Τιφλίδα
Συντεταγμένες: 41°43′21″N 44°47′33″E / 41.72250°N 44.79250°E
| Τιφλίδα | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
  Τιφλίδα | |||||
 | |||||
| Χώρα | Γεωργία[1] | ||||
| Διοικητική υπαγωγή | Γεωργία[1] | ||||
| Ίδρυση | 455 | ||||
| Διοίκηση | |||||
| • Δήμαρχος | Κάχα Καλάτζε (από 2017) | ||||
| • Μέλος του/της | Παγκόσμια Ομοσπονδία Τουριστικών Πόλεων[2] | ||||
| Έκταση | 720 km² | ||||
| Υψόμετρο | 575 μέτρα | ||||
| Πληθυσμός | 1.118.035 (2014) | ||||
| Ταχ. κωδ. | 0100–0199 | ||||
| Τηλ. κωδ. | 32 | ||||
| Ζώνη ώρας | UTC+04:00 | ||||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||||
 Σχετικά πολυμέσα | |||||
Βασίλειο της Ιβηρίας 450–530
Σασσανιδική Ιβηρία 530–570- Πριγκιπάτο της Ιβηρίας 570–730
- Εμιράτο της Τιφλίδας 730–1122
Βασίλειο της Γεωργίας 1122–1490
Βασίλειο του Καρτλί 1490–1762
Βασίλειο του Καρτλί-Καχετί 1762–1801
Ρωσική Αυτοκρατορία 1801–1917- Ρωσική Δημοκρατία 1917
- Υπερκαυκασιακό Κομισαριάτο 1917–1918
Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας 1918
Λαϊκή Δημοκρατία της Γεωργίας 1918–1921
Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γεωργίας 1921–1922
Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών 1922–1991
Γεωργία 1991–σήμερα
Η Τιφλίδα ή Τυφλίδα (γεωργιανά: თბილისი Τμπιλίσι) είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη της Γεωργίας. Πρόκειται για μια παλαιά πόλη αφού ιδρυθήκε το 458 (σε κάποιες πηγές το 455), όταν η πρωτεύουσα του γεωργιανού βασιλείου μεταφέρθηκε εκεί από τη Μτσχέτα, καθώς η Τιφλίδα είχε στρατηγική θέση, ελέγχοντας τη διαδρομή μεταξύ της δυτικής και της ανατολικής Υπερκαυκασίας.[3] Ο πληθυσμός της πόλης είναι 1.079.000 (2021).[4] Την Τιφλίδα διαπερνά ο ποταμός Κούρα που είναι ο μεγαλύτερος ποταμός στην Υπερκαυκασία.[5]
Η πολή συχνά καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε, ενώ γνώρισε πολλούς κατακτητές: τους Πέρσες τον 6ο αιώνα, τη Βυζαντινή αυτοκρατορία και τους Άραβες τον 7ο αιώνα. Το 1122 ο Δαβίδ Δ' της Γεωργίας (γνωστός ως "ο Οικοδόμος") κατέλαβε την Τιφλίδα και την αποκατέστησε ως πρωτεύουσα, αλλά το 1234 έπεσε στους Μογγόλους και το 1386 λεηλατήθηκε από τον Τιμούρ. Οι Τούρκοι κατέλαβαν την πόλη πολλές φορές και το 1795 καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Πέρσες. Το 1801 η Τιφλίδα καταλήφθηκε από τους Ρώσους, οι οποίοι βελτίωσαν τις επικοινωνίες της πόλης με την κατασκευή της Γεωργιανής Στρατιωτικής Οδού κατά μήκος του Μεγάλου Καυκάσου από το Βλαντικαβκάζ έως την Τιφλίδα. Το 1872 συνδέθηκε σιδηροδρομικά με το Πότι στη Μαύρη Θάλασσα και το 1883 με το Μπακού στην Κασπία Θάλασσα. Το 1921 έγινε η πρωτεύουσα της Γεωργίας.[3]
Η παλαιά πόλη της Τιφλίδας, που βρίσκεται στον πυρήνα της πόλης, φιλοξενεί τις παλαιές μεσαιωνικές εκκλησίες και τα παλαιά ατμοσφαιρικά σπίτια με διακοσμητικά μπαλκόνια για τα οποία η πόλη είναι γνωστή. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης η πόλη παραμελήθηκε, σήμερα ωστόσο έχει αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό και υπάρχουν σχέδια για την προσθήκη τρίτης γραμμής μετρό μέσω της περιοχής Βάκε, διευρύνοντας σημαντικά τις υπάρχουσες δύο γραμμές. Περίπου το 85% του πληθυσμού είναι Γεωργιανοί, ενώ το 7% είναι Αρμένιοι. Η πόλη στο παρελθόν είχε μια σημαντική μειονότητα Ρώσων, οι περισσότεροι εκ των οποίων την εγκατέλειψαν μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τον ρωσο-γεωργιανό πόλεμο το 2008. Η Τιφλίδα παραμένει μια πολυπολιτισμική πόλη, με κοινότητες άλλων λαών του Καυκάσου, καθώς και Έλληνες, Γερμανούς, Εβραίους, Ασσύριους και Εσθονούς.[6]
