- Τρίτος Μακεδονικός Πόλεμος
- Ρωμαιοσυριακός Πόλεμος
- Τέταρτος Μακεδονικός Πόλεμος
- Μάχη της Λευκόπετρας
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Polybius, 2.11.
- ↑ Polybius, 3.16, 3.18–19, 4.66.
- ↑ Polybius, 5.101.
- ↑ Polybius, 5.102.
- ↑ Polybius, 5.103–-105.
- ↑ Polybius, 5.109.
- ↑ Polybius, 5.108.
- ↑ Walbank, p. 69.
- ↑ Polybius, 5.110.
- ↑ Polybius, 7.9.
- ↑ Walbank, p. 75; Livy, 24.40 Αρχειοθετήθηκε 2014-10-23 στο Wayback Machine..
- ↑ Livy, 24.10–11, 20 Αρχειοθετήθηκε 2014-10-23 στο Wayback Machine..
- ↑ Polybius, 8.15–16.