Ολουτζάκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Ίμερα Πόντου (σημ. Ολουτζάκ))
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|16|04|2024}}
Ίμερα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ίμερα
40°31′57″N 39°35′26″E
ΧώραΤουρκία
Διοικητική υπαγωγήΓκιουμούσχανε
Ταχ. κωδ.29100
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Ολουτζάκ (τουρκ.: Olucak, ελλ.: Ίμερα) είναι χωριό στην επαρχία Γκιουμούσχανε της Τουρκίας με πληθυσμό 73 κατοίκους (απογραφή 2000). Πριν την Ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 ήταν σημαντική κωμόπολη του Πόντου με χριστιανικό πληθυσμό.

Η Ίμερα στον σύγχρονο χάρτη της Τουρκίας

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός είναι χτισμένος αμφιθεατρικά (στα 2.000μ. υψόμετρο) στην πλαγιά του λόφου επί του οποίου είναι κτισμένο η παλαιά μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου[1]. Απέχει 80 χλμ από την Τραπεζούντα και 30 από την Αργυρούπολη. Από εκεί ξεκινάει το ομώνυμο ποτάμι το οποίο ενώνεται με τα ποτάμια του Κορούμ, του Σταυρίν και της Μούζενας, για να καταλήξει στον ποταμό Χαρσιώτη (Harsit), κοντά στην Άρδασσα (Torul)[2]. Κατά μήκος του ποταμού αυτού υπήρχαν, μέχρι την Ανταλλαγή, περίπου 20 χωριά με ελληνικό πληθυσμό κυρίως: το Λυκάστ', το Παρτίν, η Βαρενού, το Ρουσίον, το Παζπέν κλπ.[3] Το βουνό πίσω από το μοναστήρι συνδέει την Ίμερα με τη γειτονική της Κρώμνη με τη διάβαση των Κοχρακοφωλίων. Τα βουνά της Ίμερας αποτελούν προέκταση της Ζύγανας[4].

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι παλαιοί κάτοικοι (500 οικογένειες κάποτε, 300 πριν τον μεγάλο πόλεμο, 120 πριν την ανταλλαγή πληθυσμών) κατοικούσαν σε 5 συνεχόμενες ενορίες (Τσακαλινάντων, Ξιτράντων, Καθενμερετίων, Γιαννάντων, Ζουβακάντων) και 3 απομακρυσμένες (Λιβάδ’, Μαντρία, Θωμάντων[5]). Με βάση τα προνόμια, λόγω των μεταλλείων της Χαλδίας, υπήρχε εκλεγμένη αυτοδιοίκηση με 7μελή δημογεροντία και επικεφαλής τον μικτάρη[6].

Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

«Μόνην λαμπράν εξαίρεσιν εν τω ζοφερώ τούτω κυκεώνι αποτελούσι τα εν Ιμέρα, Κρώμνη και Σάντα σχολεία, γραμματοδιδασκαλεία πλήρη και άρτια… και κανονικώς λειτουργούντα», αναφέρει ο Γ.Β.Παπαδόπουλος προς τον Φιλολογικό Σύλλογο Κωνσταντινουπόλεως[7]. Το 1875 χτίστηκε το εξατάξιο αλληλοδιδακτικό σχολείο[7] (Κεντρική Αστική Σχολή[8]) από τον αρχιμάστορα Απόστολο Μαυροματόπουλο, με αίθουσα εκδηλώσεων και βιβλιοθήκη[9]. Τα τελευταία χρόνια, το σχολείο είχε στην κατοχή του ένα κεφάλαιο 10.000 χρυσών λιρών και κτήμα στο Κρασαβότσκ της Ρωσίας, όπου δήμαρχος ήταν ο Ιμεραίος Γ. Κορσαβίδης, ευεργέτης του σχολείου και του χωριού[8]. Ως δάσκαλοι πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στο χωριό οι Ιμεραίοι: Γεώργιος, Ιγνάτιος και Νεοκλής Ευθυβούλης, Ιωάννης Ποιμενίδης, Λάμπρος Ποιμενίδης, Γεώργιος Ιωαννίδης, Δημήτριος Χρυσουλίδης, Βασίλειος Τικτόπουλος, Γ. Παπαβασιλείου, Ευθύμιος Μουρατίδης, Στυλιανός Γαληνός, Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, Αγαθάγγελος Φωστηρόπουλος, Αναστασία Ποιμενίδου. Από άλλα χωριά της Χαλδίας, δίδαξαν στην Ίμερα οι εξής: Γ. Θ. Κανδηλάπτης, Λ. Παπαδόπουλος, Τρ. Παυλάντης, Ιωακείμ Ιωακειμίδης, Μαγδαληνή Μολτοβάν, Ευστ. Βασιλειάδης, Αβρ. Σουμελίδης, Γ. και Κ. Προσκυνητόπουλος, Χ. Ανδρεάδης, Π. Βεργουλίδης, Κ. Βασιλειάδης, Μιλτ. Αποστολίδης, Ιωσήφ Ιεροκλής[10].

Εκκλησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκκλησιαστικά υπαγόταν στη μητρόπολη Χαλδίας, Χερροιάνων και Κερασούντος[11]. Στις καλές εποχές υπήρχαν 17 ιερείς στις ενορίες της Ίμερας. Τα τελευταία χρόνια έμειναν μόνο τρεις: ο πρωτόπαπας Παναγιώτης Τανιμάνου, ο παπα-Τιμόθεος και ο παπα-Κωνσταντίνος[12]. Η κάθε ενορία είχε και την εκκλησία της: Παναγία Ξητράντων, Άγιος Γεώργιος Καθενμερετίων, Άγιος Δημήτριος Γιαννάντων, Άγιος Γεώργιος Ζουβακάντων, Άγιος Κωνσταντίνος Θωμάντων, Τριών Ιεραρχών Μαντρία και Άγιος Γεώργιος στο Λιβάδ’[1]. Ξεχωριστή θέση στη ζωή των Ιμεριτών είχε το εξωκκλήσι της Αεριμίτ’σας (Παναγίας), σε υψόμετρο 2500 μ. πάνω από το Λιβάδι. Εκεί γινόταν το μεγάλο πανηγύρι τον Δεκαπενταύγουστο[13]. Πάνω σε ένα ύψωμα του βουνού Προφήτης Ηλίας υπήρχε η σταυροπηγιακή και μετέπειτα ενοριακή γυναικεία Μονή του Αγ. Ιωάννη Προδρόμου, με 25 δωμάτια, 12 μοναχές και πηγή στην είσοδό της που ύδρευε την Ίμερα[14].

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

με ελληνικό πληθυσμό μέχρι το 1923. Αναφέρεται σε παλιότερα κείμενα ως «κωμόπολις περικαλλής, με κλίμα ευκραές και ουρανόν διαυγή»[15]. Σήμερα έχει 75 κατοίκους[16]. Κατά τους 18ο και 19ο αιώνες, η κύρια απασχόληση των κατοίκων ήταν τα μεταλλεία. Οι κάτοικοι της Ίμερας εξειδικεύονταν ως παραστάτες (ειδικοί στην τήξη του μεταλλεύματος) και μπαλτατζήδες (προμηθευτές ξύλου και κάρβουνου στα μεταλλεία)[17]. Μετά την παρακμή τους και επειδή η υποτυπώδης γεωργία και η κτηνοτροφία δεν επαρκούσαν για τις ανάγκες τους, πολλοί κάτοικοι στρέφονταν στη μετανάστευση προς τη Ρωσία (κυρίως μετά τον πόλεμο του 1878). Κάποιοι άλλοι μετανάστευσαν σε περιοχές με μεταλλεία στην ενδοχώρα της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία |Οθωμανικής αυτοκρατορίας]] ή ασχολούνταν εποχιακά με οικοδομικές εργασίες[18]. Το καλοκαίρι οι κτηνοτρόφοι ανέβαιναν με τα ζώα τους σε ορεινά λιβάδια, τα παρχάρια, όπου υπήρχε άφθονη τροφή και νερό για τα κοπάδια. Τα κυριότερα παρχάρια της Ίμερας ήταν το Ζούμοτρον, το Λευκέν, τα Μουζενίτ’κα, τ' Ομάλ’, τα Κολονάτ’κα και τα Βάζα[19]. Στην αγορά της Ίμερας υπήρχαν παντοπωλεία, εργαστήρια, φούρνοι, καφενεία και πανδοχεία[20]. Το 1909, με χορηγία του ξενιτεμένου στη Ρωσία Γ. Κορσαβίδη, η Ίμερα απέκτησε υδραγωγείο που διοχέτευε πόσιμο νερό στις κεντρικές ενορίες. Οι υπόλοιπες υδρεύονταν από κοντινές πηγές και ρυάκια[21].

