Οι Γερμανοί ξανάρχονται

Οι Γερμανοί ξανάρχονται
Διεθνής κινηματογραφική αφίσα.
Σκηνοθεσία	Αλέκος Σακελλάριος
Παραγωγή	Φιλοποίμην Φίνος
Σενάριο	Αλέκος Σακελλάριος Χρήστος Γιαννακόπουλος
Βασισμένο σε	θεατρικό έργο του Χρήστου Γιαννακόπουλος, Οι Γερμανοί ξανάρχονται
Πρωταγωνιστές	Βασίλης Λογοθετίδης Νίτσα Τσαγανέα Λαυρέντης Διανέλλος Ίλυα Λιβυκού Μίμης Φωτόπουλος Βαγγέλης Πρωτοπαππάς Γεωργία Βασιλειάδου
Μουσική	Κώστας Γιαννίδης
Φωτογραφία	Γιόζεφ Χεπ
Μοντάζ	Φιλοποίμην Φίνος
Σκηνογραφία	Μάριος Αγγελόπουλος
Εταιρεία παραγωγής	Φίνος Φιλμ - Ένωσις Συνεργαζόμενων Καλλιτεχνών
Πρώτη προβολή	5 Ιανουαρίου 1948 (Ελλάδα)
Διάρκεια	85
Προέλευση	Ελλάδα
Γλώσσα	ελληνική γερμανική
δεδομένα ()

Οι Γερμανοί ξανάρχονται είναι ελληνική κωμική-δραματική και σατιρική ταινία του 1948, σε σκηνοθεσία Αλέκου Σακελλάριου. Η ταινία αναφέρει χαρακτηριστικά στους εισαγωγικούς τίτλους ότι πρόκειται για έναν σατυρικό εφιάλτη. Το σενάριο γράφτηκε από τον σκηνοθέτη σε συνεργασία με τον Χρήστο Γιαννακόπουλο, το οποίο βασίστηκε σε θεατρικό του τελευταίου. Η παραγωγή έγινε από τη Φίνος Φιλμ και την Ένωση Συνεργαζόμενων Καλλιτεχνών. Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Βασίλης Λογοθετίδης, Μίμης Φωτόπουλος, Βαγγέλης Πρωτοπαππάς, Λαυρέντης Διανέλλος, Ντίνος Δημόπουλος, Ίλια Λιβυκού, Νίτσα Τσαγανέα και Χρήστος Τσαγανέας.

Επίκεντρο της ταινίας είναι ένας φιλήσυχος οικογενειάρχης, ο Θόδωρος, ο οποίος μετά το τέλος του πολέμου και της Κατοχής στην Αθήνα βλέπει τα εμφύλια πάθη να θεριεύουν και όλοι να έχουν ξεχάσει το δράμα της Κατοχής. Μια μέρα στον ύπνο του ονειρεύεται πως οι Γερμανοί ξανάρχονται και όλοι αρχίζουν να ξαναζούν την αγριότητα που ζούσαν μέχρι πριν λίγα χρόνια.

Πλοκή

Η δράση της ταινίας τοποθετείται στην Αθήνα. Η ταινία ξεκινά με τον Θόδωρο να ψωνίζει από ένα πλανόδιο πωλητή, όπου και συναντά ένα γνωστό του, ενώ παρακάτω τσακώνονται δύο άτομα για τα πολιτικά, με τον Θόδωρο να διαφωνεί με όλα αυτά. Λίγο πιο κάτω βλέπει έναν τραυματία, ενώ παρακάτω γίνεται θύμα διασταυρουμένων πυρών, χωρίς όμως να πάθει κάτι. Επιστρέφοντας σοκαρισμένος στην αυλή όπου ζει, λέει στους γείτονες του πόσο αποστρέφεται αυτή την κατάσταση, να μην μπορεί μετά τον πόλεμο να βρει η Ελλάδα ησυχία. Εν τω μεταξύ ένας από τους γείτονές του, ο Ζήσης διαβάζει στην εφημερίδα ότι ο Χίτλερ τελικά ζει κάπου στο Τιρόλο μαζί με την Εύα Μπράουν. Μη θέλοντας να ακούσει άλλο, ο Θόδωρος πάει και κάθεται στην καρέκλα του, όπου τον παίρνει ο ύπνος.