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το όνομα Τιφλίδα προέρχεται από τα παλαιά γεωργιανά t′bilisi (ασοματβούλι: ႲႡႨႪႨႱႨ, μχεντρούλι : თბილისი), και περαιτέρω από το tpili (σύγχρονα γεωργιανά: "ζεστό", από τα παλαιά γεωργιανά: ႲႴႨႪႨ ilipili). Το όνομα T′bili ή T′bilisi (κυριολεκτικά, "ζεστή τοποθεσία") δόθηκε στην πόλη λόγω των πολυάριθμων θειικών θερμών πηγών της περιοχής.[6]
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το υψόμετρο της πόλης κυμαίνεται από 380-770 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και έχει σχήμα αμφιθεάτρου που περιβάλλεται από βουνά από τρεις πλευρές. Στα βόρεια, η Τιφλίδα περιορίζεται από την οροσειρά Σαγκουράμο, στα ανατολικά και νοτιοανατολικά από την πεδιάδα Ιόρι, στα νότια και δυτικά από διάφορες απολήξεις (υποπεριοχές) της οροσειράς Τριαλέτι.
Το ανάγλυφο της Τιφλίδας είναι περίπλοκο. Το τμήμα της πόλης που βρίσκεται στην αριστερή όχθη του ποταμού Κούρα εκτείνεται για περισσότερα από 30 χιλιόμετρα από την περιοχή Αβχάλα έως τον ποταμό Λοχίνι. Το τμήμα της πόλης που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του ποταμού Κούρα, από την άλλη πλευρά, είναι χτισμένο στους πρόποδες της οροσειράς Τριαλέτι, οι πλαγιές του οποίου σε πολλές περιπτώσεις κατεβαίνουν μέχρι τις άκρες του ποταμού Κούρα. Τα βουνά, επομένως, αποτελούν σημαντικό εμπόδιο στην αστική ανάπτυξη στη δεξιά όχθη του ποταμού Κούρα. Αυτός ο τύπος γεωγραφικού περιβάλλοντος δημιουργεί θύλακες από πολύ πυκνά ανεπτυγμένες περιοχές, ενώ άλλα μέρη της πόλης παραμένουν υπανάπτυκτα λόγω του πολύπλοκου τοπογραφικού ανάγλυφου.
Κλίμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τιφλίδα έχει υγρό υποτροπικό κλίμα (κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Cfa). Η πόλη βιώνει ζεστά, υγρά καλοκαίρια και μέτρια κρύους χειμώνες. Όπως και οι άλλες περιοχές της Γεωργίας, η Τιφλίδα δέχεται σημαντικές βροχοπτώσεις καθόλη τη διάρκεια του έτους χωρίς ιδιαίτερη ξηρασία. Ακόμα και στον πιο ξηρό μήνα υπάρχει μεγάλη βροχόπτωση. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι 11,2 °C και η μέση βροχόπτωση περίπου 745 mm ετησίως. Ο πιο ξηρός μήνας είναι ο Ιανουάριος, με 30 mm. Οι περισσότερες βροχοπτώσεις πέφτουν τον Μάιο, με κατά μέσο όρο 117 mm. Ο Αύγουστος είναι ο πιο ζεστός μήνας του έτους. Η θερμοκρασία τον Αύγουστο είναι κατά μέσο όρο 23,7 °C. Ο Ιανουάριος είναι ο πιο κρύος μήνας, με μέση θερμοκρασία -0,5 °C.[7]
Δημογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ως πολυπολιτισμική πόλη, η Τιφλίδα φιλοξενεί περισσότερες από 100 εθνοτικές ομάδες. Περίπου το 89% του πληθυσμού αποτελείται από Γεωργιανούς, με σημαντικό πληθυσμό άλλων εθνοτικών ομάδων όπως Αρμένιοι, Ρώσοι και Αζέροι. Επίσης, η πόλη φιλοξενεί Οσέτιους, Αμπχάζιους, Ουκρανούς, Έλληνες, Γερμανούς, Εβραίους, Εσθονούς, Κούρδους, Ασσύριους, Γιαζίντι και άλλους.