Τόπος παραθερισμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ίμερα και η Κρώμνη, λόγω του υγιεινού τους κλίματος, αποτελούσαν ονομαστά θέρετρα για τους εύπορους Τραπεζούντιους, οι οποίοι προτιμούσαν τα ορεινά χωριά από τη ζεστή και υγρή Τραπεζούντα[22]. Η φιλοξενία συμπεριλάμβανε και τη διασκέδαση. Ξακουστός λυράρης από την Ίμερα ήταν ο Σαββέλης Γιακουστίδης[23]. Ξεχωριστή θέση, στην κορυφή του λόφου και κοντά στο μοναστήρι, είχε το εξοχικό της οικογένειας Φωστηρόπουλου[24]. Πατριάρχης της οικογένειας αυτής των τραπεζιτών και επιχειρηματιών ήταν ο Γεώργιος Φωστηρόπουλος από το Λιβάδ’ της Ίμερας[25].

Εκπατρισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Ιανουάριο του 1923, κατ’ εφαρμογή της ελληνοτουρκικής Συμφωνίας Ανταλλαγής και μέσα σε δύσκολες συνθήκες λόγω του βαρύ χειμώνα, οι Έλληνες κάτοικοι του ιστορικού αυτού χωριού αναγκάστηκαν να εκπατρισθούν οριστικά[26]. Μερικοί από τους τόπους εγκατάστασής τους στην Ελλάδα είναι το Πανόραμα στη Θεσσαλονίκη, η Νεάπολη Κοζάνης, η Νέα Ίμερα και οι Τοξότες Ξάνθης, ο Κεχρόκαμπος Καβάλας και η Κορομηλιά Καστοριάς[23]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Φώτης Κουτσουπιάς, Η Εκκλησιαστική και Εκπαιδευτική κίνηση στην εκκλησιαστική επαρχία Χαλδίας του Πόντου (19ος-20ος αιώνας), Διδακτ. Διατριβή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2000
  • Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, εκδόσεις Μαλλιάρης-Παιδεία, Θεσσαλονίκη 1988, τ. 4 και 11.
  • Σάββας Καλεντερίδης, Ανατολικός Πόντος, Ινφογνώμων, Αθήνα 2006.
  • Παντελής Κοντογιάννης, Γεωγραφία Μικράς Ασίας, τύποις Π.Α.Πετράκου, Αθήνα 1921.
  • Ιωάννης Ελευθεριάδης, Ιστορικόν Σχεδίασμα περί της επαρχίας Χαλδίας από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ’ημάς (κ΄) μετά παραρτήματος εν τέλει, εκ των τυπογραφικών καταστημάτων Αναστασίου Δ. Φέξη, εν Αθήναις 1903.
  • Γ. Θ. Κανδηλάπτης, Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν των χωρίων, κωμοπόλεων και πόλεων Χαλδίας, έκδοση Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2004.
  • Περικλής Τριανταφυλλίδης, Η εν Πόντω Ελληνική φυλή ήτοι τα Ποντικά, Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1993. (Α΄έκδοση Αθήνα 1866).
  • Ευστάθιος Ι. Ταξίδης, Η εκπαίδευση των Ελλήνων στον Πόντο, Θεσ/νίκη 2013.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Καλεντερίδης, Σάββας (2006). Ανατολικός Πόντος. Αθήνα: Ινφογνώμων. σελ. 325. 
  2. ↑ Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος (1941). «Το χωρίον Ίμερα». Αρχείον Πόντου: 146. 
  3. ↑ Καλεντερίδης, Σάββας (2006). Ανατολικός Πόντος. Αθήνα: Ινφογνώμων. σελ. 324. 
  4. ↑ Υγρόπουλος, Χρήστος. «Ποντιακή Ηχώ τ.13 Ίμερα του Πόντου». Επιτροπή Ποντιακών Μελετών. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. ↑ Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος (1941). «Το χωρίον Ίμερα». Αρχείον Πόντου: 147. 