Ξυπνάει απότομα, όταν ακούει φωνές από έξω, ότι η Ευρώπη δέχεται ξανά επίθεση από τους Γερμανούς. Παρεμβάλλεται μια αφήγηση, για το πώς η Γερμανία αρχίζει να κυριαρχεί ξανά στην Ευρώπη. Αφού τελειώσει η αφήγηση, η ταινία επιστρέφει στην αυλή, όπου όλοι μαζί ακούνε γερμανικά στο ραδιόφωνο. Η δεύτερη αυτή Κατοχή τους βρίσκει ξανά στην πείνα και την εξαθλίωση: ο Ζήσης έκανε ψητό τον σκύλο του, τον Φλοξ, η Ουρανία (γυναίκα του Θόδωρου) βράζει τον Τζιτζιφρίγκο, ένα καναρίνι, για την κόρη τους κλπ. Παράλληλα παρατηρούσαν έναν τύπο να τους παρακολουθεί και να κάνει βόλτες έξω από την αυλή τους. Κάποια στιγμή ο τύπος αυτός μπαίνει μέσα στην αυλή τους και μετά από ανάκριση βρίσκει ένα ραδιόφωνο που είχαν κρύψει στο πηγάδι τους, οπότε συλλαμβάνονται όλοι οι άντρες της αυλής.

Η ταινία μεταφέρεται στις φυλακές, όπου όλοι βρέθηκαν στο ίδιο κελί, ενώ μαζί τους βρίσκεται κι ένας πατριώτης που τους λέει ότι τα κάγκελα είναι φαγωμένα και θα μπορέσουν να φύγουν. Αφού κατάφεραν να αποδράσουν, τελικά βρίσκονται σε μία ψυχιατρική κλινική, στην οποία τους περίμεναν πέντε πατριώτες να τους οδηγήσουν στα βουνά. Ο Θόδωρος μένει μόνος του, για να μιλήσει με τον Νίκο, ο οποίος θα τους οδηγούσε εκεί. Τελικά εμφανίζεται ένας τρελός, με τον οποίο αρχικά ο Θόδωρος συμφωνούσε σε όλα, ενώ κατόπιν λύνεται η παρεξήγηση, μόνο που οι Γερμανοί είχαν επίσης έρθει στην κλινική. Έτσι εκείνος ο τύπος εμφανίζεται ξανά, όμως με μια ηρωική κίνηση η Έλλη τον αφοπλίζει και τελικά τον ακινητοποιούν δένοντάς τον σε μία καρέκλα. Κατόπιν αρχίζει η ανταλλαγή πυρών.

Η ταινία τελειώνει με τον Θόδωρο να παραμιλάει στον ύπνο του. Εντέλει αντιλαμβάνεται ότι όλα αυτά ήταν ένας εφιάλτης, βλέποντας τους γείτονες του στην καθιερωμένη ρουτίνα τους. Η ταινία ολοκληρώνεται με έναν μονόλογο του Θόδωρου, που απευθύνεται στο καναρίνι του, το οποίο τελικά ελευθερώνει από το κλουβί του.

