Βαρενού

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|24|04|2024}}
Αυτό το λήμμα παρουσιάζει το θέμα από ελληνική οπτική γωνία ή δίνει δυσανάλογο βάρος στην ελληνική πτυχή ενός παγκόσμιου θέματος.
Προσπαθήστε να το ανασκευάσετε ή και να προσθέσετε πληροφορίες έτσι ώστε να καλύπτει πληρέστερα και περισσότερο ουδέτερα το θέμα.
Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος.
Η περιοχή του χωριού Βαρενού

Η Βαρενού ήταν μικρός ορεινός οικισμός της Τουρκίας πριν το 1923.

Γεωγραφία[1][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ήταν χτισμένη σε υψόμετρο 1750 μ., στους πρόποδες του όρους Κουλάτ, ανάμεσα στο ύψωμα Κορκόντελος ή Κροκόδειλος και στο ποτάμι Γιαγλίντερε. Ανατολικά, στην ίδια όχθη του ποταμού, είναι το Παρτίν και απέναντι το Λυκάστ. Σε απόσταση μιας ώρας βρίσκεται η Κρώμνη[2]. Υπαγόταν στην υποδιοίκηση της Αργυρούπολης (Gumushane). 80 οικογένειες Ελλήνων κατοικούσαν τα τελευταία χρόνια. Σήμερα είναι ακατοίκητη[3].

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα Βαρενού δεν προέρχεται, από το όνομα της αυτόχθονης φυλής των Τιβαρηνών (Τιβαρηνού-Βαρενού??)[4]. Η αυτόχθονη φυλή των Τιβαρινών ουδόλως σχετίζεται με το χωριό Βαρενού. Η πληροφορία αυτή προέρχεται από τον γιατρό Αθανάσιο (Θάνο) Χρυσοχόου, αλλά και άλλους συντοπίτες του Λαυρεντίου.

«Λαυρέντιος μεν Τιβαρινός Χαλδίας

ενθάδε κείμαι πλείσθ’ όσα καμών παθών

Δράμαν τρισολβίαν τε εύχρονος λιπών

Ως τω Θεώ έτυχον, ώ γε η δόξα».

Μετά την άλωση της Τραπεζούντας κατοίκησαν εκεί Έλληνες φυγάδες. Άλλωστε το ίδιο συνέβη και σε ολόκληρη τη δυσπρόσιτη Χαλδία. Ιεράρχες, παπάδες, ιερομόναχοι, δάσκαλοι, γιατροί, δικηγόροι, ζωγράφοι και τραπεζίτες από τη Βαρενού ήσαν γνωστοί σε όλον τον Πόντο. Σήμερα ελάχιστα ερείπια, κυρίως εκκλησιών, υποδεικνύουν τον τόπο του χωριού[5].

Εκκλησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο χωριό υπήρχαν δυο ενοριακές εκκλησίες, του Αγίου Νικολάου και των Τριών Ιεραρχών, καθώς και αρκετά παρεκκλήσια (Αγία Μαρίνα, Άγιος Ιωάννης, Άγιος Στέφανος, Γενέθλιον Θεοτόκου κ.ά.)[6]. Εκκλησιαστικά η Βαρενού υπαγόταν στη μητρόπολη Χαλδίας και Κερασούντος. Μάλιστα οι δύο τελευταίοι μητροπολίτες Χαλδίας προέρχονταν από τη Βαρενού. Αυτοί ήταν ο Γερβάσιος Σουμελίδης, ο επονομαζόμενος και Άγιος της Παιδείας και ο Λαυρέντιος Παπαδόπουλος, μετέπειτα μητροπολίτης Δράμας. Στη Βαρενού είχε γεννηθεί και ο μητροπολίτης Γρεβενών Γερβάσιος Σουμελίδης, ο από Σεβαστείας, ανιψιός των προηγουμένων μητροπολιτών Χαλδίας[3]. Σύμφωνα με μαρτυρία του Σεβαστείας Γερβασίου, στη Βαρενού υπήρχαν κρυπτοχριστιανοί (Κλωστοί) και στην οικία της επιφανούς οικογένειας των Μολλάντων ένας υπόγειος ναός εξυπηρετούσε τις λατρευτικές τους ανάγκες. Γόνος της οικογένειας αυτής ήταν και ο Σουλεϊμάν εφένδης, ο οποίος διετέλεσε καϊμακάμης του Αγίου Όρους και πρόσφερε πολλές εκδουλεύσεις στις εκεί μονές[7].

Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για την εκπαίδευση των παιδιών του χωριού υπήρχε «λαμπρά» Σχολή, που χτίστηκε με δαπάνη του αρχιτέκτονα Ευσταθίου Χ’’Παν. Σαραντίδη[8]. Δάσκαλοι τα τελευταία χρόνια ήταν ο Ζαχαρίας Αυγερινός, ο Χαράλαμπος Σουμελίδης, ο Στέφανος Χατζόπουλος, ο Σπύρος Παπαδόπουλος από το Λυκάστ κ.ά.[9]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βαρενού ήταν ένα βραχώδες και άγονο χωριό[10]. Είχε λίγη καλλιεργήσιμη γη για σιτηρά και αρκετούς κήπους στις όχθες του ποταμού Γιαγλίντερε, όπου παρήγαγαν κηπευτικά, φρούτα και αρκετό καλαμπόκι. Οι οικογένειες επιβίωναν από τα γράμματα, τις τέχνες, το εμπόριο. Αρκετά ήταν και τα εμβάσματα που έστελναν οι ξενιτεμένοι. Αρκετοί ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Δεν υπήρχε καμία οικογένεια που να μην είχε στην κατοχή της αρκετές αγελάδες και κάποιοι συντηρούσαν και λίγα πρόβατα.[5]

Έξοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την ίδια τύχη με τον υπόλοιπο Ελληνισμό του Πόντου είχαν και οι κάτοικοι της Βαρενούς. Κατ’ εφαρμογή της Συνθήκης Ανταλλαγής της Λωζάννης, το χωριό, στα τέλη του 1923, εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του, που διεσπάρησαν σε διάφορους προσφυγικούς οικισμούς της Ελλάδας. Ο Πόντιος ποιητής της Καμπάνας του Πόντου, Φίλων Κτενίδης, αναφέρεται στο γεγονός με τους στίχους του:

Εμπροδιαβαίνει το Σταυρίν, η Μούζενα ’κλ’ουθά το,

με το Παρτίν, τη Βαρενού και το Λυκάστ εντάμαν.[11]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Wikimapia, χάρτης Βαρενούς». 
  2. ↑ Γκαλάς, Στέλιος. «Κρώμνη Παρτίν Βαρενού Λυκάστ (λήψη από τα Κοχρακοφώλια)». 
  3. ↑ 3,0 3,1 Σουμελίδης, Κυριάκος (1955). «Το χωρίον Βαρενού». Ποντιακή Εστία τ.70. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-06-21. https://web.archive.org/web/20180621125641/http://epm.omegatechnology.gr/top2.aspx?materialid=2004. 
  4. ↑ Καλεντερίδης, Σάββας (2006). Ανατολικός Πόντος, αλλά, από κακή ερμηνεία καταγωγής του μητροπολίτη Δράμας Λαυρέντιου Παπαδόπουλου από τον συγγραφέα της επιτύμβιας πλάκας στο μνήμα, πρώην μητροπολίτη Ξανθης. Αθήνα: Ινφογνώμων. σελ. 324. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Χαριτάντης, Γιάννης. «Βαρενού, η εύανδρος κώμη». Pontosworld.com. 
  6. ↑ Μαλλιάρης, Παιδεία (2007). Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού. Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης-Παιδεία. σελ. 251. 
  7. ↑ Σουμελίδης, Γερβάσιος (Σεβαστείας) (1919). Οι Σταυριώται. Κωνσταντινούπολη: Οικουμενικό Πατριαρχείο. σελ. 34. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2017. 
  8. ↑ Κανδηλάπτης, Γεώργιος (1937). «Γεωγραφικό Λεξικό». Ποντιακά Φύλλα τ. 14. http://epm.omegatechnology.gr/top2.aspx?materialid=2003. [νεκρός σύνδεσμος]
  9. ↑ Κουτσουπιάς, Φώτιος (2000). Η Εκκλησιαστική και Εκπαιδευτική κίνηση στην εκκλησιαστική επαρχία Χαλδίας του Πόντου (19°Σ-20ος αιώνας). Θεσσαλονίκη: ΑΠΘ Διδακτ. Διατριβή. σελ. 320. 
  10. ↑ Γκαλάς, Στέλιος (20 Φεβρουαρίου 2016). «Η Βαρενού της Κρώμνης, πατρίδα πολλών και σπουδαίων ανθρώπων (8 φωτογραφίες)». Κρώμνη Πόντου. 
  11. ↑ Γκαλάς, Στέλιος (1 Φεβρουαρίου 2017). «Κρώμνη Πόντου: Σήμερα συμπληρώνονται 93 χρόνια από την Έξοδο των Κρωμναίων από την ιστορική τους πατρίδα». Κρώμνη Πόντου. [νεκρός σύνδεσμος]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Γ.Θ. Κανδηλάπτης: Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν των χωρίων, κωμοπόλεων και πόλεων Χαλδίας, έκδοση Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2004
  • Φώτης Δ. Κουτσουπιάς: Μητροπολίτης Χαλδίας του Πόντου Γερβάσιος Σουμελίδης (1864-1905) : ο Αγιος της παιδείας. Βέροια 2002
  • Φώτης Δ. Κουτσουπιάς: Η Εκκλησιαστική και Εκπαιδευτική κίνηση στην εκκλησιαστική επαρχία Χαλδίας του Πόντου (19°Σ-20ος αιώνας), διδακτ. διατριβή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2000
  • Σεβαστείας Γερβάσιος (Σουμελίδης): Οι Σταυριώται, Κων/πολις, 1919
  • Σάββας Καλεντερίδης: Ανατολικός Πόντος, Ινφογνώμων, Αθήνα 2006
  • Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, εκδόσεις Μαλλιάρης-Παιδεία, Θεσσαλονίκη 1988, τ. 2ος
  • Χρήστος Τσαρτιλίδης: Η Κρώμνη από τον παππού στον εγγονό, Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2007
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βαρενού&oldid=10081089"