Αρχιτεκτονική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Τιφλίδα παρουσιάζει μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αισθητική αφού έχει επηρεαστεί από τους Ρώσους, τους Βυζαντινούς, τους Πέρσες και τους Οθωμανούς. Ωστόσο, η σοβιετική αισθητική των ψηλών πολυκατοικιών είναι πανταχού παρούσα, ιδιαίτερα στα προάστια της πόλης.
Η πόλη είναι χωρισμένη στην παλιά και τη νέα Τιφλίδα με το παλαιότερο κομμάτι της πρωτεύουσας να διακρίνεται για τις πρωτότυπες καθώς και τις παραδοσιάκες οικίες του. Τα παραδοσιακά σπίτια της Τιφλίδας χαρακτηρίζονται από τα ξύλινα μπαλκόνια τους.[6]
Αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Καθεδρικός Ναός Σαμέμπα (Αγίας Τριάδας) θεωρείται το νέο στολίδι της πόλεως και είναι η μεγαλύτερη εκκλησία της χώρας. Ο ναός ολοκληρώθηκε το 2004 και χτίστηκε προς τιμήν του εορτασμού των 1.500 χρόνων της αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Γεωργίας.
Θρησκεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ενώ η πλειοψηφία της πόλης και συνάμα της χώρας ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Γεωργίας, εντός της πόλεως βρίσκει κανείς τζαμιά, λόγω και της αζερικής κοινότητας, καθολικές και αρμένικες εκκλησίες καθώς και συναγωγές. Αυτό το γεγονός μαρτυρεί τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της Τιφλίδας καθώς και την ανεκτικότητα των ντόπιων απέναντι στις διάφορες θρησκείες.
Κλιματικά δεδομένα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Κλιματικά δεδομένα Tbilisi Airport (1981–2010) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Μήνας | Ιαν | Φεβ | Μάρ | Απρ | Μάι | Ιούν | Ιούλ | Αύγ | Σεπ | Οκτ | Νοε | Δεκ | Έτος |
| Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) | 16.9 | 20.8 | 26.3 | 34.3 | 33.1 | 38.2 | 39.4 | 40.2 | 37.4 | 32.2 | 24.7 | 19.9 | 40,2 |
| Μέση Μέγιστη °C (°F) | 6.6 | 7.6 | 12.3 | 18.6 | 22.8 | 27.7 | 31.1 | 30.9 | 26.1 | 19.4 | 12.4 | 7.6 | 18,7 |
| Μέση Μηνιαία °C (°F) | 2.0 | 2.7 | 6.8 | 12.6 | 17.0 | 21.5 | 24.9 | 24.7 | 20.2 | 14.2 | 7.7 | 3.3 | 13,2 |
| Μέση Ελάχιστη °C (°F) | −1 | −0.7 | 2.8 | 8.0 | 12.4 | 16.6 | 20.0 | 19.7 | 15.7 | 10.4 | 4.6 | 0.4 | 9,1 |
| Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) | −14.1 | −13.1 | −8 | −2.4 | 2.2 | 8.3 | 13.0 | 12.1 | 5.5 | −0.7 | −6.4 | −10.9 | −14,1 |
| Υετός mm (ίντσες) | 20,2 | 26,5 | 32,8 | 56,4 | 63,2 | 71,1 | 40,2 | 43,8 | 39,7 | 42,7 | 32,2 | 25 | 475,8 |
| Πηγή: World Meteorological Organization[8] | |||||||||||||
Γκαλερί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.jpg)
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 GEOnet Names Server. 11 Ιουνίου 2018. -2330077.
- ↑ cn
.wtcf .org .cn /citys /4587-3 .html. - ↑ 3,0 3,1 «Tbilisi | Facts, History, Points of Interest». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «Georgia» (στα αγγλικά). The World Factbook (Central Intelligence Agency). 2021-10-07. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/georgia/#people-and-society.
- ↑ «Kura River | river, Asia». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 «Tbilisi - GeoHistory» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «Tbilisi climate: Average Temperature, weather by month, Tbilisi weather averages - Climate-Data.org». en.climate-data.org. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «World Meteorological Organization Climate Normals for 1981–2010». World Meteorological Organization. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2021.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Αυτόνομες Δημοκρατίες | .svg) | |
|---|---|---|
| Περιφέρειες | ||
| Πόλεις με ειδικό καθεστώς |
| |
| Άλλα | ||