Διανομή ρόλων

• Βασίλης Λογοθετίδης... ως Θόδωρος Γκινόπουλος, φιλήσυχος οικογενειάρχης κουρασμένος από τα πάθη του εμφυλίου που ζητά ηρεμία για τον τόπο.
• Ίλυα Λιβυκού... ως Έλλη, πατριώτισσα νοσοκόμα, που βοηθά πατριώτες να διαφύγουν στα βουνά.
• Μίμης Φωτόπουλος... ως Νίκος, πατριώτης που θα βοηθήσει πέντε πατριώτες να διαφύγουν στα βουνά.
• Γεωργία Βασιλειάδου... ως η γυναίκα του Λευτέρη.
• Νίτσα Τσαγανέα... ως Ουρανία Γκινοπούλου, σύζυγος του Θόδωρου.
• Λαυρέντης Διανέλλος... ως Λευτέρης, ένας από τους γείτονες του Θόδωρου στην αυλή, με δεξιές ιδέες.
• Βαγγέλης Πρωτοπαππάς... ως Ζήσης, ένας από τους γείτονες του Θόδωρου στην αυλή, καθωσπρέπει τύπος, αυτός που ενημερώνει τους γείτονες του ότι ο Χίτλερ ίσως ζει.
• Μαρίνα Σμυρνάκη... ως η κόρη του Θόδωρου, αρραβωνιασμένη με έναν Άγγλο.
• Ώρα Βαζά... ως η γυναίκα του Ζήση.
• Ντίνος Δημόπουλος... ως Ξενοφών, ένας από τους γείτονες του Θόδωρου στην αυλή, με αριστερές ιδέες.
• Λουκιανός Ροζάν... ως κατάσκοπος των Γερμανών, ο οποίος τους συλλαμβάνει. Χαρακτηριστικά του το ύψος, καθώς και τα γυαλιά ηλίου που φορούσε συνεχώς.
• Θεόφιλος Ασημακόπουλος... ως πατριώτης, τον οποίο συναντούν μέσα στη φυλακή και τους βοηθά να δραπετεύσουν.
• Χρήστος Τσαγανέας... ως ο τρελός της κλινικής, που μονολογεί συνεχώς: Άνθρωποι, άνθρωποι, προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός [...]

Συμμετέχουν επίσης:

• Γιώργος Βλαχόπουλος
• Κώστας Πετριτσόπουλος
• Δημήτρης Ιλατζής
• Στέφανος Στρατηγός
• Γιώργος Καρέτας
• Ιωάννης Σχοινάς
• Ρένος Κουλμάσης
• Γιώργος Τσούχλος
• Δημήτρης Καλογήρου
• Νίκος Φέρμας
• Σταύριος Κυριαζής
• Δημήτρης Χατζηαντωνίου
• Μιχαήλ Λεσέγκο
• Γιάννης Χειμωνίδης
• Αλέξης Οφροσίμοφ
• Χριστόφορος Χειμάρας