  6. ↑ Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος (1941). «Το χωρίον Ίμερα». Αρχείον Πόντου: 154. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Ελευθεριάδης, Ιωάννης (1903). Ιστορικόν Σχεδίασμα περί της επαρχίας Χαλδίας από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ’ημάς (κ΄) μετά παραρτήματος εν τέλει. Αθήνα: Δ. Φέξης. σελ. 105. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Κουτσουπιάς, Φώτης (2000). Η Εκκλησιαστική και Εκπαιδευτική κίνηση στην εκκλησιαστική επαρχία Χαλδίας του Πόντου (19°Σ-20ος αιώνας). Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ (Διδακτορική διατριβή). σελ. 306. 
  9. ↑ Κουτσουπιάς, Φώτης (2000). Η Εκκλησιαστική και Εκπαιδευτική κίνηση στην εκκλησιαστική επαρχία Χαλδίας του Πόντου (19°Σ-20ος αιώνας). Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ (Διδακτορική διατριβή). σελ. 311. 
  10. ↑ Κουτσουπιάς, Φώτης (2000). Η Εκκλησιαστική και Εκπαιδευτική κίνηση στην εκκλησιαστική επαρχία Χαλδίας του Πόντου (19°Σ-20ος αιώνας),. Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ (Διδακτορική διατριβή). σελ. 308. 
  11. ↑ Μαλλιάρης, Παιδεία (1988). Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού (τόμος 4). Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης Παιδεία. σελ. 68. 
  12. ↑ Κουτσουπιάς, Φώτης (2000). Η Εκκλησιαστική και Εκπαιδευτική κίνηση στην εκκλησιαστική επαρχία Χαλδίας του Πόντου (19°Σ-20ος αιώνας),. Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ (Διδακτορική διατριβή). σελ. 314-315. 
  13. ↑ Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος (1941). «Το χωρίον Ίμερα». Αρχείον Πόντου τ.11: 154-155. 
  14. ↑ Κανδηλάπτης, Γεώργιος. «Ποντιακά Φύλλα τ. 34-35 Ίμερα». Επιτροπή Ποντιακών Μελετών. [νεκρός σύνδεσμος]
  15. ↑ Κοντογιάννης, Παντελής (1921). Γεωγραφία Μικράς Ασίας. Αθήνα: Π.Α.Πετράκου. σελ. 87. 
  16. ↑ «OLUCAK KÖYÜ». www.yerelnet.org.tr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2017. 
  17. ↑ Καραχρήστος, Ιωάννης (2002). «Μεταλλεία και Μεταλλουργοί της Χαλδίας». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού. 
  18. ↑ Υγρόπουλος, Χρήστος. «Ποντιακή Ηχώ τ. 13 Ίμερα». Επιτροπή Ποντιακών Μελετών. [νεκρός σύνδεσμος]
  19. ↑ Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος (1941). «Το χωρίον Ίμερα». Αρχείον Πόντου τ. 11: 149. 
  20. ↑ Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος (1941). «Το χωρίον Ίμερα». Αρχείον Πόντου τ. 11: 151-152. 
  21. ↑ Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος (1941). «Το χωρίον Ίμερα». Αρχείον Πόντου τ. 11: 148. 
  22. ↑ Υγρόπουλος, Χρήστος. «Ποντιακή Ηχώ τ. 13, Ίμερα». Επιτροπή Ποντιακών Μελετών. [νεκρός σύνδεσμος]
  23. ↑ 23,0 23,1 Καλεντερίδης, Σάββας (2006). Ανατολικός Πόντος. Αθήνα: Ινφογνώμων. σελ. 323. 
  24. ↑ Μαλλιάρης, Παιδεία (1988). Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού τ. 4. Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης Παιδεία. σελ. 74. 
  25. ↑ Μαλλιάρης, Παιδεία (1988). Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού τ. 11. Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης Παιδεία. σελ. 215. 
  26. ↑ Φωστηρόπουλος, Αγαθάγγελος (1941). «Το χωρίον Ίμερα». Αρχείον Πόντου τ. 11: 157-158. 

Πόλεις και χωριά επαρχίας Γκιουμούσχανε‎

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ολουτζάκ&oldid=9150509"