Πληροφορίες

• Η ταινία προβλήθηκε στις αίθουσες Αθηνών-Πειραιώς-Προαστίων το 1948 και έκοψε στην πρώτη προβολή 136.033 εισιτήρια. Η πρώτη προβολή έλαβε χώρα στο κινηματοθέατρο «Ρεξ» (Ρεξ/Κοτοπούλη) και τον κινηματογράφο «Κρόνος» (Κοτοπούλη/Κρόνος).
• Η ταινία αποτελεί κινηματογραφική μεταφορά θεατρικού έργου των Σακελλάριου - Γιαννακόπουλου, που είχε ανεβεί υπό τον ίδιο σχεδόν τίτλο («"Οι Γερµανοί ξανάρχονται...", σατυρικός εφιάλτης σε τρεις πράξεις κι επίλογο») τη χειμερινή σεζόν 1946-47 (πρεμιέρα: Σάββατο, 19 Οκτωβρίου 1946) από τον θίασο Μαρίκας Κοτοπούλη στην ομώνυμη θεατρική σκηνή του κινηματοθεάτρου «Ρεξ». Μάλιστα στην ταινία συμμετείχαν αρκετοί από τους ηθοποιούς της θεατρικής παράστασης. Την εποχή που ανέβηκε η θεατρική παράσταση, είχε προκαλέσει μεγάλη αίσθηση, διότι στην Ελλάδα οι πολιτικές εξελίξεις δεν είχαν καταλαγιάσει, ελέω Εμφυλίου Πολέμου.
• Ήταν η πρώτη κινηματογραφική ταινία που σκηνοθέτησε ο Σακελλάριος. Μάλιστα στην ταινία παίζει και τον ρόλο ενός άνδρα που παρακολουθεί καυγά.
• Ήταν η πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία της Φίνος Φιλμ και θεωρείται προπομπός των μεγάλων επιτυχιών του Φίνου και του ελληνικού κινηματογράφου που ακολούθησαν.
• Στην ταινία αυτή κάνουν το κινηματογραφικό τους ντεμπούτο αρκετοί γνωστοί ηθοποιοί, όπως η Ίλυα Λιβυκού, που στη συνέχεια συνέθεσε αχώριστο κινηματογραφικό, αλλά και θεατρικό δίδυμο με τον Βασίλη Λογοθετίδη. Επίσης πρωτοεμφανίζεται ένας από τους μεγαλύτερους "μάγκες" του ελληνικού κινηματογράφου, ο Νίκος Φέρμας. Την πρώτη τους εμφάνιση έκαναν επίσης οι Στέφανος Στρατηγός, Μίμης Φωτόπουλος, Λαυρέντης Διανέλλος και Γιάννης Χειμωνίδης.
• Την παράσταση "κλέβει" ο Χρήστος Τσαγανέας, στον ρόλο του τρελού, με τον περίφημο μονόλογο: "Άνθρωποι, άνθρωποι αιμοσταγείς, αιμοδιψείς και αιμοβόροι... προς τι το μίσος κι ο αλληλοσπαραγμός;".
• Ο μετέπειτα σκηνοθέτης του ελληνικού κινηματογράφου Ντίνος Δημόπουλος πρωτοεμφανίζεται εδώ ως ηθοποιός. Αυτή η ταινία απογείωσε την καριέρα της Γεωργίας Βασιλειάδου, κάνοντάς την στη συνέχεια πρωταγωνίστρια.
• Ο Βασίλης Λογοθετίδης σε ηλικία 50 ετών πλέον και ήδη καθιερωμένος θεατρικός ηθοποιός, μετά από αυτή την ταινία αναγνωρίζεται και καθιερώνεται ως κορυφαίος Έλληνας κωμικός της εποχής. Στην συνέχεια γίνεται θιασάρχης για τα επόμενα 12 χρόνια ως τον θάνατό του, το 1960.
• Η ταινία αποτέλεσε σταθμό στην τεχνική της φωνοληψίας λόγω του άψογου συγχρονισμού ήχου και εικόνας, σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου «ανοιγόκλειναν τα χείλη οι ηθοποιοί και η ομιλία τους ακουγότανε… μετά πάροδον δευτερολέπτων!» (Αχιλλέας Μαμάκης, Εφημερίδα Έθνος, Ιανουάριος 1948)
• Ο πλήρης -μνημειώδης- μονόλογος του Χρήστου Τσαγανέα έχει ως εξής: "Προς τι το αίμα, προς τι το μίσος, προς τι ο αλλησπαραγμός. Για όλους υπάρχει γη, για όλους υπάρχει ήλιος. Θεμέλιο της ευτυχίας η δικαιοσύνη και η αγάπη. Άνθρωποι, άνθρωποι! Αιμοχαρείς, αιμοδιψείς και αιμοβόροι! Προς τι το μίσος, προς τι ο αλλησπαραγμός! Μοίρα κοινή των ανθρώπων ο θάνατος. Όλοι άνθρωποι είμαστε, όλοι αδέρφια είμαστε, όλοι εξαρτήματα του σύμπαντος."
• Το ΚΚΕ διέγραψε το 1948 τον Μίμη Φωτόπουλο εξαιτίας της συμμετοχής του στην ταινία.
• Πρόκειται για μια από τις πρώτες ταινίες με σαφή αναφορά στο φαινόμενο του δωσιλογισμού στην κατεχόμενη Ελλάδα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• «Οι Γερμανοί ξανάρχονται», ιστότοπος Φίνος Φιλμ
• «Οι Γερμανοί Ξανάρχονται (1948)» Αρχειοθετήθηκε 2017-05-31 στο Wayback Machine., ιστότοπος "Ελληνικός κινηματογράφος"
• «Οι Γερμανοί ξανάρχονται», ιστότοπος Ταινιοθήκης της Ελλάδος
• «Οι Γερμανοί ξανάρχονται» Αρχειοθετήθηκε 2014-03-26 στο Wayback Machine., ιστότοπος greektenies.com
• «Οι Γερμανοί ξανάρχονται» Αρχειοθετήθηκε 2021-01-17 στο Wayback Machine., ιστότοπος cine.gr
• «Ξανάσμιξε με τον «Μέντορά» της, Πέθανε η Ιλια Λιβυκού», ιστότοπος εφημερίδας Ριζοσπάστης